بندر لنگه ؛صيدگاه نادر ترين مرواريدهاي جهان

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: بندر لنگه ؛صيدگاه نادر ترين مرواريدهاي جهان

واژه را ، ، ، ، و معنا كرده‌اند و آن نام بندري در كناره آبهاي شمالي خليج فارس است كه پيش از اين در دنيا به شهر يا بندر مرواريد شهرت داشت.

بعضي براين باورند شهر لنگه به دليل آباداني، بزرگي و جمعيت زيادي كه داشته است به لنگه يا لنگه دنيا مشهور بوده است و خواسته‌اند بگويند ، لنگه و همانند دنيا است.

شماري نيز مي‌گويند كه لنگه، همتاي بندر بمبئي هندوستان است و به همين دليل نام لنگه براين بندر نهاده‌اند.

برخي نيز براين باورند كه لنگه در عربي به معني باديه نشين وييلاق است و چون آب و هواي اين بندر نسبت به ديگر نقاط خليج فارس بهتر بوده و مردم سرزمين‌هاي جنوبي خليج فارس تابستان را در بندر لنگه مي‌گذراندند به اين محل گفته‌اند. سپس لنجه تبديل به لنگه شده و واژه لنگه، فارسي لنجه است. ‌

بندر تاريخي لنگه در دوران هخامنشيان نام داشت. اگر بندر لنگه امروزي باشد قدمت آن به بيش از 2500 سال مي‌رسد.

محمدابراهيم كازروني، وقايع نگار زمان ، از اين بندر آباد كه 5هزار خانوار جمعيت داشت، به عنوان عروس بنادر ياد كرده است. ‌

در روزگار كريم خان زند (1163-1193ه- .ق) طايفه عرب قواسمي پس از كسب اجازه از خان زند در اين شهر ساكن شدند كه وجود آنها به دليل مهارت در دريا نوردي سبب رونق بازرگاني و آباداني اين شهر شد. ‌

بندر لنگه كه اينك از مهمترين شهرستانهاي استان هرمزگان به شمار مي‌آيد و تا بندرعباس 200 كيلومتر فاصله دارد، حدود 300سال پيش، از اعتبار و رونق بالايي برخوردار بود. ‌

صيد مرواريد

اين بندر بيش از 120 سال پيش مركز عمده صيد مرواريد به شمار مي‌آمد و مرواريد‌هاي مرغوب و ناياب آن شهرت جهاني داشت، مرواريدهاي بندر لنگه از نظر درشتي، جنس، شفافيت، زيبايي و رنگ در دنيا بي مانند بوده است و چندين كشور جهان از جمله آلمان، انگليس، روسيه، فرانسه و هند براي خريد و فروش مرواريد و ديگر كالاها در اين بندر نمايندگي داشتند.

بيشتر مرواريدهاي صيد شده در بندر لنگه به فرانسه و هندوستان صادر مي‌شد.

از بازرگانان معروف مرواريد در بندر لنگه مي‌توان به محمد بهزاد اسيري، ابراهيم گله‌داري، سيديوسف عدناني، حاجي محمد ذينل و رئيس حسن سعدي اشاره كرد. ‌

علل رونق بازرگاني در بندر لنگه را مي‌توان در نزديكي آن با بنادر آن سوي خليج فارس، فراواني ارز و وجود بازرگانان و سرمايه‌داران بزرگ و آزادي ورود كالاها بدون هيچگونه محدوديتي (منطقه آزاد تجاري) جستجو كرد. ‌

با توجه به رونق تجارت و بازار كار در بندر لنگه، علاوه بر ساكنان بومي، شماري نيز از گوشه و كنار كشور و يا كشورهاي حوزه خليج فارس در اين منطقه ساكن شدند و به مشاغلي چون غواصي، حمل بار و مسافر، تهيه آذوقه، پاك كردن صدف و خدمت دركشتي پرداختند تا جايي كه جمعيت اين بندر افزون بر 80هزار نفر شد، ولي پس از چندي براثر عوامل مختلفي مانند بيماري، قحطي، كشف حجاب، قانون انحصار تجارت و محدوديت معاملات بازرگاني و صيد مرواريد و مهاجرت بازرگانان عمده به شيخ نشين‌هاي خليج فارس و بندر خرمشهر و آبادان، از شمار جمعيت بندر لنگه كاسته شد.

بندر لنگه به دليل نزديكي به دريا، رطوبت بالايي دارد به طوري كه ميزان رطوبت در تابستان تا 100درصد و در زمستان 50 تا 60درصد است.

