شاه رفت

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: شاه رفت
سرانجام شاه روز 26 دي 1357، فرار را برقرار ترجيح داد. ساعت 30: 12 بعد از ظهر، شاه و همسرش تهران را به مقصد مصر ترك كردند.
محمدرضا پهلوي كه سال‌ها تحت حمايت اربابان آمريكايي خويش و با تكيه بر اريكه سلطنت، كشور را تحت‌سلطه گرفته و عرصه تركتازي و غارتگري‌هاي خود قرار داده بود، سرانجام فرار را بر قرار ترجيح داد و مجبور به ترك ايران شد.
شاه معدوم برخلاف پدر خود، رضا شاه كه پس از ۱۶سال حاكميت مستبدانه تحت حمايت انگليس از كشور خارج شد، بدون استعفا راهي سرزمين اربابان خود شد. همزمان با فرار شاه، مردم در سراسر ايران به خيابان‌ها آمدند و با پخش شيريني، اين رويداد مهم تاريخي را جشن گرفتند و ۲۶دي ماه ۵۷ نقطه عطف ديگري در تاريخ سراسر حماسه انقلاب سرخ و اسلامي ايران شد.
شاه بعد از روي كار آمدن كارتر در سال1977، درصدد جلب رضايت وي برآمد. نخست دولت 13ساله هويدا را تغيير داد و جمشيد آموزگار تحصيل كرده آمريكا را به صدارت گماشت و راهي آن كشور شد. تظاهرات انبوه مخالفان هنگام ورود او به كاخ سفيد كه موجب پرتاب گاز اشك آور از طرف پليس و اشك‌ريختن كارتر و مهمانانش شد، آغاز ناخوشي براي شاه در اين سفر بود. اما شاه در همان ديدار نخستين با رئيس‌جمهوري جديد آمريكا، سر تسليم فرود آورد و متعهد شد از افزايش قيمت نفت جلوگيري كند. در اين مذاكرات، شاه جاي هيچ گله و شكايتي براي آمريكايي‌ها باقي نگذاشت، به‌طوري كه در بازگشت اعتماد به نفس خود را باز يافته و بار ديگر با خيال راحت بر اريكه سلطنت تكيه زده بود.
ولي مشكلات اقتصادي و نابساماني‌هاي ناشي از ريخت و پاش‌هاي گذشته از يك طرف و تشديد مخالفت‌ها با حكومت خودكامه و مفاسد و مشكلات ناشي از آن، به‌تدريج روند نهضتي را در جامعه شدت بخشيد كه مهار آن روز به روز دشوارتر مي‌شد. آموزگار در كار خود فرو مانده و هويدا هم كه به وزارت دربار منصوب شده بود، از هيچ‌گونه كارشكني در كار دولت فروگذار نمي‌كرد و سرانجام با انتشار مقاله توهين‌آميز نسبت به امام خميني«قدس سره» در روزنامه اطلاعات در 17 دي 1356، كاري‌ترين زهر خود را به حكومت آموزگار ريخت.
سرانجام دولت آموزگار از كار بر كنار شد و شاه، شريف امامي ‌را كه مهره انگليسي‌ها بود روي كار آورد تا بتوانددر كنار حمايت آمريكا، رضايت انگلستان را نيز جلب كند. انتخاب شريف امامي‌ به نخست‌وزيري هم هيچ‌يك از انتظارات شاه را بر آورده نكرد. عقبگرد ناگهاني رژيم در برابر مخالفان و آزادي مطبوعات، به گسترش فعاليت‌هاي مخالف رژيم انجاميد. اقدام شتابزده رژيم در برقراري حكومت نظامي، فاجعه 17شهريور در ميدان ژاله (شهدا) را آفريد. انعكاس جهاني اين فاجعه رژيم را از اجراي مقررات حكومت نظامي‌بازداشت و تظاهرات و اعتصابات تازه‌اي را به‌دنبال آورد.
