آموز‌ه‌هاي زيارت اربعين

واضح آرشیو وب فارسی:جمهوري اسلامي: آموز‌ه‌هاي زيارت اربعين
* دكتر محمدرضا جواهري
عضو هيأت علمي دانشگاه فردوسي مشهد
بهترين منبع براي شناخت فلسفه انقلاب عاشورا كلام معصومين عليهم‌السلام است. گفتار امامان عليهم‌السلام درباره سيدالشهداء امام حسين عليه السلام روشنگر ماهيت ديني حماسه حسيني است. آن چه درون متن زيات‌نامه‌هاي امام حسين عليه‌السلام آمده است بخشي از سنت پايدار و داراي اعتبار جاويدان معصومين عليهم‌السلام است. پس از شهادت حسين‌بن علي عليهما السلام در كربلاء حقيقت قيام و چيستي و چرايي آن را اهل بيت عليهم‌السلام در قالب زيارت‌نامه‌هاي متعدد در مناسبت‌هاي متفاوت تبيين نموده‌اند. متن اين زيارت نامه‌ها، منبع بي‌نظير و مرجع معتبر و اصلي براي شناخت ابعاد گوناگون انقلاب عاشورا و حماسه حسيني است. دقت در محتواي زيارت‌نامه‌هاي مأثوره حسيني و درنگ و تأمل در الفاظ و واژه‌ها و جملات زيارت نامه‌هايي كه از امامان براي زيارت سيد‌الشهداء صادر شده است، راه كشف رازهاي قيام امام حسين عليه‌السلام است.
"زيارت اربعين" كه در روز اربعين قرائت مي‌گردد يكي از همين زيارت‌نامه‌هاي معتبر با ارزش و راهگشا و راهنماست. روز اربعين روز زيارتي سيد‌الشهداء است و زيارت اربعين نشانه ايمان و تشيع است. امام صادق عليه‌السلام به صفوان جمال زيارت اربعين در روز اربعين را آموزش دادند و صفوان جمال نيز متن زيارت اربعين را به درستي آموخت و براي عاشورائيان و پيروان اهل بيت‌عليهم‌السلام نقل كرد. متن زيارت اربعين سند معتبرگوياي فلسفه شهادت امام حسين عليه‌السلام است. در اين زيارت نامه حقايق حماسه حسيني در ابعاد مختلف بيان شده است. اهداف قيام امام حسين‌عليه‌السلام بخش اصلي ماهيت نهضت حسيني را تشكيل مي‌دهد. پرسش اساسي و مهم در ارتباط با نهضت حسيني مسئله هدف شناسي و علت و انگيزه قيام است. سؤال اصلي درباره حوادث عاشوراي سال 61 هجري اين است: چرا حسين‌بن‌علي عليهما السلام قيام كرد و شهيد شد؟ امام صادق عليه‌السلام در متن زيارت اربعين پاسخ اين پرسش را داده‌اند. ايشان در قسمتي از زيارت اربعين درباره انگيزه و هدف امام حسين عليه‌السلام فرموده‌اند: فاَعذَرَ في‌الدعاء و منح النّصح و بذل مُهجَتَهُ فيك ليستنقذ عبادَك مِن الجهاله و حيره الضلاله (تهذيب الاحكام شيخ طوسي، ج6، ص 113 * مصباح المتهجّد شيخ طوسي، ص 788* بحارالانوار، ج101، ص 331) خدايا، حسين بن‌علي در دعوت مردم جاي عذر و بهانه‌اي براي هيچ كس باقي نگذاشت و بي‌دريغ خيرخواهي و نصيحت نمود و جان خود را در راه تو داد تا بندگانت را از جهالت و ناداني و سرگرداني گمراهي برهاند.
امام صادق‌عليه‌السلام در اين جملات از زيارت اربعين اصول و ارزش‌هاي حاكم بر قيام سيد‌الشهداء را ياد‌آوري نموده و به رهروان امام حسين‌عليه‌السلام آموزش داده‌اند.
دعوت به سوي خدا
حركت ابا عبدالله الحسين عليه‌السلام براي دعوت مردم به راه خدا بود خطابه‌ها و نوشته‌ها و هشدارهاي امام حسين‌عليه‌السلام از آغاز قيام در مدينه تا مكه و كربلا، موجبات بيداري مسلمانان را فراهم ساخت. گفتار و رفتار سيد‌الشهداء به گونه‌اي بود كه جاي هيچ عذر و بهانه‌اي را براي دعوت به سوي خدا و جهاد در راه خدا باقي نگذاشت. امام حسين عليه السلام حجت را بر پيروان رسول خدا صلي‌الله عليه و آله و سلم تمام كرد. امام با"سخن" و "خون" جهانيان را به راه خدا و صراط مستقيم دعوت كرد و عذرها از بين رفت و تكليف روشن شد.
خيرخواهي و نصيحت كامل