اين شهرستان از نظر پوشش گياهي داراي گونه‌هاي رستني گرمسيري است كه در بخش‌هاي بلند مي‌رويند و مهمترين آنها: سدر (كنار)، گز، نخل، كهور، مورد، آويشن، بادام كوهي، گون، انجير، ميخك وحشي، بيد، خرزهره، آفتاب پرست، جم، زيتون گرمسيري و سريش است.

صادرات و واردات‌

ماهي كه صيد آن در شهرستان بندر لنگه رواج دارد، يكي از كالاهاي صادراتي و از منابع مهم و خوراك اصلي مردم منطقه است و پيش از اين، ماهي صيد شده به مصرف خوراك روزانه كرانه ‌نشينان و مردم شهرها و روستاهاي اطراف مي‌رسيد.

واردات بندر لنگه بيشتر از هندوستان و شامل برنج، گندم، جو، آرد، حبوب، پوشاك، چاي، پارچه، عطر، ادويه، ميوه، شيريني، اثاثيه منزل، چوب و شكر بود و از بندر بصره عراق نيز خرما و انگور و از سواحل شرقي آفريقا چوب چندل، الوار، طناب و لوازم كشتي خريداري و وارد مي‌شد.

در اين بندر از كشورهاي اروپايي نيز ظروف چيني، بلور و لوازم خرازي وارد كشور مي‌شد. صادرات بندر لنگه علاوه بر مرواريد شامل چرم گوسفندي، ماهي، مصالح ساختماني، فرش، خشكبار، شانه چوبي و... بود كه بيشتر به بنادر هندوستان، يمن و آفريقا حمل مي‌شد.

شيخ نشين‌هاي خليج فارس نيز اغلب مايحتاج خود را از طريق بندر لنگه تأمين مي‌كردند و حتي آب شرب آنان از آب انبارهاي بندر لنگه تهيه مي‌شد.

كشاورزي و صنايع دستي

كشاورزي بندر لنگه به دليل نبود آب شيرين بيشتر به گونه ديم است.

اگر چه اين شهرستان، در گذشته، صادر كننده فرآوردهاي كشاورزي بوده است، اما در حال حاضر كشاورزي آن رونق چنداني ندارد. دامداري اين شهرستان نيز به گونه سنتي است و اهالي به پرورش گوسفند، بز و گاو مي‌پردازند. صنايع دستي بندر لنگه با توجه به نقش آن در كسب درآمد و اشتغال و زندگي روزمره مردم از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. از مهمترين صنايع دستي اين شهرستان مي‌توان به بافت لباسهاي محلي به شيوه دستي اشاره كرد. بيشتر زنان بندر لنگه در اوقات بيكاري به اين حرفه مي‌پردازند. حصيربافي نيز يكي از صنايع دستي اين شهرستان است كه در روستاهاي اطراف توليد مي‌شود و بيشتر مصرف محلي دارد. گلابتون دوزي بندر لنگه نيز معروف است و نسبت به گلابتون ميناب و بندرعباس برتريهاي نسبي دارد.خوس (خوصي) دوزي، ساخت قفس ماهيگيري (گرگور)، كشتي سازي، شبكه‌ بافي، عبادوزي، كم‌دوزي، كرپاپ دوزي و... نيز در اين شهرستان رواج دارد.

زبان وآداب و رسوم‌

مردم بندر لنگه نژاد آريايي و سامي دارند و به زبان فارسي با گويش محلي بندري سخن مي‌گويند. واژه‌هاي اين گويش تركيبي از فارسي، عربي، ‌هندي و گاه انگليسي است.‌

از آداب و رسوم بندر لنگه كه به تدريج رو به فراموشي است مي‌توان به آيين‌هاي ختم، شب معراج - شب جمعه - برافراشتن پرچم (برافشان پرچم سبز بر روي بام پس از بازگشتن مسافر) دود كردن اسپند زير گهواره بچه (به منظور دور كردن بيماري) خيرات - ‌رسم گذاشتن كاكل وسط سر بچه (براي دور كردن نظر) رسم تب بنده (گره زدن ريسمان سياه و سفيد به همراه خواندن دعا و آويختن به گردن بچه براي رفع تب) رفع چشم درد، شنبدي، درويش شدن بچه‌ها و... اشاره كرد.

آيين عروسي در بندر لنگه نيز بسيار مفصل و جالب بوده كه از پيش از روز عروسي تا چهار روز بعد از آن ادامه مي‌يافت.

اين آيين، هم اكنون به صورت ساده توام با رنگ و بوي گذشته، بين اهالي بومي بويژه در روستاها ديده مي‌شود.

تقسيمات سالانه‌

مردم بندر لنگه و تعدادي از بنادر ديگر سواحل خليج‌فارس براي محاسبه روز، ماه و سال از تقويم كه توسط حسين وحيدي خنجي استخراج شده بود، استفاده مي‌كردند.

