كارنامه جمهوري اسلامي بر اساس شاخص‌هاي توسعه يافتگي

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: كارنامه جمهوري اسلامي بر اساس شاخص‌هاي توسعه يافتگي
خبرگزاري فارس: به رغم وجود موانع و تغيير قابل توجه شرايط در سال هاي پس از انقلاب،شاخصها و شواهد بسياري حكايت از رشد و توسعه كشور در بسياري از زمينه ها و ابعاد مي كند كه به عنوان نمونه به برخي از آنها اشاره مي كنيم.

به رغم وجود موانع و تغيير قابل توجه شرايط در سال هاي پس از انقلاب،شاخصها و شواهد بسياري حكايت از رشد و توسعه كشور در بسياري از زمينه ها و ابعاد مي كند كه به عنوان نمونه به برخي از آنها اشاره مي كنيم.لكن قبل از آن بايد به اين نكته توجه شود كه به دليل وجود شرايط بحراني و جنگي در دهه اول انقلاب،نمي توان اين دوره را در فرآيند توسعه كشور مورد محاسبه قرار دادد زيرا در حقيقت،دوره سازندگي و توسعه كشور،پس از جنگ شروع مي گردد؛به همين جهت،اكثر قريب به اتفاق شواهدي كه در اين بحث به آنها اشاره مي شود به بعد از سال 1368 مربوط مي گردد.

رشد علمي و آموزشي

موفقيت هرساله ي دانش آموزان ايراني در دست يابي به مقامات جهاني در المپيادهاي علمي در رشته هاي مختلفي هم چون فيزيك،رياضي،شيمي،كامپيوتر و... در رقابت با كشورهاي پيشرفته ي علمي يكي از شواهد رشد و توسعه ي علمي كشور در سال- هاي پس از انقلاب است.اين موفقيت ها در رشته هاي مختلف الپيادهاي دانش آموزان از اولين سال حضور جوانان مستعد ايراني هرساله با پيشرفت بسياري همراه بوده است: 3 بار مقام اول جهاني (المپياد شيمي 1374 و 1375،المپياد رياضي 1377)،2 بار مقام دوم جهاني (المپياد فيزيك 1378 و المپياد شيمي 1380) و 2 بار مقام سم جهاني (المپياد فيزيك در سالهاي 1374 و 1377) از دست آوردهاي دانش اموزان ايراني است.حاصل شكت ايران در المپيادهاي جهاني دانش آموزي در طي سالهاي 1366 تا 1380 در رشته هاي رياضي،فيزيك،كامپيوتر،شيمي و زيست،57 مدال طلا،92 مدال نقره و 58 مدال برننز بوده است.(1)

از جهت رشد كمي،در حالي كه تعداد دانشجويان دانشگاههاي كشور قبل از انقلاب،از مرز 150 هزار نفر تجاوز نمي كرد،امروزه به حدود 2 ميليون و چهارصد هزار نفر رسيده است.كشوري كه در سال 56 با 33 ميليون جمعيت،نيازمند ورود پزشك خارجي (ازكشورهاي در حال توسعه اي هم چون هند،بنگلادش،پاكستان و...) بوده هم اكنون با جمعيتي بيش از دو برابر (و به تبع آن با نيازي بيشتر به پزشك) با مازاد پزشك روبروست در زمينه ي پزشك متخصص نيز از رقم 7000 نفر در سال 57 به رقم 72792 نفر-بيش از 10 برابر- رسيده كه آمار كم نظيري است.از جهت رشد كيفي نيز بايد يادآور شد در حالي كه در سال تحصيلي 1359- 1358 تعداد دانشجويان دانشگاههاي دولتي در مقطع دكتري فقط 452 نفر بوده اين تعداد در سال تحصيلي 1381-1380 به بيش از 12 هزار نفر رسيده است.به عبارت ديگر،5/26 برابر رشد داشته است.(2)