سيدالشهداءِ با گفتار و رفتار، بالاترين خيرخواه و ناصح بشر بود. امام صادق (عليه‌السلام) در تبيين فلسفه كار اباعبدالله‌الحسين (عليه‌السلام) فرموده‌اند: مَنَحَ النُّصْحَ، او بي‌دريغ و منت خيرخواهي نمود. در واقع نصيحت را به مردم داد و خيرخواهي را بخشيد. آري امام حسين (عليه‌السلام) با زبان و خون خيرخواهي نمود. راغب اصفهاني دربارة نصيحت نوشته است: النُّصح تحرّي فِعل او قول فيه صلاح صاحبه (المفردات، ماده نصح، ص 494). نُصح خواستن و انجام دادن كار يا سخني است كه صلاح صاحبش در آن است. امام حسين عليه‌السلام با قول و فعل و كلام و خون بي‌چشمداشت و صادقانه و با اخلاص آن چه را صلاح انسان‌ها در آن است نشان داد و در درجة عالي خيرخواهي بشر قرار گرفت. پيام خون پايدارترين پيام‌هاست امام حسين عليه‌السلام با خون خود راه خدا را آشكار ساخت و طريق خير و صلاح را به بشريت نشان داد.
رهايي از جهالت و ضلالت
نيم قرن پس از رحلت پيامبر خدا صلي‌الله عليه و آله و سلم جهان اسلام را جهالت و ضلالت فرا گرفت. غفلت و نسيان و تحريف و انحراف و تبليغات ناروا و پيروي هواي نفس و وسوسه‌هاي شيطاني و دنياگرايي و رفاه‌طلبي و تنبلي و بي‌حالي، مسلمانان را در ناداني و سرگرداني گمراهي قرار داد. امام صادق عليه‌السلام دربارة نقش خون سيدالشهداء عليه‌السلام در متن زيارت اربعين فرمودند: و بَذَلَ مُهْجَتَه فيك ليستنقذ عبادك من الجهالة و حيرة الضلالة. خون و جان خود را در راه تو داد تا بندگانت را از ناداني و سرگرداني گمراهي برهاند. "مهجة" به معناي خون و جان است.
فلسفه جانفشاني ابا عبدالله الحسين عليه‌السلام نجات بندگان خدا از جهالت و ضلالت بوده است. بنابراين معرفت و آگاهي بشر آن‌قدر ارزش دارد كه فرزند پيامبر خدا در راه آن شهيد مي‌شود. "استنقاذ" به معناي رهاندن و نجات دادن و به سلامتي رساندن است. به بيان امام صادق عليه‌السلام خون سيدالشهداءِ براي آگاه‌سازي بشر و رهايي از ناداني و نجات از گمراهي بر زمين ريخت. آري كلام و خون امام حسين عليه‌السلام مسلمانان را از جهالت و ضلالت رهانيد. خون سيدالشهداء بصيرت‌آفرين بود و پيروان رسول‌الله را آگاه كرد و بيدار ساخت. درنگ در رفتار و گفتار سيدالشهداء تا روز قيامت عامل بيداري و آزادي و آزادگي و رستگاري و سعادت است. آموزه‌هاي انقلاب عاشورا جامع و جهاني و جاويدان است. عوامل رهايي از ظلم و جهل و فساد و راه نجات از شر طاغوت‌ها و پادشاهان تبهكار، در گفتار و رفتار امام حسين عليه‌السلام نهفته است. "زيارت اربعين" گنجينة بزرگي است كه بايد عاشورا پژوهان و تحليل‌گران انقلاب عاشورا به آن روي آورند و درس‌ها و پيام‌هاي ان را بيابند و آن را پايه‌ها و زيربنا و اصول نوشتار خويش قرار دهند. زيارت اربعين بيانگر ابعاد گوناگون معارف عاشورا براي اهل تقوا و اهل ايمان و عمل است.
انقلاب عاشورا و پديدة بزرگ الهي در سرزمين كربلا براي هميشه، خورشيد روشنايي‌بخش منتظران ظهور قائم آل محمد عليهم‌السلام است. بصيرتي كه با كلام و خون سيدالشهداء تاكنون پديد آمده است و در آينده پديدار خواهد شد در متن زيارت اربعين پيش‌بيني گرديد. امام صادق عليه‌السلام در اين جملات زيارت اربعين، نقش بيدارگري و بصيرت‌بخشي و خيرخواهي و نصيحت‌گري و جهالت‌‌ستيزي و ضلالت‌زدايي خون اباعبدالله‌الحسين عليه‌السلام را به جهانيان رسانده‌‌اند. خاصيت بيدارگري و آگاهي‌بخشي و نجات از جهالت و ضلالت و امتياز استعداد و توانايي سالم‌سازي فرد و جامعه در انقلاب عاشورا بي‌پايان و بي‌بديل است و اين حقيقت در زيارت عاشورا نمايان گرديده است.

چهارشنبه|ا|21|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جمهوري اسلامي]

[مشاهده در: www.jomhourieslami.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]