كار از راه دور؛ايجاد فرصت‌هاي نوين شغلي

واضح آرشیو وب فارسی:موج: كار از راه دور؛ايجاد فرصت‌هاي نوين شغلي
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد اجتماعي .

دانايي و فناوري دو محركه اساسي ايجاد تحول اقتصادي در دنياي امروز و جامعه‌اي كه در آن زندگي و كار مي‌كنيم محسوب مي‌شوند و كابردهاي فراواني دارند. با توجه به اينكه رايانه‌ها بسيار هوشمند‌تر، پرشتاب‌تر، كم حجم‌تر و آنچنان ارزان قيمت شده‌اند كه اكثريت امكان خريد آنها را دارند، در ساختار آينده كار، فناوري و دانش نوين نقش فوق‌العاده پراهميت‌تري ايفا خواهند كرد.
در دنياي امروز ناظريم كه حركت بي‌وقفه و متكي بر فناوري اقتصاد جهاني در حال ايجاد دگرگوني در مفاهيم سنتي «زمان» و «مكان» است. اينترنت اين امكان را فراهم ساخته كه يك فرد، هر زمان امور شغلي خود را در هر منطقه جغرافيايي انجام دهد.
رايانه‌هاي قابل حمل، تلفن‌هاي سلولار، اتصالات بدون سيم، امكان كار در هر زمان و هر مكان را مهيا ساخته‌اند و امكان نظارت بيشتري بر برنامه‌ها و فعاليت‌ها را فراهم نموده‌اند.
ميكروچيپ‌هاي فشرده سوابق استخدامي كاركنان را ذخيره كرده و كارفرمايان قادرند در نهايت با استفاده از ميكروچيپ‌هايي كه اطلاعات بسياري را در بر دارند و به طور مستقيم در دسترس مي‌باشند. متقاضيان كار را گلچين كنند. اين چيپ‌ها حتي امكان شناسايي افرادي كه ايمني محيط كار را با مخاطره مواجه مي‌سازند را براي كارفرمايان فراهم خواهند ساخت.
درآينده، اكثر فعاليت‌ها مشتمل بر فناوري اطلاعات و دانايي است و سازمان‌ها و شركت‌ها مجبور خواهند شد در دنياي رقابتي، اطلاعات مرتبط با محصولات، خدمات و نيازمندي‌هاي مشتري و ارباب رجوع را گردآوري نموده، پرورش داده و يا ذخيره سازند.
شبكه‌هاي رايانه‌اي با سيستم‌هاي اطلاعاتي داراي ارتباط متقابل خواهند بود و بر تركيب مشاغل در آينده تأثيرات غيرقابل انكاري خواهند داشت و كاركناني كه بتوانند در راستاي طبقه‌بندي‌هاي جديد شغلي كه منبعث از اين شبكه‌ها و تبعات آنها هستند گام بردارند، به شدت مورد نياز خواهند بود.
بهره‌گيري از ربات‌ها نياز به كاركنان زنجيره‌اي خط توليد را كاهش داده و امكاناتي نظير پست صوتي، منشي‌هاي ديجيتالي، نرم‌افزارهاي رايانه‌اي خانگي و .... بسياري از مشاغل را حذف كرده‌‌اند.
"كار از راه دور" شيوه‌اي نوين در انجام وظايف است كه به كمك تجهيزات رايانه‌اي و مخابراتي ايجاد كننده مشاغل جديد خواهد بود و امروزه طيف گسترده‌اي از مشاغل از اپراتورها تا مديران را در بر مي‌گيرد. در واقع كار از راه دور تبلور عيني كاربرد فناوري اطلاعات در عرصه اشتغال، به منظور ايجاد فرصت‌هاي شغلي نوين براي افراد است.
يكي از امتيازات "كار از راه دور" اين است كه به افراد اجازه مي‌دهد تا به جاي مراجعه به محل كار، كار را به خانه يا هر جاي ديگر كه مايل هستند ببرند، البته اين كار با حفظ همه مسؤوليت‌ها و وظايف شغلي صورت مي‌گيرد.
«انجمن بين‌‌المللي كار از راه دور» اين شيوه نوين كار را نوعي سازماندهي كار مي‌داند كه طي آن، افراد به طريقي انعطاف‌پذير از نظر زمان و مكان به انجام وظيفه و پاسخ به امور محوله مي‌پردازد.
