از قرون توليد دستي تا عصر توليد ناب !

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: دو انقلاب در ابتدا و انتهاي قرن بيستم رخ داد ؛ انقلاب آغازين همانا ظهور توليد انبوه و پايان عصر توليد دستي بود و انقلاب پاياني ظهور توليد ناب و خاتمه يافتن عصر توليد انبوه است . اكنون جهان در آستانه عصري جديد به سر مي.برد ، عصري كه در آن دگرگوني شيوه.هاي توليد محصولات و ساخته.هاي بشر چهره زندگي او را يكسره دگرگون خواهد كرد . پس از جنگ جهاني اول هنري فورد و آلفرد اسلون (مدير جنرال موتورز) توليدات صنعتي جهان را از قرون توليد دستي كه شركتهاي اروپايي رواج داده بودند ، بدرآوردند و به عصر توليد انبوه كشاندند ؛ با ترويج اين شيوه توليد در تمام صنايع ، ايالات متحده رهبر جديد شيوه.هاي توليدي گرديد و صنعت خودروسازي ، موتور و قلب تپنده اقتصاد اين كشور شد . در همين راستا ، پيتر دراكر در سال 1946 لقب صنعت صنعتها را به صنعت خودروسازي اطلاق كرد . همچنين توليد ناب در سالهاي پاياني جنگ جهاني دوم توسط تاي.چي.اوهنو درشركت خودروسازي تويوتا در ژاپن مطرح گرديد . مبحث توليد ناب در سال 1990 توسط جيمز ووماك و همكارانش از دانشگاه MIT در قالب يك كار تحقيقاتي با عنوان ماشيني كه جهان را تغيير داد منتشر گرديد . او و همكارانش ، توليد ناب را به عنوان تركيبي از مدل توليد سنتي فورد و مدل كنترل اجتماعي در محيط توليد ژاپني مي.شناسند ؛ بنابراين بحث توليد ناب و نيز ساير شيوه.هاي توليدي با صنعت خودروسازي گره خورده است و براي توصيف شيوه توليد ناب نياز به بررسي سه شيوه توليدي بالاست تا با مقايسه آنها تفاوت و امتيازاتشان معلوم گردد .
از توليد دستي بيشتر بدانيم !
يك توليدگر دستي از كارگران بسيار ماهر و ابزارهاي ساده اما انعطاف.پذير استفاده مي.نمايد تا دقيقا آنچه را بسازد كه مشتري مي.خواهد ؛ يعني يك واحد در يك زمان . برخي مشخصه.هاي توليد دستي عبارتند از :
1- وجود نيروي كاري ماهر .
2- وجود سازماندهي بسيار غيرمتمركز .
3- به كارگيري ابزارآلات ماشيني چندكاره .
4- حجم بسيار پايين توليد .
از ضعفهاي توليد دستي اين است كه قيمت محصول بالا بوده و در صورت افزايش حجم توليد ، قيمت پايين نمي.آيد . (امروزه در مورد ماهواره.ها و سفينه.هاي فضايي كه برجسته.ترين توليدات دستي هستند همين مشكل به چشم مي.خورد) . از مشكلات ديگر توليدكنندگان دستي اين است كه معمولا فاقد آن سرمايه مالي و انساني كافي هستند كه به دنبال نوآوريها و پيشرفتهاي اساسي باشند چرا كه پيشرفت واقعي در دانش فني مستلزم تحقيق و پژوهش سازمان يافته است . اما با اين حال محصولات دستي و سفارشي همچنان بازار خود را حفظ كرده.اند چراكه برخي از مشتريان نيازها و سليقه.هاي خاصي دارند كه فقط اين شيوه توليدي پاسخگوي نيازهاي آنهاست . اما در دهه 1990 براي شركتهاي توليدكننده دستي ، تهديد ديگري از جانب شركتهاي توليدكننده ناب ، به ويژه شركتهاي ژاپني آغاز شده است و آن تهديد اينست كه توليدگران ناب در تعقيب آن بخشي از بازار هستند كه تاكنون در انحصار توليدگران دستي بوده است . براي مثال ، شركت هوندا با اتومبيلهاي ورزشي (NS-x) با بدنه آلومينيومي خود حمله مستقيمي به بازار خودروهاي ورزشي فراري كرده است .
از مشخصه.هاي توليد انبوه چه مي.دانيم ؟
توليدگر انبوه در طراحي محصولات از متخصصين ماهر استفاده مي.نمايد ، اما اين محصولات توسط كارگران غيرماهر ساخته مي.شوند كه ماشين.آلات گران و تك.منظوره را هدايت مي.كنند . اين محصولات هم.شكل ماشيني ، در حجم بسيار بالا توليد مي.شوند . ازآنجاكه توليد محصول جديد محتاج تغيير كل سيستم است ، بسي گرانتر از محصول قبلي خواهد شد . ازين.رو توليدكننده انبوه تا جائيكه ممكن باشد ، از نوآوري در طرح خودداري مي.نمايد . در نتيجه محصول ، به بهاي از دست رفتن تنوع و به دليل وجود روشهاي كاري كه براي كاركنان كسالت.بار است ، ارزانتر در اختيار خريدار قرار مي گيرد .
برخي از مشخصه.هاي توليد انبوه عبارتند از :
1- نيروي كار : تقسيم كار تا هرجا كه امكان دارد ؛ در كارخانه.هاي با توليد انبوه ، كارگر مونتاژكننده تنها به چند دقيقه تعليم و آموزش نياز دارد .
2- سازماندهي : با استفاده از يك ادغام عمودي كامل ، توليدكننده انبوه سعي مي.كند كه از مواد اوليه تا ساير قطعات را خود توليد كند . ولي مشكل ادغام عمودي كامل ، ديوان.سالاري وسيع است.
3- ابزارها : از ابزارآلاتي كه فقط در هر زمان يك وظيفه را انجام مي.دهد استفاده مي.شود كه اين كار صرفه.جويي زيادي در زمان آماده.سازي ماشين.آلات به وجود مي.آورد .
4- محصول : محصولات تنوع اندكي دارند اما قيمتهاي آن به خاطر تنوع كم روند نزولي پيدا مي.كند .

خاستگاه توليد ناب كجاست ؟
زادگاه توليد ناب در شركت تويوتا در جزيره ناگويا در ژاپن است . نخستين پيروزي خانواده تويوتا در صنعت ماشين.آلات نساجي بود و در دهه 1930 به دليل نياز شديد دولت ، شركت مذكور وارد صنعت وسايل.نقليه موتوري گرديد ؛ در آن سالها اين شركت با مشكلاتي از قبيل بازار داخلي كوچك ، نيروي كار ثابت ، فقدان سرمايه كافي و رقباي خارجي علاقه.مند به بازار ژاپن مواجه بود .
در آن سالها ، اي .جي.تويوتا با مهندس شركت ، تاي.چي.اوهنو به آمريكا سفر كرده و از شركت اتومبيل.سازي فورد بازديد به عمل آوردند و نهايتا به اين نتيجه رسيدند كه اصول توليد انبوه قابليت پياده.سازي در ژاپن را ندارد و اين سيستم پر از Muda(اتلاف) است . برهمين اساس ، آنها شيوه جديدي از توليد كه بعدها توليد ناب نام گرفت را ايجاد نمودند . يك توليدگر ناب مزاياي توليد دستي و توليد انبوه را با يكديگر تلفيق كرده و از قيمت بالاي اولي و انعطاف ناپذيري دومي اجتناب مي.نمايد و از ماشين.آلاتي استفاده مي.كند كه هم خودكار و هم انعطاف.پذيرند . برخي از مشخصه.هاي توليد ناب عبارتند از :
1- استفاده از JIT.
