چاپ اسكناس در ايران 10 برابر استاندارد

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: چاپ اسكناس در ايران 10 برابر استاندارد
به طور كلي دو ماه اسفند و فروردين هر سال، حجم ورودي اسكناس به بازارهاي مصرف افزايش مي يابد به دليل اينكه در ايام مذكور خريداري عيد نوروز انجام مي گيرد و مردم به يكديگر عيدي داده و بانك ها نيز به دنبال اسكناس هاي نو هستند.
براساس آخرين آمارهاي رسمي توليد سالانه اسكناس در ايران در حال حاضر حدود4/1 ميليارد قطعه است كه در مقايسه با اواسط دهه 70 بيش از دو برابر افزايش يافته است.

به گفته مدير سازمان توليد اسكناس و مسكوك هم اكنون هشت ميليارد قطعه اسكناس در ايران در گردش است كه بر اين اساس سرانه اسكناس در كشور 115 قطعه و بيش از 10 برابر استاندارد جهاني است.»در حال حاضر سرانه اسكناس در كشورهايي مانند آمريكا، انگليس و فرانسه 10 تا 15 قطعه و در كشورهاي همسايه ايران 30 تا 35 قطعه است.
امروزه جمع آوري اسكناس نه تنها به عنوان يك سرمايه گذاري مطمئن و سودآور مطرح است بلكه تهيه مجموعه اي از اسكناس هاي دوران هاي گذشته و معاصر به تنهايي نمايانگر بخشي از تاريخ كشورها محسوب مي شود.
از زمان انتشار اولين اسكناس در كشور چين- در سال 825 ميلادي زمان سلطنت چينگ تسونگ- حدود 1143 سال مي گذرد اما اندكي بيش از 200 سال است كه اسكناس به نوعي جانشين پول هاي سكه اي طلا و نقره در تمامي كشورها شده است. واژه اسكناس نيز در اصل از لغت فرانسوي آسينا- در دوره انقلاب كبير فرانسه- گرفته شد، بعد از مدتي در روسيه تزاري اين واژه به آسيگنات تغيير يافت و بالاخره در زمان سلطنت فتحعلي شاه قاجار آسيگنات وارد زبان فارسي شد و به اسكناس تغيير يافت.

انتشار اسكناس در ايران

نشر اسكناس در ايران براي اولين بار و به تقليد از كشور چين در دوران فرمانروايي كيخاتون (694-690 ه.ق) انجام گرفت. در آن زمان به اسكناس هاي منتشره شده «چاو» مي گفتند كه قطعه كاغذي بود به شكل مربع مستطيل كه دورادور آن به خط ختائي كلماتي و بر بالاي آن از دو طرف شهادتين نوشته شده بود قدري پايين تر كلمه «ايرنجين تورجي» لقب مغولي كيخاتون درج شده و در ميانه اين كاغذ نيز دايره اي كشيده و از نيم درهم تا 10 دينار مبلغ آن قيد شده بود.
ارزش هر دينار نيز برابر با 52 قيراط سكه طلا بود. لفظ «تومان» نيز در قرن سيزدهم ميلادي از زبان مغولي و در زمان سلطنت چنگيزخان مغول وارد زبان فارسي شد كه مقصود 10000 دينار بود اما پيوسته ارزش تومان تنزل يافت و طي پنج قرن در سال 1815 ميلادي ارزش تومان به اندازه يك پوند انگليس (برابر 12 شلينگ) كاهش يافت. پس از آن نيز در سال
1891 ميلادي ارزش تومان براي پنج شلينگ و 9 پنس شد و بالاخره «تومان» واحد محاسبه شده و به 10 قران تقسيم شد. از سال 1877 تا 1930 ميلادي كه سكه نقره در جريان بود، يك قران برابر 04/71 قيراط نقره خالص با عيار 900، دو قران برابر 8/142 قيراط و پنج قران اندازه بزرگ برابر 20/355 قيراط ضرب شد كه روي آنها به دينار نوشته مي شد. براين اساس يك تومان برابر 4/710 قيراط نقره عيار 900 و برابر تقريباً شش شلينگ مي شد. اسكناس هاي فشرده در آن زمان نيز براساس تومان منتشر شد و رقم كوچك آن يك تومان بود. هم اكنون نيز لغت تومان مصرف مي شود كه عبارت از
10 ريال ، برابر 100 دينار است.

