كـودكـي بـا مـشـكـل بـينـايـي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: كـودكـي بـا مـشـكـل بـينـايـي
آموزش و پرورش عمومي، مسئوليت آموزش تمام كودكان از جمله كودكان با مشكل بينايي را بر عهده دارد. هرچه بيشتر جريان عادي‌سازي كودكان داراي مشكلات بينايي در مدارس كشور صورت پذيرد،‌ معلمان عادي بيشتري براي اولين بار نحوة كار با دانش‌آموز استثنايي در كلاس عادي آشنا خواهند شد.

مطلب زير عمدتاً براي معلمان كلاس‌هاي عادي كه دانش‌آموزان داراي مشكل بينايي در كلاس خود دارند و بايد به آنها آموزش دهند، نوشته شده است. ساير گروه‌هايي كه موضوعات مندرج در اين مطلب برايشان مفيد خواهد بود، عبارتند از:

والدين كودكاني كه احتمالاً در برنامه‌هاي خاص كودكان داراي مشكلات بينايي قرار خواهند گرفت.

ساير معلمان ( در جلساتي كه به منظور آگاهي معلمان تشكيل مي‌شود)، مديران و ساير كاركنان مدرسه، دانش‌آموزاني كه در بررسي‌هاي به عمل آمده نيازمند آموزش ويژه شناخته شده‌اند، والدين كودكاني كه معلول نيستند. به منظور آگاهي از خدماتي كه در مدرسه وجود دارد و ترغيب آنان براي انجام گفتگوهاي خانوادگي در خصوص معلوليت‌هاي مختلف، مربيان و مراقبان بهداشت مدرسه و پزشكاني كه به درمان كودكان كم‌بينا مي‌پردازند.

معلم و كودك كم‌بينا

كودكي با مشكل بينايي در كلاس شما قرار مي‌گيرد و براي شما اين سؤال پيش مي‌آيد كه آيا نيازهاي او با نيازهاي ساير دانش‌آموزان فرق مي‌كند يا نه؟ هنگامي كه كودك داراي مشكل بينايي در كلاس عادي قرار مي‌گيرد بايد بررسي‌هاي دقيقي صورت پذيرد تا مشخص شود آيا او مي‌تواند از لحاظ اجتماعي و تحصيلي با همسالان عادي و بيناي خود رقابت كند يا خير؟

اگرچه ممكن است اين كودك براي رويارويي و غلبه بر فشارهاي عاطفي و تحصيلي خود نيازمند كمك باشد، (كه معمولاً كودكان عادي اين مشكل را ندارند)، ولي خيلي زود به يك عضو كاملاً مشاركت كننده و فعال در كلاس درس تبديل خواهد شد. براي اطمينان از اين كه فرصت مناسب در اختيار كودك داراي مشكل بينايي قرار خواهد گرفت تا به حداكثر توان بالقوة تحصيلي خود دست يابد خدمات حمايتي توسط يك معلم متخصص در آموزش دانش‌آموزان داراي مشكلات بينايي (معلم ويژه) به شما و كودك كم‌بينا ارائه خواهد شد. شما و معلم ويژه اين امكان را داريد تا به كمك يكديگر برنامه‌هاي آموزشي مناسبي را طراحي كرده و فضاي آموزشي مناسبي را براي دانش‌آموز داراي مشكل بينايي فراهم كنيد.

معلم مرجع يكي از انواع معلمان دانش‌آموزان با مشكلات بينايي است. او به طور ثابت در مدرسة شما حضور دارد و براي مشاوره، آموزش‌هاي ويژه و تهية مواد آموزشي مناسب براي دانش‌آموزان داراي مشكلات بينايي به شما كمك مي‌كند. اتاق مرجع را مي‌توان به كتابخانه‌اي تشبيه كرد كه دانش‌آموز روزانه يك يا دو زنگ (ساعت درسي) را در آن به سر مي‌برد و در گروه‌هاي كوچك آموزش‌هاي لازم و اطلاعات مناسب‌سازي شده را دريافت مي‌كند.