2- تاكيد بر پيشگيري از توليد محصول معيوب .
3- پاسخ به نيازهاي مشتريان .
4- كايزن .
5- سيستم افقي ارتباطات .
6- افزايش ادغام وظايف .
توليد ناب و برتريهاي آن بر توليد انبوه !
در گامهاي پيشين از توليد دستي ، انبوه و ناب به همراه ويژگيهاشان سخن گفتيم . در اين گام و براي درك بهتر آنچه در اين روند تكميلي متدهاي توليدي مي.گذرد به مقايسه توليد انبوه و توليد ناب مي.پردازيم و پس از ذكر پنج مورد از برتريهاي توليد ناب بر توليد انبوه ، سخنمان پيرامون توليد ناب را با يك نتيجه.گيري به پايان خواهيم برد ؛ اما تفاوتها :
1- تفاوت در اهداف نهايي
مهمترين تفاوت ميان توليد انبوه و توليد ناب ، تفاوت در اهداف نهايي اين دو است ؛ توليدگر انبوه هدف محدودي كه به اندازه كافي خوب بودن است ، دارد وبه عبارتي ديگر شمار قابل قبول عيبها و همچنين بيشترين سطح قابل قبول براي موجودي و گستره معيني از محصولات يكسان ، اما انديشه توليدكننده ناب بر كمال است ؛ يعني نزول پيوسته قيمتها ، به صفر رساندن ميزان عيوب ، به صفر رساندن موجودي ، تنوع بي پايان محصول .
در سيستم توليد انبوه مديران معمولا دو ملاك براي توليد دارند : اول بازدهي و دوم كيفيت . بازدهي عبارت است از شمار محصول توليدشده در مقايسه با جدول زماني پيش.بيني شده توليد و كيفيت عبارت است از محصولاتي كه از كارخانه بيرون آمده. است ؛ يعني پس از آنكه بخشهاي معيوب محصول اصلاح شده باشد . به همين دليل ، مديران براي آنكه از جدول زماني عقب نمانند اجازه مي.دهند تا مونتاژ يك وسيله. با قطعه.اي معيوب تا به آخر ادامه پيدا كند چرا كه عيب آن سپس در محوطه دوباره.كاري رفع خواهد شد .
اما اوهنو اين سيستم را پراز اتلاف(Muda) مي.ديد . به نظر او توليد انبوه در محاصره اتلاف نيروي كار ، مواد خام و زمان بود ؛ استدلال او اين بود كه هيچ.يك از متخصصيني كه فراتر از كارگران مونتاژ قرار داشتند به راستي هيچ ارزش.افزوده.اي براي محصول ايجاد نمي.كنند . استدلال او درباره دوباره.كاري اين بود كه وقتي در توليد انبوه براي آنكه خط متوقف نشود كار معيوب را به پيش مي.رانند ، به.تدريج عيبها بر روي هم انباشته مي.شود و حجم زيادي را تشكيل مي.دهد . از آنجا كه محوطه مجدد.كاري وجود دارد ، تعمير دوباره آن نيروي زيادي مي.برد و چون عيبها تا پايان خط كنترل نمي.شوند ، تعداد زيادي محصول با عيبهاي مشابه ساخته مي شود ، پيش از آنكه منشا مشكل پيدا شود ؛ بنابراين ، برخلاف كارخانه توليد انبوه كه فقط مدير ارشد خط اجازه دارد خط را متوقف كند ، اوهنو به هر كارگري اين اجازه را داد تا در صورت بروز مشكلي غيرقابل حل ، كل خط را به.سرعت متوقف كند تا همه اعضاي گروه جمع شوند و مشكل را برطرف كنند . شايان ذكر است كه مشكلات در توليد انبوه به عنوان وقايعي تصادفي نگريسته مي.شوند ؛ به اين معنا كه هر عيب تعمير مي شود به اين اميد كه ديگر روي ندهد . اما اوهنو سيستمي براي حل مشكل ايجاد كرد به نام چراهاي پنجگانه (The 5 Why’s) كه به كارگران توليد آموخته مي.شود علت اصلي هر عيب را به طور سيستماتيك پيدا كنند و سپس چاره.اي بينديشند تا مشكل موردنظر ديگر رخ ندهد .
2- تفاوت در زنجيره عرضه :
وظيفه كارخانه مونتاژ نهايي كه مونتاژ قطعات به صورت يك محصول كامل است ، تنها پانزده درصد از كل روند توليد را تشكيل مي.دهد . چالشي كه شركتهاي مونتاژ نهايي پيوسته با آن روبرو بوده.اند ، عبارت است از هماهنگي بخشيدن به روند عرضه به.گونه.اي .كه سفارشات به موقع ، با كيفيت و هزينه پايين به خط مونتاژ نهايي برسند .
در سيستم توليد انبوه مساله خريد يا ساخت ، ابتدا توسط كاركنان مركز مهندسي طراحي مي.شود ، سپس شركتهاي مذكور طراحيها را در اختيار عرضه.كنندگان قرار مي.دهند ؛ همچنين تعداد ، كيفيت و زمان ارائه را نيز مشخص مي.كنند آنگاه ازعرضه.كننده.ها مي.خواهند تا قيمت خود را پيشنهاد دهند ؛ از ميان همه شركتهاي داخلي و خارجي كه در اين مناقصه شركت كرده.اند ، شركتي كه كمترين قيمت را داده باشد مناقصه را مي.برد .
كارخانه ناب ، شركتهاي مختلف عرضه.كننده قطعات را در سطوحي با كاركردهاي مختلف سازماندهي مي.كند و به شركتهاي كه در هر سطح قرار مي.گيرند ، مسئوليتهاي مختلفي واگذار مي.كند . مسئوليت عرضه.كنندگان ، نخست آن است كه به عنوان بخش مكمل گروه تكوين محصول ، در امر تكوين محصول جديد فعاليت كنند . همچنين كارخانه ناب عرضه.كنندگان رده نخست را تشويق مي.كند تا با يكديگر درباره بهتركردن مراحل طراحي مشورت كنند . از آنجا كه اكثرا هر عرضه.كننده در يك نوع قطعه تخصص دارد و از اين لحاظ با عرضه.كنندگان ديگر گروه در رقابت نيست ، انتقال اطلاعات امري ساده و در عين حال مفيد براي همه است . هر عرضه.كننده رده نخست با عرضه.كننده رده دومي كار مي.كند و وظيفه ساختن هر جزء به اين شركتهاي رده دوم داده مي.شود . اين شركتهاي عرضه تقريبا مستقل بوده و مونتاژگر ناب در بخشي از سرمايه اين شركتها سهيم است و به صورت بانكدار گروه عرضه.كنندگانش عمل مي.كند و نياز مالي آنها را به صورت وام رفع مي.نمايد و از نيروي انساني خود در صورت نياز شركتهاي عرضه.كننده به آنها ، نيروي متخصص و مدير قرض مي.دهد . بنابراين مزيت استفاده از توليد ناب براي عرضه.كنندگان عبارت است از كاهش موجوديها ، افزايش جريان نقدينگي ، بهبود كيفيت ، تسهيل بازاريابي و ... كه تمام موارد مذكور منجر به كاهش هزينه.هاي شركتهاي عرضه.كننده مي.شود .
