قدمت شیعیان عربستان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: قدمت شیعیان عربستان

یکی از نویسندگان عرب در کتاب خود به ریشه های شیعی در عربستان و وضعیت شیعیان در کشورهایی چون عربستان،بحرین و کویت پرداخت.
این کتاب در حالی از سوی “مرکز مطالعات وحدت عربی” بیروت منتشر شده است که برخی نا آگاهان در عربی و ملی بودن طایفه شیعه ساکن در کشورهای خلیج فارس تردید می.کنند.
* حضور شیعیان در خلیج فارس حضوری تاریخی است
بر پایه این گزارش، “شحاته محمد ناصر” نویسنده کتاب “نظام حاکم در بحرین، کویت و عربستان سعودی و تعامل با مطالبات شیعیان” تأکید می.کند که حضور شیعیان در خلیج فارس حضوری تاریخی است و قرن.های درازی پیش از تأسیس دولت ملی بوده است.
شحاته محمد ناصر، در کتاب خود می.نویسد: تشیع در عربستان از قدمت بیشتری برخوردار است، چراکه برخی بازگشت آن را به نخستین قرن اسلام می.دانند و برخی به زمان خلافت علی بن ابی طالب.
* اکثر شیعیان عربستان تبار عربی دارند
وی ادامه می.دهد: اکثر شیعیان عربستان تبار عربی دارند و اصول قبیله.ای و صحرانشینی، تشکیل هسته.های قدرت.مندی را برای آن.ها موجب گشته است.
وی می افزاید: اصل و نسب بیشتر شیعیان عربستان به قبایل ربیعه مانند عبد قیس و بکر بن وائل بازمی.گردد.
نویسنده می. نویسد: شیعیانی که به دلیل تندروی جنبش وهابیت در مناطق شرقی عربستان به بحرین گریختند از مناطق مختلف احساء بودند و اصالتشان عربی بود.
* شیعیان در عربستان و بحرین از تبعیض اقتصادی رنج می.برند
وی در خصوص اوضاع جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چنین توضیح می.دهد: این سه کشور با یکدیگر تفاوت دارند؛ شیعیان در عربستان و بحرین از تبعیض اقتصادی رنج می.برند در حالی که در کویت شاهد این تبعیض نیستیم؛ شیعیان کویت کاملا وارد فعالیت اقتصادی و تجاری کشور شده.اند.
* سیاست عربستان در به حاشیه راندن شیعه
شحاته محمد ناصر ادامه می.دهد: عربستان، شیوه دورنگاه.داشتن و به.حاشیه.راندن را در قبال شیعه در پیش گرفته که در چند مرحله انجام گرفته است.
وی با اشاره به مرحله همزیستی اجباری می گوید: این مرحله از تاریخ ورود آل سعود به منطقه شرقی در سال ۱۹۱۳ تا تاریخ پیدایش حرکت اصلاح.طلبانه شیعه در عربستان در سال ۱۹۷۵ امتداد دارد. در طول این مرحله شیعه از ظلم و ستم وهابیان بر ضد آن.ها سختی کشیده.اند، اما اقدامی برای مخالفت یا انقلاب انجام نداده و از سر ناچاری خود را با این شرایط وفق دادند.
* عمق بخشی انقلاب ایران به اعتراضات شیعیان در عربستان
نویسنده، تحول از سازش به رویارویی را دومین مرحله می خواند و می نویسد: این تحول که با انقلاب ایران ارتباط داشت گرایشات اعتراض.آمیز شیعه در شرق عربستان را عمق بخشید، به.گونه.ای که شیخ حسن صفار حرکت اصلاح.طلبانه شیعه را با نام سازمان انقلاب اسلامی در جزیره عربی احیا کرد و افزون بر آن، برخی علمای شیعه عربستان، حزب الله عربستان را در سال ۱۹۸۷ تأسیس کردند که از همان آغاز با ایران درارتباط بود.
وی عقب.نشینی از انقلاب را سومین مرحله می داند و معتقد است: این مرحله زمانی فرا رسید که مخالفان شیعه در پایان دهه هشتاد دریافتند که مبارزه با حکومت ثمره.ای ندارد و نتایج ملموسی از آن به دست نیامده است.
البته به عقیده نویسنده، موضع فوق تنها عامل شکل.گیری مرحله سوم نبود، بلکه تغییر روابط با نظام حاکم و چرخش موضع حکومت عربستان از سیاست رویارویی به سیاست تفاهم نقش مؤثری در بهبود روابط دوطرف داشت.
* تاثیرگذاری قدرت سیاسی شیعه در عراق بر منطقه
وی اینگونه ادامه می.دهد: پس از سال ۲۰۰۳ و با افزایش مطالبات شیعه، روابط میان آنان و نظام حاکم در سه کشور بحرین و عربستان و کویت دچار تحول شد. این تحول علل گوناگونی داشت که از جمله آن.ها می.توان به این موارد اشاره کرد: ادامه تبعیض بر ضد شیعه، قدرت سیاسی شیعه در عراق، رویکردهای سیاسی ایران و افزایش نفوذ منطقه.ای آن و انقلاب ارتباطات که فرصت مناسبی در اختیار شیعه قرار داد تا مواضع و مطالبات خود را بیان کند.
* حل معمای شیعه از نگاه نویسنده
نویسنده پس از بررسی اوضاع شیعه در این سه کشور و چگونگی رفتار نظام حاکم با آنان، چندین پیشنهاد برای حل آنچه که آن را “معمای شیعه” می.نامد و به منظور محقق ساختن همزیستی داخلی ارائه می.دهد.
وی می.گوید: در سطح حکومت، باید برنامه.ای برای مدیریت تعدد مذاهب بر چند اساس طرح.ریزی کرد که مهم.ترین .آن.ها عبارتند از تقویت اصل شهروندی که بالاتر از همه اعتبار.ها و تفاوت.های دینی و مذهبی باشد، اجتناب از سوء استفاده از تعدد مذاهب برای رسیدن به مقاصد خاص، خودداری از افتادن به باتلاق ایجاد تردید در ملیت شیعیان، تفاوت قائل شدن میان حب وطن و حب نظام، تشویق به وجود مراجع تقلید بومی شیعه که مانع تمایل شیعیان به تقلید از مراجع برون.مرزی شود و ضرورت فیصله دادن به نزاع سیاسی منطقه.ای با ایران در خصوص تعامل با شیعیان در سطح داخلی.
شحاته محمد ناصر ادامه می دهد: اما در سطح شیعیان: آنان به شیوه.ای برای مشارکت نیاز دارند که بر این پایه.ها استوار باشد: پافشاری بر فعالیت مطالبه.گرایانه در چارچوب ملی، ضرورت پایبندی به شیوه مسالمت.آمیز در تعامل با حکومت، دوری علمای دین از فعالیت.های سیاسی، گسترش همکاری.های سیاسی غیرمذهبی، اجتناب از طرح مسائل اختلاف.برانگیز و و جدال با اهل سنت و درخواست نکردن از مقامات خارجی به منظور اعمال فشار بر حکومت.
این کتاب که چاپ اول آن است و در سال ۲۰۱۱ منتشر شده است، در خروجی پایگاه الکترونیکی “الجزیره” قرار داده شده و ۴۳۲ صفحه دارد و از “مرکز مطالعات وحدت عربی” بیروت صادر گردیده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]