معرفی مكاتب درمانی دامپزشكی

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: طب رایج- طب مكمل- طب جایگزین- طب كل نگر- طب فراگیر
دكتر مجید ترابی گودرزی مركز تحقیقات كشاورزی قم

Conventional veterinary Medicine
Complementary veterinary Medicine
Alternative veterinary Medicine
Complementary and Alternative veterinary Medicine
Holistic veterinary Medicine
Integrative Veterinary Medicine

تصور بسیاری از ما در مورد روش درمان تنها محدود به روش موجود درمانی یعنی همان روشی كه در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود، می‌باشد. این روش درمان بر پایه علومی مانند فیزیولوژی، پاتولوژی وفارماكولوژی و....بنا نهاده شده است. برای ما امكان پذیر نیست كه بدون تكیه براین علوم بتوان به درمان پرداخت. اما در واقع چنین نیست‌ در حال حاضر بیش از 100 روش درمانی در جهان شناخته شده است كه مبانی بسیار متفاوتی با آنچه كه ما تصور می‌كنیم برای خود دارند. این مكاتب درمانی دربین پزشكان و در میان بسیاری از مردم طرفدارانی دارد و روز به روز در حال گسترش است. بطوری كه برخی از گزارشها گرایش بیش از 50 درصدی را در كشوری مانند آمریكا نشان می‌دهد.

مكاتب درمانی زیادی از دیرباز در جوامع مختلف وجود داشته‌است. اما بدلیل گسترش سریع روش درمانی جدید در كشورهای غربی و بدنبال آن در سایر كشورها به یك روش و یا مكتب بی‌منازع تبدیل شد. در سالهای اخیر بدلیل گسترش تفكرات بازگشت به طبیعت و عدم پاسخ دانش پزشكی رایج در حل تمامی مشكلات و بیماریها، بخصوص بیماریهای مزمن و همچنین هزینه‌های بالای درمانی، شاهد ظهور و بازگشت مكاتب درمانی متعدد درحوزه پزشكی بوده‌ایم.

پیدایش وبازگشت مكاتب درمانی در پزشكی، عرصه دامپزشكی را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است و تقریباً تمانی مكاتبی كه در پزشكی رواج یافته است (بجز مواردی همچون ذهن درمانی و هیپنوتیزم و...) در مورد حیوانات هم گسترش یافته است. پیدایش مكاتب درمانی درمورد حیوانات دست آموز و خانگی بیشتر تحت تاثیر پزشكی قرار گرفته است. بدلیل آنكه كه تمایل به حفظ و نگهداری و سلامت این حیوانات مشابه عضوی از اعضای خانواده در میان صاحبان این حیوانات وجود دارد. اما در مورد حیواناتی كه مصرف غذایی برای انسان دارند موضوع كمی متفاوت است. نگرانی از ورود مواد شیمیایی و باقیمانده‌های دارویی به مواد غذایی، وضع قوانین سخت گیرانه نظارتی بویژه در كشورهای اروپایی و آمریكایی، تمایل مصرف كنندگان به استفاده از مواد ارگانیك و افزایش قیمت این محصولات از دلایل اصلی گسترش این مكاتب درمانی در حیطه دامپزشكی است. علاوه بر این عدم توانایی طب رایج در درمان برخی بیماری‌ها را نیز نباید نادیده گرفت.

تقسیم بندیهای بسیار متنوعی برای این مكاتب و روشها صورت گرفته است كه در ضمن توضیحات بعدی به شرح آنها خواهیم پرداخت. یكی از این تقسیم بندیها بر اساس زمان و چگونگی ظهور آنها می‌باشد.

الف- مكاتب جدید: این مكاتب در چند صده اخیر بویژه در دوران معاصر رشد و توسعه یافته اند و تحولات صنعتی هم در شكل گیری آنها نقش داشته است، مانند: طب رایج، طب ارتومولكولار (اصلاح ساختار مولكولی بدن).

