كاظم بيگي: استعمارگران با جلوگيري از ساخت راه‌آهن مي‌خواستند اقتصاد ايران بيش‌تر وابسته شود

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /همايش ايران و استعمار انگليس/ كاظم بيگي: استعمارگران با جلوگيري از ساخت راه‌آهن مي‌خواستند اقتصاد ايران بيش‌تر وابسته شود
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسي خارجي - ايران

يك استاد دانشگاه گفت: استعمارگران بريتانيا و روسيه با وجود اختصاص سرمايه و تلاش چشم‌گير به توسعه حمل و نقل ريلي در قلمروي خود، وجود خط آهن سراسري در ايران را تهديدي عليه منافع خويش حساب مي‌كردند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، محمدعلي كاظم بيگي صبح سه‌شنبه در همايش "ايران و استعمار انگليس" با ارائه مقاله‌اي با عنوان "بريتانيا و خطوط آهن ايران و خاورميانه در فاصله سال‌هاي 1918 تا 1919" افزود: ايران كشوري پهناور با اوضاع اقليمي و عوارضي طبيعي گوناگون است. در چنين قلمرويي توسعه به مفهوم گسترده آن مستلزم تحقق شرايطي است كه يكي از مهم‌ترين آن‌ها وجود راه هاي مواصلاتي مناسب است. از نخستين گام دولت ايران در عصر ناصري براي ساخت خط راهي سراسري در چارچوب امتياز اعطايي به بارون جوليوس دورويتر، تبعه بريتانيا تا ساخت آن در دوران رضاشاه نزديك به 7 دهه به طول انجاميد. مهم‌تر آن كه از ديدگاه برخي از نويسندگان در انتخاب مسير اين خط آهن نيز به جاي توجه به منافع ملي منافع بريتانيا لحاظ شده بود.

وي ادامه داد: در راه ساخت خط آهن در ايران دشواري‌هاي گوناگوني چون كمبود منابع مالي يا امور فني مربوط به راه‌سازي وجود داشت. اما مهم‌تر از همه موانعي بود كه از سياست‌هاي قدرت‌هاي رقيب اروپايي در آسيا و ايران ناشي مي‌شد.

كاظم بيگي افزود: دو دولت استعمارگر و توسعه طلب بريتانيا در هندوستان و روسيه با وجود اختصاص سرمايه و تلاش چشم‌گير به توسعه حمل و نقل ريلي در قلمروي خود وجود خط آهن سراسري در ايران را تهديدي عليه منافع خويش حساب مي‌كردند.

او خاطرنشان كرد: از ديدگاه سنتپترزبورگ، موقعيت برتر روسيه در سراسر ولايات شمالي ايران از نبود ارتباطات مناسب بين آن مناطق و جنوب كشور ناشي مي‌شد. از اين رو ساخت خط آهن شمال ـ جنوب با هموار كردن راه گسترش نفوذ بريتانيا از ولايات جنوبي به مناطق شمالي و كمرنگ كردن مزيت هم‌جواري روسيه، منافع سياسي، اقتصادي و راهبردي سنتپترزبورگ را در ايران به مخاطره مي‌انداخت.

اين استاد دانشگاه تصريح كرد: متقابلا از منظر بريتانيا چنين خط آهني دسترسي به ولايات جنوبي ايران و آب‌هاي آزاد را در كنار تسهيل پيش روي نظامي به سوي هندوستان براي روسيه به ارمغان مي‌آورد. بدين ترتيب موضوع راه‌آهن سراسري همه ملاحظات سياسي، اقتصادي و راهبردي روسيه و بريتانيا را در بر مي‌گرفت.

كاظم بيگي گفت: به همين سبب تا پايان قرن 19 مخالفت‌هاي اين دو قدرت مشكل ناكامي طرح‌هاي راه آهن سراسري در ايران شده بود.

گفتني است كه روسيه تحت اطمينان از ساخته نشدن خط آهن و در نتيجه پيچيده‌تر شدن رقابت و مناسباتش با بريتانيا ابتدا در ربيع الاول 1308 يعني نوامبر 1890 از ناصر الدين شاه تعهد كتبي گرفت كه براي 10 سال يعني تا سال 1318 هجري قمري هيچ راه آهني در ايران تاسيس نشود. آنگاه در دوران مظفرالدين شاه و پيش از سررسيد اين موعد در مذاكرات براي اعطاي وامي جديد، دولت امين السلطان را در سال 1318 هجري قمري مصادف با 1899 متعهد كرد كه براي 10 سال ديگر يعني تا 1328 هجري قمري نيز ساخت هر خط آهني در كشور مشروط به موافقت قبلي سنتپترزبورگ باشد.

انتهاي پيام
سه شنبه 23 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 135]