حذف صفرها از پول ملي; مزايا و معايب

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: حذف صفرها از پول ملي; مزايا و معايب
از لحظه اي كه خبر احتمال حذف صفر از پول ملي منتشر شد، كارشناسان و مسوولان نظام بانكي كشور در رد يا تاييد آن مساله به اظهارنظر پرداخته و از جوانب مختلف اثرات آن را مورد تجزيه و تحليل قرار داده اند. اين طرح از سال ها پيش در بين مقامات بانك مركزي مطرح بوده اما از همان ابتدا كه به سال ها پيش بر مي گردد به خاطر ترس از عواقب ناشي از اجراي نادرست و تحمل هزينه هاي آن، اجرايش تاكنون به تعويق افتاده است. اظهارنظر در مورد طرح حذف صفر از پول ملي همچون ديگر مسائل رايج جامعه در دو جبهه مخالفان و موافقان طرح صورت مي گيرد. به اعتقاد موافقان برخي از كشورها مانند ايران كه با كاهش ارزش پول ملي مواجه بوده اند، از روش حذف صفر استفاده كرده اند. با توجه به موفق بودن اين حركت در كشورهايي چون روسيه، ايتاليا، تركيه، فرانسه و آلمان مي توان به طور دقيق در مورد اجراي آن در ايران برنامه ريزي كرد. اما بايد معايب آن را در صورت صحيح انجام ندادن كار مورد توجه قرار داد. چراكه آن روز جبران راه رفته بسيار پرهزينه خواهد بود. ايران ويژگي هاي اقتصادي خاص خود را دارد و لذا بايد براي اين كار كارشناسي هاي دقيق انجام گيرد. مقايسه ايران با ساير كشورها اشتباهي بزرگ است چرا كه ما با برخي كشورها فرق داريم كه مهمترين دليل آن وجود رانت اقتصادي بسيار قوي است. قبل از حتي حذف يك صفر بايد رانتهاي اقتصادي موجود كشور حذف شوند و سپس با افزايش پول هاي خرد از افزايش بخشي از تورم جلوگيري كرد. به اعتقاد مخالفان در شرايط كنوني كشور كه هم بي نظمي اقتصادي به حد وفور و هم قوانين اقتصادي در حال تغيير است، دامن زدن به تغيير در واحد پول ملي، نه تنها دردي از جامعه را دوا نمي كند، بلكه بر دردهاي اقتصادي مي افزايد و تغيير واحد پولي قبل از حل مشكل رشد حجم پول، تاثير مثبتي در اقتصاد كشور نخواهد داشت.

پيشنهاد طرح

اين اقدام طي سال هاي اخير در ايران مطرح بوده به نحوي كه سال ها پيش تغيير واحد پولي كشور به واحدي با نام نور مطرح شد. اين بحث اولين بار در مجمع عمومي بانك مركزي با حضور رئيس جمهوري مطرح شد و مصباحي مقدم اين پيشنهاد را مطرح كرد. احمدي نژاد نيز از اين مساله استقبال كرد و تصميم گيري در اين باره را به سطوح تخصصي موكول كرد. رئيس جمهوري بر دو نكته تاكيد كرد و خواستار اقدام در خصوص آن شدند نخست اينكه اصلاح سيستم پولي و كاهش صفرها مورد بررسي قرار گيرد. ديگر اينكه آثار تورمي چك پول ها بررسي شود كه قسمت دوم اين موضوع تا حدودي با انتشار چك پول هاي 50 و 100 هزار توماني بانك مركزي و جمع آوري چك پول هاي متنوع بانك هاي گوناگون و بدون كمترين نظارت بانك مركزي با موفقيت انجام شد كه جاي تشكر فراوان از رئيس بانك مركزي دارد.(البته خريد و فروش ايران چك هاي جديد برخلاف گفته مظاهري در بانك ها توسط بوروكراسي خاص انجام مي شود كه هزينه فرصت بسيار بالايي دارد.) اما اگر بخش نخست بدون مطالعه انجام شود، مي تواند هزينه ها و خساراتي را به همراه داشته باشد. انجام اين كار نيازمند مطالعات جامع و دقيق، فراهم كردن مقدمات و توجيه افكار عمومي است. يعني اينكه حذف صفر از پول ملي ابزار و روشي است كه مي تواند مفيد باشد ولي بايد ابتدا مقدمات اوليه آن را فراهم كرد و براي مردم توضيح داد.