3- تفاوت در طراحي قطعات :
روند طراحي در شركتهاي توليد انبوه مرحله.به.مرحله ، به صورت هرگام در يك زمان آغاز مي.شود . نخست ، گروه طراحي محصول در شركت مونتاژ ، طرح كلي مدل جديد را مشخص مي.كند و مديريت ارشد آن را مورد بررسي قرار مي.دهد ؛ سپس جزئيات محصول طراحي مي.شود و در مرحله بعد نقشه.هاي مهندسي دقيق براي قطعه آماده مي.شود و موادي كه بايد از آن ساخته شود ، به طور دقيق تعيين مي.گردد و در اين مرحله سازمانهاي سازنده اين قطعات از طريق مناقصه مشخص مي.شوند ؛ در اين مرحله مونتاژگرتوليد انبوه يك حد كيفي نيز تعيين مي.كند سپس قيمت ، شرايط تحويل و زمان قرارداد مشخص مي.شوند .
در اين شكل رابطه ، مونتاژگر تكيه بر قيمت دارد. بنابراين ، رمز اصلي در بردن مناقصه براي عرضه.كنندگان ، دادن يك قيمت پايين براي هر قطعه است . بنابراين عرضه.كنندگان در ابتدا سعي مي.كنند كه قيمتي حتي پايين.تر از بهاي تمام شده بدهند تا مناقصه را ببرند ؛ بعد از آنكه مونتاژگر به آنها وابسته شد به دلايل مختلف و بنابر سنت تعديل قيمت سالانه كه تورم كلي را مدنظر قرار مي.دهد قيمتها را افزايش مي.دهند و اينگونه است كه قرارداد آنها به قرارداد پولسازي تبديل مي شود .
در توليد ناب عرضه.كنندگان بر اساس قيمتهايي كه مي.دهند انتخاب نمي.شوند بلكه اساس گزينش آنها سابقه همكاري و تجربه.ايست كه از عملكرد آنها وجود دارد ؛ در اين سيستم ، ارتباط عرضه.كنندگان به صورت هرمي.شكل است كه عرضه.كننده اول طرف اصلي با مونتاژگر است و عرضه.كنندگان فرعي به صورت سلسله مراتبي با هم ارتباط دارند . عرضه.كنندگان رده اول پس از شروع روند طراحي دو تا سه سال پيش از توليد ، هياتي را كه مهندسان طراح دائم ناميده مي.شوند ، به گروه تكوين درشركت مونتاژ معرفي مي.كنند . هنگاميكه طراحي محصول با همكاري پيوسته مهندسان شركتهاي عرضه.كننده تكميل شد ، طراحي و مهندسي دقيق.تر بخشهاي متفاوت به متخصصان مربوطه در شركتهاي عرضه.كننده ارجاع مي.شود . ازين.رو كل مسئوليت طراحي و ساخت قطعات يك سازه به عهده عرضه.كننده رده اول است .
عرضه ناب در عمل :
در تعيين قيمت و تجزيه.وتحليل هزينه ، نخست مونتاژگر ناب يك قيمت هدف براي محصول مشخص مي.كند ، سپس با عرضه.كننده بر سر چگونگي ساخت اين محصول به نحوي كه در چارچوب اين قيمت سود معقولي براي هر دو فراهم آورد به توافق مي.رسد . به عبارت ديگر در اين سيستم به جاي آنكه قيمت براساس هزينه.هاي عرضه.كننده تعيين شود براساس ظرفيت بازار تعيين مي.شود . براي رسيدن به اين قيمت نهايي مونتاژگر و عرضه.كننده از تكنيك.هاي مهندسي ارزش استفاده مي.كنند ؛ هم براي كاهش هزينه.هاي هر مرحله توليد و هم براي شناسايي هر عاملي كه مي.تواند از هزينه هر قطعه بكاهد . سپس مونتاژگر و عرضه.كننده برسر قيمت با حفظ سود معقول عرضه.كننده ، به قيمت هدف مي.رسند .
براي آنكه رهيافت ناب به نتيجه برسد عرضه.كننده بايد بخشي اساسي از اطلاعات انحصاري خود را درباره هزينه.ها و فنون توليد در اختيار مونتاژگر قرار دهد ؛ مونتاژگر و عرضه.كننده ، فرآيند توليد عرضه.كننده را گام.به.گام مورد بررسي قرار مي.دهند تا راهي براي كاهش هزينه.ها و بهبود كيفيت بيابند .
دومين مشخصه عرضه ناب ، كاهش پيوسته قيمتها در طول عمر يك مدل است . ازآنجاييكه قيمتها برمبناي چارچوبي معقول مشخص شده اند مونتاژگران مي.دانند كه براي توليد هر محصولي منحني يادگيري وجود دارد . بدين.ترتيب ، مي.دانند كه هزينه.ها بايد در سالهاي بعد كاهش يابد ؛ درواقع ، در شركتهاي توليد ناب اصلاحات سريعتر انجام مي گيرند يعني منحنيهاي فراگيري به نسبت منحنيهاي فراگيري در شركتهاي توليد انبوه داراي شيب بيشتري هستند و دليل اين امر وجود كايزن در فرايند توليد است .
از تفاوتهاي مهم ديگر ، شيوه ارائه سازها به مونتاژگر است . اكنون شركتهاي عرضه.كننده سازها را به.طور مستقيم و غالبا به.طور ساعتي ، يعني چند بار در يك روز به خط مونتاژ مي.رسانند. در ضمن اين قطعات عرضه شده مورد بازرسي قرار نمي.گيرند . پس از مصرف قطعات ، مونتاژگر جعبه.هاي خالي قطعه را براي عرضه.كننده پس مي فرستد تا قطعات مورد نياز مجددا ارسال گردند . در چنين سيستمي يكي ديگر از ويژگيهاي توليدناب مطرح مي.شود كه يكنواختي توليد است . در اين سيستم كه كاركنان آن به دليل بيمه.هاي شغلي ، هزينه.هاي ثابت تلقي مي.شوند ، اهميت يكنواختي توليد بيشتر مي.شود . ازين.رو پيشتازان توليد ناب براي هي.جون.كا (Heyjunka) يا يكنواختي توليد ، تلاش بسيار مي.كنند كه تا آنجا كه ممكن است كل ميزان ساخت محصول ثابت نگاه داشته شود كه اين امر از طريق سيستم فروش فعال شركتهاي ناب محقق مي شود .
4- تفاوت در شيوه.هاي طراحي :
تفاوت شيوه.هاي طراحي توليدكنندگان انبوه و ناب در چهار مورد است :
1- رهبري : توليدكنندگان ناب از نوعي رهبري به نام (شوسا) كه تويوتا پيشگام آن بود ، استفاده مي.كنند . شوسا رهبر گروهيست كه وظيفه آن طراحي و مهندسي محصول جديد و آماده كردن آن براي توليد است . شوسا داراي قدرت بسياري است او فرايندي را هدايت مي.كند كه نيازمند مهارتهاي بسياريست كه از عهده يك فرد خارج است . توليدكنندگان انبوه نيز داراي رهبر گروه تكوين محصول هستند اما در اين سيستم رهبر بيشتر يك هماهنگ.كننده است كه وظيفه.اش متقاعدكردن اعضاي گروه براي همكاري است . اين رهبر داراي قدرت محدود است .