كه اگر آمار دانشگاه آزاد نيز به آن اضافه شود،به بيش از 50 برابر خواهد رسيد.بر اساس گزارش موسسه بين المللي اطلاعات علمي ISI،تعدداد مقلالت علمي چاپ شده از محققان ايران در مجلات معتبر بين المللي در طول 10 سال (1993-2003) 600 درصد رشد داشته است كه 3 برابر رشد متوسط جهاني در اين دوره است.(3)

طي دهه اخير،مركز فرهنگي سازمان ملل (يونسكو) چندبار ايران را به عنوان يكي از موفقترين كشورهاي جهان در مبارزه با بي سوادي معرفي كرده است؛زيرا ايران توانسته نرخ با سوادي جمعيت 6 ساله و بالاتر از رقم 7/28 درصد در سال 55 به حدود 85 درصد در سال 1383 ارتقا دهد.هم اكنون ما شاهد اين هستيم كه ايران در بسياري از فناوريها نه تنها خودكفا شده بلكه به كشور صدر كننده خدمات فني مهندسي در حوزه هاي صنعت نفت،كشاورزي، بهداشت، سدسازي، تراكتورسازي هسته اي،خودروسازي،سلول هاي بنيادين و... تبديل شده است.در عرصه ي علوم نوين،دانشمندان ايراني توانسته اند تا مرزهاي جديد دانش بشري پيش روند و در مواردي نيز از اين مرزها نيز عبور كنند.موفقيت بي نظير دانشمندان ايراني در تهيه،انجماد و نگهداري سلول هاي بنيادي جنيني،كه پيش از آن در انحصار 9 كشور دنيا بود،درمان ناباروري،نارسايي قلب و تلاش براي ترميم لوزالمعده براي توليد انسولين به منظور درمان بيماري قند (ديابت) براي اولين بار در جهان از اقدامات كم نظير دانشمندان جوان ايراني در عرصه ي مهندسي ژنتيك است.در عرصه ي علوم هسته اي،با وجود موانع و ممانعت كشورهاي غربي و تحريم تجهيزات دو منظوره- داراي كاربرد مشترك در فعاليتها و تحقيقات هسته اي صلح آميز و غير صلح آميز- امروزه ايران به فناوري پيچيده ي غني سازي اورانيوم دست يافته و به جمع 10 كشور داراي اين فناوري نوين در جهان پيوسته است.

كشاورزي و دامداري

بخش كشاورزي از مهمترين و استراتژيك ترين بخش هاي اقتصادي كشور است.در حيطه ي كشاورزي و دامداري،طبق آمار رسمي دولت در سال 1356 دولت فقط توانايي تأمين مواد غذايي خود براي 33 روز در سال را داشت و مجبور بود باقي مواد غذايي را از خارج وارد كند.براي مثال مرغ را از فرانسه،تخم مرغ را از اسراييل،سيب را از لبنان،پنير از دانمارك و... وارد مي كرد؛هم اكنون كشورمان به رغم دو برابر شدن جمعيت به مرز خودكفايي رسيده است؛به گونه اي كه با توجه به اين كه توليد گندم در سال 1356 1/5 ميليون تن بوده و كشور ما سالها از بزرگ ترين واردكننده هاي گندم در دنيا محسوب مي شده در سال 83 با توليد بيش از 14 ميليون تن – بعد از چهل و اندي سال- توانست به خودكفايي در عرصه ي اين محصول استراتژيك دست يابد.ميزان توليد شلتوك برنج در سال 1356،معادل 1/1 ميليون تن بود.اين رقم در سال 1379 به 7/2 ميليون تن افزايش يافت.توليد جو از 900 هزار تن به 3/3 ميليون تن و سبزيجات و محصولات جاليزي از 7/2 ميليون تن به 15 ميليون تن رسيد.در بخش دام نيز رشد قابل توجهي در توليد پديد آمده است،به گونه اي كه توليد تخم مرغ از 215 هزار تن در سال 1356 به555 هزار تن در سال 1381 افزايش يافته است. توليد گوشت مرغ،از 63 هزار تن به 724 هزار تن،گوشت قرمز از 587 هزار تن به 947 هزار تن،عسل از 6 هزار تن به 28 هزار تن و شيرخام از 620/2 ميليون تن به877/5 ميليون تن رسيده است.(4)