«كميسيون اروپايي كار را راه دور» استفاده از رايانه‌ها و ارتباطات از راه دور، به منظور تغيير موقعيت جغرافيايي محل كار و انجام وظايف شغلي را "كار از راه دور" تلقي مي‌نمايد.
به تعبير ديگر "كار از راه دور" آرايش و سازماندهي نوين مؤلفه‌هاي شغلي از بعد زمان و مكان با استفاده سيستم‌هاي رايانه‌اي و ارتباطي به منظور بهبود نتايج كار مي‌باشد.
مشاغل "كار از راه دور" از جمله شغل‌هاي جديدي هستند كه در عصر فراصنعتي به مددرايانه‌ها ايجاد مي‌شوند كه اگر چه به شكل گروهي نيز قابل انجام هستند، افراد به تنهايي توانايي انجام آنها را دارند.

كار از راه دور و اشتغال بانوان
رابطه كار از راه دور و مسائل مربوط به جنسيت در اشتغال، موضوع تعداد قابل توجهي از تحقيقات دو دهه اخير بوده است. بيشترين تأكيد نوشته‌هاي اخير بر كار از راه دوري است كه مبتني بر كار در خانه بوده و اين مطلب بيان كننده اين حقيقت است كه در طول تاريخ كارهاي سنتي خانگي (در بخش‌هايي از قبيل منسوجات) توسط خانم‌ها انجام مي‌شده و اين افراد از شرايط نامطلوب كار رنج برده و مورد بهره‌كشي قرار گرفته‌اند.
نتايج اين بررسي نشان داده كه رابطه بين رفتار و شرايط اقتصادي و داخلي بسيار پيچيده است و از مسأله جنسيت كاركنان جدا نيست. محققين دريافتند در حالي كه در مورد عوامل ديگر مساوات برقرار است، در مورد رفتارهاي بازار كار بين زن و مرد همگرايي به چشم مي‌خورد. آنها همچنين متوجه شدند كه در مورد مسائلي از قبيل مراقبت از كودكان و كارخانه، هنوز پافشاري بر عقايد سنتي مي‌شود.
چنين واكنشي در ديگر مطالعات نيز به چشم مي‌خورد. به عنوان نمونه بررسي فنلاندي‌هايي كه به كار در منزل مشغولند، نشان داد كه زنان كار روزانه‌شان را بر مبناي برنامه خانواده تنظيم مي‌نمايند؛ در حالي كه اغلب مرداني كه در منزل به كار مي‌پردازند، برنامه كار خود را بر مبناي خواسته خود و شرايط كار تنظيم مي‌كنند، بدون اينكه امور منزل را كه حتي در مواقعي كه در اداره كار مي‌كردند، انجام مي‌دادند، در نظر گيرند.
كار از راه دور اساساً براي خانم‌هايي كه مراقبت از كودك و يا مسؤوليت‌هاي ديگري در كنار آن بعهده دارند، مناسب مي‌باشد. با اين وجود، اغلب اين گونه زنان از انزواي اجتماعي رنج برده و حداقل بهره را از دوره‌هاي عالي مهارتي برده‌اند. اين مسأله سبب مي‌شود كه خانم‌ها به سمت بازار كار درجه دو و كارهاي موقت با حقوق پايين رانده شوند.
زماني كه كار از راه دور در منزل انجام مي‌شود، احتمال تقويت اين ديدگاه وجود دارد كه جايگاه زن در خانه است و نقش سنتي زن را به عنوان خانه‌دار تأييد كند و نيز بر عكس، احتمال پذيرش اين مطلب را كه مردان بايد سهم بيشتري از امور خانه را به عهده بگيرند، تضعيف مي‌كنند.
در سطح اجتماع نياز به انجام اموري از قبيل مراقبت از كودك و برنامه‌هاي آموزشي وجود دارد تا بتوان بدينوسيله راه را براي كار زنان هموار كرد.
در بازار كار، كارفرمايان بايد برنامه‌هاي كاري مثبت و پويايي را تعبيه كنند و با جديت در پي اين باشند تا از حضور زنان در كليه رده‌هاي شغلي اطمينان حاصل كنند و ساختارهاي اشتغال خود را به گونه‌اي طراحي كنند كه كار پاره‌وقت يا مبتني بر خانه محدود به كارهايي با درآمد پايين و مهارت كم نشوند، بلكه به عنوان انتخابي آزاد در كليه سطوح سازماني در اختيار زنان و مردان قرار گيرند.