معلم سيار نوع ديگري از معلمان ويژه است كه به عنوان مشاور آموزشي يا معلم خدمات وابسته (رابط) شناخته شده است. وي از مدرسه‌اي به مدرسة ديگر مي‌رود و براساس برنامه‌اي زمان‌بندي شده، در هر زمان قابل دسترس خواهد بود. معلم مرجع و معلم سيار مايلند كه ساعاتي را با شما و دانش‌آموز داراي مشكل بينايي بگذرانند. شما به عنوان معلم عادي اين كودك، نيازهاي فردي او را خيلي زود احساس كرده و نسبت به آن آگاه خواهيد شد (هرچه كودك بزرگتر باشد بهتر مي‌تواند محدوديتها و تواناييهايش را بشناسد.) دانش‌آموز داراي مشكل بينايي با كمك مربيان ويژه، استقلال و اعتماد به نفس بيشتري به دست خواهد آورد.

به طور كلي كودكي استحقاق دريافت خدمات ويژة معلم مرجع يا معلم سيار را خواهد داشت كه حدت بينايي براي ديد دور او با عدسي‌هاي اصلاح بينايي در بهترين چشم معادل 70/20 يا كمتر از آن باشد. يعني شيئي را كه كودك بينا مي‌تواند در فاصلة 70 فوتي ببيند، اين كودك از فاصلة 20 فوتي قادر به ديدن آن است. كودكاني كه حدت بينايي‌شان در چشم سالم‌تر 200/20 يا كمتر از آن باشد يا آنهايي كه ميدان ديدشان بيشتر از 20 درجه نباشد طبق قانون در گروه نابينايان قرار مي‌گيرند. اين تعريف براي تعيين شرايط دريافت كمك‌هاي دولتي ارائه شده است. چون بسياري از اين كودكان در وهله اول با استفاده از بينايي خود مطالب را ياد مي‌گيرند و بعضي از آنها هم از مطالب چاپي معمولي به خوبي استفاده مي‌كنند لذا دامنه تاثير مشكل بينايي بر توانايي يادگيري آنها از آموزش‌هاي كلاس عادي، ملاك بسيار مهمتري از عامل حدت بينايي مي‌باشد.

ممكن است بعضي از كودكان مشكلات بينايي ديگري هم داشته باشند، مثل ناتواني در ديد محيطي، وجود نقاط كور در ميدان بينايي، حساسيت زياد يا كم نسبت به ميزان طبيعي نور، اشكال در تشخيص رنگها و رنگ‌هاي متضاد، يا تركيبي از وضعيت‌هاي فوق. كودكاني را كه به طور كامل نابينا نيستند ولي دچار آسيب‌هاي شديد بينايي مي‌باشند به نحوي كه به خدمات آموزشي ويژه نياز دارند نيمه بينا يا كم‌بينا مي‌نامند. واژه‌اي كه به عملكرد محدود بينايي اشاره داشته و آمادگي بينايي فرد را در انجام وظايف و تكاليف روزمره با توجه به مشكل بينايي‌اش توضيح مي‌دهد.

آگاهي از اين نكته بسيار حائز اهميت است كه بدانيم كودكان داراي مشكلات بينايي در استفاده كردن از ميزان بينايي‌شان با هم تفاوت زيادي دارند. ممكن است حدت بينايي، ميدان ديد و ساير معيارهاي باليني در دو كودك يكسان باشد، اما در انجام وظايف مشابه يكي از آنها وابسته به ساير حواس و ديگري وابسته به باقيمانده بينايي‌اش باشد. اين‌گونه تفاوت‌هاي فردي را بايد همواره در نظر داشت.

مسئله ديگر، نوع مشكل بينايي است كه در عملكرد بينايي هر فرد عامل اصلي به حساب مي‌آيد. بينايي ممكن است تحت تاثير برخي از بيماري‌هاي چشمي دچار نوسان شود. حتي عواملي چون روشنايي، خستگي و هيجانها، ميزان بينايي ثابت كودك را به طور موقت تحت تاثير قرار مي‌دهد. معلم مرجع يا معلم سيار درباره نيازهاي ويژه يا محدوديت‌هاي ناشي از مشكلات بينايي دانش‌آموزان با شما صحبت خواهد كرد.

