آینه*ها (Mirorrs)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه

بدون شک همه ما هر روز با آینه سر و کار داریم و از آن استفاده می*کنیم. اما آیا تا کنون از خود پرسیده*ایم که آینه چگونه بوجود آمده است؟! چگونه به تکامل رسیده است؟! و چه نقشی را در زندگی و دنیای پیشرفته امروزی بازی می*کند؟! احتمال اینکه اولین آینه ، آبگیرها بوده باشند بسیار قوی است و در واقع واژه "آبگینه" یا "آب گونه" شاید از چنین خاستگاهی بوجود آمده باشد. تاریخچه کاوشهای باستان شناسان مبین این نکته جالب است که آینه*های شخصی و ساده بیش از 50 قرن قدمت دارند و در دورانهای گذشته از ارزشی اغراق آمیز برخوردار بوده*اند. زمانی در آسیای صغیر آینه را از جنس برنز و مس مفرغ می*ساختند و آن را صیقل داده و با دسته*های پر نقش و نگار عرضه می*کردند و به تدریج آینه*های فولادی به علت قابلیت صیقل یافتن بیشتر و شفافیت بیشتر ، نسبت به برنز و مس و مفرغ ، جایگزین آینه*های قدیمی*تر شدند، تا اینکه تحول اساسی در صنعت تولید آینه بوجود آمد. در قرن 12 میلادی کاربرد شیشه در تولید آینه کشف شد و اولین آینه*های شیشه*ای که با ورقه*هایی پوشیده از سرب به بازار عرضه می*شدند بوجود آمدند. مدتی بعد ماهیت سمی بودن سرب آشکار گردید و به همین دلیل استفاده از مخلوط جیوه و قلع بجای سرب آغاز شد. این تغییر و تحولات باعث شدند که ونیز که در آن زمان محل تولید اینگونه آینه*ها بود به یک قطب اقتصادی تبدیل شود. با وجود این ، اختراع و تولید آینه را نباید جزو نیازهای اولیه و تنها در حد یک ابزار شخصی تصور کنیم، امروزه کاربردهای علمی آینه*ها بسیار بیشتر از کاربردهای اولیه و ظاهری آنها هستند. داشنمندان از مدتها قبل خواص آینه*های تخت و کوژ و کاو (محدب و مقعر) را می*شناختند و حتی با استفاده از آنها برای متمرکز کردن نور آفتاب وسایلی را برای به آتش کشیدن اجسام اختراع کرده بودند. حتی در این مورد افسانه*ای وجود دارد که می*گویند ارشمیدس دانشمند معروف قرن سوم قبل از میلاد بوسیله شبکه*ای از اینگونه آینه*ها ، کشتیهای بادبانی مهاجمان رومی را به آتش می*کشیده است، تا اینکه فرمانروای روم سرانجام در شب موفق به تسخیر شهر "سیراکوز" می*گردد. تصویر در آینه*ها آینه*ها سطوح بازتابنده هستند که تصویر جسم نورانی قرار گرفته در جلوی خودشان را نشان می*دهند، بسته به فاصله جسم از آینه مشخصات تصویر (مکان - وارونگی - برگردان جانبی - بزرگی) ممکن است متفاوت باشد. این وسیله نوری از دیر باز در زندگی بشر نقش عمده*ای داشته و استفاده*های فراوانی از آن به عمل آمده است. در طبیعت شکل گیری تصویر در آب یا در شیشه*های پنجره و یا سطوح بازتابان فلزی و پدیده*هایی از این قبیل به وفور وجود دارند. بر حسب نوع کاربرد و چگونگی شکل گیری تصویر و مشخصات آن به دو دسته عمده تقسیم شده*اند: آینه*های تخت آینه*هایی هستند که در منازل وجود دارد و از جسم نورانی تصویری مستقیم و مجازی و برگردان تشکیل می*دهند، طوری که سمت راست جسم برای تصویر سمت چپ به حساب می*آید و برعکس که در اکثر سیستمهای نوری ساده کاربرد فراوان دارند. در کارهای عادی و مصارف عمومی از این آینه استفاده می*شود. به لحاظ هزینه پایین و تولید راحت و انبوه سازی و سادگی مکانیزم توسعه فراوانی دارد. در منازل ، باشگاهها و مغازه*ها و دکوراسیون در آینه کاری و معماری و در بتینه کاری و تزئینات ساختمان کاربرد فراوان دارند. از قدیم الایام به صورتهای طبیعی یافت می*شدند، که با پیشرفت علم و صنعت با کیفیتهای بالاتر نیز به بازار عرضه شد که حتی در برخی سیستمهای اپتیکی نیز بکار گرفته*اند. موارد استفاده آینه*های تخت امروزه بهره وری این آینه*ها را بالا برده*اند و آینه*هایی با ضریب بازتابش بسیار بالایی هم ساخته*اند. در سیستمهای نوری و برخی دستگاههای حساس نوری از جمله لیزرها از این آینه*ها استفاده می*شود، آینه*های شیشه*ای نیم بازتابان نیز از این نوعند. انواع آینه*های تخت آینه*های شیشه*ای: که بر حسب نوع کیفیت و صیقل بودن شیشه و مواد اندود کننده دارای کیفیت متفاوتی می*باشند. آینه*های فلزی: