واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - . یکی از شاخص هایی که برای بررسی اندازه دولت استفاده می شود نسبت مجموع هزینه های دولت در هر سطح فعالیت به تولید ناخالص داخلی است. زیرا یکی از کانال های اثرگذاری دولت بر اقتصاد و رشد اقتصادی کشور، بودجه های سنواتی است. اگر محدوده دولت در دو قالب کلی دولت مرکزی و بخش عمومی طبقه بندی شود، امکان ارائه تحلیل واقع بینانه بیش تر فراهم می شود. دولت مرکزی شامل وزارتخانه ها و موسسات دولتی است و بخش عمومی شامل دولت مرکزی و همه موسسات غیر انتفاعی و غیر بازاری و واحدهای انتفاعی بازاری تحت کنترل و مالکیت دولت و حاکمیت می شود. در واقع بخش عمومی علاوه بر دولت مرکزی، شهرداری ها، سازمان تامین اجتماعی، شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات موابسته به دولت و آنچه با عناوین دیگر در قانون بودجه قرار می گیرند را شامل می شود. شاخص اندازه دولت مرکزی در سال های دوره انقلاب و جنگ(1358-1367) به 3/27 درصد رسید در حالی که این شاخص در دوره قبل از آن(1352-1357)، 1/45 درصد بود و در دوره پس از جنگ، یعنی سال های برنامه اول توسعه(1368-1372) به 4/17 درصد کاهش یافت که این میزان به مقدار چشمگیری از دوره جنگ کمتر شده بود. اندازه بخش عمومی نیز در سال های انقلاب و جنگ، 8/40 درصد بود که نسبت به شاخص 1/63 درصدی دوره قبل کاهش یافته بود و از شاخص دوره بعد، اندکی بیش تر بود. البته باید توجه داشت که علاوه بر مشکل محاسباتی موجود در محاسبه اندازه بخش عمومی برای دوره 1358 تا 1367 که به دلیل نبود اطلاعات مخارج جاری شرکت ها و لحاظ نشدن آن، موجب کم نمایی اندازه بخش عمومی در این دوره شده است، کوچک تر شدن اندازه دولت مرکزی نیز به دلیل مشکلات موجود در درآمدهای دولت و میسر نبودن افزایش هزینه های دولت به ویژه در سال های پایانی جنگ بوده است، نه به دلیل واگذاری فعالیت های دولت و برون سپاری آنها. همچنین نکته مهم دیگر در حوزه اندازه و دخالت دولت این است که اندازه یا دخالت دولت در اقتصاد را نباید فقط به بودجه خلاصه کرد. زیرا که دولت ها در کلی ترین شکل از سه جایگاه در فعالیت های اقتصادی مداخله می کنند: 1- در جایگه حافظ منافع نسل های حاضر و آینده 2- در جایگاه منتخب اکثریت جامعه یی که به برنامه های دولت رای داده است. 3- در جایگاه یک کارفرمای بزرگ در موضع بنگاه دار و در چارچوب عملیات شرکت ها و موسسات دولتی. بدین ترتیب باید توجه داشت که اگر چه به دلیل محدودیت های اجتناب ناپذیر درآمدی در دوران جنگ، بودجه دولت کوچک تر و در نهایت شاخص اندازه دولت کم تر شده، ولی در دوره جنگ، به دلایل و عواملی که در شروع این قسمت مرور شد، دخالت دولت در اقتصاد گسترش بیشتری داشته است. * مدرس اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 552]