از اوايل سال‌هاي 1900 ميلادي در تمام شهرهاي بزرگ آمريكا كودكان داراي مشكلات بينايي به جريان برنامه‌هاي عادي آموزش و پرورش پيوستند. قانون (142 ـ 94 P.L) مبتني بر آموزش و پرورش براي همه كودكان معلول در تاريخ بيست و نهم نوامبر سال 1975 ميلادي به طور رسمي به تصويب رسيد و در سال 1986 ميلادي متمم قانون (457 ـ 94 P.L) آموزش رايگان در «محيطي مناسب با كمترين ميزان محدوديت» را براي تمام كودكان معلول از جمله كودكان داراي مشكلات بينايي تضمين كرد. ايجاد «محيطي مناسب با كمترين ميزان محدوديت» براساس تفاوت‌هاي فردي، توانايي‌هاي دانش‌آموز و مهارت‌هايي كه وي در خلال دوران تحصيل به دست مي‌آورد، تغيير مي‌كند. براي بعضي از دانش‌آموزان، «محيطي با كمترين ميزان محدوديت» ممكن است نزديك‌ترين مدرسه به محل سكونت‌شان باشد مشروط برآنكه يك معلم كارآزموده در زمينه آموزش كودكان داراي مشكلات بينايي به طور مرتب به آنجا سركشي نمايد. بعضي ديگر از دانش‌آموزان را ممكن است با يك وسيله نقليه به مدرسه‌اي برد كه در آنجا بتوانند از خدمات حمايتي خاص كودكان داراي مشكلات بينايي در اتاق مرجع استفاده نمايند. ساير دانش‌آموزان را نيز مي‌توان به صورت شبانه روزي در مدارس خاص نابينايان و كودكان داراي مشكلات بينايي براي تمام يا مدتي از دوره تحصيل‌شان ثبت نام كرد.تصميم‌گيري در مورد جايگزيني كودك در يك مجموعه آموزشي كه شامل «محيطي با كمترين ميزان محدوديت» براي وي باشد توسط يك «كميته تصميم‌گيري» كه متشكل از والدين يا سرپرست كودك، يكي از اعضاي گروه تشخيص، نماينده انجمن آموزش و پرورش محلي، معلم يا معلمان كودك و در صورت نياز خود دانش‌آموز داراي مشكل بينايي با توجه به نيازهاي ويژه او صورت مي‌گيرد.

براي هر دانش‌آموز مجموعه آموزشي مناسب و «برنامه آموزش انفرادي» توسط همان كميته براي يك بار انتخاب و تعيين مي‌شود. بعد از آنكه اهداف ساليانه يا درازمدت و دستورالعمل‌هاي آموزشي جهت راهنمايي آموزگار ويژه دانش‌آموز مشكلات بينايي تهيه و تنظيم شد، اين معلم ويژه با معلم عادي تماس خواهد گرفت تا براي دستيابي به اهداف ساليانه و نيز اهداف كوتاه‌مدت به اتفاق برنامه‌ريزي نمايند.

با توجه به اينكه كودكان نابينا و كم‌بينا هر دو در كلاس‌هاي عادي جايگزين مي‌شوند، اين مطلب پيشنهادهاي ممكن و قابل اجرايي را براي هر دو گروه ارائه مي‌دهد كه با كمك والدين، معلمان عادي، دانش‌آموزان داراي مشكلات بينايي و آموزگاراني كه با آنها كار مي‌كنند، جمع‌آوري شده است. البته بايد در نظر داشت كه پيشنهادهاي ارائه شده در مورد همه كودكان داراي مشكل بينايي كاربرد يكسان ندارد زيرا كه نيازهاي آنان هم با يكديگر تفاوت دارد.

به طور يقين با توجه به تجربه‌هاي آموزشي‌اي كه داريد، راه‌حل‌هايي به نظر شما مي‌رسد كه در مقايسه با راه‌حل‌هاي پيشنهادي ما در اين كتاب، بيشتر با وضعيت كلاستان متناسب و سازگار خواهد بود. شما مي‌توانيد با كمك معلم ويژه تجربه‌هاي آموزشي جالبي را طوري تدارك ببينيد كه نه تنها كودك داراي مشكل بينايي بلكه تمام دانش‌آموزان كلاس از آنها بهره‌مند شوند.

تأليف: ايرس ـ تورس ـ آن‌آل. كورن

ترجمه: علي اسلامبولچي مقدم

پنجشنبه 21 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]