2- كار گروهي : شوسا گروه كوچكي را براي اجراي پروژه تكوين محصول گرد هم مي.آورد . اعضاي اين گروه همه از بخشهاي اجرايي شركت هستند ؛ نظير بخشهاي ارزيابي بازار ، طراحي محصول ، مهندسي توليد و عمليات كارخانه . البته افراد گروه پيوند خود را با بخشهاي اجرايي مربوطه حفظ مي.نمايند اما در طول عمر برنامه ، آنها مشخصا تحت فرمان شوسا هستند . در مقابل در بيشتر شركتهاي توليد انبوه ، يك پروژه تكوين شامل افراديست كه براي مدت كوتاهي از بخشهاي اجرايي قرض گرفته مي.شوند . همچنين خود پروژه در طول خط توليد كه گستره آن از ابتدا تا انتهاي شركت است ، از بخشي به بخش ديگر در حركت است و در نتيجه در هر بخش افراد متفاوتي روي پروژه كار مي.كنند .
3- ارتباط با يكديگر : در توليد ناب ارتباط ميان اعضا بدين شكل است كه اعضاي گروه رسما متعهد مي.شوند كه دقيقا كاري را انجام دهند كه همه اعضاي گروه بر سر آن به توافق رسيده.اند . اما در توليد انبوه اعضاي گروه از برخوردهاي مستقيم به شدت پرهيز مي.كنند . آنها بر سر تصميمات مربوط به طراحي ، قول.وقرارهاي مبهمي با يكديگر مي گذارند و كاري را تا وقتي انجام مي.دهند كه دليلي عليه آن وجود ندارد .
در ابتداي طراحي در سيستم توليد ناب تعداد افراد درگير در بالاترين ميزان خود است ؛ همه متخصصان حاضرند و شوسا رهبري گروه را بر عهده دارد و به ميزاني كه پروژه پيش مي.رود از تعداد افراد درگير كاسته مي.شود . اما در توليد انبوه ، در آغاز كار تعداد افراد درگير در پروژه كم است و در زمان عرضه محصول به بازار ، تعداد مذكور به اوج خود مي.رسد چرا كه اين افراد اكنون بايد مشكلاتي را رفع كنند كه بايد در آغاز رفع مي.شد و اين مشابه دوباره.كاري در پايان خط توليد است كه در نتيجه قيمت محصول افزايش و كيفيت نهايي كاهش مي.يابد.
4 - تكوين همزمان : به علت ارتباط ميان طراحان بخشهاي مختلف محصول ، اين امكان فراهم مي.شود تا بخشهاي مختلف يك محصول به.صورت همزمان حركت كند . به عنوان نمونه در طراحي خودرو ، طراح قالب و طراح بدنه با تماس و ارتباطي كه با هم دارند اين امكان را ايجاد مي.كنند كه به طور همزمان بر روي يك پروژه كار كنند . اما در توليد انبوه چون ارتباطات در حداقل است و اعضاي گروه به هم اعتماد كمي دارند و بعضا آنها را رقيب خود مي شناسند امكان تكوين همزمان محصول و ارتباط دقيق و پيش بيني از بين مي رود . پس اين چنين است كه روشهاي تكوين محصول ناب ، همزمان از ميزان نيرو و زمان لازم براي ساخت محصول مي كاهد و اين برخلاف آن فرضهاييست كه در توليد انبوه وجود دارد كه : من مي توانم كار را زودتر تحويل بدهم ولي هزينه اش براي شما بيشترمي شود ، يا توهم : كيفيت پر هزينه.تر است .
5- تفاوت در طرز كار كارخانه :
اوهنو ، سيستم كانبان را ايجاد كرد كه در يك گام تنها قطعاتي ساخته مي.شوند كه مي.بايد در گام بعدي فورا عرضه شوند . به اين ترتيب كانتينرهاي قطعات را به محل استفاده حمل مي.كنند ، هنگاميكه بار يك كانتينر تماما استفاده شد ، به محل ارسال باز مي.گردد و بازگشت آن علامتيست براي ساخت قطعات جديد .
طبق اين ايده موجودي انبار در كار نيست و اگر توليد يك قطعه با اشكال مواجه شود كل خط توليد متوقف مي شود . همين امر از نقطه.نظر اوهنو نقطه قوت اين ايده بود ، چراكه در صورت تحقق اين ايده همه شبكه.هايي كه تدوام توليد را ضمانت مي.كرد ، از ميان مي.رفت . در خط مونتاژ نهايي قطعات به طور پيوسته عرضه مي.شوند و تقسيم كار متوازن است و وقتي كارگري با قطعه معيوب مواجه مي.شود آنرا به دقت برچسب مي.زند و به محوطه كنترل كيفي مي.فرستد تا قطعه جانشين آن را دريافت كند . كارگران كنترل كيفي ، چراهاي پنجگانه را در مورد قطعه معيوب اعمال مي.كنند تا رسيدن به منشا اصلي آن ، تا علت.يابي شده و ديگر روي ندهد .
در سيستم توليد انبوه ، فقط مديران ارشد مي.توانند خط توليد را متوقف كنند و خط غالبا بدليل مشكلات مربوط به ماشين.آلات و عدم ارائه قطعات متوقف مي.شود ؛ اما در سيستم توليد ناب هر كارگري مي.تواند خط توليد را متوقف كند و جالب اينجاست كه در اين سيستم تقريبا هيچگاه خط توليد نمي.ايستد چرا كه مشكلات از پيش رفع مي.شود و هيچگاه يك مشكل براي بار دوم روي نمي.دهد. در واقع ، توجه پيوسته به مشكلات و ممانعت از بروز آنها بيشتر دلايلي را كه منجر به باز ايستادن خط مي شود را از بين مي.برد.
6- تفاوت در پايان خط توليد :
در پايان خط توليد دو شيوه توليدي انبوه و ناب تفاوت قابل توجهي وجود دارد وآن اينست كه در كارخانه ناب تقريبا هيچ محوطه دوباره.كاري وجود ندارد اما در كارخانه انبوه محصولات معيوب زيادي وجود دارند كه نهايتا منجر به افزايش قيمت محصول نهايي و كيفيت پايينتر براي خريدار مي.گردند و همچنين باعث مي شوند تا توان رقابتي كارخانه كاهش يابد .
سازماندهي ناب در سطح كارخانه
سازماندهي كارخانه واقعا ناب داراي دو مشخصه كليدي است :
1 - در يك كارخانه ناب مسئوليتها به عهده كارگرانيست كه واقعا براي محصول در حال مونتاژ ارزش افزوده.اي ايجاد مي.كنند و در چنين كارخانه.اي سيستمي براي شناسايي عيوب وجود دارد كه در آن سيستم ، هر مشكل به محض وقوع آنقدر تعقيب مي .گردد تا علت اصلي و نهايي آن كشف شود .
