تغيير ساختار نظام آموزشي و تداوم تصميمات شتابزده

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: تغيير ساختار نظام آموزشي و تداوم تصميمات شتابزده

در سال‌هاي اخير، وزارت آموزش و پرورش يكي از ركوردداران تغييرات كوتاه و ساختاري در ميان ساير وزارتخانه‌ها بوده است. اين در حالي است كه اين وزارتخانه با بيش از 50 ميليون مخاطب مستقيم و غيرمستقيم، يكي از بزرگ‌ترين وزارتخانه‌هاي كشور است كه هر گونه تغييري در آن، دامنه گسترده‌اي دارد. البته مشكل آموزش و پرورش در ايران مربوط به ديروز و امروز نيست. به گفته بسياري از كارشناسان، اين وزارتخانه بزرگ، هيچ گاه داراي برنامه و نقشه راه هدفمند، يكپارچه و آينده نگر نبوده و در طول حيات خود بيشتر دستخوش سليقه‌هاي مديران وقت بوده است.

آخرين تحولي كه نويد آن آذر ماه سال جاري از سوي وزير آموزش و پرورش داده شد و در سال تحصيلي 92ـ91 شاهد اجراي آن خواهيم بود، تغيير ساختار نظام آموزشي كشور است. بر اساس اين طرح، دوره ابتدايي به شش سال افزايش خواهد يافت و دوره راهنمايي و دبيرستان نيز سه سال خواهد بود. لزوم چنين تغييري، پيامدهاي آن و ظرفيت‌هاي موردنياز از جمله موضوع‌هايي است كه از سوي كارشناسان، دست اندركاران نظام آموزش، دانش‌آموزان و خانواده‌ها مورد بحث است.

بازگشت به 40 سال پيش

ساختار نظام آموزشي در حالي از سال تحصيلي آينده به دوره‌هاي 6، 3 و 3 ساله تغيير مي‌كند و كلاس ششم ابتدايي به دوره ابتدايي اضافه مي‌شود كه برخي معتقدند اين تغيير ساختار، ريشه در بيش از 40 سال پيش دارد و به روزهايي برمي گردد كه دوره 12 ساله آموزش عمومي، شامل شش سال ابتدايي و شش سال متوسطه بوده است. اما از سال 1346، اين نظام به پنج سال ابتدايي، سه سال راهنمايي و چهار سال متوسطه تغيير شكل داد.

از اوايل دهه 1370 نيز دوره چهار ساله مقطع متوسطه به سه سال كاهش و يك‌سال پيش دانشگاهي به آن اضافه شد. اين روزها با گذشت 20 سال البته شنيده مي‌شود، مقطع پيش دانشگاهي، اشتباهي تاريخي در نظام متوسطه بوده كه هيچ گاه به كارايي مورد نظر طراحان اين دوره نرسيده است.

در امتداد اين تحولات از سال تحصيلي 92ـ 91 هم ششم ابتدايي به نظام آموزش باز مي‌گردد تا كلكسيون تحولات ساختار مدارس تكميل شود، اين در حالي است كه بسياري منتقدان اين روزها از نبود ظرفيت براي شش ساله شدن دوره ابتدايي نگران اند، اما از آنجا كه برخي مسئولان نظام آموزش معتقدند، همواره در برابر هر تغييري مقاومت وجود دارد، بر اجراي اين طرح در سال آينده اصرار مي‌كنند.

چگونگي اجراي طرح

تغيير نظام آموزش فعلي به نظام جديد، يعني شش سال دوره ابتدايي، سه سال راهنمايي و سه سال متوسطه يكي از موضوع‌هايي است كه دو سال پيش در هفته پژوهش از سوي وزير آموزش و پرورش مطرح شد. موضوعي كه همواره بين نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و دكتر حميد رضا حاجي بابايي مورد بحث و چالش بوده است. اما وزير آموزش و پرورش، هشتم آذر امسال به‌طور قاطع و مشخص اعلام كرد كه از سال تحصيلي 92ـ91 اين نظام آموزشي اجرا مي‌شود.

وزير آموزش و پرورش با بيان اين كه نظام آموزشي جديد 6، 3، 3 از سال تحصيلي آينده در مدارس كشور اجرا مي‌شود، مي‌گويد: در اولين مرحله طي سال تحصيلي 92ـ91 دانش‌آموزان پايه پنجم ابتدايي به كلاس ششم ابتدايي مي‌روند و پايه اول راهنمايي نخواهيم داشت.

