دولت؛ قرباني گراني يا مقصر آن ؟

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: دولت؛ قرباني گراني يا مقصر آن ؟
به يقين دولت نهم علي رغم برخورداري از نقاط ضعف داراي محاسني نيز هست كه قابل كتمان نيست. اما بايد اين حقيقت را در نظر گرفت كه مهم نتيجه و كيفيت فعاليت هاي دولت است نه نيت مسئولين يا كميت زياد فعاليت هاي دولت چرا كه مردم با نيت افراد و دولتها زندگي نمي كنند
عصرايران - به موازات افزايش سرسام آور قيمت كالا و خدمات در دو سال گذشته (به ويژه در سال جاري) و افزايش نارضايتي عمومي از اين امر؛ موضوع افزايش سطح عمومي قيمت ها و يا همان تورم يكي از بحث هاي جدي در سطح جامعه است.

بالطبع همگان بر اين امر اذعان دارند كه هيچ دولتي حاضر و يا مايل نيست كه در دوران تصدي گري اش تورم ايجاد شود و به تبع آن مردم از دولت و نحوه مديريت آن ابراز نارضايتي كنند؛ همگان مي دانند كه حتي اگر از جنبه منافع فردي و گروهي به موضوع نگريسته شود هيچ دولت و رييس دولتي حاضر نيست كه در دوران زمامداري اش عواملي به وجود آيند كه بر راي و نظر مردم نسبت به آن دولت خدشه وارد شود به گونه اي كه با ريزش آرا مواجه شود.بنابراين طبيعتا دولت از اين جهت دوست دار ايجاد تورم نيست و شايد از اين منظر دومين قرباني تورم (پس از ملت) دولت مستقر باشد.

اما آيا اين امر به مفهوم اين است كه دولت در قضيه تورم مقصر يا تاثير گذار نيست؟ آن هم در كشوري چون ايران كه تقريبا بيش از 80 % بنگاه هاي اقتصادي در اختيار دولت بوده و دولت يك فعال مايشاي اقتصادي و اساسا خود يك رقيب بزرگ براي بخش خصوصي نيمه جان آن است.

طبيعتا هنگامي كه گفته مي شود دولت 80% حجم اقتصاد كشور را در اختيار دارد به اين مفهوم است كه دولت بزرگ ترين بازيگر اقتصادي جامعه است و هم از اين رو ملت انتظارات (به حق) اقتصادي و رفاهي خود را از دولت طلب مي كنند. اين امري است كه در قانون اساسي نيز جزو اصول مربوط به حقوق ملت احصا شده است و دولت مكلف شده است تا امكانات رفاهي، زيستي، اموزشي، شغلي؛ تحصيلي، مسكن و... را در اختيار شهروندان قرار دهد.

اظهارات اخير برخي از منبريان و مدافعين دولت نهم با اين مضمون كه"دولت در قضيه تورم سرسام آور تقصيري ندارد"و يا اينكه"دولت شبانه روز كار مي كند تا موضوع را حل كند" در حالي كه مردم همه روزه شاهد افزايش قيمت ها در عين عدم ارتقاي قدرت خريد خود هستند مي تواند همچون نمك پاشي بر زخم مردم مستاصل از گراني باشد. در واقع اين قبيل اظهارات در دفاع از دولت نه مشكل دولت را حل مي كند و نه اينكه تسلايي بر دل ملت خواهد بود و همانطور كه اشاره شد نه تنها تسلي بلكه همچون نمك بر زخم خواهد بود.

يادمان نرود كه دولت نهم اساسا با شعار رفع چهره فقر و محروميت از جامعه و ارتقاي معيشت مردم بر سر كار آمد .بنابراين مسئوليت دولت از اين جهت شايد بيش از دولت هايي است كه شعار اصلي شان اقتصادي نبود (و شايد عملكرد قابل دفاع تري به لحاظ اقتصادي داشتند)

از سوي ديگر عده اي براي توجيه تورم موضوع افزايش قيمت هاي جهاني را پيش مي كشند و افزايش قيمت ها را به زلف افزايش قيمت هاي جهاني گره مي زنند. هر چند كه اين موضوع تا حدودي درست است و بخشي از افزايش قيمت ها با افزايش جهاني قيمت كالاها و خدمات ارتباط دارد اما در اين زمينه اشاره به نكاتي چند ضروري به نظر مي رسد:

1- اقتصاد ايران آن چنان ارتباط سيستماتيك و تنگاتنگي با اقتصاد جهاني ندارد. براي مثال بسياري از اوقات بورس هاي كشورهاي مختلف دنيا كاهش شاخص پيدا مي كند در حالي كه در همان موقع شاخص بورس در كشور ما افزايش مي يابد و بالعكس.بنابراين اقتصاد ما هضم در اقتصاد جهاني نيست كه نتوانيم افزايش قيمت هاي جهاني بر اقتصاد خود را مديريت كنيم.