بر اساس گزارش سازمان خوار و بار كشاورزي سازمان ملل متحد،فائو- ايران در سال 2004 رتبه نخست صادرات كشاورزي را در ميان كشورهاي خاورميانه كسب كرده است.

وضعيت روستاها

فقر و نابساماني جوامع روستايي از مسايل و معضلات مهم و اساسي كشورهاي توسعه نيافته و در حال توسعه به شمار مي رود.به همين جهت بر خلاف رژيم گذشته كه تنها به توسعه و آباداني تهران و شهرهاي بزرگ اكتفا مي كرد،بعد از پيروزي انقلاب،توجه به روستاها و مناطق محروم كشور براي دولت و برنامه ريزان از اولويت خاصي برخوردار شد.در اينجا به بخشي از شاخصهاي برخورداري روستاها در سالهاي پس از انقلاب اسلامي اشاره مي كنيم:

تعدادد مراكز و درماني و بهداشتي روستايي در سال 1357،1500 واحد بوده كه در سال 1381 به 7345 واحد رسيده تعداد خانه هاي بهداشت از2500 واحد در سال 1357 به 16561 واحد در سال 1381 افزايش يافته است.

برق رساني به روستاها و مناطق محروم و ايجاد تأسيسات زيربنايي ازقبيل توسعه شبكه راههاي روستايي،مخابرات و... در اين مناطق از اقدامت موفقيت آميز پس از انقلاب به شمار مي رود.

تعداد روستاهاي برخوردار از برق از 4327 روستا در سال 1357 به 45359 روستا- بيشاز 10 برابر- در سال 1380 افزايش يافته است.هم چنين طي دوره ي 1357-1317 تنها 8000 كيلومتر راه روستايي كشيده شده بود.اما اين رقم بعد از انقلاب به 86000 كيلومتر رسيده است (بيش از 10 برابر در مدتي تقريباً 10 ساله).

تعداد روستاهاي بهره مند از شبكه ي مخابرات از 312 روستا در سال 1357 به 10429 روستا در سال 1374- بيش از 30 برابر- افزايش يافته.تعداد واحدهاي پستي روستايي هم از 180 واحد در سال 1357 به 4912 واحد در سال 1374- بيش از 25 برابر- رسيده است.(5)

صنايع

در بخش صنعت،كشوري كه قبل ازانقلا تقريبا تمام كالاهاي صنعتي خود را از خارج وارد مي كرده ومعدود كلاهاي ساخت داخلش نيز عموما از كيفيت و مرغوبيت پاييني برخوردار بوده است،هم اكنون در بسياري از زمينه ها به توليدكننده تبديل شده و توليداتش نيز در بسياري از موارد،از جهت كيفيت و استاندارد قابل رقابت با مشابه خارجي مي باشد و در برخي از صنايع-هم چون صنايع ساختماني- سال هاست كه به مرز خودكفايي رسيده است.جمهوري اسلامي وارث صنعتي است كه ميزان وابستگي آن به خارج بسيار زياد بوده به همين سبب،صنايع كشور پس از انقلاب به دليل محاصره ي اقتصادي و تأمين نشدن مواد اوليه و واسطه اي،دچار ركود شديد شد.از سوي ديگر،صاحبان و مالكان اين صنايع كه آنها را با استفاده از اعتبارات بانكي تأسيس كرده بودند،از كشور گريختند.