2 - در كارخانه ناب ، كارگران خط توليد به صورت گروهي كار مي.كنند و يك سيستم اطلاع.رساني ساده اما گسترده وجود دارد كه به هر كس در كارخانه اين امكان را مي.دهد تا سريعا به مشكلات پاسخ دهد و بتواند وضعيت كلي كارخانه را درك كند . قلب كارخانه ناب ، در واقع همانا گروه كار پويا است ؛ نخست كارگران نياز دارند گستره متنوعي ازمهارتها را بياموزند ، شغلها در گروههاي كار چنانست كه وظايف بتواند ميان كارگران بچرخد و كارگران بتوانند جاي خالي يكديگر را پر كنند . كارگران نياز به كسب مهارتهاي اضافي همانند تعمير ابزارآلات ساده ، كنترل كيفيت ، تميزكاري ، سفارش مواد مورد.نياز دارند . بنابراين آنها بايد تشويق شوند تا فعالانه فكر كنند ، به طوريكه بتوانند پيش از جدي شدن مشكلات راه.حلهايي براي آنها بينديشند .
البته كارگران تنها زماني به توليد ناب پاسخ مي.دهند كه نوعي تعهد دوجانبه وجود داشته باشد ؛ اين حس كه مديريت به كارگران ماهر ارزش مي نهد و به خاطر حفظ آنها ازخودگذشتگي خواهد كرد و مسئوليت را به گروه آنها واگذار مي.كند ؛ مديريت مي.بايست استراتژي كنترل را حذف و به سمت استراتژي كنترل دروني و مسئوليت.پذيري كارگران حركت كند.
7- تفاوت در رفتار با مشتري :
در سيستم توليد انبوه فورد ، چون تنوع محصول كم بود و چون مالك خودرو از عهده بيشتر تعميرات آن برمي.آمد ، وظيفه فروشنده اين بود كه آنقدر خودرو و قطعات يدكي دراختيار داشته باشد كه بتواند متناسب با تقاضاي مشتري عرضه كند . رابطه كارخانه و فروشنده رابطه.اي زورمدارانه بود ، به اين مفهوم كه كارخانه سعي مي.كرد براي هموار كردن توليد ، خودروهايش را به فروشنده تحميل كند و رابطه فروشنده و خريدار نيز به همان اندازه زورمندانه بود ، چرا كه فروشنده براي آنكه عرضه و تقاضا را با هم تطبيق دهد قيمتها را طوري تغيير مي.داد كه بيشترين سود را كسب كند . در اين سيستم فروش ، هيچ تعهد درازمدتي از سوي طرفين نبود و همه براي آنكه فرصت چانه زدن را بيشتر كنند ، اطلاعات خود را مخفي مي.كنند و فروشنده اطلاعات درستي درباره محصول نمي.دهد و مشتري نيز خواسته.هاي حقيقي. خود را مطرح نمي.كند و بدين ترتيب در دراز مدت همگي ضرر مي بينند .
اما در سيستم فروش تويوتا ، اين شركت شبكه اي از توزيع كنندگان دارد كه برخي مستقل و در برخي تويوتا مبلغ كوچكي سرمايه.گذاري كرده است . اين فروشندگان ابداع.گر مجموعه جديدي از روشها شدند كه تويوتا آن را فروش فعال (Aggressive Selling)ناميد . ايده اصلي فروش فعال ، ايجاد رابطه درازمدت و در حقيقت مادام.ا.لعمري بود ميان شركت مونتاژگر ، فروشنده و خريدار ؛ اين رابطه به اين صورت ايجاد مي.شد كه فروشنده جزئي از سيستم توليد و خريدار جزئي از روند تكوين محصول گردد ؛ فروشنده جزئي از سيستم توليد شد به اين صورت كه تويوتا بتدريج توليد را براي خريداران ناشناخته متوقف كرد و به جاي آن سيستم ساخت سفارشي را قرار داد . يك سيستم كانبان ديگري كه در آن فروشنده نخستين گام حركت بود ، او سفارشات مربوط به خودروهاي پيش.فروش شده را به كارخانه مي.فرستاد تا طي دو يا سه هفته به مشتريان عرضه گردد . همچنين در اين سيستم موجودي به اندازه دو يا سه هفته بيشتر نيست و درچنين شرايطي هزينه.هاي نگهداري محصول تكميل شده كاهش مي يابد ؛ در اين سيستم ، فروشنده با مراجعه مستقيم به مشتري ، يك پايگاه اطلاعاتي ايجاد مي.كند كه اطلاعات مربوط به خانواده.ها و اولويتهاي آنان را تشكيل مي.دهد و بدين.ترتيب شركت انرژي خود را صرف كساني مي.كند كه احتمال خريد آنها بيشتر است و اين چنين است كه اگرتوليدكننده ناب نتواند چيزي را بسازد كه مشتري مي خواهد، آنگاه همه تنوعي كه توليد ناب ممكن مي.كند ، بيهوده است .
اما در سيستم توليد انبوه نيازهاي كارخانه در درجه اول اهميت است . درواقع فروشنده و خريدار بايد خود را با كارخانه سازگار كنند . رابطه بخش بازاريابي و فروشندگان نوعا زورمدارانه است ، زيرا بخش بازاريابي وظيفه خود مي داند اطمينان يابد كه ميزان فروش فروشندگان آن قدر هست كه كارخانه بتواند ميزان توليد خود را ثابت نگه دارد . فعاليت كليدي بخش فروش آن است كه با تردستي ، فروشنده و مصرف كننده را چنان برانگيزاند كه همه خودروهايش فروش رود . در اين سيستم مهارتهاي فروشنده در اين نيست كه اطلاعات را به طراحان محصول برگرداند ، بلكه در مجاب كردن مشتري است . به همين دليل بازخورد قوي براي انتقال نيازهاي مشتري از طرف فروشنده به كارخانه وجود ندارد . همچنين فروشنده قصد دارد معامله را هرچه زودتر قطعي كند وبراي رسيدن به هدفش اطلاعات كمي درباره محصول به مشتري مي.دهد و وقتي معامله صورت گرفت ، فروشنده ديگر كاري با مشتري ندارد .
سيستم فروش ناب ، سعي در ايجاد وفاداري مادام.العمر در مشتري دارد و هميشه نگران سهم بازار خود است و سعي مي.كند حتي يك مشتري را از دست ندهد . اين سيستم ، فعال است ، نه منفعل و فروشنده مراجعه مستقيم به مشتري مي.كند . وقتي كه سرعت فروش كم است ، نيروهاي فروش ساعت بيشتري كار مي.كنند و وقتي فروش از يك سطحي پايينتر بيايد كه كارخانه سفارش كافي براي ادامه فعاليت ندارد ، كارمندان توليد به سيستم فروش منتقل مي.شوند . بنابراين مشتري در نظر اين سيستم توليد جزء مكمل روند توليد است .
از ايراداتي كه به اين سيستم فروش گرفته مي شود هزينه.هاي بالاي آن است اما شركتهاي ژاپني كاملا از هزينه.هاي سيستم خود آگاهند و استدلال آنها چنين است كه اگر كاركرد فروش ناب همچون كاركرد فروش در توليد انبوه باشد ، همه هزينه.هايي كه براي ناب شدن توليد صرف مي شود ، بي.معني مي شود .