ب- مكاتب تكامل یافته : مكاتبی كه سرمنشاء اصلی آنها در طب قدیم بوده است ولی در سالهای اخیر توسعه و پیشرفتهای اساسی نموده است و بعنوان یك روش درمانی درآمده است. مانند:آروماتراپی، استئو تراپی، ماساژ تراپی.

ج- مكاتب قدیم: مكاتب درمانی كه سابقه چند هزار ساله دارند. مانند طب هندی، طب چینی، طب تبتی، طب یونانی( ایرانی)

این مقاله سعی دارد به توضیع تعدادی از مكاتب مهم و مورد استفاده در دامپزشكی و تفاوتهای آنها با یكدیگر و همچنین واژه‌های مصطلح در این زمینه به زبان ساده و در حد اختصار بپردازد.

1- دامپزشكی رایج conventional veterinary medicine

روش درمانی رایج كه به اسامی مختلفی مانند طب غربی، طب مدرن، طب متعارف، طب رسمى، پزشكى تكنیكى، طب علمى، آلوپاتى و طب شیمیایی نامیده می‌شود، همان روشی است كه همانند رشته‌های پزشكی در دانشكده‌های دامپزشكی كشور ما و همه جای دنیا تدریس می‌شود. این مكتب درمانی بر پایه علومی همچون آناتومی، فیزیولوژی، بیوشیمی و ارتباط ساختاری- عملکردی موجود بین سلولها، بافتها و ارگانهای بدن استوار شده است. هدف اصلی آن تشخیص و درمان بیماری‌ها با بکارگیری داروهای شیمیایی پرقدرت، جراحی، پرتوتابی و.... است. دو ویژگی بارز دیگر برای این طب قائل هستند.

الف- روش آلوپاتیک Allopathic یا درمان به ضد به معنای اینكه در مواجه با بیماری‌ها و علائم آن از مواد ضد آن استفاده می‌كند مانند داروهای ضدالتهاب، ضد تب، آنتی بیوتیك و... این واژه در مقابل هومیوپاتی به معنای درمان مشابه است.

ب- روش جز نگریReductionistic ، دیگر ویژگی بارز این طب در مقابل طب كل نگر است، به این معنا كه معمولاً هر بیمار و یا هراندام اصلی بدن را بصورت مجزا مورد بررسی و درمان قرار می‌دهد.

روش رایج درمانی دارای دستاوردهای و موفقیت های بسیار چشمگیری بویژه در درمان بیماریهای عفونی، كنترل بیماریهای واگیر و تكنیكهای جراحی پیرفته با خود به همراه داشته است. این طب توسط شخصی به نام پاراسلسوس در قرن شانزدهم بنیان گذاری شد. توسعه آن با تحولات صنعتی در كشورهای غربی هم زمان شد و به تدریج تقویت شد تا اینكه با توجه به برخی نارسایی‌ها و عوارض درمانی این طب حدود سال 1970 میلادی نهضتی صورت گرفت مبنی بر اینكه طب باید به صورت سنتی و قبلی خود بازگردد.

