چه عملي انجام دهيم كه رزق و روزي ما زياد گردد؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

پاسخ:

1 . رزق در لغت

رزق به معناي روزي و عطاي دائمي مي باشد، حال چه دنيوي و چه اخروي و چه مادي و چه معنوي باشد رزق مي.گويند. در قرآن شريف به نبوت و معرفت نيز رزق گفته شده است.[1]
2 . پيش فرض و جواب اولي

گفت آري گر توكل رَهبرست گفت پيغمبر بآواز بلندرَمز اَلكاسب جيب الله شنو اين سبب هم سنّت پيغمبرست با توكل زانوي اشتر ببنداز توكل در سبب كاهل مشو[2] 3 . تلاش از منظر قرآن

قرآن شريف مي.فرمايد:«ان لَيسَ لِِلانسانِ الّا ما سعي»[3]
«اين كه براي انسان هيچ چيز نيست مگر آن چه كوشيده است»
سعي يعني حركت سريع و تلاش همه جانبه، خير و شرّ، سود و زيان، فلاكت و كرامت، تنگدستي و توسعه در رزق و روزي. همه به تلاش انسان بستگي دارد و هر كاري كه شخصاً انجام مي.دهد از آن بهره مي.گيرد.[4]
در جاي ديگر قرآن شريف مي.فرمايد: «كُلُّ نفسٍ بما تَسعي»[5]
يعني هر كس بر وفق كوشش و تلاش جزا يابد. آيات زيادي وجود دارد كه تلاش دنيايي را زمينه.ساز بهره.هاي بزرگ اخروي مي.داند.
در سوره شرح مي.فرمايد: «فَاِذا فَرَغتَ فَانصب و الي رَبّكَ فَارْغَب»[6]
پس هنگامي كه از كار مهمي فارغ مي شوي به مهم ديگري پرداز و به سوي پروردگارت توجه كن.
4 . تشويق به تجارت در روايات

