؛طرح ١٠٠٠ ميليارد توماني كنترل بحران آب همچنان روي ميز دولت

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: ؛طرح ١٠٠٠ ميليارد توماني كنترل بحران آب همچنان روي ميز دولت
؛اوايل سال جاري و به دنبال خشكسالي هاي پياپي و بحران جدي در بخش آب و خاك و كشاورزي استان خراسان رضوي، سازمان جهاد كشاورزي اين استان طرح «كنترل بحران آب» را پيشنهاد كرد كه در سفر استاني هيئت دولت، اين طرح با امضاي وزراي جهاد كشاورزي و نيرو و استاندار خراسان رضوي به دولت ارائه شد.در حالي كه ٦ ماه از اعلام اين طرح مي گذرد، هنوز از تصويب شدن آن در دولت نهم خبري نيست و آخرين خبرها حكايت از آن دارد كه پيشنهاد مذكور براي دومين بار با امضاي وزراي نيرو و جهاد كشاورزي و استاندار خراسان رضوي تقديم دولت شده و در كميسيون زيربنايي هيئت وزيران در حال بررسي است.

؛اهميت آب و خاك
؛در پي گيري چند و چون اين طرح به سراغ دكتر «محمد اسماعيل نيا» رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي رفته ايم. او در بيان جزئيات اين طرح مي گويد: رسالت وزارت جهاد كشاورزي به ويژه در حوزه كشاورزي، دستيابي به امنيت غذايي است و امنيت غذايي جز با افزايش بهره وري در كشاورزي و اقتصادي كردن آن (كشاورزي صنعتي به جاي كشاورزي معيشتي) راهي نداريم.در اين راستا اولويت اول وزارت جهاد كشاورزي و سازمان هاي تابعه در استان ها، موضوع آب است. وي مي افزايد: براي آن كه بهره وري در اين بخش افزايش يابد، نخست بايد سرمايه گذاري در آن را تقويت كرد و به خاطر ايجاد امنيت غذايي، ضمن تقويت سرمايه گذاري بايد از امكانات و فرصت ها بهترين استفاده را بكنيم تا ايجاد امنيت براي توسعه پايدار فراهم شود و توليد مستمر محصولات و فرآورده هاي كشاورزي را شاهد باشيم.به گفته وي، توسعه پايدار زماني اتفاق خواهد افتاد كه منابع اصلي زيرساخت هاي توليد با مشكل مواجه نباشد و از اين منابع كه مي تواند منجر به توسعه پايدار شود، درست استفاده كنيم.وي تصريح مي كند: در اين راستا در ٢ موضوع آب و خاك بايد مديريت همه جانبه صورت گيرد. رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي با اعلام اين كه در استان با بحران آب در دشت ها روبه رو هستيم، مي گويد: اين بحران راه حل دارد و نبايد آن را «بحران» ناميد. بايد آن را مشكل حل شدني نام گذاري كرد و به اعتقاد ما، بحران آب در خراسان رضوي مقطعي و قابل حل است، با اين نگاه، استراتژي ما كار كردن روي بحث آب و رفع نگراني كشاورزان بوده است.

؛تبديل بيلان منفي به مثبت
؛وي با اشاره به اين كه در استان خراسان رضوي سالانه يك ميليارد مترمكعب اضافه برداشت از آب هاي سطحي داريم و از ٣٦ دشت استان ٣٣ دشت آن ممنوعه است، تصريح مي كند: در طرح كنترل بحران آب استان كاهش ٢/١ ميليارد مترمكعب برداشت آب (معادل ٥٠ هزار ليتر در ثانيه)، تبديل بيلان منفي دشت ها به بيلان مثبت و در نهايت تبديل تهديد خشكي و كم آبي به فرصت با اجراي پروژه هاي متعددي قابل انجام است كه آبخيزداري، لاي روبي و احياي قنات ها و تعيين الگوي كشت از جمله آن هاست.دكتر «اسماعيل نيا» مي گويد: مهم ترين گام در اين راه توجه به گسترش سيستم هاي آبياري تحت فشار است كه اجراي آن در هر هكتار ٥ هزار مترمكعب صرفه جويي در مصرف آب به دنبال دارد.وي مي گويد: در حالي كه استان خراسان رضوي حدود ٨٠٠ هزار هكتار سطح زير كشت آبي دارد و قسمت اعظم آن را مي توان زير پوشش طرح هاي نوين آبياري برد، متاسفانه تاكنون در ٦٠ هزار هكتار آن آبياري تحت فشار اجرا شده است.وي كانال كشي و لوله گذاري براي انتقال سريع آب و جلوگيري از هدر رفت آن در فاصله منبع آب تا مزرعه را از ديگر اولويت هاي اين بخش اعلام مي كند و مي افزايد: هر كيلومتر كانال كشي و لوله گذاري در مزارع ٥ هزار و ٥٠٠ مترمكعب صرفه جويي آب به همراه دارد لذا بايد به اين موضوع هم توجه شود. به گفته وي در استان خراسان رضوي ١٧ هزار كيلومتر كانال كشي مي تواند كمك بزرگي به كنترل بحران آب باشد.اين مسئول، تجهيز و نوسازي اراضي را در شرايط فعلي كه استان از خشكي و شرايط اقليمي نامناسب متاثر است، ضرورتي اجتناب ناپذير مي داند و مي گويد: تجهيز و نوسازي و تسطيح و يك پارچه سازي مزارع در استان به ازاي هرهكتار مي تواند ١٢٠٠ مترمكعب صرفه جويي در مصرف آب رابراي كشاورزي استان به ارمغان آورد.رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي يكي از پروژه هاي مطرح شده در طرح كنترل بحران آب استان را تاسيس مجتمع هاي گل خانه اي بيان مي كند و مي گويد: احداث هر كشت گل خانه اي به مساحت ٢ هزار مترمربع ٢/٠ ليتر در ثانيه نياز آبي دارد كه صرفه جويي فوق العاده اي در مصرف آب به دنبال دارد ضمن آن كه توليد تا ٧٠ تن و زمينه اشتغال زايي ٥ نفر هم در آن متصور است.دكتر «اسماعيل نيا» الگوي كشت را نيز از طرح هاي اساسي براي استان خراسان رضوي معرفي مي كند و مي گويد: اگر حساب شده وارد ميدان شويم اجراي طرح كنترل بحران آب مي تواند استان را از شرايط نگران كننده پيش رو نجات دهد.

