دوشنبه و همزمان با اين سفر مخابره شود. با تشكر - فتحعلي نگاهي به روابط ايران و لبنان به مناسبت سفر ميشل سليمان به تهران (2)

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: دوشنبه و همزمان با اين سفر مخابره شود. با تشكر - فتحعلي نگاهي به روابط ايران و لبنان به مناسبت سفر ميشل سليمان به تهران (2)
بيروت - اين سخن بدين معناست كه "حسين بن عبدالصمد" و ديگر علماي جبل عامل از زادگاه خود گريخته و به ايران پناه برده اند.

علماي جبل عامل در ايران صدها كتاب و رساله در زمينه ادبيات، رياضيات، نجوم، فقه و علوم عقلي نوشتند و بتدريج زبان فارسي را فرا گرفتند.
اين موضوع سبب شد تا اين افراد با فرهنگ و تاريخ كشور مهمي مانند ايران آشنا شده، حيطه آگاهي آنان كه تنها محدود به منطقه جبل عامل بود گسترش يابد.
از نتايج مهم حضور علماي جبل عامل در ايران ، تعديل تمايلات صوفيانه زمامداران صفوي و تحكيم بنيانهاي فقه شيعه بود.
شيخ "بهاءالدين عاملي" كه از سرآمدان علماي جبل عامل بود توانست در اصفهان به سمت
"شيخ الاسلامي" كه در آن هنگام مهمترين مقام مذهبي بشمار مي رفت ، برسد و چنان به زبان فارسي احاطه پيدا كرد كه به اين زبان شعر مي سرود.
شيخ "حر عاملي"، "محقق كركي" و خاندان "صدر" نيز كه به ايران كوچ كردند به مقامهاي مهمي در دوران صفويه نايل شدند.
با سرنگوني حكومت عثماني و تقسيم خاورميانه در چارچوب توافق "سايكس پيكو" كه به مرزبنديهاي جغرافياي سياسي كنوني منجر شد، شيعيان لبنان بتدريج حساسيت گذشته خود را نسبت به حكومت سني مذهب عثماني از دست داده و بيشتر به موضوعاتي مانند پان عربيست و مبارزه با استعمار انگليس و فرانسه توجه نشان دادند.
در دوران انقلاب مشروطه ايران، علماي جبل عامل از مشروطه خواهان جانبداري كردند و در مجله "العرفان" كه در عراق به چاپ مي رسيد مقاله هايي از روحانيون جبل عامل در دفاع از انقلاب مشروطه نوشته شد.
تاسيس رژيم صهيونيستي در فلسطين و روي كار آمدن رژيم پهلوي در ايران كه كوشيد ميان ايرانيان و عربها فاصله بيندازد و آن را تعميق بخشد سبب شد تا روابط ملتهاي عرب بويژه شيعيان لبنان با مردم ايران تا حدودي كمرنگ شود.
نخست وزيري دكتر "محمد مصدق" در ايران و همزماني آن با به قدرت رسيدن "جمال عبدالناصر" در مصر و طرح ملي شدن صنعت نفت در هر دو كشور از عوامل توجه دوباره ملتهاي عرب به ايران بود و البته ملتها و گروههاي سياسي عرب به مبارزات ضد استعماري مصدق به عنوان جرياني رهايي بخش مي نگريستند.
رژيم گذشته ايران از يك سو در پي تقويت پيوندهاي خود با حاكميت ماروني سياسي در لبنان بود و از ديگر سوي كوشيد تا بين شيعيان اين كشور نيز پايگاهي داشته باشد.
به ديگرسخن، شاه مخلوع در عين حال كه با "كميل شمعون" رييس جمهوري وقت لبنان داراي روابط بسيار خوبي بود در صدد برآمد تا با كمكهاي مالي به شخصيتهاي سياسي و اجتماعي شيعه اين كشور، آنان را به خود جذب كند.
عضويت ايران و لبنان در پيمان "سنتو" سبب نزديك شدن بيش از پيش شمعون و شاه شد از همين رو شاه در سال 1956 ميلادي و پس از جنگ سوئز، از لبنان ديدار كرد اما مورد استقبال شيعيان بويژه روحانيان اين كشور قرار نگرفت و حتي به پيشنهادهاي مالي او در تاسيس كارخانه قاليبافي و ساخت يك بيمارستان در مناطق شيعه نشين اهميتي داده نشد.
آمريكا براي حمايت از اسراييل، مقابله با بلوك شرق، رويارويي با موج ناسيوناليست عرب و تلاش براي تضعيف حكومتهاي عرب پيمان سنتو را مطرح كرد.