حميدرضا حاجي بابايي در پاسخ به سؤال كه آيا دوره پيش دانشگاهي

نيز طي سال تحصيلي آينده حذف خواهد شد توضيح مي‌دهد: خير، در مورد شش ساله دوم، پنج سال طول مي‌كشد تا جابه‌جايي‌ها در آن صورت گيرد، به اين شكل يك سال پايه اول راهنمايي نداريم، سال بعد پايه دوم و سال بعد از آن پايه سوم و به ترتيب در سال‌هاي بعد، پايه‌هاي تحصيلي بعدي را نداريم تا اين كه پيش دانشگاهي حذف شود.

انتقاد به تصميم شتابزده

اعلام تغيير در ساختار نظام آموزش كشور واكنش‌هاي فراواني به دنبال داشته است، طوري كه علي عباسپور تهراني، رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي با بيان اين كه آموزش و پرورش مجاز به تغيير نظام آموزشي براي سال آينده نيست، مي‌گويد: اين يك اقدام خودسرانه است، چون به تصويب مجلس شوراي اسلامي و شوراي عالي انقلاب نرسيده است.

علي عباسپور تهراني، مي‌افزايد: وزير آموزش و پرورش مرتب در رسانه‌ها از اجراي نظام 6، 3، 3 از ابتداي مهرماه سال آينده سخن مي‌گويد، در حالي كه در سند تحول آموزش و پرورش كه به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيده، به هيچ وجه نظام 6، 3، 3 به تصويب نرسيده است، آنچه كه در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شده، كليات اين طرح است كه بر اساس آن، آموزش و پرورش موظف شده است ظرف دو ماه راهكارها و آيين نامه اجرايي تغيير نظام آموزش و پرورش را تهيه كند و به شوراي انقلاب فرهنگي ارائه دهد.

وي با تاكيد بر اين كه عجله وزارت آموزش و پرورش براي اجراي نظام 6، 3، 3 به هيچ وجه براي ما قابل توجيه نيست، مي‌افزايد: در حالي كه تدوين كتاب‌هاي پايه ششم ابتدايي هنوز به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش نرسيده است،

چه طور وزارت آموزش و پرورش مي‌خواهد از ابتداي مهرماه سال آينده فضاي لازم و كتب آموزشي را براي اين پايه جديد فراهم كند؟ تعجيل‌هاي وزارت آموزش و پرورش و اقدامات بدون پشتوانه عميق كارشناسي اين وزارتخانه باعث شده است ما نگران آموزش و پرورش فرزندان‌مان باشيم.

رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس معتقد است: تاكيد وزير آموزش و پرورش بر اجراي نظام 3،3،6 بدون تصويب جزئيات آن در شوراي عالي انقلاب فرهنگي، حركتي عجولانه، خودسرانه و بدون مطالعه است و مورد تاييد ما نيست و به ضرر نظام آموزشي كشور خواهد بود. براي اجراي اين سيستم جديد بايد نظامي طراحي شود كه از اول دبستان تا پايان مقطع دبيرستان را اصلاح كند تا پيوستگي لازم را داشته باشد، زيرا در صورتي كه تنها دوره ششم ابتدايي را به ساختار نظام آموزش و پرورش اضافه كنيم، اصلاح نظام آموزشي صورت نخواهد گرفت.

عباسپور همچنين معتقد است: شتاب وزارت آموزش و پرورش در تغيير نظام آموزش و پرورش از نظر ما شعاري و تبليغاتي است و هرگونه تغيير در نظام آموزش و پرورش بايد به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي برسد، اين اقدام وزير آموزش و پرورش خلاف قانون است و كميسيون اجازه چنين تخلفي را به وزارت آموزش و پرورش نمي‌دهد.

رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس در ادامه سخنانش به ساير تصميمات شتابزده وزارت آموزش و پرورش اشاره مي‌كند و مي‌گويد: اقدام اين وزارتخانه در تعطيلي پنجشنبه دبستان‌ها، دبيرستان‌ها و مقطع راهنمايي نيز طرحي كاملا غيركارشناسي است. وزارت آموزش و پرورش پيش از اجراي اين طرح پيامدهاي فرهنگي و آموزشي آن را بررسي نكرده بود، بعد هم اعلام مي‌كند تا پايان آذرماه اين طرح را ارزيابي مي‌كنيم. در صورتي كه اگر وزارت آموزش و پرورش، پنجشنبه‌ها را فرصتي براي تفكر و شكوفايي خلاقيت‌هاي دانش‌آموزان بداند، اين طرح خوب است، اما اين وزارتخانه هيچ برنامه ريزي براي روزهاي پنجشنبه دانش‌آموزان ندارد.

اصرار بر اجرا

حاجي بابايي با وجود تمامي مخالفت‌ها با تغيير نظام آموزشي كشور مي‌گويد: اجراي اين طرح را از سال آينده شروع مي‌كنيم، البته نمي‌توانيم اعلام كنيم كه اين طرح يكباره اجرا شود، اما به مرور زمان اين كار اجرا مي‌شود،هم چنين دوره ابتدايي از لحاظ محتوا به طور يكپارچه، شش ساله خواهد بود.

وي مي‌افزايد:مقطع ابتدايي به دوره سه ساله تقسيم مي‌شود و طبق اين طرح يك معلم سه سال اول دوره ابتدايي را تدريس مي‌كند.

در پاسخ به سخنان رئيس كميسيون آموزش و پرورش، حجت‌الاسلام بهرام محمديان معاون پژوهشي وزير آموزش و پرورش نيز مي‌گويد: اين طرح به تصويب رسيده است و نيازي به تصويب مجلس ندارد.

در جديدترين اظهار نظر، نورالله حيدري، ديگر عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس نيز مي‌گويد: اعضاي كميسيون هم چنان در مورد نظام 3،3،6 در آموزش و پرورش ترديد دارند و مطمئن نيستند كه سياست درستي است و چشم‌انداز خوبي براي تحول در ساختار نظام آموزشي كشور ايجاد مي‌كند.

وي مي‌افزايد: اگرچه سند تحول بنيادين از نظر كيفيت نظري و محتوايي خوب است، اما اجراي آن بيشتر مورد نظر است و احساس مي‌شود آموزش و پرورش اين همه كه روي اين موضوع مانور مي‌دهد، هنوز آمادگي لازم را در خود ايجاد نكرده است، بنابراين ممكن است يكسري توقعات در سطح جامعه پديد آورد كه عاجز از تحقق آنها باشد و در نهايت اين بيماري مزمن درون نظام تعليم و تربيت كشور همين‌طور مزمن باقي بماند.

نگراني‌هاي موجود

مريم، ب ـ مادر يك دانش‌آموز كه در كلاس پنجم دبستان مشغول به تحصيل است، از تغيير نظام آموزشي گله‌مند است و مي‌گويد: در سال‌هاي اخير بسياري از تصميمات در حوزه آموزش و پرورش به صورت ناگهاني گرفته و در اواسط سال تحصيلي مطرح شده و بر برنامه‌ريزي‌هاي مدرسه و خانواده‌ها اثر منفي گذاشته است.

او در اين باره توضيح مي‌دهد: از آغاز سال تحصيلي جاري، دخترم را در كلاس‌هاي آمادگي مدارس تيزهوشان ثبت‌نام كرديم و تا الآن يك ميليون تومان هم هزينه پرداخته‌ام، اما پس از گذشت سه ماه از شروع سال تحصيلي يك دفعه اعلام مي‌شود كه مقطع ابتدايي از سال تحصيلي بعد، شش ساله مي‌شود و آزمون مدارس تيزهوشان براي سال تحصيلي 92ـ91 برگزار نخواهد شد.