بطور خلاصه مي‌توان گفت كه با در نظر گرفتن برابري جنسيت، كار از راه دور هم مي‌تواند نقش سنتي جنسيت را تقويت كند و هم آن را به مبارزه بطلبد. تفكري عميق در مورد روش‌ها و سياست‌هايي كه بايد در پيش گرفته شوند، مهمترين راهبرد براي دستيابي به كار از راه دور مي‌باشد.

كار از راه دور و توسعه اقتصاد محلي
*برخي كشورها كار از راه دور را به عنوان بخشي از خط‌مشي‌هاي توسعه اقتصادي براي نواحي روستايي و حاشيه‌اي توصيه مي‌كنند. مثلاً در استراليا فرصت سرمايه‌گذاري عمومي در اختيار TELETASK ، آژانسي كه فرصت‌هاي شغلي را با نيروي كار از راه دور مناطق روستايي تطبيق مي‌دهد، قرار گرفته است.
كار از راه دور، به عنوان ابزاري براي احياء اقتصاد منطقه‌اي، موضوعي براي اقدامات عمومي مشابهي در مناطقي از جمله برخي ايالات شرقي كانادا، كشورهاي اسكانديناوري ، ايرلند، ايتاليا و اسكاتلند بوده است.
علاوه بر اين اقدامات به وسيله هيأت‌هاي عمومي، كار از راه دور به وسيله اقدامات اوليه افراد عادي براي مناطقي در همسايگيشان ، در جوامع محلي نيز انجام شده است اين كار به ويژه مواردي از اقدامات اوليه‌اي است كه در كشورهاي اسكانديناوي و جزاير بريتانيا براي توسعه مراكز تلفني‌ محلي و كلبه‌هاي الكترونيكي انجام شده است.
تاريخچه مراكز از راه دور اوليه مبتني بر جامعه، مبين تحولات بسياري است و آنهايي كه پس از سير بر جاي مانده‌اند، بيشتر به ارائه آموزش IT و يا خدمات تجاري گرايش داشته‌اند، تا ايجاد پايگاهي براي كار از راه دور. با اين وجود همانطور كه در بخش سوم اين كتاب شاهد بوديم، در حال حاضر مفهوم مركز كار از راه دور در كشورهاي در حال توسعه به شدت تقويت و شايد در اينجا باشد كه پتانسيل آنها براي ايجاد اشتغال بيشتر شناخته شده و به تحقق مي‌رسد.
علاقه به ايجاد مراكز از راه دور به شكلي، بروز تمايل كلي‌تري است كه نسبت به احتمالاتي كه كار از راه دور ممكن است به عنوان ابزاري با ارزش در توسعه اقتصاد محلي خصوصاً در نواحي روستايي و مناطق دور افتاده ارائه دهد، وجود دارد.
فايده تجارت نوظهوري كه توسط فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي ICT حمايت مي‌شود اين است كه فرصت‌هاي بالقوه و حتي مزايايي را به شركتها و كارگاه‌هاي محلي ارائه مي‌دهد. حداقل، اين كار برخي از موانع و مشكلاتي را كه اين شركت‌ها تا كنون با آن مواجه‌ شده‌اند، از قبيل فاصله و محل از ميان مي‌برد و براي كساني كه معتقدند شهري‌سازي لازمه جهاني‌سازي است، استدلال‌ها و بحث‌هايي را مطرح مي‌كند.
كار از راه دور، پتانسيل عظيمي به اجتماعات (توسعه يافته و در حال توسعه) ارائه مي‌كند. در غير اين صورت، ممكن است خودشان را از جريان اصلي اقتصادي دور ببينند بهره حال تجربه نشان مي‌دهد كه بهترين راه براي به حداكثر رساندن اين پتانسيل، ايجاد تلفيقي از ابتكارات بالا به پايين عمومي و اقدامات مبتني بر پايين به بالاي جامعه است. عليرغم تلاش‌هاي افراد بومي، پروژه‌هاي اجتماعات محلي ممكن است براي اينكه بتوانند بدون حضور حمايت و منابع خارجي موفق شوند، نياز به تلاش بيشتري داشته باشند.
در بسياري كشورها، خط‌مشي‌هاي عمومي با چنين هدفي در ذهن شكل مي‌گيرند. براي مثال در ژاپن وزارت پست و مخابرات، در ترويج كار از راه دور نقشي محوري ايفا مي‌كند. اين كار شامل اعطاي يارانه به جوامع محلي است تا بتوانند مراكز كار از راه دور را خصوصاً جهت امكان‌پذير ساختن كار براي افراد معلول و مسن طراحي كرده و بسازند تا ايشان بتوانند در محيطي مناسب كار كنند، ماليات براي شركت‌ها يا افرادي كه در مراكز ماهواره‌اي اقدام به كار از راه دور مي‌كنند كاهش يابد. سيستم‌هاي نسل آينده ICT كه مي‌توان از آنها در خانه استفاده كرد، توسعه يابند.

