قسمت پاياني/

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: قسمت پاياني/
خبرگزاري فارس: يكي از تدابير مهم اسلام براي تأمين زندگي و جلوگيري از فقر، ارائهي الگوي صحيح است. امام صادق(ع) فرموده است: «ضمانت ميكنم كسي كه ميانهروي كند، فقير نشود.»30 زندگي اسرافگرانه و تجملاتي علاوه بر اين كه روح عاطفي و انساني را از بين ميبرد، از نظر اقتصادي نيز به شخص مسرف و بلكه به اجتماع آسيب ميرساند

نويسنده در شمارهي قبل در مورد مفهوم جهاد، اقتصاد و فعاليت اقتصادي از ديدگاه قرآن و روايات و بايدها و نبايدهاي آن، مطالبي را مطرح كرده است. در ادامه، نبايدها و ديگر مباحث را در موضوع «جهاد اقتصادي از منظر قرآن و روايات» ميخوانيد.

- احتكار
اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! بسيارى از دانشمندان و راهبان (با سوء استفاده از موقعيّت خود)، اموال مردم را به ناحق مى‏خورند و آنان را از راه خدا باز مى‏دارند. و كسانى كه طلا و نقره مى‏اندوزند و آن را در راه خدا انفاق نمى‏كنند، پس آنان را به عذابى دردناك، بشارت بده.1

رسول اكرم (ص) مى‏فرمايند: «خداوند اين مال‏هاى اضافى را به شما عطا كرد تا در مسير رضاى او خرج كنيد، نه آن كه احتكار و گنج كنيد.»2

و اميرالمؤمنين(ع) مىفرمايد: «احتكار موجب محروميت مردم مىشود.3 احتكار رويهي اشرار است.»4
و به قاضى خود در اهواز دستور مىدهد: «احتكار را ممنوع كن. مرتكبش را تعزير كن و علاوه بر آن با افشاى احتكارش او را كيفر بده.»5

پيامبر اكرم(ص) با اطلاعى كه از غيب به او مىرسد مىفرمايد كه: «در يكى از دركات جهنم (برزخى و موجود) سه گروه اجتماعى گرد آمدهاند: محتكران، دائم الخمرها و قوادان.»6

- كنز
در جامعهي ايماني، انباشت ثروت و استفاده نكردن از آن در جامعه و به حركت در نياوردن آن در چرخهي اسلامي، امري مذموم شمرده شده است.

در آيهي 34 سورهي توبه آمده: «اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! بسيارى از دانشمندان و راهبان، (با سوء استفاده از موقعيّت خود،) اموال مردم را به ناحق مى‏خورند و آنان را از راه خدا باز مى‏دارند. و كسانى كه طلا و نقره مى‏اندوزند و آن را در راه خدا انفاق نمى‏كنند، پس آنان را به عذابى دردناك، بشارت بده!»7

«بدانيد كه زندگى دنيا در حقيقت بازى و سرگرمى و آرايش و فخرفروشى شما به يكديگر و فزون‏جويى در اموال و فرزندان است، چون مثل بارانى است كه كشاورزان را رستنى آن [باران] به شگفتى اندازد، سپس [آن كشت] خشك شود و آن را زرد بينى، آن گاه خاشاك شود و در آخرت [دنيا پرستان را] عذابى سخت است و [مؤمنان را] از جانب خدا آمرزش و خشنودى است و زندگانى دنيا جز كالاى فريبنده نيست.»8

امام علي(ع) دربارهي مذمت انباشت كردن مال مي‏فرمايد: «بدانيد كه فزوني مال، مايهي تباهي دين و قساوت دل است.»

-كمفروشي و گرانفروشي
كم‏فروشى از عوامل فساد در ارض شمرده شده است.9 در آيات قرآن مجيد كراراً از كم‏فروشى نكوهش شده در داستان شعيب(ع ) آن جا كه قوم را مخاطب ساخته، مى‏گويد: «حق پيمانه را ادا كنيد و ديگران‏ را به خسارت ميفكنيد، با ترازوى صحيح وزن كنيد و حق مردم را كم نگذاريد و در زمين فساد نكنيد.»10

