آشنايي با جريانهاي سياسي تاريخ معاصر ايران(18)مبارزه با آمريكا ايده ديرينه امام خميني(ره)

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: آشنايي با جريانهاي سياسي تاريخ معاصر ايران(18)مبارزه با آمريكا ايده ديرينه امام خميني(ره)
خبرگزاري فارس: در تلاشي كه براي رفع حساسيت عمومي نسبت به توطئه هاي آمريكا در سال هاي اخير صورت گرفت، يكي از ادعاها، اين بود كه ايده مبارزه با آمريكا در ابتداي نهضت روحانيت وجود نداشته و در آخرين سال هاي حكومت پهلوي با تاثيرپذيري ازديدگاه هاي چپ گرايانه ماركسيست ها وارد فرهنگ سياسي جريان اسلامي شده است.

در تلاشي كه براي رفع حساسيت عمومي نسبت به توطئه هاي آمريكا در سال هاي اخير صورت گرفت، يكي از ادعاها، اين بود كه ايده مبارزه با آمريكا در ابتداي نهضت روحانيت وجود نداشته و در آخرين سال هاي حكومت پهلوي با تاثيرپذيري ازديدگاه هاي چپ گرايانه ماركسيست ها وارد فرهنگ سياسي جريان اسلامي شده است. اين كه چپ زدگي در فرهنگ سياسي اين دوره، جايگاه ويژه اي داشت و نيز اين كه دامن مبارزان مسلمان را هم گرفت، چيز قابل انكاري نيست. چپ زدگي در مجموعه نيروهاي مذهبي قصه پر غصه و خونيني دارد كه در شماره هاي بعد به آن خواهيم پرداخت. اما منشأ ايده مبارزه با آمريكا در تاريخ دو دهه آخر مبارزات اسلامي را در جاي ديگري بايستي جستجو كرد.
زماني كه امام خميني پا به عرصه رهبري مبارزات اسلامي نهاد، يك دهه از سيطره كامل سياست هاي آمريكا بر كشورمان مي گذشت و اولين درگيري هاي امام خميني با رژيم شاه، بر سر طرح هاي مدرنيزاسيون آمريكايي صورت گرفت. البته در مرحله اول اين درگيري، نام آمريكا چندان به ميان نمي آيد و امام خميني بيشترين ابراز نگراني را از سلطه صهيونيست ها بر مقدرات كشور دارد. كاملا مشخص است كه صهيونيست ها گردانندگان اصلي برنامه هاي آمريكايي در ايران بوده اند. علاوه بر اين لحن خشمگين مقامات و مطبوعات آمريكا نسبت به قيام امام خميني بر ضد رفرم رژيم شاهنشاهي نشان مي دهد كه امام دقيقا مبارزه با برنامه هاي آمريكا را بدون ذكر نام از اين كشور در پيش گرفته بوده است.
در شرايطي كه امام خميني در حبس تهران به سر مي برد و رعب ناشي از كشتار 15 خرداد بر جامعه حكمفرما بود، رسانه هاي رژيم مدعي شدند كه يك فرد (جعلي) مصري به نام «عبدالقيس جوجو»(؟) وارد ايران شده و يك كمك مالي را در اختيار امام خميني قرار داده است!
اين اتهام به طور طبيعي براساس تمركز بيانات امام خميني بر مبارزه با صهيونيسم طراحي شده بود. (ذكر اين نكته اگرچه بي ارتباط با بحث است اما مفيد به نظر مي رسد كه امام خميني نسبت به آرمان مبارزاتي «جمال عبدالناصر» يعني ناسيوناليسم عربي مانند ناسيوناليسم در ديگر ملل و اقوام اسلامي موضع مثبتي نداشتند و آنها را باعث «بيچارگي دول اسلامي و دوري از قرآن كريم» مي پنداشتند.)
