* پرداخت نقدي يارانه تا شناسايي كامل اقشار ادامه مي‌يابد * طراحي نظام جامع تامين اجتماعي راهكاري براي فقرزدايي

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /يارانه‌ نقدي در بوته نقد كارشناسان/ * پرداخت نقدي يارانه تا شناسايي كامل اقشار ادامه مي‌يابد * طراحي نظام جامع تامين اجتماعي راهكاري براي فقرزدايي
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: اقتصاد

پس از سال‌ها چالش بر سر چگونگي تخصيص يارانه‌هاي دولتي، اين روزها دولت نهم به اين نتيجه رسيده است كه پس از حذف يارانه پرمصرف‌ترين كالاها يعني حامل‌هاي انرژي، بخشي از آن را به صورت عادلانه بين مردم تقسيم كند. منابع ناشي از آزادسازي قيمت ها در اين بخش با درصدهاي متفاوتي بين مردم، دولت و صنعت تقسيم خواهد شد و سهم مردم بر اساس نظر دولت و مجلس بايد به صورت نقدي به آنها اختصاص يابد.

به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اين روش هرچند در دنيا تجربه شده، اما هيچ يك از كارشناسان حتي كارشناسان تهيه كننده اين مدل اقتصادي در دولت هم به اثربخش بودن آن در دراز مدت اعتقادي ندارند و معتقدند اين روش، مقدمه اي بر تشكيل يك نظام تامين اجتماعي مقتدر است.

به هر حال تا اجراي نهايي اين روش يك گام ديگر باقي است و آن تصويب لايحه بودجه 88 است كه موضوع هدفمندكردن يارانه‌ها در آن گنجانده شده است.

مخبر كميسيون تلفيق مجلس هفته گذشته در تشريح مصوبات اين كميسيون اعلام كرد كه منابع حاصل از اصلاح قيمت‌ها در سال 88 معادل 20 هزار ميليارد تومان است كه از اين مبلغ هشت هزار و 500 ميليارد تومان براي دولت ديده شد و 11 هزار و 500 ميليارد تومان هم براي پرداخت به دو گروه خانوار و توليدكننده در جهت حمايت از آنها در نظر گرفته شده است.

محمد مهدي مفتح گفت: تصويب شد به هر ميزان كه دولت تشخيص مي‌دهد اين مبلغ را بين دو گروه تقسيم كنند، يعني 11 هزار و 500 ميليارد تومان به دو گروه خانوار و توليد متناسب با وضعيت معيشتي آنها بازتوزيع خواهد شد، همچنين مقرر شد اين بازتوزيع توسط كارت‌هاي الكترونيكي و يا شيوه مشابه به آن انجام شود.

* اين كار به يك نظام بانكي كارآمد پرتحرك و پرسرعت نياز دارد

در همين حال يك عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي هم با بيان اينكه ظاهرا قرار است دولت پرداخت نقدي يارانه‌ها را از طريق كارت‌هاي اعتباري بانكي انجام بدهد، گفت: اين كار به يك نظام بانكي كارآمد پرتحرك و پرسرعت نياز دارد و اين در حالي است كه من در نظام بانكي دولتي چنين تحرك و كارآمدي نمي‌بينم.

وي همچنين با بيان اينكه نقدي شدن يارانه‌ها در برخي كشورها اجرايي شده است، گفت: من با توجه به شرايط اقتصادي ايران نقدي كردن يارانه‌ها را به عنوان آخرين راه حل و پس از اين كه ديگر هيچ اقدام غير قيمتي نتوان انجام داد، توصيه مي‌كنم، ولي به عنوان اولين راه حل آن را نمي‌پذيرم.

او با اشاره به اين كه معتقد است بايد هر چه بيشتر از سياست‌هاي غير قيمتي در موضوع هدفمند كردن يارانه‌ها استفاده كرد، گفت: چنين سياست‌هاي واكنش‌هاي اجتماعي كمتري دارد. در حالي كه اقتصاد كشور از يك تورم دو رقمي ساختاري بيش از 40 ساله رنج مي‌برد، دامن زدن به آن واكنش‌هاي اجتماعي تندي ممكن است به همراه داشته باشد.

وي نقدي شدن يارانه‌ها را بسته به نوع كالا و بازار و محدوده عمل آن مختلف ارزيابي كرد و گفت: نمي‌توان با برق كه بازار آن كاملا تفكيك‌پذير است همان برخوردي داشت كه با نفت سفيد يا گازوييل كه عمده مصرف آن در صنعت و كشاورزي است داشته باشيم.

