ضايعات محصولات زراعي در حال افزايش؟ بخش كشاورزي و ضرورت يكپارچه سازي اراضي

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: ضايعات محصولات زراعي در حال افزايش؟ بخش كشاورزي و ضرورت يكپارچه سازي اراضي
آمارها نشان مي دهد از 75 ميليون تن محصولات زراعي 16 درصد معادل 12 ميليون تن و از 16 ميليون و 800 هزار تن انواع محصولات باغي 28 درصد معادل 4 ميليون و 500 هزارتن به صورت ضايعات از بين مي رود.
هركدام از ما ايراني ها سالانه 240 كيلوگرم غذا را از دست مي دهيم و به گفته كارشناسان غذاي حدود 20 ميليون نفر به علت روش هاي نادرست در مراحل كاشت، داشت، برداشت، بسته بندي و حمل و نقل به ضايعات تبديل مي شود.
دربخش زراعي به علت رعايت نكردن روش هاي اصولي آماده سازي زمين مثل شخم، ميزان قابل توجهي از بذر از بين مي رود و دربخش زراعي نيز با كاشت نهال هاي بومي هزينه هاي توليد افزايش مي يابد.
به اين ترتيب بخشي از ضايعات دراين مرحله اتفاق مي افتد و بذري كه بايد به محصول خوراكي تبديل شود و درخت ميوه استانداردي كه مي توان از آن در هر هكتار به صورت ميانگين تا 60 كيلوگرم محصول برداشت كرد، باكاشت نهال نامناسب به افت توليد منجر مي شود و بخشي از غذا در اين مرحله از گردونه توليد حذف مي شود.
اما در بسياري از موارد كشاورزان به ويژه باغداران با توجه به نياز بازار محصول را پيش از رسيدن مي چينند و گاهي هم محصول به علت نبود تقاضا و مشكلات حمل و نقل با تاخير از باغ خارج مي شود كه در افزايش ميزان ضايعات موثر است.
¤ آسيب هاي مكانيكي و فيزيكي
فرسوده بودن ماشين آلات كشاورزي و روش نامناسب برداشت سبب افزايش 30 درصدي ضايعات كشاورزي در اين مرحله مي شود.
يك گندمكار نمونه خوزستان درمصاحبه با واحد مركزي خبر با اشاره به اينكه درهر هكتار از حدود 6تن گندم حدود 15تا 20 درصد به ضايعات تبديل مي شود، گفت: كمبايني كه براي برداشت استفاده مي كنم فرسوده است و به همين علت ميزان ضايعات افزايش مي يابد.
اين گندمكار افزود: براي توليد هر تن گندم 250 هزار تومان هزينه مي شود كه در اثر ضايعات، بخشي از اين سرمايه ها هدر مي رود.
در بخش باغباني آسيب هاي مكانيكي و فيزيكي در زمان برداشت مهمترين عامل افزايش ضايعات است. يك باغدار كه در باغ يك هكتاري گيلاس 30تن محصول روي درخت دارد گفت: در زمان برداشت به علت بلندبودن درختان و برداشت نامناسب ميزان ضايعات به 15درصد مي رسد.
عباسي زاده كارشناس باغباني هم كاشت نهال هاي بومي را در افزايش ضايعات مؤثر دانست و افزود: درختان بومي ارتفاع زيادي دارد بنابراين در زمان برداشت كارگران ناچارند روي شاخه ها مستقر شوند تا ميوه را بچينند همين عامل سبب هدر رفتن بخش قابل توجهي از محصول مي شود و هزينه ها را افزايش مي دهد.
¤ضايعات و بسته بندي نامناسب
اميري مدير سازمان جهاد كشاورزي دماوند نبود جعبه استاندارد را علت اصلي افزايش ضايعات محصولات باغي مي داند و معتقد است جعبه هايي كه براي بسته بندي محصولات باغي استفاده مي شود يك اندازه نيست و همين عامل سبب مي شود كه در زمان بارگيري، ميوه ها تحت فشار از بين برود و كيفيت آن نيز كاهش يابد.
در اين ميان نبود خودروهاي مناسب و بدون يخچال سبب مي شود ميوه به ويژه در فصل تابستان دچار پلاسيدگي شود و ميزان ضايعات افزايش يابد.
باغداران عمدتا نبود سردخانه را در استانها علت اصلي ضايعات مي دانند و معتقدند كه نبود سردخانه سبب مي شود تا محصول پس از برداشت تا زمان فروش در باغ بماند و كيفيت و تازگي خود را از دست بدهد.
از طرف ديگر تعداد صنايع تبديلي و تكميلي فعال در كشور فقط هشت هزار و 635 واحد است كه با توليد بيست ميليون تن سبزي و صيفي و توليد شانزده ميليون و 800هزار تني هماهنگي ندارد و براي پوشش اين ميزان توليد به دو برابر اين ظرفيت نياز است.