و به اين ترتيب كم‏فروشى و ترك عدالت به هنگام پيمانه و وزن را در رديف فساد در زمين شمرده است.
همچنين قرآن در جاي ديگر ميفرمايد: «واى بر كمفروشان، آن كسانى كه چون پيمانه از آدميان ميستانند، پر مىستانند و چون به آنان پيمانه دهند يا براى آنان وزن كنند، كم مىدهند. آيا اينان گمان نمىكنند كه برانگيخته خواهند شد براى دورانى سهمگين؛ دورانى كه آدميان در پيشگاه پروردگار عالمهاى آفريدگان بهپا مىايستند؟ نه چنان است كه پندارند. بيگمان دفتر وجود بدكاران در آن اسارتگاه باشد و تو چه دانى كه آن زندان تنگ چه باشد؟ دفترى است رقم خورده. در آن روز واى بر تكذيبكنندگان، آنان كه دوران حساب را دروغ مىشمردند.»11

امام محمد باقر(ع) در تفسير آن مىفرمايد: «خداوند واى بر - ويل - را در مورد هر كسى بهكار برده، او را كافر خوانده است. خداى عزوجل مى فرمايد: "فويل للذين كفروا من مشهد يوم عظيم"»12

در روايت معروف «اصبغ بن نباته» آمده است كه مى‏گويد: «از على(ع ) شنيدم كه بر فراز منبر مى‏فرمود: "اى گروه تجار! اول فقه بياموزيد و سپس تجارت كنيد" و اين سخن را امام (ع) سه بار تكرار فرمود ... و در پايان اين كلام فرمود: "تاجر فاجر است و فاجر در دوزخ است مگر آنها كه به مقدار حق خويش از مردم بگيرند و حق مردم را بپردازند."»13

و در حديث ديگرى از امام باقر(ع) نقل شده است: «هنگامى كه امير مؤمنان على(ع) در كوفه بود همه روز صبح در بازارهاى كوفه مى‏آمد و بازار به بازار مى‏گشت و تازيانه‏اى (براى مجازات متخلفان) بر دوش داشت. در وسط هر بازار مى‏ايستاد و صدا مى‏زد: "اى گروه تجار! از خدا بترسيد!" هنگامى كه بانگ على(ع) را مى‏شنيدند هر چه در دست داشتند بر زمين گذاشته، با تمام دل به سخنانش گوش فرامى‏دادند. سپس مى‏فرمود:

از خداوند خير بخواهيد و با آسان گرفتن كار بر مردم بركت بجوئيد و به خريداران نزديك شويد. حلم را زينت خود قرار دهيد، از سوگند بپرهيزيد، از دروغ اجتناب كنيد، از ظلم خوددارى نمائيد و حق مظلومان را بگيريد، به ربا نزديك نشويد، پيمانه و وزن را بهطور كامل وفا كنيد و از اشياء مردم كم نگذاريد و در زمين فساد نكنيد!

و به اين ترتيب در بازارهاى كوفه گردش مى‏كرد. سپس به دار الاماره باز مى‏گشت و براى دادخواهى مردم مى‏نشست.»14

و نيز پيغمبر اكرم(ص) مى‏فرمايد: «هر گروهى كم‏فروشى كنند خداوند زراعتشان را از آنها مى‏گيرد و گرفتار قحطى مى‏شوند! » 15 از مجموع آن چه در بالا گفته شد استفاده مى‏شود كه يكى از عوامل مهم نابودى اقتصادي و نيز عذاب بعضى از اقوام گذشته، مسئلهي كم‏فروشى بوده است.

- فروش كالاهاى تقلبى، حيلهگري در خريد و فروش و كلاهبرداري
پيامبر اكرم(ص) مىفرمايد: «هر كس كه در خريد و فروش حيلهگرى كند از ما - امت اسلامى - نيست و در دوران قيامت با يهود محشور مىشود؛ چون آنها در معامله با مسلمانان از هر كسى حيلهگرترند.»16

و امام صادق(ع) مىفرمايد: «مغبون كردن مؤمن، حرام است.»17

بنابراين رعايت تقوا و پرهيزكاري در كار، نقش مهمي در شكل دادن به رفتار اقتصادي انسان دارد. به علاوه اين كه، اين انگيزهي معنوي مي‏تواند قواي جسمي و روحي را در فعاليت‏هاي اقتصادي آحاد جامعه چند برابر نمايد و پويايي اقتصاد جامعه را بهدنبال داشته باشد.