؛نحوه مشاركت و روش هاي اجرايي
؛وي با اشاره به ضرورت اجراي اين طرح در استان مي گويد: راهي جز نهضت فراگير نيست، عزم انقلابي و درك زمان براي تبديل تهديد به فرصت بايد سرلوحه كار متوليان امر باشد با توجه به آن كه به استناد ماده ١٧ قانون برنامه چهارم توسعه، دولت مكلف به تجهيز منابع مالي، استقرار نظام بهره برداري و اجراي روش هاي آبياري نوين در كشور شده است و افزايش ٢٥ درصدي در كارايي و ٢٥ درصد بهبود سفره هاي آب زيرزميني مدنظر است، براي تحقق تكليف دولت در توزيع عادلانه آب هاي زيرزميني و پايداري در كشاورزي به نظر مي رسد هرچه زودتر بايد طرح پيشنهادي استان تصويب شود.وي تصريح مي كند: سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي طرح عملياتي را تهيه كرده و با مشاركت كشاورزان استان آماده اجراي آن است و نظارت بر اجراي آن هم از سوي تشكل كشاورزان با نظارت عالي سازمان و شركت آب منطقه اي پيش بيني شده است.به گفته وي، در اجراي اين طرح به ازاي ميزان كاهش برداشت آب توسط كشاورزان و چاه موتور داران براساس بهاي هر ليتر آب، مبالغي به آن ها كمك خواهد شد و تسهيلات تكميلي و اعتبار مورد نياز نيز پس از عقد قرارداد با كشاورز پرداخت خواهد شد مثلا دبي چاهي با آب دهي ٤٠ ليتر در ثانيه ٥ تا ١٠ ليتر در ثانيه كاهش خواهد يافت و به ازاي هر ليتر كاهش دبي ٢٠ ميليون تومان به كشاورز پرداخت خواهد شد و آن ها مي توانند با اين پول و وامي كه اعطا مي شود، طرح هاي ويژه آب و خاك اجرا كنند. ضمن اين كه علاوه بر بهاي آب و وام تا ٥٠ درصد هزينه هاي سيستم آبياري نوين و ٨٠ درصد هزينه احداث كانال و لوله گذاري و ٨٠ درصد هزينه ساخت استخر از سوي دولت تأمين مي شود.وي با اشاره به اين كه با اين كمك ها و تسهيلات، كشاورزان مي توانند تمام منبع آبي شامل چاه موتور يا قنات را زير پوشش سيستم ببرند، حمايت هاي دولت را براي تشويق كشاورزان اعلام كرد. وي مي افزايد: به جاي توسعه كشت در واحد سطح بايد به سمت توسعه افقي كشت و زرع حركت كنيم تا علاوه بر افزايش بهره وري، شاهد توسعه پايدار در كشاورزي استان باشيم.به اعتقاد وي با مزاياي آبياري تحت فشار مي توان به ازاي مصرف هر مترمكعب آب تا ٤ برابر ميزان فعلي افزايش توليد داشته باشيم. وي مي افزايد: تحقيقات و اقدامات انجام شده حكايت از آن دارد كه با مصرف يك مترمكعب آب به صورت اصولي و با اجراي روش هاي مكانيزه و مدرن، توليد گندم از ٤٤٠ گرم به ٢ كيلو و ١٠٠ گرم، سيب زميني از ٢/١ كيلو به ٤/٥ كيلو، گوجه فرنگي از ٩٨/١ كيلوگرم به ٥/١٠ كيلو و چغندرقند از ٥٢/٢ كيلوگرم به ٨/٦ كيلوگرم رسيده است.