مسئولان وزارت جهاد كشاورزي نيز در اين ميان با اشاره به اينكه برنامه كاهش ضايعات براي نخستين بار در كشور تدوين شده است مي گويند: براي تدوين اين برنامه تمام عوامل افزايش ضايعات بررسي و درصد ضايعات نيز در تمام محصولات براساس نمونه هاي واقعي برآورد شده است.
به گفته آنان اين برنامه در بيش از 20محور در زمينه تعيين تجهيزات و وسايل مناسب برداشت، رفع مشكلات حمل و نقل، توسعه مكانيزاسيون كشاورزي، تعيين و تأمين امكانات لازم براي جلوگيري از انباشتن موقت محصول در مزرعه و باغ و جلوگيري از برداشت زودهنگام، توسعه سطح حمايتي بيمه محصولات كشاورزي، كاهش تأخير زماني در خروج محصول از مزرعه و باغ، برقراري شبكه تضمين كيفيت محصول در مراحل برداشت و جمع آوري محصول، اصلاح روش هاي بسته بندي، تعامل مناسب بخش صنايع تبديلي با بخش كشاورزي و ايجاد مراكز عرضه مستقيم تدوين شده است.
مساحت زمين هاي كشاورزي كه در كشور قابل بهره برداري است به حدود 18 ميليون هكتار مي رسد اما اين اراضي به ويژه در استان ها و مناطقي كه منابع آب كافي دارند به قطعات خرد و كوچك تبديل شده است.
كمتر مي توان زمين هاي وسيع كشاورزي را در اين مناطق مشاهده كرد و خر د شدن اراضي مشكلات زيادي را براي كشاورزان ايجاد كرده است.
در استان هاي شمال كشور شامل گيلان، مازندران و گلستان، خرد شدن زمين ها، كشاورزي را به فعاليتي غيراقتصادي تبديل كرده است.
مقصودي، كشاورز اهل مازندران كه هزار متر مربع زمين شالي دارد، هر سال فقط هفت كيسه برنج توليد مي كند.
اين كشاورز معتقد است: كشاورزي در مزرعه هزار متر مربعي اصلا مقرون به صرفه نيست.
كشاورز كرماني كه دو هزار متر مربع زمين دارد در گفت وگو با خبرنگار واحد مركزي خبر گفت: از اين زمين فقط هفت تن محصول برداشت مي كنم و اصلا بازدهي ندارد چون كشاورزي در اراضي كوچك، صرف نمي كند.
به گفته تعدادي از كشاورزان استان گلستان هزينه هاي توليد در اراضي كوچك بالاست و بايد براي كاشت، داشت وبرداشت محصول از آنجا كه كار دستي انجام مي شود كارگر بيشتري بايد استخدام شود و براي شخم نيم هكتار زمين بايد هزينه يك هكتار را پرداخت كنند تا مالك تراكتور به شخم زمين راضي شود چون شخم زمين هاي كوچك به علت پراكندگي زمان بيشتري نياز دارد در حالي كه زمين زراعي بزرگ در مدت زمان كوتاهي شخم زده مي شود.
از ديگر مسائلي كه كار كشاورزي در زمين هاي خرد را سخت و غيراقتصادي مي كند نبود جاده هاي دسترسي براي فعاليت كشاورزي و انتقال محصول است.
در اين مزارع كشاورز ناچار است براي كاشت، داشت، برداشت و انتقال محصول به جاده از زمين ديگر كشاورزان عبور كند و به همين علت دسترسي ماشين آلات كشاورزي به اين زمين بسيار مشكل است و بخشي از اراضي به راه هاي پيچ درپيچ تبديل و از چرخه توليد خارج مي شود.
محمدرضا اسكندري وزير جهاد كشاورزي در اين باره مي گويد كمبود اعتبار مهمترين مانع اجراي طرح يكپارچه سازي است.
براساس برنامه چهارم بايد سالانه 200 هزار هكتار از اراضي خرد يكپارچه سازي شود اما اعتباري كه اختصاص مي يابد فقط براي 20 هزار هكتار است و همين مسئله اجراي طرح را با تاخير مواجه كرده است.
طبق اظهارات مسئولان وزارت جهاد كشاورزي، امسال براي يكپارچه سازي 46 هزار هكتار از اراضي اعتبار اختصاص يافت. اين طرح ضامن اجراي طرحهاي ملي مكانيزاسيون كشاورزي، جايگزيني روش هاي نوين آبياري و توليد پايدار است بنابراين بايد به روند اجراي آن توجه ويژه اي شود.
بدون ترديد با اجراي طرح يكپارچه سازي اراضي كشاورزي ميزان عملكرد آبياري 14 درصد و درآمد كشاورزان نيز تا 50 درصد افزايش مي يابد.
چهارشنبه 27 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]