5) توصيه به پرداخت زكات و خمس
با مختصر مطالعه در تاريخ و «تعليمات» اسلام روشن مىشود كه اسلام تنها يك سلسله دستورات و مقرّرات اخلاقى و عقائد مربوط به مبدأ و معاد نبود، بلكه حكومتى همراه خود آورد كه همهي نيازمنديهاى يك جامعهي پاك و مترقّى را تضمين مىكرد و مسلماً يكى از اركان چنين حكومتى تشكيل «بيت المال» براى رفع نيازمنديهاى اقتصادى بوده است.
بيت المال اسلامى كه از بدو ورود پيامبر(ص) در مدينه و تشكيل حكومت اسلامى بهوجود آمد مشتمل بر اموالى بود كه از منابع متعدد گردآورى مىشد: از طريق «زكات» و «خمس» و ...18

قرآن كريم تأمين آبرومندانه و كريمانهي نياز تهىدستان و ناتوانان و رسانيدن آنان به سرحد خودكفايى را يكى از موارد مصرف خمس و زكات ميداند.

و آنها كه در اموالشان حق معلومى است براى تقاضاكنندگان و محرومان.19

خداوند متعال در آيهي 41 سورهي انفال ميفرمايد: «بدانيد كه هر نفعى كه به شما عايد مى‏شود خمس آن، مال خدا و پيغمبر و ذوى القربى و ايتام و مساكين و ابن السبيل سادات است. بايد آن را به ايشان‏ برسانيد اگر ايمان آورده‏ايد به خدا و به روز قيامت‏ و آن چه [قرآن] به بندهي خود نازل كرده‏ايم.»

و از اين آيهي مباركه مستفاد مى‏شود كه: «هر كس خمس خود را ندهد از اهل ايمان‏ نيست و به كتاب خدا نگرويده است. پس لازمهي ايمان، آن است كه آدمى در دادن‏ خمس، كوتاهى نكند و ذريهي پيغمبر خود را محتاج نگذارد.»20
همچنين در آيهي ديگري مي فرمايد: إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي الرِّقابِ وَ الْغارِمِينَ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَهً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيم21

امام صادق(ع) در توضيح اين آيه مىفرمايد: «خداوند زكات را در اموال ثروتمندان براى فقيران واجب كرد...»

در متون دينى، تأمين زندگى نيازمندان جامعه از بيشترين و مؤكّدترين سفارشها برخوردار است. خداوند متعال به پيامبر اسلام(ص) مى فرمايد:

و كسانى را كه بامداد و شامگاه پروردگارشان را مى‏خوانند، در حالى كه رضاى او را مى‏طلبند، از خود مران. چيزى از حساب آنان بر عهده‏ى تو نيست و از حساب تو نيز چيزى بر عهده آنان نيست كه طردشان كنى و در نتيجه از ستمگران شوى.22

پيامبر گرامى اسلام(ص) نيز وظيفهي الهى خويش را تأمين زندگى نيازمندان از اموال ثروتمندان اعلام مىكند: أُمِرتُ أَن آخذ الصّدقَة مِن أَغنيائِكم و أردها إِلى فُقرائِكم23

پيامبر(ص) فرمود: «خداوند، در مال مسلمانانِ ثروتمند، به مقدارى زكات واجب كرده كه كفاف فقرا را بدهد، آگاه باش! همانا خداوند آنان را اگر به وظيفه‏ى خود عمل نكنند، حسابرسى شديد مى‏كند.»24

همچنين ميفرمايند: «چون مردم زكات خود را منع ‏كنند، زمين نيز بركات خود را منع مى‏كند.»25

همچنين در روايت آمده حضرت پيغمبر(ص) فرمود كه: «و هر صاحب شتر يا گوسفند يا گاوى كه زكات آن را نداده باشد، خداى - تعالى - او را در روز قيامت در صحراى هموارى محبوس كند و هر حيوان سم‏دارى او را پايمال ‏نمايد و هر صاحب نيشى او را بگزد. و هر صاحب زراعتى، از خرما يا انگور يا غله كه‏ زكات آن را نداده باشد، خداى - تعالى - زمين آن را تا هفت طبقه طوق كند و بر گردن او افكند.»26

و نيز آن حضرت فرمود كه: «هر كه يك «قيراط‏» از زكات خود را منع كند، نه مؤمن است و نه مسلمان.» 27