در كتاب شريف وسائل.الشيعه باب و فصلي آمده تحت عنوان اين كه: مستحب است انسان به دنبال زمينه.ها و اسباب روزي برود. در اين باب روايات زيادي آمده است كه انسان به تلاش همه جانبه، توليد و تجارت دعوت مي.كند، حديثي از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده كه امام ـ عليه السلام ـ مي.فرمايد: «تِسعَةُ اَعشارِ الرّزق في التّجارة»[7]
يعني نه دهم(9/0) روزي در تجارت است.
حديث ديگري از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده كه مي.فرمايد: «التجارةُ تَزيدُ في العقل»[8]
يعني تجارت عقل را زياد مي.كند. در حديث ديگر آمده: «عزت انسان در بازار است و در بازار بدست مي.آيد.»[9]
باب ديگري در همين كتاب آمده: ترك تجارت مكروه و ناپسند است.
در اين باب روايات زيادي آمده از جمله، حديثي از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده: «تَركُ التّجارةِ ينقص العقلِ»[10]
ترك تجارت، عقل انسان را كم مي.كند. در حديث ديگر آمده: «تركُ التّجارةِ مزهبةُ لِلعقل»[11]
يعني ترك تجارت عقل انسان را از بين مي.برد. باب و فصل ديگري در همين كتاب آمده تحت عنوان اين كه: خريد و فروش مستحب و پسنديده است. احاديث زيادي در اين باب آمده است از جمله: «....فانّ الرّزقَ يَنزِلُ مَع الشّراءِِ»[12] روزي با خريد و فروش نازل مي.شود و فرو مي.آيد. به هر تقدير تمام روايات اين كتاب يعني ج 17 وسايل..الشيعه در رابطه با تجارت و تشويق به آن است كه بررسي همه آن در اين نوشتار، مقدور نيست. اين روايات از باب مشت نمونة خروار نقل شده است.
به هر حال مسأله روزي، تأمين زندگي آبرومندانه و سرافرازانه و دور از تكدّي.گري و تن.پروري،، از نظر دين اسلام بسيار مهم و مورد توجه است. در رساله عمليه همه فقها آمده است: اگر درحال نماز، مال تو را حتي كفش تو را دزدي ربوده است، نمازت را رها كن و با جديّت تمام، دزد را تعقيب نما، هم چنين اگر در حال نماز ايستاده.اي، اگر طلبكاري براي طلب خود به منزل شما آمده است، شما اگر مي.تواني پول از جيب خود بيرون آوري و بر زمين نهي تا طلبكار دين را دريافت نمايد، چنين كن وگرنه نماز را بشكن و طلب خود را بپرداز. سپس نماز را بخوان، چرا؟
چون «الدّنيا مزرعةُ. الآخرة»[13] و « من لا معاش له لامعادله».[14] مال و سرماية هر كس به منزله ناموس او محسوب مي.شود و يكي از نواميس پنجگانه، مال انسان است. به مسأله «حق النّاس چقدر مورد توجه اسلام عزيز قرار گرفته است، همه اين گوياي آن است كه زندگي شرافت.مندانه به بلنداي زندگي اخروي مهم و داراي اهميت است و بايد با جديّت بدان نگريست. اسلام عزيز نه تن.پروري را مي.پسندد و نه تكدّي.گري را. افرادي كه «كَلِّ» بر جامعه مي.شوند لعنت مي.فرستد.
«علي بن عبدالعزيز مي.گويد امام صادق ـ عليه السلام ـ از من پرسيد: عمرو بن مسلم چه مي.كند؟ عرض كردم: فدايت شوم، به عبادت رو. آورده و تجارت را رها كرده است. فرمود: واي بر او! آيا نمي.داند كسي كه طلب روزي و كسب و كار را رها كند دعايش مستجاب نمي.شود، هنگامي كه آيه «وَ مَن يَتّقِ اللهَ يجعَل له مخرجاً و يزرُقهُ مِنْ حَيثُ لايَحتَسِبِِ»[15] «هر كس تقوي بورزد خداوند او را در بن.بست نمي.گذارد و راهي براي او باز مي.كند و او را از جايي كه گمان نمي.برد روزي مي.دهد» نازل شد، گروهي از ياران رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ درها را بر خويش فرو بستند، و فقط به عبادت روي آوردند و گفتند: از كسب و كار بي.نياز شديم و از سوي خدا كفايت مي.شويم! اين موضوع، خبرش به پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ رسيد، نزد آنان فرستاد و آنها را احضار فرمود: و گفت: چه چيز شما را بر اين كار واداشته است؟
عرض كردند: اي پيامبر خدا ـ در آن آيه ـ خداوند متكفّل روزي ما شد و ما به عبادت روي آورديم. فرمود: هر كس چنين كند ـ كسب را رها سازد ـ دعايش مستجاب نمي.شود، بر شما باد كه در طلب روزي باشيد و به كسب و معيشت بپردازيد».[16]
در وسائل.الشيعه فصل و بابي آمده تحت عنوان اين كه: كار با دست مستحب و پسنديده است. در يكي از احاديث اين باب آمده كه امام صادق ـ عليه السلام ـ مي.فرمايد: من دوست دارم مرد در طلب زندگي و روزي عرق بريزد.[17]
5 . توكل، توسل،. دعا و...

واژه.هاي كه بار معنايي آنها مذهبي و ديني مي.باشد، بايد درست و دقيق معنا شود. برخي.ها توكّل را، تنبلي، تن.پروري و تكدّي.گري معنا مي.كنند. توكل يعني با اعتماد به خدا و با اطمينان به تدبير خداوند،. برو دنبال تلاش و توليد. يعني از تو حركت، از خدا بركت، نه به معنايي مفت.خوري و تكدّي.گري. توسل و دعا هم در جامعة ديني و امت معنا نشده است. دعا يعني خواند و ارتباط نيكو با خدا نه به معناي تقاضاي زندگي بسيار مرفه از خداوند و بعد هم نشستن و منتظر بسته.بنديهاي آسماني ماندن.