اين پيمان كشورهاي ايران، انگليس، پاكستان، تركيه و لبنان را در بر مي گرفت و با وجودي كه آمريكا عضو اين پيمان نبود بر آن نظارت كامل داشت و به اعضاي آن كمك نظامي مي كرد.
پيمان سنتو كه از سالها پيش قوت خود را از دست داد سرانجام در 1979 با خروج ايران پس از برقراري نظام جمهوري اسلامي و سپس تركيه و پاكستان، از ميان رفت.
در آن زمان هنوز علامه "سيد عبدالحسين شرف الدين" مرجع شيعيان لبنان در قيد حيات بود و در ديدار با امام موسي صدر تحت تاثير نبوغ و قدرت علمي او قرار گرفت به گونه اي كه امام صدر را فردي مناسب براي رهبري آينده شيعيان لبنان دانست .
در اواخر سال 1959 علامه شرف الدين در گذشت و طبق وصيت ايشان و به دعوت شيعيان لبنان امام موسي صدر به اين ديار هجرت كرد و رهبري شيعيان را بر عهده گرفت .
امام صدر با تاييد آيت الله بروجردي از ايران به لبنان قدم نهاد، در شهر صور رحل اقامت گزيد و بي درنگ بعد از ورود، فعاليتهاي همه جانبه خود را آغاز كرد و اين فعاليتها آن قدر دامنه اش گسترده شد كه حيات سياسي، اجتماعي و اقتصادي جنوب لبنان و شيعيان را تحت تاثير عميق قرار داد تا آنجا كه به جرات مي توان لبنان را به دو برهه تاريخي قبل و بعد از آمدن امام صدر تقسيم كرد.
شيعيان تا پيش از امام موسي صدر بطور كلي از صحنه سياسي لبنان به دور بودند، بويژه كه اين كشور در قرن 19 ميلادي، تحول سياسي، اجتماعي و فكري را پشت سر گذاشته بود.
در اين قرن، ماروني ها با فرانسه، دروزيها با انگليس، ارتدكس هاي يونان با روسيه و سني ها با خلافت عثماني روابط خوبي داشتند و تنها شيعيان بودند كه از حمايت خارجي بهره اي نداشته و تنها گاهگاهي از جانب شاهان قاجار علاقه اي نسبت به وضع آنها نشان داده مي شد كه آن هم ضعيف بود.
با افزايش فعاليتهاي امام موسي صدر در لبنان و استقبال از مبارزان ايراني، "منصور قدر" سفير رژيم شاه و مرد قدرتمند ساواك در خاورميانه به تلاشهاي مذبوحانه اي براي جلوگيري از فعاليتهاي رهبر شيعيان لبنان دست زد.
امام صدر از يك سو مي كوشيد تا كوششهاي "قدر" را خنثي كند و از ديگر سو درصدد رسيدگي به اوضاع نابسامان اجتماعي و سياسي شيعيان بود.
در جريان تبعيد امام خميني (ره) به عراق امام صدر همواره با امام راحل ارتباط داشت و بارها مرحوم سيد احمد خميني و مرحوم سيد مصطفي خميني براي ديدار با رهبر شيعيان لبنان به اين كشور سفر مي كردند.
انتقال پيكر دكتر "علي شريعتي" در سال 1978 ميلادي از لندن به سوريه، خاكسپاري آن در كنار حرم حضرت زينب (ع ) در دمشق ، برپايي مراسم چهلم دكتر شريعتي در بيروت و محكوم ساختن اقدامهاي شاه از ديگر فعاليتهاي امام موسي صدر در حمايت از مبارزان ايراني بود.
تلاشهاي امام صدر در شرايطي صورت مي گرفت كه شعله هاي آتش جنگ داخلي در لبنان آغاز شده بود.
در همين سال جنوب لبنان مورد تجاوز ارتش رژيم صهيونيستي قرار گرفت و به دنبال آن سازمان ملل قطعنامه 425 را تصويب كرد كه ناظر بر خروج ارتش اسراييل از اين كشور و استقرار نيروهاي پاسدار صلح سازمان ملل در جنوب لبنان شد.
در اين بين ايران نيز يك گردان نظامي در چارچوب نيروهاي پاسدار صلح به جنوب لبنان اعزام كرد ، اين نيرو همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران از اين كشور خارج شد.
در اوج جنگ داخلي و تنها چند ماه پيش از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران امام موسي صدر در جريان سفر رسمي به ليبي ناپديد شد و از آن زمان تاكنون هيچ اثري از او به دست نيامده است.
با ناپديد شدن امام صدر، شيعيان لبنان مهمترين حامي و مدافع خود را از دست دادند.
ادامه دارد.....
خاورم**265**
يکشنبه 3 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]