گل گشت

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: گل گشت
تهران
تهران! تهران بزرگ، شهر درختان سر به فلك كشيده، شهر توچال، شهر ميدان آزادي و برج ميلاد، شهر ترافيك، شهر آدم و ماشين، شهر دود، شهر گربه و كلاغ. در روزگاري نه چندان دور دهكده كوچكي در شمال ري بود. جايي كوچك، خوش آب و هوا و سرشار از باغ هاي ميوه. كهن ترين سند فارسي موجود نشان دهنده وجود اين شهر پيش از سده سوم هجري است.
اهميت و آباداني و رونق تهران از زمان پادشاهان صفوي آغاز شد. نياي بزرگ صفويان به نام سيد حمزه در شهر ري مدفون بوده و به جهت وجود باغ هاي وسيع، آب گوارا و چنارهاي بلند و زيبا، هرچند وقت يكبار به آن روي مي آوردند و به اين ترتيب تهران مورد توجه پادشاهان صفوي به ويژه طهماسب يكم واقع شد. وي دستور ساخت بارويي به دور شهر را داد كه داراي 4 دروازه و 114 برج به تعداد سوره هاي قرآن بود. براي بناي حصار شهر از دو منطقه داخل شهر خاك برداري انجام شده كه بعدها اين دو منطقه به نام هاي چاله ميدان و چاله حصار معروف شدند. بنا بر تحقيق آنوبانيني حدود تقريبي نخستين حصار شهر تهران از جنوب به خيابان مولوي و حاج ابوالفتح، از سوي شرق به خيابان ري، از غرب به خيابان وحدت اسلامي و از شمال به امير كبير و امام خميني محدود مي شد و محوطه ارگ تهران در ميانه شمالي شهر قرار داشت و خندقي نيز به دور حصار كشيده شده بود
محله هاي عمده درون حصار شامل; بازار، عودلاجان، سنگلج، ارگ، چاله ميدان و چاله حصار بود و وسعتي حدود 4 كيلومتر مربع داشت. درازاي باروي دور شهر در كتابهاي معتبر حدود 6 هزار گام نگاشته شده است و فضاي بيرون از حصار شامل باغ ها و كشتزارهاي پهناوري بوده كه امروزه به محدوده هاي شهر تهران بدل شده است.
پس از استقرار خاندان صفوي در قزوين و سپس در اصفهان، تهران از رشد و گسترش باز ماند و بي توجهي شاه عباس اول به تهران نيز خود مزيد بر علت شد. شاه عباس در 998 ه. ق كه رهسپار جنگ با عبدالمومن خان ازبك گرديده بود در تهران به سختي بيمار شد و از سركوبي به موقع ازبكان باز ماند و به همين دليل ازبك ها توانستند مشهد را به تصرف در آورند. از آن پس خاطره تلخي از تهران به دل گرفت و نسبت به پيشرفت و رشد آن بي توجهي نمود.
بي گمان دگرگوني هاي بنيادين در تهران از سال 1300 به بعد ايجاد شد. بين سال هاي 1300 تا 1320 خندق ها و دروازه ها از بين رفت و شهر از چهار جهت رو به گسترش نهاد. احداث ساختمان ها و تاسيسات بانكي و وزارت امور خارجه، شهرباني كل كشور، ايستگاه راه آهن، دانشگاه تهران و ايستگاه فرستنده راديو تهران، باشگاه افسران و چند بيمارستان، مربوط به اين دوره مي باشد.
بر پايه آمارگيري سال 1375 شهر تهران داراي جمعتي حدود 7 ميليون نفر و مساحتي حدود 864 كيلومتر مربع مي باشد و جمعيت كنوني تهران را بين 10 تا 12 ميليون تخمين ميزنند.
تهران در عين حالي كه شهري ديدني نيست شهري ديدني است! به رغم نداشتن اثار باستاني قديمي و معروف (در مقايسه با شهرهايي همچون شيراز و كرماشاه و اصفهان و همدان و...)، آنقدر اثر باستاني در خود جاي داده كه قطعا هيچ ايرانگرد و جهانگردي نمي تواند بدون ديدن اين شهر، عظمت ايران را درك كند. وجود ده ها موزه معروف كه بيشتر آثار كشف شده از گوشه و كنار اين مملكت را در خود جاي داده، تاييدي بر صحت اين ادعا است. يك بازديد كننده از شهر سوخته، هگمتانه، حسن لو و سيلك چيز زيادي از آثار كشف شده در آن اماكن را در موقعيت مادريشان مشاهده نمي كند زيرا اگر نگوييم همه آثار، درصد قابل توجهي از آثار كشف شده به موزه ها و به خصوص موزه هاي تهران منتقل شده است.
ارتفاع تهران از سطح دريا در حدود 900 تا 1800 متر است. در ميدان تجريش ارتفاع حدود 1300 متر و در ميدان راه آهن 1100 متر بالاتر از سطح دريا مي باشد. تهران به لحاظ آب و هوايي، يكي از شهرهاي ويژه ايران به شمار مي رود. از جنوب تا شمال شهر، تغييرات آب و هوايي كاملا محسوس بوده و اين تفاوت، به يكي از شگفتي هاي تهران بدل گشته است. در همان حالي كه در شمال شهر هوا كاملا برفي و سرد است، در جنوب شهر ممكن است معتدل و بدون برف باشد. به طور كلي; هواي تهران در شمال شهر معتدل و در جنوب و مركز گرمسير تقسيم بندي مي شود.