پس از سركوب مردم در 15 خرداد 42 و انتقال امام به زنداني در تهران و سپس حصر ايشان، زمينه براي حضور علني تر آمريكايي ها در عرصه سياست و اقتصاد ايران فراهم شد. در مسائل آن روز ايران، نقش يك افسر اطلاعاتي آمريكا به نام «سرهنگ گراتيان ياتسويچ» بسيار پررنگ است. او در مهرماه 1336 به عنوان دبير اول سفارت آمريكا وارد تهران شده بود و در خلال شش سال حضور در ايران تحت پوشش هايي مثل مستشار سازمان برنامه و بودجه و وزير مختار سفارت آمريكا، ماموريت مهمي را از سوي سازمان سيا در ايران دنبال مي كرد.
ياتسويچ در اين دوره جمعي از مقامات جوان را به سركردگي حسنعلي منصور در مجموعه اي كه بعدها «كانون شرقي» نام گرفت، سازمان داد. اين اقدام از آن جهت اهميت داشت كه گزارش هاي سيا در سال 1337 خطر عدم دوام رژيم و احتمال سقوط ايران به دامان كمونيسم را تاييد مي كرد. بنابراين بايستي تحولي در مديريت سياسي رژيم شاه ايجاد مي شد. ياتسويچ-كه در تهران مستاجر حسنعلي منصور بود- به طور منظم در جلسات كانون ترقي حضور مي يافت. اسناد نشان مي دهد، منصور درست چهل روز پس از 15 خرداد 42 از نامزدي خود براي نخست وزيري سخن به ميان آورده است. چهار ماه بعد او تشكيل حزب ايران نوين را اعلام كرد. منصور پيوند خود با ياتسويچ را به طور علني به رخ ديگران مي كشيد و مي گفت آمريكايي ها به او قول قطعي نخست وزيري را داده اند.
بالاخره در گزارشي به تاريخ 30/11/42 با اشاره به اظهارات وزير جنگ آمريكا درباره وجود نارضايتي عمومي در ايران و خطركمونيسم تصريح شد: «امريكايي ها مايل هستند دولت مقتدري در ايران زمام امور را به دست گيرد و اداره كشور كاملامستقل باشد و فعلا متوجه حسنعلي منصور گرديده اند.»
اين اراده در تاريخ 17/12/42 با صدور حكم نخست وزيري منصور توسط شاه تحقق يافت. كسي به نخست وزيري رسيد كه حتي گزارش هاي قبلي ساواك بر فساد اخلاقي مفرط وي گواهي مي داد.
يك ماه بعد در روز 15 فروردين 1343 امام از حصر تهران آزاد شد و به قم بازگشت. لبه تيز سخنان امام در چند روز پس از اين تاريخ، همچنان متوجه رژيم صهيونيستي است. در آستانه اولين سالگرد 15 خرداد، امام خميني برنامه خود را «اتحاد ممالك اسلامي در مقابل صهيونيسم و دول استعمارطلب كه ذخاير ملت فقير را به رايگان مي برند» اعلام كردند. اما باز هم به صراحت نامي از آمريكا نبردند.
امام در سخنراني 18 شهريور 1343 در شرايطي كه جنگ مردم ويتنام با ارتش اشغالگر آمريكا اوج گرفته بود، از بوداييان خواست كه با مقاومت خود «استعمار غرب» را بيرون برانند.
در 21 مهرماه لايحه تقديمي دولت حسنعلي منصور به مجلس درباره مصونيت قضايي نظاميان آمريكايي در ايران به تصويب رسيد. رژيم شاه از انتشار خبر تصويب اين لايحه خودداري كرد. اما يكي از كارمندان مجلس شوراي ملي، نزديكان امام خميني را از آن مطلع ساخت. سخنراني معروف امام درباره كاپيتولاسيون :كه گاهي به غلط به عنوان انگيزه قيام 15 خرداد 42 مطرح مي شود- در روز 4 آبان 43 يعني 5/6 ماه پس از بازگشت امام از حبس و حصر تهران ايراد شد. در آن سخنراني، امام با افشاي جزئيات لايحه كاپيتولاسيون، نخست وزير را «يك دست نشانده آمريكا» ناميد و فرمود اگر نفوذ روحانيت وجود داشت او نمي توانست چنين «غلطي» بكند. امام در آن روز براي اولين بار تاكيد كرد: «امروز تمام گرفتاري ما از آمريكاست. تمام گرفتاري ما از اسرائيل است، اسرائيل هم از آمريكاست، اين وكلا هم از آمريكا هستند. اين وزرا هم از آمريكا هستند. همه دست نشانده آمريكا هستند.»