او در ادامه با اشاره به مصوبه اخير كميسيون تلفيق مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه ماده سوم قانون برنامه چهارم توسعه اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي و نحوه توزيع يارانه‌ها را مشخص كرده است، گفت: هر گونه اصلاح جديد در اين زمينه مستلزم اصلاح قانون برنامه چهارم و كسب راي دو سوم از نمايندگان مجلس است. بايد نمايندگان در حين بررسي بودجه آنچه در كميسيون تلفيق به عنوان سياست‌هاي هدفمند كردن يارانه‌ها آمده را بررسي و دو سوم نمايندگان آن را تصويب كند كه من فكر مي‌كنم كار به اين سادگي نيست به همين خاطر رايزني‌هايي در اين راستا در حال انجام است تا احكام اين كار مورد قبول نمايندگان باشد.

* طبقات پايين دست قطعا از اين روش سود مي‌برند

در اين زمينه عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با تشريح نظام پرداخت نقدي يارانه‌ها كه هم اكنون در طرح تحول اقتصادي مطرح است،‌ از آن به عنوان جبران قدرت خريد ياد كرد و گفت: در اين روش كارت انرژي الكترونيكي به افراد داده مي‌شود و ما به التفاوتي كه براي جبران واقعي شدن قيمت حامل‌هاي انرژي لازم است، در آن شارژ مي‌شود.

علي آقا محمدي در گفت‌وگو با ايسنا افزود: در درجه اول افراد با اين كارت هزينه‌هاي اضافه شدن انرژي را پرداخت مي‌كنند و اگر فرد صرفه جويي كرده باشد، پول در اختيار خودش مي‌ماند كه مي‌تواند آن را به دلخواه هزينه كند، اما كساني كه بيش از مقدار متعارف مصرف مي‌كنند بايد هزينه مصارف خودرا بدهند، بنابر اين از چنين مدلي "حقوق بگير شدن مردم" از دولت استنباط نمي‌شود.

او ادامه داد: در آينده البته دولت مي‌تواند با اجراي لايحه مديريت خدمات كشوري و افزايش درآمد كارمندان يا بهبود نظام تامين اجتماعي، آن‌ها را جايگزين نظام پرداخت نقدي يارانه‌ها كند، ولي لازم است در حال حاضر و دست كم تا پنج سال آينده به دليل واقعي شدن قيمت حامل‌هاي انرژي، حمايتي از خانواده‌ها صورت بگيرد كه هزينه جديدي به خانوارها تحميل نشود.

وي با اشاره به اينكه اين روش تخصيص يارانه‌ها براي كساني كه خودرو ندارند يا داراي خانه‌هاي كوچك با مصرف برق و گاز و آب كم هستند به افزايش درآمد خانوار منجر مي‌شود، گفت: طبقات پايين دست قطعا از اين روش سود مي‌برند، هر چندكه آثار تورمي‌ ناشي از آن هم از طرقي قابل كنترل است.

* افراد ثروتمند داوطلبانه از گرفتن يارانه نقدي بپرهيزند

عضو هيات علمي ‌دانشگاه علامه طباطبايي نيز در اين زمينه اظهار كرد: تفاوتي كلي بين پرداخت نقدي و جنسي يارانه‌ها و آثار تورمي ‌ناشي از اين دو روش وجود ندارد.

جمشيد پژويان افزود: به طور كلي انتقال‌هاي نقدي مرتب در كشورهاي اروپايي و آمريكا در حال تجربه شدن است و كساني كه در نظام تامين اجتماعي عضو هستند، ماهيانه از دولت حقوق دريافت مي‌كنند.

به گقته وي اينكه پرداخت نقدي براي حجم زيادي از مردم انجام شود، در دنيا پرسابقه نيست و بايد براي آن راهكارهايي انديشيده شود.

او ادامه داد: مي‌توان طوري عمل كرد كه افراد ثروتمند به صورت داوطلبانه از سيستم خارج شوند و بعد براي ساير افراد حسابي در بانك افتتاح كنند و مبالغ يارانه را به آن حساب ها واريز كنند.

اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه چنين روشي نمي‌تواند يك راهكار دائمي ‌باشد، اظهار كرد:‌ راهكار اصلي براي فقرزدايي، طراحي يك نظام جامع تامين اجتماعي است و در ادامه يك نظام پرداخت مناسب كه با نظام مالياتي هماهنگ است، بايد ايجاد شود.