آینه*های فلزی را بیشتر از نوع تخت می*سازند و در دندانپزشکی و قطعات ریز اپتیکی کاربرد دارند. آینه*های لایه گذاری شده: آینه*ای با چند لایه اندود جهت بالا بردن ضریب بازتابش و اصلاح آینه*ها شیشه*ای و جلوگیری کامل از شبح نوری ساخته شده*اند. آینه*های کروی این آینه*ها به دو دسته عمده آینه*های محدب و آینه*های مقعر تقسیم می*شوند. این آینه*ها از لحاظ همگرایی و واگرایی پرتوهای نوری و شکل گیری تصویر و بزرگنمایی و وارونگی و سایر مشخصات تصویر کاربردهای ویژه*ای در سیستمهای نوری دارند. آینه شلجمی در چراغهای اتومبیلها و برخی سیستمهای موازی ساز نورها بکار می*روند، که شکلی شبیه آینه*های کروی اما متفاوت از آنها دارند. آینه*های توان بالا نوعی آینه*های چند لایه*ای هستند که در سیستمهای بازتاب کامل نور و نیز در سیستمهای لیزری و برخی طیف سنجها و محاسبات دقیق و حساس نوری کاربرد دارند. تقسیمات آینه*ها آینه*ها را بر حسب جنس مواد سازنده و نحوه کارشان به چند دسته عمده بصورت زیر نیز تقسیم بندی می*کنند که اسامی آنها گویای چگونگی ساخت آنها نیز می*باشد. آینه*های شیشه*ای این آینه*ها از جنس شیشه بوده که پشت آن به توسط مواد باز تابنده اندود شده است و به لحاظ هزینه پایین و مکانیزم ساده کاربرد وسیعی دارند، معمولا سطوح این آینه*ها به توسط جیوه (Hg) و نقره (Ag) و آلومینیوم (Al) اندود می*شود. البته یک لایه رنگ هم روی فلز زده می*شود که از آن محافظت نماید. آینه*های فلزی یک نوع آینه*های فلزی همان آینه*ای شیشه*ای اندود فلزی شده هستند، نوع دوم که بیشتر مد نظر ماست جهت جلوگیری از شبح نوری که از تداخل دو بازتاب لایه خارجی و داخلی آینه ایجاد می*شود و وضوح تصویر را پایین می*آورد. آینه*های تک لایه*ای فلزی هستند، که فلزات با سطوح صیقل یافته ساخته می*شود که مشهورترینشان آینه آلومینیومی یا آینه استیل و ... که توان بازتابی خوبی دارند و در دستگاههای اپتیکی هم جواب خوبی می*دهند. آینه*های مایع یک آینه دیگر با سمت گیری بسیار ویژه ، آینه*ای است که از سطح یک مایع تشکیل می*یابد. برای مثال ، از یک تشت پر از جیوه و یک باریکه لیزر برای تعیین امتداد قائم یک محل استفاده می*شود و به منزله یک شاقول اپتیکی دقیق مورد استفاده قرار می*گیرد. برای همین مقصود ، می*توان حتی از مایعاتی که قدرت بازتابی کمتری دارند ولی سمی نیستند، استفاده کرد. کاربردها برای اولین بار "اسحق نیوتن" داشنمند معروف انگلیسی و کاشف قانون جاذبه ، از آینه*ها در ساخت تلسکوپ جدید که خود اختراع کرده بود بهره جست و به این ترتیب نسل جدید از این گونه تلسکوپها را بوجود آورد. از آن زمان ، یعنی از سال 1671م تا کنون آینه*های بسیار شفافتر و بزرگتر و در نتیجه تلسکوپهای بسیار عظیمتر و دقیقتری توسط دانشمندان گوناگون بوجود آمده*اند. تلسکوپهایی که برای ساخت آنها هزینه*های بسیار گزافی صرف شده است. برای نمونه ، آینه تلسکوپ عظیم رصدخانه کوه پالومار در کالیفرنیا 5 متر و 8 میلیمتر قطر و حدود 20 تن وزن دارد! چنین آینه*هایی با دقت و شفافیت بسیار بالایی که دارند می*توانند نگاه انسانهای کنجکاو و جستجو گران فضا را تا اعماق فضا گسترش دهند. البته باید اقرار کرد در واقع بدون وجود اینگونه آینه*ها نگاه انسان کنونی از سطح زمین فراتر نمی*رفت. بنابراین یکی از نتایج اختراع و تکامل آینه*ها ، گسترش نگاه انسان از کیهان و برملا شدن بسیاری از رازهای پیدایش هستی را در بر داشته است. علاوه بر این ، در بسیاری از تکنیکهای پیچیده هواپیمایی و سیستمهای رادار ، انواع میکروسکوپها و ابزار آلات پزشکی و بسیاری از ابزارهای پیشرفته کنونی ، انواع گوناگون آینه*ها ، نقشی بسیار اساسی را به عهده دارند. بنابراین انسان بدون آینه ، هرگز صاحب علوم امروزی و تکنولوژی امروزی نمی*شد و بسیاری از رازهای دنیای علم و طبیعت و کهکشانها برای انسان ناشناخته باقی می*ماند. اما ، این مسأله*ای نبود که بتوان به کمک تلسکوپهای زمینی به آن دست افت و در حقیقت از اینجا بود که پروژه*های پر خرجی آغاز شد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 387]