امام خميني همچنين با صدور اعلاميه اي خطاب به ملت ايران از جمله از ارتشيان خواست كه «دولت را ساقط كنند و وكلايي را كه به اين امر مفتضح راي دادند از مجلس بيرون كنند.»
به گفته شهيد محلاتي، امام پس از اين سخنراني به اطرافيان گفته بود: «راحت شدم. من تكليفم را انجام دادم. حالا هر چه مي خواهد پيش بيايد. آنچه مهم است انجام وظيفه است، عمل به تكليف شخصي»
اين موضعگيري مهم در شرايطي ابراز شد كه حسنعلي منصور در ژستي فريبنده كار خود را با شعار تفاهم با روحانيت آغاز كرده و برخي از افراد ساده نگر را با همين شعار اغوا كرده بود. به هر حال اين هدف گيري صريح امام بود كه به تبعيد امام در 13 آبان 1343 منجر شد.
ارتشبد فردوست مي نويسد: «شب قبل از تبعيد امام، محمدرضا در كاخ مهماني داشت... منصور حدود نيم ساعت با شاه در وسط سالن قدم مي زد و من متوجه آنها بودم. استنباطم اين بود كه منصور در موضوعي پافشاري مي كند و محمدرضا موافق نيست. يك بار نيز شنيدم كه محمدرضا به منصور گفت: چه اصراري داريد؟ بالاخره محمدرضا مرا خواست و گفت: ببينيد نخست وزير چه مي خواهد؟ منصور مطرح كرد كه بايد هرچه سريعتر آيت الله خميني به تركيه تبعيد شود.
فردوست پس از صدور فرمان تبعيد امام پس از انجام يك مذاكره بين شاه و رئيس ساواك سخن به ميان آورده است.
اين كه به رغم نگراني اوليه محمدرضا از پيامدهاي تبعيد امام، حسنعلي منصور در يك ميهماني جمعي توانسته است آن شاه خودراي را به اين امر متقاعد كند نشان مي دهد كه فرمان تبعيد درواقع از سوي آمريكايي ها صادر شده بود. مي توان گفت عمليات مسلحانه اعضاي هيئت هاي موتلفه اسلامي در به هلاكت رساندن منصور عامل مستقيم آمريكا، در واقع اعلام خشم سربازان نهضت امام خميني نسبت به سياست هاي آمريكا و پيروانش در ايران بود.
مبارزه با آمريكا در حالي از سوي امام آغاز شد كه گروه هاي چپ و ماركسيست كمترين حضوري را در صحنه سياسي نداشتند، تا چه رسد به اين كه در ساختن گفتمان ها و اهداف مبارزاتي نقشي ايفا كنند.
از آن به بعد پيامهاي امام از تبعيدگاه، يك سره بر نقش محوري آمريكا در مسائل و مشكلات كشور تاكيد داشت. براساس يك بررسي از آن زمان تا آستانه پيروزي انقلاب 239 بار نام آمريكا در پيام ها و سخنراني هاي امام تكرار شده است كه تقريبا در تمامي آنها رويه سلطه جويانه آمريكا مورد حمله قرار گرفته است. روحانيت شرقي هم همين خط را پيگيري مي كرد. سال 1349 پنجاه سرمايه دار آمريكايي براي آغاز سرمايه گذاري در ايران وارد كشور شدند. به گفته عزت شاهي (مطهري) مبارز مثال زدني دوران اختناق، پس از آن كه مهدي بازرگان رهبر نهضت آزادي، اللهيار صالح رهبر جبهه ملي و حتي مرحوم آيت الله طالقاني از امضاي اعلاميه اي شديداللحن در اعتراض به اين امر خودداري كردند، آيت الله سعيدي به خاطر صدور اعلاميه اي به همين مناسبت به زندان افتاد و در زير شكنجه ماموران ساواك به شهادت رسيد.
.......................................................................................
ادامه دارد...

سه|ا|شنبه|ا|8|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 282]