تيراندازي به سوي دانشجويان و دانش‌آموزان در 13 آبان 1357 در دانشگاه تهران و كشته و زخمي‌شدن تعدادي از آنها، تظاهرات بي‌سابقه 14 آبان را در تهران به‌دنبال داشت. شاه همان روز با هلي‌كوپتر بر فراز شهر پرواز كرد و پس از مشاهده شعله‌هاي آتش كه از صدها نقطه شهر زبانه مي‌كشيد، به كاخ نياوران بازگشت و سفيران آمريكا و انگليس را نزد خود فرا خواند تا تصميم خود براي تشكيل يك دولت نظامي‌ را به آنها ابلاغ كند. دولت نظامي‌در همان چند روز اول ناتواني خود را در اداره امور كشور نشان داد و موج تظاهرات و اعتصابات بعد از چند روز وقفه از سرگرفته شد. حكومت نظامي‌هم عملاً كارايي خود را از دست داد.
گسترش موج اعتصابات در سراسر كشور، به‌خصوص صنعت نفت، مملكت را به حال فلج كامل در آورد و درآمد ارزي كشور به صفر رسيد. شاه براي خروج از بن بستي كه در آن گرفتار شده بود به رهبران جبهه ملي روي آورد و قبل از همه دكتر غلامحسين صديقي را براي مقام نخست وزيري در نظر گرفت. دكتر صديقي پس از يك هفته مطالعه و مشورت، پاسخ رد داد. شاه از شاپور بختيار دعوت كرد. بختيار اين پيشنهاد را به شرط گرفتن اختيار كامل و خروج شاه از كشور بعد از رأي اعتماد مجلسين به دولت پذيرفت. شاه ناگزير، تمام شرايط را پذيرفت. شاه نيز پس از عدم‌موفقيت دولت نظامي ازهاري در برقراري نظم و آرامش و رفع اعتصاب‌ها كه اقتصاد كشور را فلج كرده بود، راه ديگري جز خروج از كشور نداشت.
تشريفات مربوط به خروج شاه خصوصي و غيررسمي‌بود. مشايعت كنندگان، نخست‌وزير، روساي مجلسين، وزيردربار، رئيس ستاد ارتش و گروهي از مقامات وابسته به دربار بودند. فرودگاه مهرآباد در محاصره يگان‌هاي گارد شاهنشاهي بود. مقارن ساعت 5/11 صبح، شاه و همسرش، با يك هلي‌كوپتر وارد فرودگاه شدند. شاه در مصاحبه كوتاهي به خبرنگاران گفت: «مدتي است احساس خستگي مي‌كنم و احتياج به استراحت دارم.
ضمناً گفته بودم پس از اينكه خيالم راحت شود و دولت مستقر شود، به مسافرت خواهم رفت. اين سفر اكنون آغاز مي‌شود و تهران را به سوي آسوان در مصر ترك مي‌كنم. امروز با رأي مجلس شوراي ملي كه پس از رأي سنا داده شد، اميدوارم كه دولت بتواند هم به جبران گذشته و هم در پايه‌گذاري آينده موفق شود.» او در مورد مدت سفر هم گفت: «اين سفر بستگي به حالت من دارد و در حال حاضر دقيقاً نمي‌توانم آن را تعيين كنم.»
سرانجام شاه روز 26 دي 1357، فرار را برقرار ترجيح داد. ساعت 30: 12 بعد از ظهر، شاه و همسرش تهران را به مقصد مصر ترك كردند. از اعضاي خانواده سلطنتي تنها فرح مانده بود كه او نيز همراه همسرش از ايران خارج شد. پس از خروج شاه از ايران، موج شادي مردم را فرا گرفت و ملت با آمدن به خيابان‌ها و اظهار شادماني و پخش گل و شيريني اين پيروزي بزرگ را جشن گرفتند و رژيم سلطنتي كمتر از يك ماه پس از فرار شاه سقوط كرد و طومار عمر رژيم سراسر ظلم و جور 2500 ساله شاهنشاهي روز 22 بهمن 1357، درهم پيچيده شد.
جمعه 27 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 186]