پژويان با بيان اينكه فقرزدايي و افزايش ثروت خانوارها نيازمند طراحي يك بسته كامل سياست‌هاي اقتصادي است، گفت: اگر همه چيز به همين نظام پرداخت نقدي يارانه‌ها خلاصه شود، من از آن دفاع نمي‌كنم.

* قيمت تمام‌شده ساير كالاها پس از توزيع نقدي يارانه‌ها بايد كنترل شود

يك كارشناس مسائل اقتصادي هم با بيان اينكه در قانون برنامه چهارم توسعه و در سياست‌هاي كلي برنامه پنجم بر هدفمند كردن يارانه‌ها تاكيد شده است، گفت: يك روش براي هدفمند كردن مي‌تواند نقدي كردن يارانه‌ها باشد كه اين روش در برخي كشورها هم تجربه شده است.

محمدباقر نوبخت افزود: اگر دولت بخواهد يارانه‌ها را حذف و دوباره بين همه اقشار تقسيم كند،‌ نمي‌توان از آن با عنوان هدفمند كردن ياد كرد، ولي در دهك‌هاي محدود مي‌توان اين كار را انجام داد، هر چند اين كار به آمارهاي دقيق از خانوارها نياز دارد.

عضو مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اينكه معلوم نيست برخي ارقام اعلام شده براي كالاها و حامل‌هاي انرژي پس از آزاد سازي، قيمت‌هاي واقعي باشد،‌ اظهار كرد: اختصاص يارانه حذف شده به دهك‌ها مي‌تواند به توانمند شدن آن‌ها بيانجامد، اما دولت بايد اقشاري كه از يارانه‌ها بهره مند نمي‌شوند را كنترل كنند تا قيمت تمام شده محصولاتشان را افزايش ندهند.

او گفت: اگر دولت بتواند چنين كنترلي داشته باشد، نظام نقدي يارانه‌ها موثر است، اما در غير اين صورت فقط به افزايش قيمت‌ها و تورم منجر خواهد شد.

* پرداخت نقدي يارانه ها ادامه مي‌يابد تا نظام شناسايي كامل شود

اما نظر دولت درباره پرداخت نقدي يارانه ها به مردم چيست؟

سخنگوي كارگروه تحولات اقتصادي در دفاع از اين روش با بيان اينكه آنچه امروز در كشورهاي پيشرفته به عنوان يارانه پرداخت مي‌شود، يارانه نقدي است، گفت: روش پرداخت اين يارانه به اشكالي مانند بيمه‌هاي عمر و بازنشستگي است، اما به هر حال نقدي است، يعني پول به افراد پرداخت مي‌شود.

محمدرضا فرزين در گفت‌وگو با ايسنا با تشريح اينكه چرا در ايران هم اكنون نظام نقدي يارانه‌ها توسط دولت پيشنهاد شده است؟ گفت:‌ هنوز نظام شناسايي در كشور ما كامل نيست و ما هنوز يك نظام جامع تامين اجتماعي نداريم، در حالي كه اگر چنين نظامي ‌داشتيم قطعا بايد پول را در اختيار آن قرار مي‌داديم تا پس از اين كه افرادي به زير خط فقر رسيدند،‌ از آن‌ها حمايت كنيم.

او ادامه داد: چون در كشور ما اين سيستم وجود ندارد، تصميم گرفتيم به جاي اين كه كالا در اختيار افراد بگذاريم ـ كه آن هم به محدوديت و عدم كارايي بيانجامد ـ‌ پول بدهيم كه فرد خودش بتواند آن را مديريت كند.

وي افزود:‌ اين روند ادامه مي‌ يابد تا اين كه نظام شناسايي كامل شود، آن وقت به سمت نظام جامع تامين اجتماعي حركت خواهيم كرد و در آن زمان مي‌توانيم افراد دچار مشكل را به طوردقيق شناسايي كرده و پول را در اختيار آن‌ها قرار بدهيم.

فرزين با تاكيد بر اينكه در نظام پرداخت نقدي يارانه‌ها پول جديدي خلق نخواهد شد،‌ اظهار كرد: از اين لحاظ تصور مي‌كنيم آثار تورمي‌ چنداني از اين روش بروز نخواهد كرد، ولي از آنجا كه پول آزاد شده ناشي از اصلاح قيمت انرژي است، همين كار ممكن است در قسمت عرضه، افزايش در قيمت تمام شده به وجود بياورد.

انتهاي پيام

شنبه|ا|17|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 255]