پوشش و هويت جامعه ايراني

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: پوشش و هويت جامعه ايراني
پوشش انسان، به اندازه تاريخ آفرينش او قدمت دارد. پوشش و لباس هر انسان، بيانگر هويت او در جامعه است. اما آن چه در همه عصرها ديده مي شود، توجه ويژه به حفظ حجاب و حرمت زنان و مردان مسلمان بوده، حجابي كه در عين زيبايي و آراستگي، متناسب با هويت و شخصيت افراد جامعه باشد.

نكته قابل تأمل در بحث حجاب اسلامي افراط و تفريط هاي رايج در جامعه است كه باعث شده جوانان نتوانند در شرايط عادي پوشش مورد نظر خود را انتخاب كنند. از اين رو، پوشش جوانان، هم اكنون تبديل به يكي از اساسي ترين چالش هاي خانواده هاي ايراني شده، نسل جواني كه هم مي خواهد زيبا و آراسته بپوشد و هم مطابق عرف و شرع اسلامي در جامعه رفتار كند.

درباره كاركردهاي حجاب در جامعه اسلامي با دكتر عليرضا شريفي عضو پژوهشگاه تعليم و تربيت گفت و گو كرده ايم.

وي در اين باره مي گويد: علاوه بر كاركردهاي عمومي پوشش يعني جلوگيري از سرما و گرما و كاركردهاي ثانويه يعني عفت و حيا است كه اغلب مردم از آن مطلع هستند، يكي از مهمترين كاركردهاي پوشش، بحث زينت است. در شرع مقدس اسلام پوشش از اين منظر مورد توجه قرار گرفته و اسلام به ظاهر مرد و زن مسلمان توجه زيادي نشان داده است. از سوي ديگر استانداردهاي لازم پوشش زن و مرد در اسلام معرفي شده است اما جنبه هاي پوشش تابعي از شرايط زماني و مكاني و قابل تغيير است بنابراين مردم مسلمان ايران نيز به تبع شرايط موجود زماني و مكاني مي توانند به تنوع رو آورند. آنچه امروز به معناي «مد» وجود دارد و تنوع زيادي از حيث رنگ و مدل برخوردار است، بايد طبق شئونات اسلامي وارد جامعه شود.

اين كار بايد توسط گروهي از متخصصان امر از جمله طراحان لباس صورت بگيرد تا شاهد تنوع در پوشش و در ارائه مدل هاي جديد پيشتاز باشيم. از اين نظر تفاوت طراحان ما با طراحان خارجي در اين است كه آن ها استانداردي ندارند در حالي كه ما استاندارد داريم و آن احكام شرع است.

به گفته وي جامعه شناسان نيز بايد همكاري نزديكي با طراحان داشته باشند تا مخاطب شناسي كنند و تنوع رنگ و لباس را متناسب با شرايط فردي و اجتماعي اقشار مختلف ارائه دهند.

مطالعه مردم شناسان در باب فرهنگ پوشش در سراسر ايران نشان مي دهد طي ٦ هزار سال گذشته مردم ايران هرگز پوشش هاي عريان و نيمه عريان نداشته اند و از اين حيث، مردم شناسان منابعي بسيار غني در مناطق مختلف براي الگو گرفتن و ايجاد تنوع در لباس دارند و مي توانند كمك بزرگي براي طراحان لباس باشند.

به هر حال بايد تلاش كرد تا پوشش را در قالبي امروزي تر مطرح كرد تا مقبول جامعه باشد و مخاطبان با سليقه هاي متفاوت بتوانند از آن استفاده كنند. بايد توجه داشت كه گاهي اوقات آنچه به نام شرع در عرصه پوشش مطرح مي شود، سليقه ها و عرف امروز ماست و ربطي به شرع ندارد. استاندارد پوشش همان است كه مرجعيت اعلام مي كند و غير از آن هرچه هست، عرف غلط رايج در جامعه است.

دكتر شريفي درباره گستردگي بحث حجاب و اهميتي كه به آن در ايران داده شده گفت: يكي از دلايل ناكامي ارائه پوشش متناسب و امروزي براي مردم، ارائه نكردن الگوهاي مناسب در اين زمينه است. ارائه يك قالب خاص براي همه، اشتباه بزرگي است زيرا همه طيف هاي جامعه قطعا در آن نمي گنجند و بايد تمام سليقه هاي اقشار مختلف را مورد توجه قرار داد و حجاب را طيف بندي و به عنوان مثال به شكل حجاب برتر، حجاب مطلوب و حجاب ايده آل مطرح و تعريف كرد.