دولت توانست پس از انقلاب در زمينه كاهش وابستگي شديد به مواد اوليه وارداتي،كالاهاي سرمايه اي خارجي،تخصص هاي فني و اطلاعات و دانش فني خارجي- كه تهديدي براي صنعت به شمار مي رود- اقدامت در خور توجهي انجام دهد.به همين علت پس از انقلاب اسلامي،ظرفيت هاي وسيعي در كشور پديد آمد و توليد مواد اوليه،ايجاد صنايع تبديلي،صنايع تكميلي و پركردن حلقه هاي مفقوده صنعت جدي گرفته و گام هاي بلندي در اين راه برداشته شد.تقويت و گسترش صنايع پتروشيمي را مي توان در همين ارتباط ارزيابي كرد.ميزان توليدات پتروشيمي كشور كه در سال 1357 حداكثر 7/4 ميليون تن بوده در سال 1381 به 5/12 ميليون تن افزايش يافته است.امروزه ايران در عرصه ي صنايع موشكي و مخابراتي به درجه اي از پيشرفت رسيده كه به توان ساخت ماهواره دت يافته و وارد باشگاه چند كشور محدود پرتاب كننده ي ماهواره گرديده است.اين موفقيت در حالي به دست آمده كه ما در زمينه ي محصولاتي كه قابل استفاده در صنايع موشكي و الكترونيك نظامي دارند،در تحريم به سر مي بريم تا جايي كه حتي در مواقع از فروريختن يك IC يا چيپ ساده الكترونيكي به ما ممانعت به عمل مي آيد.در زمينه ي سدسازي امروزه بين 3 كشور برتر دنيا قرار داريم؛به طوري كه پس از پيروزي انقلاب حدود 130 سد ساخته شده و يا در حال ساخت است.در صنايع كشاورزي،هم اكنون،تراكتورهاي ساخت ايران به بيش از 30 كشور جهان صادر مي شود.در صنايع نفت و گاز،پروژه ي صددرصد ايراني فاز يك منطقه ي عسلويه به عنووان بزرگ ترين پروژه ي نفت و گاز كشور در آبان 83 به بهره برداري رسيد كه با بهره برداري فازهاي ديگر آن سالانه حدود يك ميليارد دلار درآمد نصيب كشور خواهد شد.

صنايع نظامي

ايران كه قبل از انقلاب تقريباً تمام تسليحات نظامي خود را از خارج وارد مي كرده امروزه در زمره ي يكي از كشورهاي توليد كننده ي تسليحات پيشرفته ي نظامي در جهان قرار گرفته و در كنار كشورهايي چون هند،برزيل و يوگوسلاوي مطرح شده است و توليدات خود را به بيش از 30 كشور جهان صادر مي كند.توليد محصولات الكترونيكي و راداري،ادوات و تجهيزات خاص از اين جمله است.اكنون ايران در زمينه ي صنايع زرهي و ساخت انواع نفربر در بين ده كشور برتر دنيا قرار گرفته است.به برخي از اقدامات انجام شده در صنايع نظامي اشاره مي كنيم:

ساخت هواپيماي جنگده ي آذرخش،طراحي و ساخت لانچر (پرتاب كننده) چهار موشكي با قابليت شليك هم زمان و تك تك،ساخت چرخ بال آموزشي و چرخ بال دو موتوره،طراحي و ساخت تانك پيشرفته ذوالفقار و راه اندازي خط توليد انبوه آن،ساخت تانك مدرن T 72،طراحي و ساخت خودرو تانك بر (ببر 400)،ساخت انواع شناورها و يدك كشها،ساخت زيردريايي و اسكله شناور،ساخت موشك فاتح 110 (از موفق ترين موشكهاي زمين به زمين در جهان) و موشكهاي دور برد شهاب (با سرعتي سه برابر موشك اسراييلي)،راه اندازي خطوط تعميرات اساسي و بازسازي هواپيماي نظامي و خودكفايي در زمينه هاي ساخت و يا تعمير بسياري از تجهيزات و قطعات نظامي كه در جنگ الكترونيكي كاربرد دارد.