و فرمود كه: «هيچ كس فقير نشد و گرسنه نگشت و برهنه و محتاج نماند مگر به‏واسطهي گناه مالداران كه زكات خود را ندادند. و حق است‏ بر خدا كه رحمت‏ خود را منع ‏كند از هر كه حق خدا را در مال خود منع كند. و قسم به آن خدايى كه خلق را آفريد و ايشان را روزى داد كه هيچ مالى در صحرا يا دريا ضايع نشد مگر به ندادن زكات آن.»28

حضرت پيغمبر(ص) فرمود كه: «شفاعت من حقى است ثابت از براى هر كه ذريهي مرا اعانت كند به دست و زبان و مال.»29

6) توصيه به پرهيز از اسراف و تجملگرايي
يكي از تدابير مهم اسلام براي تأمين زندگي و جلوگيري از فقر، ارائهي الگوي صحيح است. امام صادق(ع) فرموده است: «ضمانت ميكنم كسي كه ميانهروي كند، فقير نشود.»30 زندگي اسرافگرانه و تجملاتي علاوه بر اين كه روح عاطفي و انساني را از بين ميبرد، از نظر اقتصادي نيز به شخص مسرف و بلكه به اجتماع آسيب ميرساند؛ چرا كه سرمايهها را پايان ميبخشد و فرد و جامعه را به نابودي ميكشاند.

قرآن، ميانهروي و اعتدال را الگوي صحيح مصرف و عامل پايداري خانواده و جامعه معرفي ميكند.
«آنان كه هر گاه انفاق كنند، نه از حد گذرند و نه تنگ گيرند و ميان اين دو روش اعتدال دارند، قوام به معناي حد وسط و اعتدال است.»31

امام علي(ع) ميفرمايد: «هركس اعتدال و ميانهروي را خوب رعايت نكند، در اثر اسرافگري به نابودي كشيده ميشود.»32

امام علي(ع) در اين باره فرمودهاند: «ناديده گرفتن برنامهي اعتدال در زندگي باعث فقر و بدبختي ميگردد.»33

رعايت اعتدال در هزينههاي زندگي بهقدري مهم است كه امام علي(ع) درك لذت ايمان واقعي را منوط به آن دانسته و فرمودهاند: «انساني كه اين سه خصلت را نداشته باشد، حقيقت ايمان را نخواهد چشيد: ژرفانديشي در علم دين، شكيبايي در حوادث، اندازهگيري نيكو در امر معيشت.» امام كاظم(ع) نيز فرمودهاند: «هيچ انساني با ميانهروي نيازمند نميشود.»34

همچنين گفتني است كه اسلام علاوه بر اين كه مسلمانان را به زيبايي وآراستگي دعوت ميكند به سادهزيستي و پرهيز از تجملگرايي نيز توصيه مينمايد، چرا كه رفاهطلبي و خوشگذراني و تجملگرايي – كه بعضاً از چشم و همچشمي نيز نشأت ميگيرد - چنان انسان را سرمست ميكند كه گاه براي مسائل انساني و اخلاقي ارزش قائل نميشود، از اين رو ميتوان يكي از خطرناكترين مصاديق اسراف را افراط در رفاهطلبي و تجملگرايي نام برد كه در قرآن و روايات نيز نسبت به آن هشدار داده شده است:

و ما در هيچ ديارى هشداردهنده‏اى نفرستاديم مگر آن كه افراد خوشگذران آنان گفتند: حتماً ما به آن چه بدان فرستاده شده‏ايد كافريم.35

و همچنين در روايت آمده: «اياك والتنعم، فان عباد الله ليسوا بالمتنعمين؛ از ناز پروردگي دور باش، كه بندگان خداوند نازپرورده نيستند.»

امام حسن عسكري(ع) فرمودند: «سفارشت مي‌كنم به ميانه‌روي و بازت مي‌دارم از اسراف و زياده‌روي چرا كه آن از كارهاي شيطاني است.36

بنابراين راه نجات و پيشرفت، در داشتن اعتدال است و اين روش باعث ثبات و موفقيت ميشود و عدم توجه به آن، جامعه را بهسوي مصرفگرايي سوق داده، موجب خلل در اقتصاد ميگردد.