به عبارت ديگر ما بايد حداقل استاندارد پوشش را مشخص كنيم و بعد افراد جامعه را آزاد بگذاريم تا نوع پوشش خود را انتخاب كنند، بنابراين بايد تنوع در پوشش داشته باشيم تا دختر و پسر جوان مجبور به پوشيدن يك مدل لباس ثابت نباشند و از آن دلزده شده و به سمت پوشيدن لباس هاي تقليدي و اغلب ناهنجار بروند. از سوي ديگر اغلب خانواده هاي ايراني مقيد و داراي معيارهاي اسلامي هستند اما وضعيت پوشش جوان قبل از خانواده، توسط مدرسه و رسانه ها شكل مي گيرد.

در آموزش و پرورش كنوني، لباس فرم يك رنگ و ثابت براي بچه ها در مدارس و مربوط كردن نمره انضباط به نوع پوشش و توضيح ندادن فلسفه پوشش به دانش آموزان، از مهم ترين اشتباه ها در سيستم آموزشي است كه بايد اصلاح شود.

وي ادامه مي دهد: رسانه ها نيز نقش به سزايي در ارائه پوشش هاي متنوع دارند و بچه ها از تلويزيون، سينما و... پيام هاي رسانه اي متعددي دريافت مي كنند و تحت تاثير قرار مي گيرند، تاثيري كه شايد خيلي دير از ذهن جوان يا نوجوان پاك شود.

در هر حال بايد توجه داشت مشكل حجاب جوانان را بايد ريشه يابي كرد و با برخوردهاي سطحي اميدي به حل اين مشكل وجود ندارد.

وي درباره نقش خانواده و والدين درباره پوشش گفت: به طور مسلم بخشي از رفتار جوانان، تقليدي است، در واقع نسل جديد، به نوعي تكرار نسل قبل است. وقتي والدين كمتر حجاب را رعايت كنند نمي توان از فرزندان توقع داشتن پوشش صحيح را داشت.

اما گاهي اوقات هم جوان يك خانواده متدين، پوشش صحيحي ندارد در چنين مواقعي بايد فلسفه پوشش براي نوجوان يا جوان توضيح داده و خط قرمزها با احتياط براي او روشن شود.

سخت گيري در چنين مواردي بي فايده است و هرگز نبايد حداكثرها را از جوان بخواهيم و از آن جايي كه رفتار تابعي از نگرش و نگرش تابعي از دانش است بنابراين تا زماني كه او دانش و اطلاعات كافي درباره پوشش نداشته باشد، نمي توانيم از او انتظار رعايت حجاب را داشته باشيم زيرا رفتارهاي او تابعي از نگرش و دانش اوست. خانواده ها اغلب سيكل معيوبي را درباره پوشش جوانان طي مي كنند يعني به محض اين كه متوجه پوشش نامناسب او مي شوند، او را مجبور مي كنند، لباسي كه از نظر آن ها مناسب است را بپوشد در حالي كه براي تغيير رفتار جوان، بايد دانش او را بالا ببريم.

جوان بايد بداند كه پوشش مناسب چه محاسني دارد تا اندك اندك نگرش او عوض شود و بر رفتار او تاثير بگذارد.

در مواردي كه والدين اطلاعات كافي و يا توانايي آموزش جوان خود را ندارند، بايد از مشاور استفاده كنند. متاسفانه اغلب والدين تصور مي كنند در موارد آموزشي نيازي به مشاوره ندارند و شيوه صحيح برخورد با جوان را مي دانند در حالي كه اين طور نيست.

تعليم و تربيت، علم است و والدين بايد در اين رابطه از اهل فن كمك بگيرند. دكتر شريفي اهميت آموزش و پرورش در بحث حجاب را بار ديگر مورد تاكيد قرار داد و گفت: آموزش خانواده در انجمن اولياء و مربيان، بستر مناسبي براي حل مشكلات جوانان است.

والدين بايد ياد بگيرند چطور با جوان خود برخورد كنند بايد مورد به مورد اين مشكلات مطرح شود و والدين به همراه مربيان تلاش كنند جوان را به مسير صحيح برگردانند. البته نتيجه هميشه قطعي نيست و نياز به زمان دارد. نبايد فراموش كرد در زمينه پوشش معلم نقش اساسي تري از پدر و مادر دارد، زيرا بحث پوشش از زماني مطرح مي شود كه بچه از دوره پيش دبستاني وارد مدرسه مي شود بنابراين تاثير آن را نبايد دست كم گرفت.

شنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 188]