2- طب مكمل دامپزشكی Complementary veterinary Medicine

طب مكمل در دامپزشكی بر اساس باورهای روش پزشكی شكل گرفته است. و بر اساس این تفكر بنا نهاده شده است كه روش درمانی رایج كه همان روش غربی است روش اصلی درمان است و هر روش درمانی برای تكمیل این روش درمانی به عنوان مكمل شناخته می‌شود. بنابراین تمامی روشهای موجود درمانی به غیر از روش موجود طب مكمل نامیده می‌شود. این نام بیانگر این نكته است كه از این روش‌ها مى‌توان در كنار طب رایج و جهت تكمیل كردن آن براى رسیدن به سلامتى بیشتر استفاده كرد. البته این نوع نام گذاری مورد توافق بسیاری از محققان نمی‌باشد اما بدلیل كثرت استعمال مرسوم و متداول گردیده است. این واژه براى نخستین بار در سال ۱۹۸۱ در گزارشى كه توسط «بنیاد ترش هولد» درباره وضعیت روش‌هاى طبى جدا از پزشكى معمول جامعه به چاپ رسید به كار گرفته شده است. در بیشتر كشورهاى دنیا، به‌خصوص كشورهایى مانند آمریكا، انگلستان، فرانسه و آلمان كه خود از سردمداران طب غربى هستند، از این شیوه‌ها در كنار پزشكى رایج به‌ منظور تشخیص و درمان بیمارى‌ها استفاده مى‌شود. روش‌هاى طب مكمل هر روز از محبوبیت و استقبال گسترده‌ترى بهره‌مند مى‌گردند. براساس تعاریف موجود بسیاری از مكاتب و روشهای درمانی از جمله گیاه درمانی، طبیعت درمانی، طب سوزنی، طب سنتی ملل مختلف، طبیعت درمانی، هومیوپاتی، رفلكس درمانی، استئوتراپی، كاریوتراپی، آروماتراپی، ماساژ درمانی، آب درمانی و ده‌ها عنوان دیگر را می‌توان در زیر مجموعه طب مكمل قرار داد.

3- طب جایگزین Alternative veterinary Medicine

طب جایگزین یا موازی در واقع تفاوت اساسی با طب مكمل ندارد به جز اینكه می‌توان آنرا یك نامگذاری واقع بینانه‌تر برشمرد، از این لحاظ كه به مجموعه روشهای درمانی اطلاق می شود كه در كنار طب جدید قرار گرفته‌اند. در آمریكا این سیستم‌هاى درمانى تحت عنوان «طب جایگزین (جانشین)» شناخته مى‌شوند. این نام نشان دهنده آن است كه در بسیارى از موارد مى‌توان تنها با تكیه بر این روش‌ها، بیمارى را معالجه كرد و نیازى به مداخله پزشكى رایج نیست.

4- طب مكمل-جایگزین دامپزشكی Complementary and AlternativeVeterinaryMedicine

امروزه اكثر متخصصان این علوم ترجیح مى‌دهند تا از واژه مركب «طب مكمل- جایگزین» استفاده كنند. بنا به اختصار از واژه ( CAM) در حوزه پزشكی و از واژه CAVM در حوزة دامپزشكی استفاده كنند. بسیاری از طرفداران این طب خود را در زمره طب كل نگر می‌دانند. طب مكمل و جایگزین نیز تمامی مكاتب و روشهای درمانی بجز روش درمانی رایج را زیر مجموعه خود قرار می‌دهد.

درحال حاضر مؤسسات و مراكز متعددی در حوزه دامپزشكی جایگزین فعالیت دارند كه می‌توان به مركز AVMV: The Alternative Veterinary Medicine Centre اشاره نمود. تنوع زیاد گسترش سریع این مكاتب حتی محققین این رشته را در دچار نوعی سردرگمی كرده‌است. شاید یكی از بهترین دسته بندی‌ها را مركز ملی طب مكمل و جایگزین NCCAM [1] انجام داده است. بنا بر پیشنهاد مركز نامبرده این طب به 5 دسته كلی تقسیم می‌شود كه توضیحات آن در جدول زیر آمده است.

جدول : دسته بندی روشهای طب مكمل بر اساس مركز ملی طب جایگزین مكمل NCCAM

دسته اصلی درمانی

روشهای پزشكی جایگزین
AlternativeMedical Systems
روشهای درمان:طب آیروودا، طب چینی، طب بومی آمریكا، آفریقا، خاورمیانه تبت، هومیوپاتی، طبیعی درمانی