كار از راه دور، جايگزيني براي رفت و آمد
مزاياي محيط زيستي كه از اجراي شيوه كار از راه دور بجاي رفت و آمد به محل كار حاصل مي‌شوند، موضوع پژوهش قابل توجهي در خصوص صرفه‌جويي در مصرف انرژي و كاهش انتشار آلودگي بوده است. آنچنانكه نويسنده‌اي به نام نان پاورز در زير اشاره مي‌كند، سابقه اين موضوع، نگراني فزاينده بين‌المللي در مورد توليد روزافزون دي‌اكسيد كربن در لايه تحتاني جو است.
افزايش حمايت دولت، بخش خصوصي، عمومي و هيأت‌هاي علمي دانشگاه‌ها در مورد كار از راه دور و مخابرات، بجاي رفت و آمد براي خريد كالا و دريافت خدمات با وسايل نقليه‌اي كه سوخت و انرژي مصرف مي‌كنند، با كاهش انتشار دي‌اكسيد كربن حاصله از وسايل نقليه و همچنين با حفظ منابع ارزشمند طبيعي، منافع عمده‌اي ايجاد مي‌كند.
كاهش در مصرف سوخت وسايل نقليه سبك (مانند اتومبيل‌ها، وانت‌بارها، كاميونت‌هاي حمل بار و وسايل حمل و نقل ابزار و لوازم ورزشي موجب كاهش مصرف دو سوم انرژي حمل و نقل در سال 2010 مي‌شود. وسايل نقليه سبك مسؤول 57 درصد كل حمل و نقل و رفت و آمد در سال 2010 خواهند بود. تفاوت در مصرف بنزين وسايل نقليه سبك و كم مصرف از دو عامل كاهش مسافت‌هاي طي شده توسط اين گونه وسايل و افزايش كارايي ماشين‌هاي جديد و كاميون‌هاي سبك در واكنش به نرخ بالاتر بنزين بالاتر بنزين و سطوح پايين‌تر درآمد، منتج مي‌شود.
از آنجايي كه فناوري‌هايي كه سبب صرفه‌جويي در مصرف سوخت مي‌شوند در بازار وسايل نقليه سبك نفوذ مي‌كنند، كارآيي بيشتر سوخت، هزينه رانندگي در هر مايل را كاهش خواهد داد، كه اين موضوع سفر با وسايل نقليه را افزايش داده و بخشي از صرفه‌جويي‌هاي سوخت را از بين مي‌برد. افزايش كارايي سوخت همچنين تقاضا براي بنزين را كاهش خواهد داد و اين امر به نرخ پايين‌تر بنزين منجر خواهد شد.
سرانجام، كار از راه دور مي‌تواند به افزايش استفاده انرژي در خانه و كاهش تقاضا براي سرويس‌هاي حمل و نقل عمومي منجر شود. اگر تعداد انبوهي از كاركنان از راه دور، استفاده از سيستم‌ حمل و نقل عمومي را با اين شيوه جديد جايگزين كنند، با افزايش نياز به اتومبيل‌ بقاي اينگونه خدمات عمومي زير سؤال مي‌رود.
توسعه اشكال جديد كار از راه دور مانند كار سيار يا ارائه خدمات به مشتريان در محل، نيز ممكن است به افزايش حمل و نقل و رفت و آمد منجر شود. حتي به فرض اينكه توازن كلي اين عوامل مثبت است و اينكه كار از راه دور به طور عمده‌اي حجم ترافيك، مصرف سوخت و هزينه‌هاي محيط زيست را كاهش مي‌دهد. اثرات كلي منفعتي بر جامعه، تحت تأثير عوامل ديگري قرار مي‌گيرند. براي مثال، ممكن است كه با كاهش تقاضا براي خدمات اتومبيل و تعميرات آنها، كاهش مصرف بنزين و سوخت، نياز كمتر به خدمات اداري و شهري از جانب كاركنان از راه دور، مشاغل مربوط به اينگونه خدمات از بين بروند. تعيين مفاهيم ضمني اين عوامل كاري بس دشوار است.
چهارشنبه 27 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]