روستای میمند

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: روستاى ميمند کرمان بى شک يکى از باستانى ترين سکونتگاه هاى بشر در جهان است که از دوازده هزار سال پيش تا کنون همچنان پا برجاست و به حيات خود ادامه ميدهد. به عقيده محققین هسته هاى اوليه روستاى ميمند متعلق به زمانى است که ايرانيان مهر پرست بوده اند و آنها را مقدس مى شمرده اند. آنها تاريکى غارها را براى عبادت برگزيده و مرده هاى خود را درون دخمه هاى کنده شده در کوه قرار مى دادند. و بدين ترتيب در ميمند تعدادى عبادتگاه و مقبره بنا گرديده. مهرپرستان به پايدارى، استقامت و زوال ناپذيرى کوه ها معتقد بودند و بر اساس همين اعتقاد خانه هاى خود را نيز در دل کوه مى کندند. عده اى از محققين نيز معتقدند که مهر پرستان از غار هايى که با دست در دل کوه مى کنده اند فقط براى عبادت و دفن مردگان استفاده ميکردند و بعد از مدتى بنا به اضطرار ناشى از آب و هوا سکونت گزيده اند. آئين مهر پرستى قبل از ظهور زرتشت در ايران رواج و تا مدتها از ظهور وى نيز ادامه داشته است. بر اساس دانسته هاى جديد تاريخ ظهور زرتشت 6000 سال قبل از ميلاد مسيح و لذا قدمت ميمند حداقل 6000 سال پيش از ميلاد مسيح مى باشد. نقوش 10 هزار ساله و سفال هاى 6000 ساله از جمله مستندات مکشوفه اى هستند که تاريخ ميمند را گواهى مى دهند. ميمند به دليل استحکام دفاعى در طول تاريخ کمتر دستخوش تحولات کالبدى و اجتماعى شده و بيشترين تغيير آن مربوط به چند ماه اخير است. مجموعه اى از آثار بسيار قديمى همچون خانه هاى صخره اى پراکنده معبد، قلعه و برجهاى مختلف ( مربوط به هزاران سال پيش) وجود دارد که ميمند را از يک روستا به يک مجموعه با تمدن خاص تبديل مى کند. اين تمدن در ابتداء بر گرفته از آئين مهر پرستى و بعد از آن آئين زرتشت بوده است.
در سطح شيب دار و در طبقات مختلف (2 تا 5 طبقه) بريدگى هایى به صورت شکاف هاى افقى ايجاد شده است. طول اين بريدگيهایى که به آنجا کيچه گفته مى شود به 6 الى 9 متر مى رسد تا د ر انتها به ارتفاع مورد نظر براى کندن خانه ميرسد انتهاى کيچه به فضائى ايوان مانندی به نام دالان مى رسد که مهمترين عنصر محل است به لحاظ اينکه اغلب امور روزمره خانواده در آن صورت مى گيرد در اطراف هر کدام از اين دالانها بين يک تا پنج خانه صخره اى وجود دارد اين منازل مسکونى در پنج طبقه و به شکل پلکانى و يک در ميان روى هم قرار دارند. به نحوى که هيچکدام از آنها با يکديگر برخوردى ندارند. فاصله کيچه ها در طبقه زيرين بيشتر از فاصله آنها در طبقات بالايى است. در حدود 400 کيچه کوچک و بزرگ در ميمند وجود دارد. فضاى داخلى خانه ها گاهى شکل مربع مستطيل يا مدور دارد و از ورودى کوتاهى که ارتفاع آن به 75 تا 76 سانتیمتر ميرسد نور مى گيرند. درهاى ورودى چوبى و به داخل ديوار ايوان روزنه اى ايجاد کرده اند که از طريق آن و بوسيله ابزارى به نام کليدون (کليد دان) در قفل يا باز مى شود شکل ورودى اتاق ها در روستاى ميمند منطبق با مدل بدن انسان است. به طورى که عرض ورودى در قسمت پائين يعنى 65 الى 80 سانتى متر ميرسد پايين ورودى منازل از سطح کيچه حدود 15 تا 20 سانتى متر برجستگى دارد که اين برجستگى مانع ورود آب و خاک به داخل منازل مى شود. بر بدنه شيبدار تپه هاى غربى و شرقى مسيرهاى متعدد پياده به صورت خطوط نسبتا" کمرنگ مشاهده مى شوند اما اين مسيرها نمى توانند چندان دائمى باشند. زيرا با قطعات سنگهايى که از بالا دست حرکت ميکنند و يا بوسيله اهالى مرتبا" در حال تغيير هستند در لابلاى حفره هاى مسکونى بى هيچ نظمى چرخش مى کنند. مى توان ادعا نمود که در روستاى صخره اى ميمند بر خلاف همه سکونتگاه هاى شناخته شده شهرى و روستائى کوچه ها يا معبرى وجود ندارد کوچه در فرهنگ ميمند صرفا" به مسيرهاى افقى که در دل شيبدار تپه ها به عمق رفته و در انتها به منازل غار مانند مسکونى مى رسد اطلاق می شود.