درمانهای ذهن- بدن

Mind-Body Interventions
روشهای درمان:هیپنوتیزم، مدیشن، موسیقی درمانی،

درمان برپایه بیولوژی

Biological Based Therapies
روشهای درمان:مكمل های غذایی

گیاهان دارویی

اصلاح ساختار مولكولی مانند كنسانتره های شیمیایی ( منیزیوم، ملاتونین و...) ومگا دوز ویتامین
روشهای متكی بر دستكاری بدن

Manipulative And Body Based Methods-
روشهای درمان:ماساژ، استئو پاتی ، دستكاری مفاصل Manipulation

دستكاری ستون فقرات Chiropractic

درمانهای انرژی

Energy Therapies

روشهای درمان:كیوگنگ، ریكی، بیوالكترو مگنتیك تراپی

درمانهای بیوالكنرومگنتیك

5- طب كل نگر (كل گرا) Holistic veterinary medicine

این طب بر این اعتقاد بنا نهاده شده است كه هر چیزى در دنیا خصوصیاتى بیش از خواص مجموعه اعضاء یا قسمت‌هاى تشكیل دهنده خود دارد. این دیدگاه را فلسفه كل‌گرایى مى‌نامند. بر این اساس در برخورد با بیمارى هر قسمت از بدن، تنها نگاه به آن قسمت و درمان آن كافى نیست، بلكه براى تشخیص و درمان درست باید به «كلیت» فرد نیز توجه داشت. این عنوان از اسامى رایجى است كه به كرات براى اشاره به طب مكمل- جایگزین به كار مى‌رود. معمولاً درمانگران این رشته‌ها از واژه طب كل‌گرا در مقابل طب جزءگراى غربى (Reductionistic Medicine) استفاده مى‌كنند و بدین ترتیب سعى در اثبات برترى این شیوه‌ها دارند. گروهى در زبان فارسى از مترادف‌هاى دیگرى نظیر «طب جامع» یا «طب جامع نگر» استفاده می‌كنند. این طرز تفكر نیز در بسیاری از كشورهای جهان دارای طرفدارانی است و دركشور آمریكا یك انجمن تحت عنوان انجمن آمریكایی طب كل نگر دامپزشكی The American Holistic Veterinary Medical Association

فعالیت دارد.

6- طب فراگیر یا كامل Integrative Veterinary Medicine

طب فراگیر یا طب كامل و یا طب تلفیقی روشی است كه طرفداران آن ادعا دارند باید بدون تعصب خاص از همه روشهای درمانی و حتی از روش درمانی موجود استفاده كرد این واژه نسبت به واژه های قبلی تازگی بیشتری دارد. اشكال این روش این است كه اگر چه دوری از تعصب در بكارگیری روش درمانی كار بسیار پسندیده‌ای است اما در عمل نمی‌توان بطور همزمان از تمامی روشهای موجود در مورد یك بیمار استفاده كرد طبیب و بیمار دچار سردرگمی می‌شوند و همینطور تربیت و آموزش افرادی كه به بیش چند رشته طبی تخصص كامل داشته باشد امكان پذیر نیست.

در دامپزشكی مركز و موسساتی در این زمینه فعالیت دارند كه از این میان می توان به مركزبهداشتی طب كل‌گرای حیوانات Integrative Animal Health Center (IAHC) و مؤسسه طب كل‌گرای دامپزشكی Veterinary Institute of Integrative Medicine اشاره نمود..

منابع :

1- روحبخش. عباس. پزشکی کل نگر به مثابه پدیده‌ای اجتماعی. نشریه تخصصی طب سنتی و مكمل درمانگر سال دوم شماره 5، بهار 84

2- دوستی، علی. عرصه نوین دانش پزشكی، طب مكمل مصاحبه با دكتر كیارش ساعتچی. مجله ارتباط مافوق. نسخه شماره 3 . 1385

3- گروه طب مکمل بیمارستان میلاد. درگاه طب مكمل – جایگزین http://www.cam.ir

4- میرغضنفری، سیدمهدی. مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران - ۱۳۸۵ سه شنبه ۱۴ آذر

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 255]