شيراز، شهر باغهاي رويايي

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: شيراز، شهر باغهاي رويايي
شيراز -شيراز را علاوه بر داشته هاي فرهنگي با برخورداري از باغهاي متعدد به ويژه باغهاي تاريخي مي توان به شهر باغهاي رويايي و تاريخي نيز ناميد. باغهاي چون ارم، دلگشا، عفيف آباد، نظر، نارنجستان قوام و.. از جمله باغهايي تاريخي بوده كه همواره بر جاذبه هاي گردشگري شيراز افزوده و سالانه مسافران زيادي را به سوي خود جلب مي كند. "حاج ميرزا حسن فسايي" صاحب فارسنامه ناصري در كتاب خود بخشي را به باغهاي مشهور شيراز اختصاص داده و بيش از50 باغ مشهور را معرفي مي كند. همچنين فرصت الدوله در فصل "بساتين شيراز" در كتاب "آثار عجم" بيش از 35 باغ ارزشمند دوران خويش را معرفي مي كند.در حال حاضر 11 باغ از باغهاي فعلي شيراز در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده كه همگي معرف جاذبه هاي طبيعي شهر شيراز هستند و هركدام نيز حكايتي از هنرمنداني دارد كه روزي زمين خشكيده شهر شيراز را با باغ سازي و چمن آرايي ساختند و مصفا كردند.شايد به دليل تقدسي كه باغ در فرهنگ ديني ايران اسلامي دارد كه به نوعي مي توان نشات گرفته از سفر معراج پيامبر اكرم (ص)به بهشت همچنين باغ عدن كه بالاترين مرتبه بهشت باشد، بزرگان، حاكمرانان، باغ سازان و چمن آرايان شيرازي نيز با احداث باغهاي زيبا در اين شهر كوشيده اند كه بخشي از بهشت را در زمين بازآفرينند و بدين باور باغها را ارم، خلدبرين، جنت، فردوس، مينو و.. نام نهادند كه همگي نشاني از بهشت است.شيراز از ديرباز به خاطر وجود باغها و گلهاي خود در بين ايرانيان و جهانيان سرآمد و يكي از دل انگيز ترين و زيباترين شهرهاي ايران بوده است كه البته جهانگردان و مورخان زيادي مانند ويليام جكسن، احمد ابن ابي يعقوب مولف كتاب البلدان و... در كتابهاي خود به وصف باغهاي اين شهر پرداخته اند.
باغ ارم: باغ ارم كه يكي از زيباترين باغهاي ايران به شمار مي آيد در شمال غربي شيراز و در خيابان ارم قرار داشته و مساحت آن نيز 110 هزار و 380 مترمربع و زيربناي موجود آن نيز يك هزار و 869 مترمربع است.تاريخ ساخت اين باغ را مورخان به سده پنجم هجري قمري يعني دوران سلجوقيان مي دانند كه بر اين اساس اتباك قراچه كه از سوي سلطان سنجر سلجوقي به حكومت فارس منصوب شده بود در شيراز باغها و آثار فراواني ساخت كه از جمله آنان "باغ تخت" است كه احتمالا شكل گيري باغ ارم نيز در اين دوران وجود بوده است.عمارت اصلي اين باغ كه رو به مشرق ساخته شده از لحاظ معماري، نقاشي، حجاري، كاشيكاري، گچبري و خوشنويسي از بناهاي ماندگار دوره قاجاريه است. اين ساختمان داراي سه طبق بوده كه طبقه زيرين داراي حوض خانه اي براي استراحت در روزهاي گرم تابستان است كه در آن آب نمايي قرار دارد و طاق آن با كاشيهاي هفت رنگ مزين شده است.در پيشاني عمارت هلال هايي وجود دارد كه به سنتوري معروف است و داراي سه مجلس بزرگ و دو مجلس كاشيكاري با كاشيهاي لعابداري زنگي است. در هلالي مياني نيز نقش ناصرالدين شاه سوار بر اسب ديده مي شود كه نيم تاجي در جلو كلاه خويش دارد.در جلوي اين عمارت حوض وسيعي قرار گرفته كه با كاشي آبي رنگ كاشيكاري شده و مساحت آن 335 متر مربع است. در اين باغ درختان سرو بسيار بلندي در دو سوي آن كاشته شده، همچنين درختان كاج، مركبات و بته هاي گل رز كه به روايتي بي شاز 300 گونه است.