مبارزه با مواد مخدر

از ديگر موارد قابل اشاره،موفقيت بسيار چشمگير نظام جمهوري اسلامي در مبارزه با مواد مخدر و سوادگران مرگ مي باشد.طبق آمارهاي بين المللي بيش از 80 درصد مواد مخدر مكشوفه در سطح جهان در مرزهاي ايران كشف و منهدم مي شود كه به همين جهت نيز ايران بارها از سوي مجامع جهاني مورد تقدير قرار گرفته است و كميته مبارزه با مواد مخدر سازمان بهداشت جهاني،مركز آموزش منطقه اي خود را در ايران قرار داده است.البته بايد بالا بودن و بالا رفتن آمار معتادان كشور را يكي از نقاط ضعف عمل كرد نظام محسوب كرد.

فرهنگ و هنر

در حوزه ي هنري و فرهنگي يكي از موارد قابل اشاره،سينماي ايران است كه قبل از انقلاب به اعتراف تمام صاحب نظران،به هيچ وجه در دنيا مطرح نبوده و به حساب نمي آمده لكن امروزه،به عنوان سينمايي صاحب سبك و جذاب،در بين 10 سينماي برتر جهان مطرح مي باشد.در صنعت دوبلاژ نيز ايران جزي سه كشور برتر دنياست.هم چنين در اين حوزه مي توان به موارد ذيل اشاره كرد:

1. رونق چشمگير صنعت چاپ و نشر و انتشار گسترده مطبوعات و كتب؛
2. توسعه گسترده شبكه هاي صدا و سيما و توليد وسيع برنامه ها خصوصاً از سال 73 به بعد به گونه اي كه از دو شبكه سيما و چند شبكه صدا با ساعات محدود هم اكنون به دهها شبكه داخلي و خارجي به صورت تمام وقت و شبكه هاي استاني گسترش يافته است.
3. توسعه و گسترش چشمگير شبكه هاي خبررساني و خبرگزاري داخلي و بين المللي به گونه اي كه امروزه ديگر ما مجبور نيستيم براي كسب خبر- همانند گذشته- متكي به خبرگزاري هاي خارجي هم چون: آسوشيتدپرس،رويترز،دويچله وِله و امثال آن باشيم.

بهداشت و سلامت

يكي از شاخص هاي متعارف توسعه يافتگي،كاهش نرخ مرگ و مير كودكان است.طي سال هاي اخير سازمان بهداشت جهاني دوبار ايران رابه عنوان موفق ترين كشور جهان در كاهش نرخ مرگ و مير كودكان مورد تقدير قرار داده است.به گونه اي كه مرگ و مير كودكان زير يك سال (Infant Mortality Rate: IMR) از 111 مورد در هزار تولد زنده در سال 1356 به 6/28 مورد از هر هزار تولد زنده در سال 1381 رسيده به عبارت ديگر بيش از چهار برابر كاهش يافته است.(6)هم چنين كاهش مرگ مادران ناشي از عوارض باروري (Maternal Mortality Rate: MMR) از 237 نفر دررهر 100 هزار تولد زنده در سال 1355 به حدود 37 نفر در سال 1380 رسيده يعني 5/6 برابر كاهش يافته است.(7)از ديگر شاخصها،افزايش سن اميد به زندگي است.در نتيجه ي اقدامات و آموزش هاي بهداشتي،اصلي ترين شاخص سلامت (سن اميد به زندگي) كه قبل از انقلاب در حدود 55 سال بوده و در سال 82 به مرز 4/71 سال افزايش يافته،يعني در مورد مردان از سال 58 به 68 سال و در مورد زنان از 60 سال به 70 سال ارتقا يافته است.(8)هم چنين سازمان بهداشت جهاني،ايران در سال 2004 به عنوان موفق ترين كشور آسيايي در كنترل و مقابله با ايدز معرفي كرد.