در اين تقويم هر سال داراي 3 نوروز به نامهاي نوروز دريايي، نوروز زراعي و نوروز سهيلي است.

نوروز دريايي كه مورد استفاده دريانوردان بوده از اول ماه اوت ميلادي آغاز مي‌شد و پايان آن سي و يكم ژوئن بود. در واقع از اول نوروز دريايي طغيان آب دريا كمتر و از شدت بادها نيز كاسته مي‌شود و دريانوردان مي‌توانند زمان وزش بادهاي شديد و بارانهاي موسمي را پيش‌بيني كنند.

نوروز زراعي كه مورد استفاده كشاورزان قرار مي‌گرفت نيز به مدت يكسال از شانزدهم مرداد شروع مي‌شد. با اين تقسيم‌بندي كشاورزان مي‌توانستند فصل كاشت محصولات مختلف مانند گندم و جو، آبياري درختان و برداشت محصولات و هنگام آمدن باران، وزش باد گرم و خشك شدن هوا را پيش‌بيني كنند.

نوروز سهيلي بر مبناي ظهور ستاره سهيل پايه‌گذاري شده است و اعتقاد بر اين است كه با شروع نوروز سهيلي از شدت گرما كاسته مي‌شود. ابتداي نوروز سهيلي 25 مرداد است.

رويدادهاي تاريخي‌

به توپ بستن بندر لنگه توسط كشتي‌هاي انگليس، ايجاد نخستين خط هوايي بين هند و انگلستان از طريق بندر لنگه در سال 1297ه- . ش، تاسيس نخستين ساخلو (پادگان نظامي) در بندر لنگه در سال 1302 هـ . ش، كاهش تجارت و رونق بازرگاني و براثر تصويب قانون انحصار تجارت خارجي در سال 1311 هـ . ش تأسيس اداره آمار و ثبت‌احوال در سال 1311 - اعزام نخستين دسته مشمولين نظام وظيفه در سال 1315، قحطي به دليل جنگ جهاني در سال 1320، تشكيل نخستين انجمن بندر لنگه در سال 1328، شروع به كار فرستنده راديو بندرلنگه در اسفند سال 1356 و تأسيس فرمانداري در سال 1329 بخشي از تاريخ اين شهرستان است.‌در بندر لنگه تاكنون بيش از 48 اثر تاريخي شامل مساجد، تكايا، منازل مسكوني و آب انبار، شناسايي و ثبت ملي شده است.

مدارس و دارالعلم‌ ها

سواحل خليج فارس از دهها سال پيش مركز علم و دانش بوده است و از نقاط مختلف براي كسب دانش و فقه اسلامي به اين مكان روي مي‌آوردند.

شهرستان بندر لنگه نيز با داشتن مدارس و دارالعلم‌هاي متعدد يكي از قطب‌هاي مهم كسب علم و دانش به شمار مي‌آمد، از مدارس معروف و معتبر بندرلنگه مي‌توان مدرسه علوم ديني سيدمحمدعالم بحريني، مدرسه آزاد (دوره فعاليت آن كوتاه و بين سالهاي 1280 تا 1283 شمسي بود)،‌مدرسه محمديه و مدرسه علوم ديني سلطان العلماء (در سال 1259 شمسي توسط حاج طلايوسف تأسيس شد) را نام برد.

رجال و بزرگان‌

بندر لنگه با توجه به جمعيت قابل توجه، گستردگي تجارت و وجود مدارس و دارالعلم‌هاي متعدد، داراي رجال، بازرگانان و افراد سرشناس بسياري بوده است كه از علما و روحانيون مي‌توان ملايوسف باني مدرسه علوم ديني لنگه، حاج شيخ عبدالرحمن سلطان العماء مدرس مدرسه علوم ديني، شيخ محمدعلي خالدي سلطان العلماء مدرس مدرسه علوم ديني، حاج شيخ‌احمد سرحان پيشواي شيعه بندر لنگه، سبدمحمدعالم بحريني باني مدرسه سيدمحمد عالم و پيشواي شيعيان بندر لنگه و شيخ احمد مؤسس مدرسه احمدي لنگه و از فرهنگيان و اديبان به شيخ صالح اديب مدرس مدرسه محمديه، سيدحسن العبايي گوده‌اي مدرس مدرسه محمديه، ملاعبدالرزاق چغايي مدرس مدرسه محمديه، حسين وحيدي خنجي صاحب تقويم وحيدي، عباس انجم روز، شاعر و نويسنده و بدري نويسنده اشاره كرد.

گزارش: سارا چشم‌براه‌

يکشنبه 24 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 725]