نتيجه.گيري :
توليد ناب در واقع يك فلسفه و نگرش است كه درصدد حذف و از بين بردن هرفرآيند اضافي از مرحله تهيه مواد.اوليه تا توليد و نهايتا فروش است كه ارزش افزوده.اي ايجاد نمي.نمايد . در نگرش توليد ناب ، مونتاژگر (كارخانه اصلي ) با يك ديد سيستمي با مسائل برخورد مي.كند . به طوريكه در تلاش است تا يك رابطه برد-برد (Win-Win) باكل اجزاي سيستم برقرار كند . مونتاژگر ناب ، با عرضه.كنندگان يك رابطه نزديك بر مبناي سود معقول ايجاد مي.كند. ميان مديريت و كارگران نوعي تعهد وجود دارد كه مديريت به كارگران ارزش و احترام قائل است و مسئوليتها را به آنان واگذار مي.كند و در مقابل ، مديريت انتظار دارد كه كارگران پاسخگوي نيازهاي مختلف كارخانه باشند .
مهمترين ركن يك سيستم ناب ، ارتباط با مشتريان است كه كه فروشندگان شركت ناب باايجاد يك سيستم اطلاعاتي دقيق درصدد ايجاد يك رابطه بين كارخانه و مشتريان هستند به.نحوي.كه كارخانه بتواند نيازهاي مختلف مشتريان را دقيقا شناسايي كرده و با خلق يك محصول مناسب نيازهاي مشتريان بخشهاي مختلف بازار را پاسخ دهد . بدين.ترتيب در توليد ناب همه اجزاي سيستم به شكلي مطلوب منتفع مي.شوند
دو انقلاب در ابتدا و انتهاي قرن بيستم رخ داد ؛ انقلاب آغازين همانا ظهور توليد انبوه و پايان عصر توليد دستي بود و انقلاب پاياني ظهور توليد ناب و خاتمه يافتن عصر توليد انبوه است . اكنون جهان در آستانه عصري جديد به سر مي.برد ، عصري كه در آن دگرگوني شيوه.هاي توليد محصولات و ساخته.هاي بشر چهره زندگي او را يكسره دگرگون خواهد كرد . پس از جنگ جهاني اول هنري فورد و آلفرد اسلون (مدير جنرال موتورز) توليدات صنعتي جهان را از قرون توليد دستي كه شركتهاي اروپايي رواج داده بودند ، بدرآوردند و به عصر توليد انبوه كشاندند ؛ با ترويج اين شيوه توليد در تمام صنايع ، ايالات متحده رهبر جديد شيوه.هاي توليدي گرديد و صنعت خودروسازي ، موتور و قلب تپنده اقتصاد اين كشور شد . در همين راستا ، پيتر دراكر در سال 1946 لقب صنعت صنعتها را به صنعت خودروسازي اطلاق كرد . همچنين توليد ناب در سالهاي پاياني جنگ جهاني دوم توسط تاي.چي.اوهنو درشركت خودروسازي تويوتا در ژاپن مطرح گرديد . مبحث توليد ناب در سال 1990 توسط جيمز ووماك و همكارانش از دانشگاه MIT در قالب يك كار تحقيقاتي با عنوان ماشيني كه جهان را تغيير داد منتشر گرديد . او و همكارانش ، توليد ناب را به عنوان تركيبي از مدل توليد سنتي فورد و مدل كنترل اجتماعي در محيط توليد ژاپني مي.شناسند ؛ بنابراين بحث توليد ناب و نيز ساير شيوه.هاي توليدي با صنعت خودروسازي گره خورده است و براي توصيف شيوه توليد ناب نياز به بررسي سه شيوه توليدي بالاست تا با مقايسه آنها تفاوت و امتيازاتشان معلوم گردد .
از توليد دستي بيشتر بدانيم !
يك توليدگر دستي از كارگران بسيار ماهر و ابزارهاي ساده اما انعطاف.پذير استفاده مي.نمايد تا دقيقا آنچه را بسازد كه مشتري مي.خواهد ؛ يعني يك واحد در يك زمان . برخي مشخصه.هاي توليد دستي عبارتند از :
1- وجود نيروي كاري ماهر .
2- وجود سازماندهي بسيار غيرمتمركز .
3- به كارگيري ابزارآلات ماشيني چندكاره .
4- حجم بسيار پايين توليد .
از ضعفهاي توليد دستي اين است كه قيمت محصول بالا بوده و در صورت افزايش حجم توليد ، قيمت پايين نمي.آيد . (امروزه در مورد ماهواره.ها و سفينه.هاي فضايي كه برجسته.ترين توليدات دستي هستند همين مشكل به چشم مي.خورد) . از مشكلات ديگر توليدكنندگان دستي اين است كه معمولا فاقد آن سرمايه مالي و انساني كافي هستند كه به دنبال نوآوريها و پيشرفتهاي اساسي باشند چرا كه پيشرفت واقعي در دانش فني مستلزم تحقيق و پژوهش سازمان يافته است . اما با اين حال محصولات دستي و سفارشي همچنان بازار خود را حفظ كرده.اند چراكه برخي از مشتريان نيازها و سليقه.هاي خاصي دارند كه فقط اين شيوه توليدي پاسخگوي نيازهاي آنهاست . اما در دهه 1990 براي شركتهاي توليدكننده دستي ، تهديد ديگري از جانب شركتهاي توليدكننده ناب ، به ويژه شركتهاي ژاپني آغاز شده است و آن تهديد اينست كه توليدگران ناب در تعقيب آن بخشي از بازار هستند كه تاكنون در انحصار توليدگران دستي بوده است . براي مثال ، شركت هوندا با اتومبيلهاي ورزشي (NS-x) با بدنه آلومينيومي خود حمله مستقيمي به بازار خودروهاي ورزشي فراري كرده است .
از مشخصه.هاي توليد انبوه چه مي.دانيم ؟
توليدگر انبوه در طراحي محصولات از متخصصين ماهر استفاده مي.نمايد ، اما اين محصولات توسط كارگران غيرماهر ساخته مي.شوند كه ماشين.آلات گران و تك.منظوره را هدايت مي.كنند . اين محصولات هم.شكل ماشيني ، در حجم بسيار بالا توليد مي.شوند . ازآنجاكه توليد محصول جديد محتاج تغيير كل سيستم است ، بسي گرانتر از محصول قبلي خواهد شد . ازين.رو توليدكننده انبوه تا جائيكه ممكن باشد ، از نوآوري در طرح خودداري مي.نمايد . در نتيجه محصول ، به بهاي از دست رفتن تنوع و به دليل وجود روشهاي كاري كه براي كاركنان كسالت.بار است ، ارزانتر در اختيار خريدار قرار مي گيرد .
برخي از مشخصه.هاي توليد انبوه عبارتند از :
1- نيروي كار : تقسيم كار تا هرجا كه امكان دارد ؛ در كارخانه.هاي با توليد انبوه ، كارگر مونتاژكننده تنها به چند دقيقه تعليم و آموزش نياز دارد .
2- سازماندهي : با استفاده از يك ادغام عمودي كامل ، توليدكننده انبوه سعي مي.كند كه از مواد اوليه تا ساير قطعات را خود توليد كند . ولي مشكل ادغام عمودي كامل ، ديوان.سالاري وسيع است.
3- ابزارها : از ابزارآلاتي كه فقط در هر زمان يك وظيفه را انجام مي.دهد استفاده مي.شود كه اين كار صرفه.جويي زيادي در زمان آماده.سازي ماشين.آلات به وجود مي.آورد .