7) توصيه به استقلال اقتصادي
در اقتصاد اسلامي، سعي در حفظ حاكميت سياسي اسلام در روابط با بيگانگان است، زيرا در روابط خارجي، مناسبات اقتصادي و سياسي بسيار بههمپيوستهاند، به اين سبب يكي از اهداف اقتصاد اسلامي، حفظ حاكميت سياسي اسلام است.

در روايتي از پيامبر اكرم(ص) آمده است: «اسلام برتر است و چيزي بر آن برتري ندارد.»37 بنابراين در مناسبات سياسي نيز بايد برتري اسلام و مسلمين مراعات گردد.

قرآن كريم مي فرمايد: براي مقابله با دشمنان تا آن جا كه ميتوانيد نيرو و اسبهاي بسته و آماده فراهم كنيد تا به اين وسيله دشمن خدا و دشمن خويش را بترسانيد...38

سياق آيه نشان ميدهد كه دربارهي جنگ است و طبعاً مهمترين نيرو براي مقابله با دشمن، نيروي نظامي است. اما كلمهي «من قوه» هر نيرويي را شامل ميشود و نيروي اقتصادي نيز براي رويارويي با دشمن از اهميت برخوردار است.
همچنين قرآن كريم ميفرمايد: «خداوند براي كافران بر مؤمنان راه تسلطي قرار نداده است.»39

غالب فقهاي بزرگ اسلام، براي نفي هر گونه سلطهي كافران بر مسلمانان به اين آيه استناد كرده و مفاد آن را حكم دانستهاند نه اخبار. يعني، مسلمانان ميبايد كاري كنند كه كفار بر آنان مسلط نشوند و هر عملي كه منتهي به سلطهي كفار شود نامشروع است. از جمله راههاي سلطهي كفار بر مؤمنين سلطهي اقتصادي است.

مطابق مستفاد اين آيه، مؤمنان وظيفه دارند تلاش كنند و خود را از وابستگيها - از جمله وابستگي اقتصادي - رهايي دهند.

كلام آخر
بايد دانست كه لازم و ضروري است كه اقتصاد اسلامي بهعنوان يك الگوي صحيح و جامع و تمامعيار - كه متأسفانه در جامعه كمرنگ گرديده - با همهي ابعاد و زواياي آن شناخته و پياده گردد تا بتوان نقص و كاستيهاي جامعه را شناسايي كرد و در جهت رفع آن گام برداشت؛ و اين امر ميسر نميگردد مگر با گره زدن اقتصاد جامعه با مباني ديني و اسلامي كه در قرآن و روايات مورد اشاره قرار گرفته است.