باغ جهان نما:باغ جهان نما از قديمي ترين باغهاي شيراز بوده كه مساحت آن بيش از 40 هزار متر مربع است، اين باغ در دوره هاي حكومتي آل مظفر، آل اينجو و تا زمان صفويه بسيار سرسبز بوده و جهانگرداني چون تارونيه، شاردن، جان ملكم، ادواردبروان در سفرنامه خود از آن نام برده اند.پس از حكومت افشاريان و تا زمان تشكيل حكومت زنديه باغ جهان نما بر اثر كشمكشهاي داخلي صدمات زيادي ديد تا اينكه در سال 1185ه.ق كريمخان زند دستور مرمت و تجديد بناي آن را صادر كرد و پس از آن درون باغ، عمارت هشت ضلعي با نماي آجري همانند عمارت كلاه فرنگي باغ نظر ساخته شد.در شرق و غرب ساختمان نيز دو حوض با فواره هاي سنگي در مقابل شاه نشين آن قرار دارد و دو خيابان طويل در باغ ساخته شده كه اطراف آن را درختان كاج و سرو كاشته اند. بخش هاي شمال شرقي و جنوب شرقي راه ارتباطي اصلي باغ به ساختمان را ميسر مي سازد.باغ جهان نما مربع شكل بوده و عمارت هشت وجهي دوران زنديه در مركز آن واقع شده كه دو محور عمود بر اين باغ آن را به چهار باغ تقسيم كرده است.
باغ عفيف آباد:باغ يا عمارت عفيف آباد كه گلشن نيز ناميده مي شود از آثار تاريخي شيراز بوده كه در خيابان عفيف آباد شهر شيراز واقع شده است.باغ عفيف آباد نمونه كاملي از هنر گلكاري ايراني است، سازنده عمارت باغ "ميرزا علي محمدخان قوام الملك" دوم بوده كه در سال 1284 ه.ق آن را احداث كرد. باغ عفيف آباد يكي از قديمي ترين باغهاي شيراز است. در دوران صفويان اين باغ توسط شاهان صفوي مورد استفاده قرار مي گرفته و بناي اصلي كنوني توسط ميرزا علي محمد خان قوام دوم در سال 1863 ميلادي ساخته شد.قوام دوم قناتي در نزديكي باغ را براي آبياري آن خريداري كرد، پس از درگذشت قوام اين باغ به خواهرش عفيفه مي رسد و پس از آن عفيف آباد نام مي گيرد.در جلو ايوان بزرگ عمارت نيز چهار ستون بلند ساخته شده، سقف ايوان با قطعات چوبي پوشيده و روي آنها با رنگ و روغن نقاشي شده سر ستون هاي ايوان گچ بري شده اند و در بالاي آنها گلها به تقليد از نقوش تخت جمشيد گچ بري شده است.ديوار اتاقهاي تالار اصلي نيز همگي گچ بري و مقرنس كاري شده و با نقش هاي گل و بته و صحنه شكار و مجالس بزم و رزم مزين شده اند. در دو طبقه ساختمان حدود 30 اتاق تالار وجود دارد، تمامي اتاق ها داراي سقف و درب هاي چوبي تزيين شده هستند، در شمال و جنوب تالار دو بخاري از سنگ مرمر تراشيده و نصب شده است.اين باغ در سال 1341 توسط ارتش خريداري و مورد مرمت قرار گرفت و از سال 1370 تاكنون به عنوان موزه نظامي تحت اختيار سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران است. باغ عفيف آباد در سال 1351 با شماره 931 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
نارنجستان قوام:نارنجستان قوام كه آن را باغ قوام و بيروني قوام نيز مي نامند از بناهاي تاريخي شيراز در محله قديمي بالاكفت اين شهر است و اين باغ از جمله بناهاي دوران قاجاريه بوده كه در سال 1290 ه.ق توسط فرزندش محمدرضا خان قوام الملكم بناي آن به پايان رسيده است.اين باغ به دليل اينكه درختهاي نارنج فراواني كه در آن كاشته شده به "نارنجستان" معروف شده است.ساختمان نارنجستان در حدود 940 متر مربع در زميني به مساحت 3500 متر در دو قسمت شمالي و جنوبي بناشده و از ويژگي هاي اين مجموعه عمود بودن محور بيروني و اندروني آن بر يكديگر است. اين عمارت بيروني به منظور انجام امور تجاري و نيز برگزاري تشريفات و جشن ها و استراحت و پذيرايي از ميهمانان بنا شده بود.در ورودي اصلي باغ رو به جنوب در راستاي محور اصلي بنا به يك دالان يا هشتي گشوده مي شود، سر در ورودي آن داراي تزئينات آجركاري است و بر پيشاني در ورودي كتيبه اي از سنگ مرمر سرخ رنگ شامل آياتي از قرآن قرار گرفته كه در دو طرف آن ابياتي از آسوده شيرازي درباره باني باغ و تاريخ احداث آن حجاري شده است.طرح بناي اصلي اين عمارت برگرفته از معماري دوره زنديه است كه در آن تالار بزرگي به طول 9 متر، عرض 10.5 متر و ارتفاع شش متر با ستون هايي بلند مشرف بر حوض واقع در وسط باغ وجود دارد.در قسمت شمالي تالار شاهنشيني وجود دارد كه ديوارها و سقف آن آينه كاري و نقاشي و كف اتاق از سنگ هاي مرمر مفروش شده است. اين تالار محل پذيرايي ميهمانان بوده است.نارنجسان قوام در سال 1354 با شماره 1073 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
يکشنبه 8 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]