وضعيت ايران

امروزه به علت تورم استثنايي كه كشور ما با آن مواجه است، پول هاي درشت ما معادل پول خرد بسياري از كشورهاي جهان است. نقدينگي اضافه، تورم وارداتي، تفاوت افزايش توليد و افزايش تقاضا، افزايش دارايي هاي خارجي بانك مركزي، زياد شدن اعتبارات بانكي و دريافت هزاران ميليارد تومان اعتبارات توسط بانك ها از بانك مركزي (كه باعث رشد شتابان نقدينگي جامعه شد) از جمله دلايل رشد نرخ تورم بود. در حال حاضر هزار تومان كشورمان نزديك به يك واحد پولي تعدادي از كشورهاست. اين وضعيت ناشي از كاهش ارزش پول ايران طي دهه هاي اخير بوده و اين افت مشكلاتي را به لحاظ عيني و ذهني پديد آورده است. مردم در مقايسه با پول ساير كشورها در سفرها و مبادلات خارجي احساس خود كم بيني مي كنند. با اين حال آنچه تغيير واحد پول را در ايران ناممكن مي سازد، تورمي است كه در سال هاي اخير نه تنها كاهش نيافته بلكه بيشتر از قبل هم شده است. نرخ تورم در خوش بينانه ترين حالت بيش از 20 درصد مي باشد. ضمنا در مورد مسكوكات پولي نيز ارزش واقعي سكه ها بيش از ارزش اعتباري آنها شده است. در نتيجه سوداگران به جمع آوري سكه و ذوب آنها و قاچاق به خارج كشور روي آورده اند.
سياست هاي اقتصادي كشور طي ساليان گذشته باعث كاهش سريع و عجيب ارزش پول ملي شده به طوري كه امروز زمان تغيير در اين مساله مي باشد و ديگر نمي توان مانند روال گذشته ادامه داد. جهت اتخاذ تمهيداتي براي كاهش اثرات تورمي و جلوگيري از آسيب پذيري سپرده گذاران خرد در اثر اين تغيير، بسياري از كشورها اقدام به تغيير واحد پول خود كرده اند و با دادن عنوان جديد به پول ملي خود تاحدودي از مشكلات و درگيري هاي اقتصادي خود كاسته اند.

تجربه تركيه

در زمان رياست ژنرال دوگل بر فرانسه، فرانك جديد به جاي فرانك بي ارزش قبلي مورد استفاده قرار گرفت تا ارزش واحد پولي اين كشور يك بار ديگر بالا رود. در روسيه نيز پس از فروپاشي نظام سوسياليستي و با توجه به بي ارزش شدن روبل بر اثر تورم بسيار، واحد پول اين كشور به روبل جديد تغيير پيدا كرد كه معادل هزار روبل قديم بود. به عبارت بهتر صفر از اسكناس هاي اين كشور برداشته شد.از آغاز سال 2005 اسكناس هاي جديد تركيه منتشر شد. هر لير جديد تركيه معادل يك ميليون لير قديم بود و بدين ترتيب شش صفر از اسكناس هاي تركيه حذف شد.
واقعيت اين است كه طي 25 سال قبل از اجراي اين طرح تركيه چنان تورمي را تجربه كرد كه شايد در هيچ كشور ديگري در آن دوران سابقه نداشته باشد. در اواخر سال 1981 بود كه اسكناس هاي 5 هزار ليري به عنوان درشت ترين اسكناس هاي تركيه به گردش درآمد كه ارزش آن برابر 39 دلار آمريكا بود. 10 سال بعد بانك مركزي تركيه اسكناس هاي يكصد هزار ليري را به جريان انداخت كه در آن زمان20 دلار ارزش داشت. پنج سال پس از آن چرخش اسكناس هاي يك ميليون ليري آغاز شد كه ارزش آن كمي بيش از 25 دلار بود. (اين اسكناس ها در زمان تغيير واحد پول تركيه تنها 66 سنت (0/66 دلار) ارزش داشت.)
جمعه 15 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 308]