4- محصول : محصولات تنوع اندكي دارند اما قيمتهاي آن به خاطر تنوع كم روند نزولي پيدا مي.كند .

خاستگاه توليد ناب كجاست ؟
زادگاه توليد ناب در شركت تويوتا در جزيره ناگويا در ژاپن است . نخستين پيروزي خانواده تويوتا در صنعت ماشين.آلات نساجي بود و در دهه 1930 به دليل نياز شديد دولت ، شركت مذكور وارد صنعت وسايل.نقليه موتوري گرديد ؛ در آن سالها اين شركت با مشكلاتي از قبيل بازار داخلي كوچك ، نيروي كار ثابت ، فقدان سرمايه كافي و رقباي خارجي علاقه.مند به بازار ژاپن مواجه بود .
در آن سالها ، اي .جي.تويوتا با مهندس شركت ، تاي.چي.اوهنو به آمريكا سفر كرده و از شركت اتومبيل.سازي فورد بازديد به عمل آوردند و نهايتا به اين نتيجه رسيدند كه اصول توليد انبوه قابليت پياده.سازي در ژاپن را ندارد و اين سيستم پر از Muda(اتلاف) است . برهمين اساس ، آنها شيوه جديدي از توليد كه بعدها توليد ناب نام گرفت را ايجاد نمودند . يك توليدگر ناب مزاياي توليد دستي و توليد انبوه را با يكديگر تلفيق كرده و از قيمت بالاي اولي و انعطاف ناپذيري دومي اجتناب مي.نمايد و از ماشين.آلاتي استفاده مي.كند كه هم خودكار و هم انعطاف.پذيرند . برخي از مشخصه.هاي توليد ناب عبارتند از :
1- استفاده از JIT.
2- تاكيد بر پيشگيري از توليد محصول معيوب .
3- پاسخ به نيازهاي مشتريان .
4- كايزن .
5- سيستم افقي ارتباطات .
6- افزايش ادغام وظايف .
توليد ناب و برتريهاي آن بر توليد انبوه !
در گامهاي پيشين از توليد دستي ، انبوه و ناب به همراه ويژگيهاشان سخن گفتيم . در اين گام و براي درك بهتر آنچه در اين روند تكميلي متدهاي توليدي مي.گذرد به مقايسه توليد انبوه و توليد ناب مي.پردازيم و پس از ذكر پنج مورد از برتريهاي توليد ناب بر توليد انبوه ، سخنمان پيرامون توليد ناب را با يك نتيجه.گيري به پايان خواهيم برد ؛ اما تفاوتها :
1- تفاوت در اهداف نهايي
مهمترين تفاوت ميان توليد انبوه و توليد ناب ، تفاوت در اهداف نهايي اين دو است ؛ توليدگر انبوه هدف محدودي كه به اندازه كافي خوب بودن است ، دارد وبه عبارتي ديگر شمار قابل قبول عيبها و همچنين بيشترين سطح قابل قبول براي موجودي و گستره معيني از محصولات يكسان ، اما انديشه توليدكننده ناب بر كمال است ؛ يعني نزول پيوسته قيمتها ، به صفر رساندن ميزان عيوب ، به صفر رساندن موجودي ، تنوع بي پايان محصول .
در سيستم توليد انبوه مديران معمولا دو ملاك براي توليد دارند : اول بازدهي و دوم كيفيت . بازدهي عبارت است از شمار محصول توليدشده در مقايسه با جدول زماني پيش.بيني شده توليد و كيفيت عبارت است از محصولاتي كه از كارخانه بيرون آمده. است ؛ يعني پس از آنكه بخشهاي معيوب محصول اصلاح شده باشد . به همين دليل ، مديران براي آنكه از جدول زماني عقب نمانند اجازه مي.دهند تا مونتاژ يك وسيله. با قطعه.اي معيوب تا به آخر ادامه پيدا كند چرا كه عيب آن سپس در محوطه دوباره.كاري رفع خواهد شد .
اما اوهنو اين سيستم را پراز اتلاف(Muda) مي.ديد . به نظر او توليد انبوه در محاصره اتلاف نيروي كار ، مواد خام و زمان بود ؛ استدلال او اين بود كه هيچ.يك از متخصصيني كه فراتر از كارگران مونتاژ قرار داشتند به راستي هيچ ارزش.افزوده.اي براي محصول ايجاد نمي.كنند . استدلال او درباره دوباره.كاري اين بود كه وقتي در توليد انبوه براي آنكه خط متوقف نشود كار معيوب را به پيش مي.رانند ، به.تدريج عيبها بر روي هم انباشته مي.شود و حجم زيادي را تشكيل مي.دهد . از آنجا كه محوطه مجدد.كاري وجود دارد ، تعمير دوباره آن نيروي زيادي مي.برد و چون عيبها تا پايان خط كنترل نمي.شوند ، تعداد زيادي محصول با عيبهاي مشابه ساخته مي شود ، پيش از آنكه منشا مشكل پيدا شود ؛ بنابراين ، برخلاف كارخانه توليد انبوه كه فقط مدير ارشد خط اجازه دارد خط را متوقف كند ، اوهنو به هر كارگري اين اجازه را داد تا در صورت بروز مشكلي غيرقابل حل ، كل خط را به.سرعت متوقف كند تا همه اعضاي گروه جمع شوند و مشكل را برطرف كنند . شايان ذكر است كه مشكلات در توليد انبوه به عنوان وقايعي تصادفي نگريسته مي.شوند ؛ به اين معنا كه هر عيب تعمير مي شود به اين اميد كه ديگر روي ندهد . اما اوهنو سيستمي براي حل مشكل ايجاد كرد به نام چراهاي پنجگانه (The 5 Why’s) كه به كارگران توليد آموخته مي.شود علت اصلي هر عيب را به طور سيستماتيك پيدا كنند و سپس چاره.اي بينديشند تا مشكل موردنظر ديگر رخ ندهد .
2- تفاوت در زنجيره عرضه :
وظيفه كارخانه مونتاژ نهايي كه مونتاژ قطعات به صورت يك محصول كامل است ، تنها پانزده درصد از كل روند توليد را تشكيل مي.دهد . چالشي كه شركتهاي مونتاژ نهايي پيوسته با آن روبرو بوده.اند ، عبارت است از هماهنگي بخشيدن به روند عرضه به.گونه.اي .كه سفارشات به موقع ، با كيفيت و هزينه پايين به خط مونتاژ نهايي برسند .
در سيستم توليد انبوه مساله خريد يا ساخت ، ابتدا توسط كاركنان مركز مهندسي طراحي مي.شود ، سپس شركتهاي مذكور طراحيها را در اختيار عرضه.كنندگان قرار مي.دهند ؛ همچنين تعداد ، كيفيت و زمان ارائه را نيز مشخص مي.كنند آنگاه ازعرضه.كننده.ها مي.خواهند تا قيمت خود را پيشنهاد دهند ؛ از ميان همه شركتهاي داخلي و خارجي كه در اين مناقصه شركت كرده.اند ، شركتي كه كمترين قيمت را داده باشد مناقصه را مي.برد .