بازار اسكناس

به طور كلي دو ماه اسفند و فروردين هر سال، حجم ورودي اسكناس به بازارهاي مصرف افزايش مي يابد به دليل اينكه در ايام مذكور خريداري عيد نوروز انجام مي گيرد و مردم به يكديگر عيدي داده و بانك ها نيز به دنبال اسكناس هاي نو هستند.
وحيد بهكار، كارشناس و يكي از فعالان بازار اسكناس در گفت وگو با خبرنگار ما ضمن بيان مطلب فوق افزود: «رفت و آمد كلكسيونرها در فصل بهار بيشتر است و با افزايش عرضه و تقاضا در بهار، بازار اسكناس نيز رونق مي گيرد. براين اساس و با توجه به اينكه موجودي بازار اسكناس در ايام رونق اين بازار بررسي مي شود، قيمت پايه خريد و فروش اسكناس نيز در همين ايام و براي كل سال تعيين مي شود.»
وي اظهار داشت: «فروشندگان اسكناس عموماً با يكديگر در ارتباط هستند و بيشترين تعداد اين افراد در تهران به فعاليت مشغول بوده و پس از تهران، شهرهاي اصفهان، كرمان، شيراز، مشهد و تبريز به عنوان بورس هاي ديگر خريد و فروش اسكناس شمرده مي شوند.»
وي در مورد نحوه قيمت گذاري اسكناس گفت: «به طور كلي عرضه و تقاضا مهم ترين عامل براي تعيين قيمت هر كالايي در بازارهاي آزاد است و بازار اسكناس نيز از همين قانون پيروي مي كند. پس از آن، تيراژ و سري هاي منتشر شده از اسكناس مورد معامله و تميز و نو بودن از جمله عوامل موثر در تعيين قيمت يك اسكناس محسوب مي شود.»
بهكار در مورد تيراژ اسكناس و سري هاي منتشر شده توضيح داد: «صورت و مخرج كسر چاپ شده در اسكناس نشان دهنده تيراژ چاپ شده و اعداد داراي مميز، نشان دهنده سري منتشر شده است.»وي افزود: «نو بودن شرط اصلي خريد و فروش اسكناس است و درجات مختلف اسكناس از عوامل تعيين كننده قيمت آن است. تازگي، تميز بودن، معيوب نبودن و نداشتن پارگي، تانخوردگي و... از جمله عواملي هستند كه بر افزايش قيمت يك اسكناس تاثير مستقيم داشته و همواره توافق بين خريدار و فروشنده و قانون عرضه و تقاضا، تعيين كننده قيمت در بازار معاملات اسكناس است.»
اين فعال بازار خريد و فروش اسكناس در ادامه اظهار داشت: «ملاك اصلي قيمت گذاري اسكناس در درجه اول نو بودن اسكناس (بانكي) است. اسكناس هايي كه درجات پايين كيفيت را دارا هستند اختلاف قيمت زيادي با اسكناس هاي نو دارند.»
وي افزود: «پارگي، تاخوردگي، كثيفي ظاهري، سوراخ ايجاد شده و رنگ رفتگي اسكناس باعث مي شود تا اين كالا بي كيفيت قلمداد شود و از نظر قيمت گذاري نيز با قيمت كمتري به فروش برسد.»بهكار در مورد نحوه نگهداري اسكناس تصريح كرد: «راه هاي زيادي براي نگهداري و حفظ اسكناس مي توان برشمرد؛ برخي افراد از آلبوم هاي تمبر و عكس جهت نگهداري اسكناس استفاده مي كنند كه البته اين آلبوم ها گاهي باعث خرابي و شكستگي گوشه هاي اسكناس مي شود. عده اي نيز از پاكت هاي شميزي كلفت براي نگهداري اسكناس استفاده مي كنند. كلكسيونرها اسكناس ها را كه عموماً از كشورهاي مختلف جمع آوري شده به ترتيب حروف الفبا و پشت سر هم در جعبه هاي مخصوص دردار محافظت مي كنند.»اين فعال بازار در مورد قيمت انواع اسكناس در بازار، اذعان داشت: «برخي اسكناس هاي متعلق به دوران طاغوت در حال حاضر تا 200 درصد افزايش قيمت يافته است. هم اكنون اسكناس هاي محمدرضا پهلوي جفت كه شماره قبل از مميز آنها به شماره هاي 000/01 تا 000/05 ختم مي شوند، بين 10 تا 200 درصد افزايش قيمت دارند، مانند 5 و 296834/03 همچنين اسكناس هاي محمدرضا پهلوي جفت كه شماره هاي قبل از مميز آنها مانند شماره هاي بعد از مميز باشند مانند
6 و 454545/45 بين 15 تا 70 درصد افزايش قيمت يافته اند.»
وي افزود: «قيمت گذاري اسكناس ها در ابتداي هر سال و براساس آخرين معاملات انجام گرفته توسط كلكسيونرها و فروشندگان بزرگ انجام مي گيرد، ضمن اينكه قيمت كل و پايه هر اسكناس توسط قانون عرضه و تقاضا سنجيده مي شود و در نهايت به قيمت هر اسكناس در هنگام معامله و براساس توافق فروشنده و خريدار تعيين مي شود.»

نقش بانك مركزي در بازار اسكناس
محسن اكبريان يكي ديگر از فعالان بازار خريد و فروش اسكناس با اشاره به نقش بانك مركزي در بازار اسكناس، اظهار داشت: «در كليه كشورهاي جهان اسكناس هاي خاصي مثل اسكناس هاي برش نخورده، اسكناس هاي يادبود و اسكناس هاي نمونه-اسكناسي كه قبل از چاپ، طراحي و بعد از نهايي شدن، طرح آن با مهر مخصوص Specimen و شماره مخصوص با تيراژ محدود چاپ و منتشر مي شود-توسط بانك مركزي براي كلكسيونرها چاپ شده و در معرض فروش قرار داده مي شوند.»اكبريان در مورد تقلب در بازار اسكناس خاطرنشان كرد: «برخي افراد اسكناس هاي كمياب و ارزشمند را با مهرهاي جعلي ممهور مي كنند و با سورشارژ اصلي اين اسكناس ها را خود يا از طريق فروشندگان به علاقه مندان و مردم بي اطلاع با قيمت هاي بسيار بالا مي فروشند.»وي تاكيد كرد: «برخي نيز رنگ هاي سورشارژ ممهور به مهر جمهوري اسلامي ايران را با مواد شيميايي تغيير داده و به عنوان رنگ كمياب عرضه كرده و به فروش مي رسانند.»

سرمايه ،مژگان عسگري
يکشنبه 17 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]