2- اگر افزايش قيمت جهاني است قطعا همه كشورها از جمله كشورهاي شبيه به ما در منطقه نيز بايد از آن تاثير پذيرند. پس چرا تورم در كشورهايي چون عربستان، كويت، قطر، امارات و... يك رقمي است. آيا افزايش قيمت هاي جهاني براي آنها نبوده است و فقط براي ما ايجاد شده است؟!

3- از سوي ديگر دولت محترم قضيه تاثير تحريم ها بر اقتصاد را نيز به كلي منكر هستند و حتي آن را مايه پيشرفت كشور مي دانند. بنابراين اگر در اين زمينه به اظهارات رييس جمهور اعتماد كنيم بايد تاثير تحريم ها بر اقتصادمان را نه به عنوان يك شاخص منفي بلكه به عنوان شاخصي مثبت ارزيابي كنيم.

بنابراين نه افزايش قيمت جهاني علت تامه مشكلات اقتصادي ماست و نه تحريم ها و ساير فشارهاي پيدا و پنهان خارجي. از سوي ديگر اين حقيقت را نيز از ياد نبريم كه در سه سال گذشته قيمت نفت تقريبا سه برابر شد و دولت در سه سال گذشته حدود 200 ميليارد دلار درآمد ارزي داشته است.

بنابراين هنگامي كه به قضيه افزايش قيمت ها و ساير مشكلات اقتصادي كشور بنگريم چاره اي نداريم تا گريبان دولت را بگيريم چرا كه به نظر مي رسد علت اصلي مشكلات اقتصادي كشور ( از جمله تورم) سوءمديريت دولت بوده است و هر چند ساير علل داخلي و خارجي بي تاثير نبوده اند اما آنها "علت ناقصه" مشكلات اقتصادي هستند و علت اصلي آن، سياست گذاري هاي دولت بوده است چرا كه دولت مي توانست (و بايد) با سياست گذاري ها و جهت گيري هاي درست اقتصادي آن علل داخلي و خارجي را كنترل كند نه اينكه خود نيز قفلي بر قفل هاي آن بيفزايد.

مثلا افزايش بي امان حجم نقدينگي كشور در سه سال گذشته يكي از همان سياست هاي به غايت نادرست دولت بوده است به طوري كه بر آوردهاي رسمي حاكي است كه در سه سال گذشته حجم نقدينگي بيش 150%رشد داشته است. آيا دولت نمي توانست حجم نقدينگي را كنترل كند؟ و يا برخي عدم هماهنگي ها و سياست هاي موازي و خنثي كننده از جانب دستگاه هاي مختلف سياست گذار دولتي عملا باعث شد(و مي شود)كه چرخ اقتصادي كشور قفل شود. كه ذكر اين عدم هماهنگي ها به طور مصداقي به اطاله كلام خواهد انجاميد.(به عنوان نمونه اختلافات بانك مركزي و وزارت كار يا اختلافات بانك مركزي با وزارت اقتصاد و...)

بنابراين انتظار واقعي و منطقي از همه مسوولين و منبريان و ساير عزيزاني كه به هر نحوي قول و فعل و قلمشان در ارتباط با قشر كثيري از مردم است اين است كه در تحليل خود اغراض سياسي و شخصي راه ندهند و همانطور كه مقام معظم رهبري در جلسه اخير هيات دولت با ايشان فرمودند نقد منصفانه اي داشته باشند. و عيوب دولت را لاپوشاني نكنند چرا كه اذعان به عيوب قدم اول رفع آنهاست.

به يقين دولت نهم علي رغم برخورداري از نقاط ضعف (بعضا بسيار جدي) داراي محاسني نيز هست كه قابل كتمان نيست. اما بايد اين حقيقت را در نظر گرفت كه مهم نتيجه و كيفيت فعاليت هاي دولت است نه نيت مسئولين يا كميت زياد فعاليت هاي دولت چرا كه مردم با نيت افراد و دولتها زندگي نمي كنند و يا اينكه تلاش شبانه روزي دولت در صورت داشتن نتيجه به كام مردم خوش خواهد بود... و آيا اساسا در صورت فعاليت شبانه روزي دولت و وجود چنين مشكلات عديده اي نمي توان به كارآمدي مجموعه دولت شك كرد؟ چرا كه اين عمل تفاوت دو دانش آموزي را مي ماند كه يكي شب تا صبح بيدار مي ماند و درس مي خواند اما در نهايت نمره قبولي نمي گيرد اما دانش آموز ديگر شب را به راحتي مي خوابد و به طور متعادل درس مي خواند و به مدد قوه ذهني و خلاقيت و استعداد نمره قبولي مي گيرد.

حال كدام يك از دو دانش آموز بهتر است. آيا مي توان به معلم دانش آموز كوشا وناكام اولي گفت كه چون كار شبانه روزي كرده است به وي نمره قبولي دهد؟
سه شنبه 26 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 92]