اثار باستاني تهران
كاخ هاي تهران

صاحب قرانيه
ميان باغي وسيع در يكي از كاخ هاي مجموعه نياوران در شمال شرقي تهران ساختماني قرار دارد كه قديمي ترين كاخ اين مجموعه است و تاريخ ساخت آن به عهد فتحعليشاه مربوط مي شود . علاوه بر حوض خانه و كرسي خانه بي مانند صاحب قرانيه ، از تالارهاي مهم آن مي توان جهان نما و آيينه را نيز نام برد كه با تابلوهاي نقاشي گرانبها و اشيا» بسيار نفيس تزيين شده اند اين كاخ اكنون تنها براي بازديد ميهمانان رسمي باز است . سريالهاي تلويزيوني ميرزا كوچك خان و امير كبير و فيلمهاي سينمايي شازده احتجاب ، سلطان طاحب قران ، دلشدگان و كمال الملك در اين كاخ فيلم برداري شده اند .
مشروطيت به مجلس شوراي ملي ايران واگذار شد.
كاخ درهي كل گيله - تهران در دوران حكمراني ناصرالدين شاه قاجار در سال 1295 هجري قمري بناي اين كاخ در درهي كلگيلهي شهرستانك آغاز شد كه تا 1298 هجري قمري ادامه يافت.
پس از سقوط سلسلهي قاجار، دراثر عدم توجه و رسيدگي وشرايط نامناسب جوي منطقه و غارت و تخريبههاي انساني، بناي قصر رو به ويراني گذاشت. با توجه به جاري بودن مداوم آب در اين دره، احياي اين بنا و آثار تاريخي شهرستانك مي تواند بر جاذبه هاي توريستي منطقه افزود
كاخ سياه - تهران كاخ اسود از نظر كيفيت از بهترين ساختمان هاي سعدآباد است. اين كاخ در اين اواخر در مقابل كاخ سفيد كه در همين مجموعه واقع است به كاخ سياه شهرت يافت.
كاخ سياه در اصل براي وزارت دربار ساخته شده بود و وجه تسميه اين ساختمان به خاطر سنگ هاي مرمر سياه رنگ نماي آن است. اين سنگ ها از معدن ولي آباد چالوس استخراج شده است. در سال 1359 اين كاخ تبديل به نگارخانه اي از آثار هنرمندان ايراني و خارجي شد كه در سال 1361 گشايش يافت. امروزه از اين كاخ به عنوان موزه هنرهاي زيبا نام برده مي شود.
كاخ سرخه حصار (ياقوت) - تهران
كاخ سرخه حصار كه به نام كاخ ياقوت هم خوانده ميشود، از ساختمان هايي است كه در اواخر قرن 13 و زمان ناصرالدين شاه در محل سرخه حصار ساخته شد.
. اين كاخ سلطنتي شامل دو دستگاه عمارت به نام كوش بيروني و حرمخانه بود و در مجموع در حدود دويست اتاق داشت. گذشته از بناهاي سلطنتي قلعه، ساختمان هاي ديگري به نام كاروان سرا، سربازخانه و گرمابه هم داشت كه امروزه اثري از آن ها ديده نمي شود.
كاخ مرمر
كاخ مرمر كاخي سلطنتي است كه در سال 1305 به دستور رضا شاه پهلوي در تهران ساخته شد. اين كاخ در ابتدا محل سكونت رضاشاه پهلوي و پس از وي محمدرضاشاه پهلوي بود و در سال 1313به كاخ -موزه تبديل شد. كاخ مرمر از سمت شرق به وليعصر، از سمت جنوب به خيابان سپه (امام خميني)، و از سمت شمال به خيابان پاستور منتهي مي گردد. زير بناي كاخ 2870 متر مربع مي باشد و در زميني به وسعت 35462 متر مربع احداث شده است.
يکشنبه 3 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 141]