كارخانه ناب ، شركتهاي مختلف عرضه.كننده قطعات را در سطوحي با كاركردهاي مختلف سازماندهي مي.كند و به شركتهاي كه در هر سطح قرار مي.گيرند ، مسئوليتهاي مختلفي واگذار مي.كند . مسئوليت عرضه.كنندگان ، نخست آن است كه به عنوان بخش مكمل گروه تكوين محصول ، در امر تكوين محصول جديد فعاليت كنند . همچنين كارخانه ناب عرضه.كنندگان رده نخست را تشويق مي.كند تا با يكديگر درباره بهتركردن مراحل طراحي مشورت كنند . از آنجا كه اكثرا هر عرضه.كننده در يك نوع قطعه تخصص دارد و از اين لحاظ با عرضه.كنندگان ديگر گروه در رقابت نيست ، انتقال اطلاعات امري ساده و در عين حال مفيد براي همه است . هر عرضه.كننده رده نخست با عرضه.كننده رده دومي كار مي.كند و وظيفه ساختن هر جزء به اين شركتهاي رده دوم داده مي.شود . اين شركتهاي عرضه تقريبا مستقل بوده و مونتاژگر ناب در بخشي از سرمايه اين شركتها سهيم است و به صورت بانكدار گروه عرضه.كنندگانش عمل مي.كند و نياز مالي آنها را به صورت وام رفع مي.نمايد و از نيروي انساني خود در صورت نياز شركتهاي عرضه.كننده به آنها ، نيروي متخصص و مدير قرض مي.دهد . بنابراين مزيت استفاده از توليد ناب براي عرضه.كنندگان عبارت است از كاهش موجوديها ، افزايش جريان نقدينگي ، بهبود كيفيت ، تسهيل بازاريابي و ... كه تمام موارد مذكور منجر به كاهش هزينه.هاي شركتهاي عرضه.كننده مي.شود .
3- تفاوت در طراحي قطعات :
روند طراحي در شركتهاي توليد انبوه مرحله.به.مرحله ، به صورت هرگام در يك زمان آغاز مي.شود . نخست ، گروه طراحي محصول در شركت مونتاژ ، طرح كلي مدل جديد را مشخص مي.كند و مديريت ارشد آن را مورد بررسي قرار مي.دهد ؛ سپس جزئيات محصول طراحي مي.شود و در مرحله بعد نقشه.هاي مهندسي دقيق براي قطعه آماده مي.شود و موادي كه بايد از آن ساخته شود ، به طور دقيق تعيين مي.گردد و در اين مرحله سازمانهاي سازنده اين قطعات از طريق مناقصه مشخص مي.شوند ؛ در اين مرحله مونتاژگرتوليد انبوه يك حد كيفي نيز تعيين مي.كند سپس قيمت ، شرايط تحويل و زمان قرارداد مشخص مي.شوند .
در اين شكل رابطه ، مونتاژگر تكيه بر قيمت دارد. بنابراين ، رمز اصلي در بردن مناقصه براي عرضه.كنندگان ، دادن يك قيمت پايين براي هر قطعه است . بنابراين عرضه.كنندگان در ابتدا سعي مي.كنند كه قيمتي حتي پايين.تر از بهاي تمام شده بدهند تا مناقصه را ببرند ؛ بعد از آنكه مونتاژگر به آنها وابسته شد به دلايل مختلف و بنابر سنت تعديل قيمت سالانه كه تورم كلي را مدنظر قرار مي.دهد قيمتها را افزايش مي.دهند و اينگونه است كه قرارداد آنها به قرارداد پولسازي تبديل مي شود .
در توليد ناب عرضه.كنندگان بر اساس قيمتهايي كه مي.دهند انتخاب نمي.شوند بلكه اساس گزينش آنها سابقه همكاري و تجربه.ايست كه از عملكرد آنها وجود دارد ؛ در اين سيستم ، ارتباط عرضه.كنندگان به صورت هرمي.شكل است كه عرضه.كننده اول طرف اصلي با مونتاژگر است و عرضه.كنندگان فرعي به صورت سلسله مراتبي با هم ارتباط دارند . عرضه.كنندگان رده اول پس از شروع روند طراحي دو تا سه سال پيش از توليد ، هياتي را كه مهندسان طراح دائم ناميده مي.شوند ، به گروه تكوين درشركت مونتاژ معرفي مي.كنند . هنگاميكه طراحي محصول با همكاري پيوسته مهندسان شركتهاي عرضه.كننده تكميل شد ، طراحي و مهندسي دقيق.تر بخشهاي متفاوت به متخصصان مربوطه در شركتهاي عرضه.كننده ارجاع مي.شود . ازين.رو كل مسئوليت طراحي و ساخت قطعات يك سازه به عهده عرضه.كننده رده اول است .
عرضه ناب در عمل :
در تعيين قيمت و تجزيه.وتحليل هزينه ، نخست مونتاژگر ناب يك قيمت هدف براي محصول مشخص مي.كند ، سپس با عرضه.كننده بر سر چگونگي ساخت اين محصول به نحوي كه در چارچوب اين قيمت سود معقولي براي هر دو فراهم آورد به توافق مي.رسد . به عبارت ديگر در اين سيستم به جاي آنكه قيمت براساس هزينه.هاي عرضه.كننده تعيين شود براساس ظرفيت بازار تعيين مي.شود . براي رسيدن به اين قيمت نهايي مونتاژگر و عرضه.كننده از تكنيك.هاي مهندسي ارزش استفاده مي.كنند ؛ هم براي كاهش هزينه.هاي هر مرحله توليد و هم براي شناسايي هر عاملي كه مي.تواند از هزينه هر قطعه بكاهد . سپس مونتاژگر و عرضه.كننده برسر قيمت با حفظ سود معقول عرضه.كننده ، به قيمت هدف مي.رسند .
براي آنكه رهيافت ناب به نتيجه برسد عرضه.كننده بايد بخشي اساسي از اطلاعات انحصاري خود را درباره هزينه.ها و فنون توليد در اختيار مونتاژگر قرار دهد ؛ مونتاژگر و عرضه.كننده ، فرآيند توليد عرضه.كننده را گام.به.گام مورد بررسي قرار مي.دهند تا راهي براي كاهش هزينه.ها و بهبود كيفيت بيابند .
دومين مشخصه عرضه ناب ، كاهش پيوسته قيمتها در طول عمر يك مدل است . ازآنجاييكه قيمتها برمبناي چارچوبي معقول مشخص شده اند مونتاژگران مي.دانند كه براي توليد هر محصولي منحني يادگيري وجود دارد . بدين.ترتيب ، مي.دانند كه هزينه.ها بايد در سالهاي بعد كاهش يابد ؛ درواقع ، در شركتهاي توليد ناب اصلاحات سريعتر انجام مي گيرند يعني منحنيهاي فراگيري به نسبت منحنيهاي فراگيري در شركتهاي توليد انبوه داراي شيب بيشتري هستند و دليل اين امر وجود كايزن در فرايند توليد است .
از تفاوتهاي مهم ديگر ، شيوه ارائه سازها به مونتاژگر است . اكنون شركتهاي عرضه.كننده سازها را به.طور مستقيم و غالبا به.طور ساعتي ، يعني چند بار در يك روز به خط مونتاژ مي.رسانند. در ضمن اين قطعات عرضه شده مورد بازرسي قرار نمي.گيرند . پس از مصرف قطعات ، مونتاژگر جعبه.هاي خالي قطعه را براي عرضه.كننده پس مي فرستد تا قطعات مورد نياز مجددا ارسال گردند . در چنين سيستمي يكي

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2366]