آن دعا از هفت گردون درگذشتكآن دعاي شيخ نه چون هر دعاست كار آن مسكين بأخر خوب گشت فاني است و گفتِ او گفتِ خداست[18] دعا بايد بُرد داشته باشد و از هفت گردون گذر نمايد. استجابت دعا نيز به زمينه.هاي معنوي نياز دارد.
6 . درآمد و بركت

تلاش و تجارت، درآمدزاست و توكل و دعا و توسّل و ... بركت.زا. درآمد يك چيزي است و بركت چيز ديگر. خيلي.ها درآمد زيادي دارند ولي زندگيشان رونق و صفا ندارد. برخي درآمدشان اندك است ولي زندگي.شان باصفا و آرام است.
7 . قناعت زيبا و پرهيز از تجمل و ريخت و پاش

در اسلام به قناعت زيبا و ميانه.روي در زندگي سفارش زيادي شده است. قرآن شريف در يك تعبير و تشبيه بسيار زيبا مي.فرمايد: «دوست را (از شدّت بخل و حرص) برگردنت مبند، و نيز بسيار گشاده.اش مدار كه ملامت.زده و درمانده مي.نشيني»[19] يعني نه خيلي بايد حريص بود كه انگار دست انسان شكسته و به گردن آويزان است و اصلاً به جيب نمي.رود و نه خيلي گشاده دستي كه خود و خانواده.ات درمانده شوند بلكه بايد ميانه.روي در زندگي را جدي گرفت.
رسول اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ مي.فرمايد: «القِناعةُ مالٌ لايَنْفدُ»[20]
قناعت مالي است كه تمام نمي.شود.
8 . خلاصه و جمع.بندي

آن.چه به طور مسلم از آيات و روايات بدست مي.آيد، اين است كه براي زياد شدن روزي به تلاش شبانه.روزي و همه جانبه نياز است. توليد و درآمدت توسعه.دار بدون تلاش ـ چه فكري و چه جسمي ـ معنا ندارد و سرابي بيش نيست. تلاش و به دنبال آن توليد گاهي در تجارت، گاهي در صنعت، گاهي در كشاورزي، گاهي در هنر، گاهي در تحقيق و توليد علم و گاهي ... بدست مي.آيد و علاقه.ها و سليقه.ها و شؤون اجتماعي و خانوادگي افراد در انتخاب آنها نقش دارد. اين كار حركت است و درآمد زاست و به دنبال آن بايد از خداوند بركت و توسعه معنوي تقاضا نمود كه اين كار از راه توكل، توسل،. دعا، عبادت، پرهيزكاري و رعايت حلال و حرام الهي، پرداخت خمس و زكات و صدقه، قناعت زيبا، برنامه.ريزي و پس.انداز و غيره بدست مي.آيد. پس براي زياد شدن روزي، عوامل زيادي اعم از عوامل مادي و معنوي دخيل است تا روزي انسان زياد شود و بركت معنوي پيدا كند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . كار در اسلام اثر استاد ابراهيمي.
2 . موازنة اسلام بين دين و دنيا، اثر چند تن از محققين.
[1] . قريشي، سيداكبر، قاموس قرآن، تهران: دارالكتب الاسلاميه، چاپ سوم، 1361، ص 82.
[2] . مثنوي معنوي، دفتر اول، ابيات: 912 ـ 914.
[3] . نجم/39.
[4] . الميزان، ج 19، چاپ بيروت، ص 46.
[5] . طه/15.
[6] . شرح: 94 / 7 و 8.
[7] . حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل.الشيعه، ج 17، ص 7، ح 21845.
[8] . همان، ص 12، ح 2185.
[9] . همان، ص 12، ح 21852.
[10] . همان، ص 13، ح 21856.
[11] . همان، ص 13، .ح 21868.
[12] . همان، ص 318، ح 21870.
[13] . محمدي ري شهري، محمد، ميزان الحكمة، ج 3، ص 285.
[14] . مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 6، .ص 295.
[15] . طلاق/2 و 3.
[16] . وسايل الشيعه، ج 17، ص 15.
[17] . همان، ح 21924. ص 20.
[18] . مثنوي معنوي، دفتر پنجم، ابيات 2242 ـ 2243، ص 143.
[19] . اسري/ 29.
[20] . نهج.الفصاحه، ح 2111، ص 448.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]