؛اعتبارات مورد نياز طرح
؛وي در بيان اعتبارات مورد نياز براي اجراي طرح كنترل بحران آب استان مي گويد: براي اجراي اين طرح در مدت ٥ سال، يك هزار ميليارد تومان پيشنهاد اعتبار داده ايم كه مي تواند از صندوق ذخيره ارزي يا محل ديگري تأمين شود. براي سال اول ١٥٠ ميليارد تومان، سال دوم ٢٠٠ ميليارد تومان، سال سوم ٢٢٠، سال چهارم ٢٣٠ و سال پنجم هم ٢٠٠ ميليارد تومان پيش بيني شده كه ١٠ تا ٢٠ درصد به تناسب وضعيت تأمين اعتبار مي تواند به عمليات آبخيزداري و لاي روبي قنات ها اختصاص يابد.

؛سرنوشت طرح
؛از وي درباره سرنوشت طرح پيشنهادي استان بعد از گذشت ٦ ماه سوال مي كنيم.دكتر «اسماعيل نيا» كه به تصويب شدن آن در دولت نهم اميدوار است، مي گويد: تا به حال ٢ نامه با امضاي وزراي جهاد كشاورزي و نيرو و استاندار خراسان رضوي به رئيس جمهور نوشته شده و براساس اظهارنظر برخي مسئولان موثر در سطح كشور، اين پيشنهاد استان خراسان رضوي موجب شد كه در بحث آب و خاك كشور نگاهي جدي صورت گيرد و اعتبارات ٣٠٠ ميليارد توماني خاص طرح هاي آب و خاك وزارت جهاد كشاورزي در اين راستا بوده است البته طرح ما در كميسيون زيربنايي دولت در حال بررسي است و اميدواريم كه به تصويب دولت برسد.به گفته وي مسئولان استان گام هاي اوليه را برداشته اند و روزنه هاي اميدي نيز پديدار شده است گرچه به شكل ايده آل نيست ولي تا حدودي (٧٠ درصد) نگاه برخي مسئولان به اهداف ما نزديك شده است.وي با اشاره به جلسه ٥/٤ ساعته دو هفته قبل استاندار و مسئولان استان با وزير جهاد كشاورزي و معاون آب و خاك وي در تهران مي گويد: در اين جلسه تصميمات خوبي گرفته شد كه يكي از مهم ترين آن ها تقويت اعتبارات آب و خاك استان خراسان رضوي بود. متعاقب آن هم ستاد ويژه آب و خاك در استان تشكيل شد و موانع پيش روي كشاورزان براي سرمايه گذاري در طرح هاي كشاورزي و اخذ تسهيلات بانكي رفع خواهد شد.

؛موانع پيش رو
؛رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان يكي از مشكلات پيش روي اين طرح را باور نداشتن مردم مي داند و مي گويد: بايد باور مردم را فعال كنيم. الان مردم حاضر به پذيرش طرح نيستند. همان سبك و سياق كشاورزي سنتي را باور دارند و بس؛ لذا مشاركت و هماهنگي مردم ضعيف است رسانه ها بايد روي اين موضوع كار كنند تا مردم به مشاركت تشويق شوند. وقتي كه ما براي زير پوشش بردن يك منبع آبي علاوه بر يارانه و كمك دولتي وام و تسهيلاتي پرداخت مي كنيم و افراد مي توانند بدون وثيقه و به صورت ضامن در ضامن، تسهيلات دريافت كنند چرا روستاييان نگران هستند؟وي نتايج طرح كنترل بحران آب استان در صورت تصويب و تخصيص اعتبارات آن را افزايش ١٠ تا ١٥ درصدي توليدات كشاورزي و باغي و كمك به امنيت غذايي، ٢/١ ميليارد مترمكعب كاهش برداشت آب و بهينه شدن مصرف آب توأم با افزايش كارايي مي داند و مي افزايد: با اجراي طرح هدف اساسي نظام و دولت در عدالت اجتماعي و توزيع عادلانه اعتبارات فصل آب در كشور محقق شده و اميدواري و رضايت كشاورزان با پايداري توليد فراهم خواهد شد.وي اين موضوع را از تكاليف برنامه چهارم مي داند و معتقد است تحقق اين طرح در خراسان رضوي از مرگ دشت هاي استان جلوگيري مي كند و تثبيت اشتغال بيش از ٣٠٠ هزار بهره بردار بخش كشاورزي و تداوم توليد ٣٠ درصد صنايع استان را كه به كشاورزي وابسته هستند، تضمين خواهد كرد.
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]