آب و هواى ميمندکرمان از نوع معتدل کوهستانى و داراى زمستانهاى سرد و تابستانى معتدل است. روستاى ميمند در مرز مشترک دشت و کوهستان قرار دارد. اين دشت در فاصله شهربابک و ميمند قرار دارد و در گذشته پوشيده از درختان پسته و بادام وحشى بوده است و د رحال حاضر محدود به دشتهاى اطراف روستاى ميمند مى شوند کمى نزديکتر به روستاى ميمند درختان توت و شاه توت به وفور يافت مى شوند و دشت ميمند همچنين مملو از جانوران بيابانى، همچون مار، سوسمار، جوجه تيغى، لاک پشت و ... است به علاوه در کوهستانهاى ميمند نيز حيوانات وحشى مختلفى همچون آهو و پلنگ، گرگ، روباه، گورخر، بزکوهى، و پرندگان شکارى يافت مى شوند چندين رودخانه فصلى و تعدادى قنات و چند چشمه در ميمند و اطراف آن وجود دارد که موجب رونق کشاورزى در اين منطقه شده است. کشاورزى در ميمند همچون ساير آثار طبيعى جلوه ويژ ه اى به اين روستا ميدهد. در فصل بهار ميمند زيباترين چهره را به خود مى گيرد . طراوت، شادابى و سرسبزى دشت ميمند و آب و هواى مطلوب آن انبوهى از جمعيت شهرها و روستاهاى اطراف را به سمت خود مى کشد و مردم اوقات فراغت خود را در اين روستا و در کنار چشمه ها ،قنات ها و رودخانه های ميمند ميگذرانند.
مردم ميمند مصرف.کننده گياهان دارويى هستند و سعى مى.کنند کمتر نزد پزشک بروند. از جمله گياهان دارويى ميمند مى.توان به آويشن سياه، کاکويى، مريم گلى، بومادران، آلاله، زيره، ترنجبين، اسطوخودوس، مخلسه، اکليل.الملک، زوفا، ختمى، انقوزه، بارهنگ، خارخسک، رازيانه، پرسياوشان، پونه، شيرين بيان، خاکشير و شاتره اشاره کرد. در کتاب "ميمند شاهکار جاودان" نيز آمده: از مهمترين گونه.هاى پستانداران موجود در منطقه ميمند مى.توان پلنگ، کل و بز، قوچ و ميش، آهو، گراز، روباه، خرگوش، تشى، گرگ، شغال ، موش و خفاش را نام برد. پرندگان اين منطقه نيز عبارتند از دليجه، تيهو، کبک، هوبره، کبوترچاهى، جغد کوچک، زنبورخوار، هدهد، دارکوب، چکاوک، کاکلى،گنجشک، چلچله و کلاغ. کبرى ابراهيمى در اين کتاب مى.نويسد: در گذشته حوزه ميمند داراى ‪ ۷۲رشته قنات بوده ولى امروزه داراى دو رشته قنات به نامهاى کلو مراديها و کلو ميمند است . علاوه بر اين دو قنات، دو چشمه آب شيرين نيز در منطقه وجود دارد. در حوزه ميمند رودخانه دايمى وجود ندارد و رودخانه.هاى مورنگ، لاخيس و لاخورين رودخانه.هاى فصلى اين منطقه هستند.
در ميمند علاوه بر خانه.هاى صخره.اى، حمام، مدرسه، مسجد، حسينيه، آتشکده و آسياب آبى نيز وجود داشته است. حمام ميمند فضايى بسيار جالب و ديدنى است زيرا بر اساس اصول فنى و مهندسى ساخته شده است. اين حمام سالها است که به کار خود ادامه مى.دهد. مدرسه قديمى ميمند نيز مانند ديگر کيچه.ها است که مدتها متروکه بوده اما امروزه به همت ميراث فرهنگى مرمت و احيا شده است. طول مدرسه قديمى حدود ‪ ۱۸متر، عرض آن ‪ ۱/۵تا شش متر و ارتفاع آن به ‪۳/۵ متر مى.رسد. مسجد ميمند هم که در وسط روستا قرار دارد به شکل کيچه است. فضاى مسجد با سه ستون از کمر(کوه) تراشيده درست شده که به وسيله پرده.اى بخش زنانه و مردانه آن مجزا مى.شود. محراب و سکوى آن و همچنين جاکفشى.هايى در ديوارها در دو سوى کمر تراشيده شده است. مسجد ميمند حدود ‪ ۱۲۰مترمربع مساحت دارد. حسينيه ميمند نيز با سه در ورودى و سر صفه.هاى آجرى در ميدان وسيعى قرار گرفته است. اين حسينيه از به هم پيوستن چند کيچه درست شده به اين ترتيب که بخشى از ديوارهاى مشترک بين اتاقها را حذف کرده.اند و فضايى بزرگ به وجود آورده.اند، البته براى حفظ سقف نيز ستونهايى نگه داشته.اند. منبرى تراشيده از کمر کنار يکى از ستونها وجود داشته که به دليل کمبود جا آن را از بين برده.اند و امروزه منبر حسينيه از جنس چوب است. کيچه "دوبندى" يکى از کيچه.هاى ديدنى ميمند است که برخى کارشناسان باستانشناسى به علت وجود آتشدانهاى بزرگ آن را آتشکده ناميده.اند. عده.اى هم معتقدند در ابتدا اينجا محل عبادت مهرپرستان بوده و بعد از منسوخ شدن آيين مهرپرستى و رواج دين زرتشت از آن به عنوان آتشکده استفاده مى.شده است