وي با بيان اين كه با توجه به اختلافات مجلس و وزارت آموزش و پرورش نمي‌توان به اجرا شدن اين طرح نيز مطمئن بود، مي‌افزايد: اين تصميمات عجولانه و كوتاه مدت بر سرنوشت بسياري از دانش‌آموزان اثر منفي مي‌گذارد. متاسفانه اغلب تصميمات مهم در وزارت آموزش و پرورش نه به صورت كارشناسي و علمي، بلكه به صورت سليقه‌اي گرفته مي‌شود. حال سؤال اين است كه حتي اگر اين طرح، سال بعد اجرا شود، اما اگر وزير عوض شود، چه اتفاقي براي اين طرح خواهد افتاد و تكليف اين همه دانش آموز چه خواهد شد؟

علي راستين، معلم مقطع ابتدايي نيز مي‌گويد: دست اندركاران آموزش به خوبي مي‌دانند كه هر تغييري در نظام آموزش چه پيامدهايي دارد. اين تغييرات به راحتي افزايش تعداد سال‌هاي مقطع ابتدايي نيست، بلكه دامنه آن وسيع است. به عنوان مثال راه‌ا‌ندازي يك مقطع، نيازمند تاليف كتاب‌هاي جديد در همه مقاطع، آموزش معلمان و آماده‌سازي دانش‌آموزان است. وقتي در آذرماه سال‌جاري از اجراي اين طرح خبر داده مي‌شود، يعني 9 ماه براي همه اين تغييرات زمان باقي مانده است، آيا به نظر تصميم‌گيران، اين مدت زمان براي تحولي به اين بزرگي، كافي به نظر مي‌رسد؟

او ادامه مي‌دهد: اجراي طرح‌هاي اين چنيني كه در سطح ملي اجرا مي‌شود و چند ميليون دانش‌آموز و خانواده‌ها را تحت تاثير قرار مي‌دهد، ابتدا بايد به صورت آزمايشي اجرا شود و پس از بررسي معايب و محاسن آن، در سطح ملي به اجرا درآيد.

پدر يك دانش آموز نيز معتقد است: ايجاد تغيير در مقاطع تحصيلي، مشكل نظام آموزشي ايران نيست، چه فرق مي‌كند يك مقطع را كلاس ششم بناميم يا اول راهنمايي؟ بهتر است وزارت آموزش و پرورش به فكر مشكلاتي باشد كه حل آنها منجر به افزايش سطح دانش و خلاقيت دانش‌آموزان مي‌شود. اين طرح‌ها جز آن كه موجب سردرگمي دانش آموزان، خانواده‌ها و مسئولان مدارس ‌شود، فايده‌اي ندارد.

وي مي‌افزايد: بهتر است به جاي اين نوآوري‌ها برنامه‌اي براي همه مدارس تنظيم شود تا معلمان طبق آن، تدريس كنند و امتحان بگيرند.

مدير يكي از مدارس راهنمايي هم مي‌گويد: همه تلاش وزارت آموزش و پرورش بايد ارتقاي كمي و كيفي آموزش در مدارس باشد. با طرح‌هايي مانند تغيير نظام آموزشي، تغيير نوبت همه مدارس ابتدايي به صبح، اعلام تعطيلي‌هاي بي‌حساب و كتاب و مانند آنها، آموزش و پرورش را كه سال‌هاي گذشته از كم‌خبرترين وزارتخانه‌ها بوده است،در اين چند سال به يكي از پرخبر‌ترين و چالش برانگيزترين وزارتخانه تبديل كرده است.

يك شهروند هم معتقد است: حضور يك نوجوان 12ـ11 ساله كه در آستانه ورود به سن بلوغ است و خواست‌ها، تمايلات و نوع نگاهش به پيرامون خود خاص است، در كنار يك دانش‌آموز 8ـ7 ساله كه به تازگي تحصيل خود را آغاز كرده است، منطقي نيست. شايد اين طرح براي پايتخت نشين‌هايي كه به انواع مدارس دسترسي دارند، چندان مشكل ساز نباشد، اما در مناطق پرجمعيت با آمار700ـ600 دانش‌آموز در يك مدرسه، بدون شك مشكلات بسياري پيش خواهد آورد.

يكي از دانش‌آموزان سال‌هاي دور نيز مي‌گويد: زماني كه ما بچه بوديم، نظام آموزشي شامل شش سال ابتدايي وشش سال دبيرستان بود،آن زمان گفتند، نظام آموزشي قديم «به روز» نيست وما ازنظر آموزشي از دنيا عقب هستيم. حال پس از 40 سال به يك باره به اين نتيجه رسيده‌اند كه آن نظام كه آن موقع قديمي تلقي مي‌شد، بهتر از نظامي است كه در اين چند دهه در مدارس كشور اجرا مي‌شده است، كه اين يعني بازگشت به 40 سال قبل!

فريده عباسي

چهارشنبه|ا|7|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]