پينوشتها
1. يا ايها الذين آمنوا انّ كثيراً من الاحبار و الرّهبان ليأكلون اموال الناس بالباطل و يصدون عن سبيل الله و الّذين يكنزون الذّهب و الفضّه و لا ينفقونها في سبيل الله فبشّرهم بعذاب اليم. توبه، آيهي34.
2.انّما اعطاكم الله هذه الفضول من الاموال لتوجّهوها حيث وجّهها الله تعالي و لم تعطلوها لتكنزوه، تفسيرصافي.
3. غرر الحكم، ص15.
4. غرر الحكم، ص21.
5. دعائم الاسلام، ج 2، ص36.
6. وسائل الشيعه، ج 12، ص315 – 314.
7.يا ايها الذين آمنوا انّ كثيراً من الاحبار و الرّهبان ليأكلون اموال النّاس بالباطل و يصدّون عن سبيل الله و الذين يكنزون الذّهب و الفضّه و لا ينفقونها في سبيل الله فبشّرهم بعذاب اليم. توبه، آيهي 34.
8.اعلموا انّما الحياه الدنيا لعب و لهو و زينه و تفاخر بينكم و تكاثر في الاموال و الاولاد كمثل غيث اعجب الكفّار نباته ثمّ يهيج فتراه مصفرّاً ثم يكون حطاماً و في الاخره عذاب شديد و مغفره من الله و رضوان و ما الحياه الدنيا الا متاع الغرور. حديد، آيهي20.
9. تفسير نمونه، ج‏26، ص250.
10.اوفوا الكيل و لا تكونوا من المخسرين و زنوا بالقسطاس المستقيم و لا تبخسوا الناس اشياءهم و لا تعثوا في الارض مفسدين. شعراء، آيهي181- 183.
11. و اذا كالوهم او وزنوهم يخسرون الا يظنّ اولئك انّهم مبعوثون ليوم عظيم يوم يقوم النّاس لرّب العالمين كلا انّ كتاب الفجّار لفي سجّين و ما ادرئك ما سجّين كتاب مرقوم ويل يومئذ للمكذّبين و ... . مطففين، آيهي 1 – 10.
12. فويل للذين كفروا من مشهد يوم عظيم، تفسير نور الثقلين، ج5، ص527.
13. كافى، ج5، باب آداب التجاره، حديث1.
14. قدموا الاستخاره و تبركوا بالسهوله، و اقتربوا من المبتاعين و تزينوا بالحلم، و تناهوا عن اليمين و جانبوا الكذب، و تجافوا عن الظلم و انصفوا المظلومين و لا تقربوا الربا و اوفوا الكيل و الميزان و لا تبخسوا الناس اشيائهم و لا تعثوا في الارض مفسدين، كافى، باب آداب التجاره، حديث3 (با كمى اختصار).
15. وسائل الشيعه، ابواب التجاره، باب7، ج12، ص290.
16.سفينه البحار، ج2، ص318.
17.كافى، ج5، ص380.
18.مكارم شيرازى و همكاران، خمس پشتوانهي استقلال بيت المال، ص8، انتشارات مدرسه الإمام علىّ بن ابى طالب(ع) چاپ چهارم، 1379.
19. و الذين في اموالهم حقّ معلوم للسائل و المحروم، معارج، آيهي 24 و 25.
20. نراقي، معراج السعاده.
21. انّما الصدقات للفقراء و المساكين و العالمين عليها و المؤلّفه قلوبهم و في الرّقاب و الغارمين و في سبيل الله فريضه من الله و الله عليم حكيم. توبه، آيهي60.
22.و لا تطرد الذين يدعون ربّهم بالغذاوه و العشيّ يريدون وجهه ما عليك من حسابهم من شيء و ما من حسابك عليهم من شيء فتطردهم فتكون من الظالمين، انعام، آيهي52.
23. امرت أن آخذ الصّدقه من أغنيائكم و أردها الي فقرائكم، تفسير قرطبى، ج3، ص337.
24. انّ الله فرض علي اغنياء المسلمين في اموالهم القدر الذي يسع فقرائهم الا انّ الله يحاسبهم حساباً شديداً و يعذّبهم عذاباً اليما، تفسير فرقان.
25. محجه البيضاء، ج2، ص66.
26. بحار الانوار، ج 96، ص16، ح37.
27.وسائل الشيعه، ج 6، ص18، ح3.
28. وسائل الشيعه، ج6، ص4.
29. جامع الاخبار، باب2، فصل6 .
30. مضمون،كافي، ج2، ص139، ح9.
31. والذين اذا انفقوا لم يسرفوا و لم يقتروا و كان بين ذلك قواماً. فرقان، آيهي67.
32. مضمون، كافي، ج4، ص52، ح4 و غرر الحكم، ح515 و ح335.
33. مضمون، غرر الحكم، ح5529 .
34. مضمون،كافي، ج1، ص18، ح12و تحف العقول، ص403.
35. و ما ارسلنا في قريه من نذير الا قال مترفوها انّا ارسلتم به كافرون و قالوا نحن اكثر اموالاً و اولاداً و ما نحن بمعذّبين. سبا، آيهي 34 و 35.
36. قال العسكري عليه السلام عليك بالاقتصاد و اياك و الاسراف فانه من فعل الشيطنه، غرر الحكم، ح5188.
37. الاسلام يعلوا و لا يعلي عليه، تذكره الفقها، ج1، ص446.
38.و اعدّوا لهم ما استطعتم من قوّه و من رباط الخيل ترهبون به عدوّ الله و عدوّكم و آخرين من دونهم لا تعلمونهم الله يعلمهم و ما تنفقوا من شيء في سبيل الله يوفّ اليكم و انتم لا تظلمون، انفال، آيهي60.
39.و لن يجعل الله للكافرين علي المؤمنين سبيلا، نساء، آيهي141.

فرهاديان فاطمه
منبع : ماهنامه پيام زن شماره 238
انتهاي متن/

چهارشنبه|ا|28|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 245]