خدمات رساني

يكي از موارد قابل اشاره بهتر شدن روند خدمت رساني به شهرها و روستاهاي كشور است.كه به اختصار به عناوين برخي از اقدامات انجام شده،اشاره مي كنيم:

- افزايش بيش از 12 برابري تعداد تلفن هاي ثابت نسبت به پيش از انقلاب و گسترش ضريب نفوذ آن در كشور به خصوص در نقاط محروم و روستاها.
- واگذاري حدود 1/7 ميليون خط تلفن همراه و روند روبه رشد آن به گونه اي كه امروزه ايران از جهت ارايه خدمات تلفني مقام سوم را در ميان كشورهاي آسيايي داراست.
- افزايش راههاي درون شهري،بين شهري،روستايي،راه آهن و ساخت مترو.افزايش توليد انرژي الكتريكي و برق رساني تا حد رفع خاموشيها با توجه به ازدياد فراوان مصرف كنندگان خانگي و صنعتي.
- افزايش شبكه ها و تعداد ساعات پخش برنامه هاي صدا و سيما و گسترش مناطق تحت پوشش.

گاز شهري

در سال 1357 تنها 5 شهر كشور به طور بسيار محدود از شبكه گاز شهري برخوردار بودند؛اما اين امكان تا آبان 1382 به سطح 40 ميليون نفر افزايش يافته كه رقم بسيار قابل توجهي است.گاز طبيعي- سوخت مقرون به صرفه با آلودگي پايين- در سبد مصرفي سوخت هاي فسيلي قبل از انقلاب گزارش نشده است؛اما اين سهم تا سال 82،از مرز 54 درصد فراتر رفته است.ظرفيت پالايش گاز طبيعي از 36 ميليون متر مكعب در روز به 288 ميليون متر مكعب در روز (8 برابر) و تعداد خانوارهاي تحت پوشش گاز طبيعي از 51000 خانوار در سال 57،به 8998000 خانوار در آبان ماه 82 (بيش از 176 برابر) افزايش يافته است.(9)

آب سالم و بهداشتي

تعداد مشتركان آب شهري- آب سالم و بهداشتي- در سال 1357 ، 7/2 ميليون رشته بوده كه در سال 1382 به 5/8 ميليون رشته افزايش يافته است كه گوياي بيش از 3 برابر افزايش است.تعداد شهرهاي تحت پوشش آب شهري از 45 شهر به 760 شهر در سال 1382 افزايش يافته است.آب رساني به روستاها از 12000 روستا در سال 1357 به 23036 روستا در سال 1378 رسيده است.ميزان توليد آب در سال 1357 حدود 5/1 ميليون متر مكعب بوده كه در سال 1382 به 4 ميليون متر مكعب- بيش از 3 برابر- رسيده است.(10)

پي نوشت ها:

1. 92 دستاورد انقلاب اسلامي ايران،موسسه قدر ولايت،تهران زمستان 1382،ص231.
2. نامه وزير محترم علوم و تحقيقات و فناوري به مقام معظم رهبري،30/10/1381.
3. ر.ك: http://acce.lsiproducts.com/traials
4. 25 گفتار پيرامون انقلاب اسلامي،نشر هماهنگ،تهران،دي ماه 1382،ص323.
5. ر.ك: سيماي سازندگي؛ج3 و سالنامه آماري ايران در سال هاي مذكور.
6. شاخص هاي سلامتي در جمهوري اسلامي ايران،دكتر محمداسماعيل اكبري،تهران تابستان 1382،ص6.
7. همان،ص6.
8. همان.
9. 25 گفتار پيرامون انقلاب اسلامي؛پيشين،ص326.
10. همان،ص327.
..................................................................................................................
منبع: انقلاب اسلامي ايران،جمعي از نويسندگان،نشر معارف،1384 ، چاپ چهارم
انتهاي پيام/

دوشنبه|ا|21|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 285]