آيين‌هاي رمضان در ميان مردم آذربايجان غربي

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: آيين‌هاي رمضان در ميان مردم آذربايجان غربي
داخلي. اجتماعي. فرهنگي. آيين‌ها. رمضان.

مردم آذربايجان غربي، رمضان را ماه نيايش و دعا، ماه عبادت و رستگاري و منتسب به امام اول شيعيان، حضرت علي (ع) مي‌دانند.

بر اساس سنت‌هايي، در آذربايجان غربي، مردم، روزه گرفتن را از چند روز مانده به ورود به اين ماه شروع مي‌كنند.

مردم آذربايجان غربي معتقدند ماه رمضان ماه پاكي‌ها، صافي و زلالي‌ها و خودسازي است و خير و بركت خداوند در اين ماه بيشتر از هر ماه ديگري بر سفره‌هاي روزه‌داران نازل مي‌شود.

در شب آغاز ماه رمضان در گذشته‌هاي نه چندان دور، رويت هلال در شهرها و روستاهاي استان، با آداب ويژه‌اي توام بوده است.

در ايام گذشته، اكثر اهالي در آذربايجان غربي، براي رويت هلال ماه در روزهاي پاياني شعبان‌المكرم به پشت بام منازل مي‌رفتند و با مشاهده هلال ماه به شادماني پرداخته و با ذكر صلوات و با دعاخواني ورود ماه رمضان را به يكديگر تبريك و تهنيت مي‌گفتند.

بزرگترها بعد از رويت هلال ماه رمضان به چهره يك كودك معصوم يا يك فرد مومن و نمازخوان نگاه مي‌كردند و اعتقاد داشتند كه نگريستن به صورت آدم‌هاي بي نماز و روزه‌خوار خوش يمن نخواهد بود.

نگاه كردن به آيينه و فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد (ص)، بعداز رويت هلال ماه هنوز هم به عنوان يك رسم در بين پيران مناطق روستايي آذربايجان - غربي مرسوم است.

در روستاهاي آذربايجان غربي، زنان روستايي در ماه رمضان مانند عيد نوروز، اقدام به غبارگيري از منازل و تميز كردن اسباب و وسايل خانه مي‌كردند.

زنان مومنه استان بر اين اعتقاد بودند كاشانه و خانه‌اي كه براي شروع ماه رمضان پاك و تميز نباشد خير و بركت ماه مهماني خدا از آن گريزان مي‌شود.

همچنين زنان روستايي در آستانه ماه رمضان، انواع خوراكي‌ها و حلوا و شيريني‌ها را براي اهل خانه و مهمانان خود مهيا مي‌ساختند.

حلواي ماه رمضان در بين مردم روستايي به "تره" مشهور است كه آرد آن را با مقداري شير آميخته كرده و پس از آنكه خشك شد با روغن حيواني يا معمولي سرخ كرده و به آن عسل اضافه مي‌كنند.

پختن نوعي نان محلي با عنوان "ياغلي فتير" (نوعي نان روغني) نيز در ماه رمضان در بين خانواده‌هاي روستايي استان رواج داشت.

اين نان علاوه بر مصرف در سر سفره خانواده‌ها، به نيت نذري و هديه به همديگر داده مي‌شد و معتقد بودند كسي كه اين نان را بخورد در طول روز گرسنه نمي‌شود.

در روستاهاي اين استان در ماه رمضان، وسيله آگاه شدن مردم از اوقات شرعي عمدتا به وسيله موذن‌هاي روستايي، حركت ستارگان و بالاخره بانگ صبحگاهي خروس‌هاي محلي بود.

در بين مردم عامه، زمان سحري خوردن در بين مردم منطقه به "اوباش" يا "اوباش دان" مشهور است و وقت آن نيز يك ساعت مانده به اذان صبح است.

موذنان روستايي با صداي نافذ و گيرايي، وقت سحر را در پشت بام‌هاي منازل يا مساجد روستايي با دعايي كه در محل به آن "مناجات" مي‌گويند اعلام مي‌داشتند.

"مناجات" شامل چند قطعه دعا به زبان‌هاي عربي و تركي و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) بوده است.

ماه رمضان، هنوز هم در آذربايجان غربي ماه احسان، اطعام و تجديد دوستي‌هاست و اكثر خانواده‌ها سعي مي‌كنند حداقل براي يكبار در طول اين ماه براي افراد فاميل و نزديكان افطاري بدهند.

دادن افطاري جمعي براي مستمندان، هنوز هم در سطح برخي از مساجد شهري و روستايي استان در شب‌هاي ماه رمضان مرسوم است.

دركنار غذاهاي مخصوص اين ماه، وسايل پذيرايي از مهمانان در ماه رمضان، انواع حلوا و نان روغني، مرباهاي مختلف و محصولات بومي را شامل مي‌شود.

نماز خواندن و عبادت در ماه رمضان در سطح مساجد آذربايجان غربي هنوز هم با شور و حال خاصي همراه بوده و استقبال از نمازهاي جماعت در اين ماه در مقايسه با ساير ايام بيشتر است.

حضور زنان، مردان و كودكان در مساجد در شب‌هاي رمضان، بعد از افطار در شهرهاو روستاهاي استان جذبه و حال و هواي ديگري دارد.

شور و حال شركت مردم در آيين‌هاي عبادي مساجد، در ليالي قدر، اوج مي‌گيرد كه در سال‌هاي اخير حضور مردم بخصوص جوانان در مراسم اعتكاف شبهاي قدر به يك حركت زيبا و معنوي تبديل شده است.

در سال‌هاي اخير براي شب‌هاي قدر و آيين احيا برنامه‌هاي خاصي از سوي هيات‌هاي مذهبي و نهادهاي متولي منظور و اجرا مي‌شود.

بزرگترهاي خانواده براي تشويق كم‌سالان و نوجوانان به روزه گرفتن، در آذربايجان غربي ماه رمضان را به دو قسمت ‪ ۱۵‬روزه تقسيم مي‌كردند و از ‪۱۵‬ روز اول به عنوان از سربالايي بالا رفتن كه لذت معنوي خاصي دارد و از ‪۱۵‬ روز دوم به عنوان حركت در سراشيبي كه يعني سختي‌هاي روزه در حال تمام شدن است ياد مي‌كردند.

ماه رمضان در استان، طنزهاي خاص خود را دارد كه به تناسب افراد و موقعيت‌هاي ماه به‌كار برده مي‌شود.

روز آخر ماه رمضان در آذربايجان غربي به "عرفه" مشهور است روز زيارت اهل قبور و تهيه لوازم عيد فطر است.

مردم روستاهاي اروميه و شهرهاي ديگر آذربايجان غربي در روز عرفه به‌طور دسته جمعي به زيارت اهل قبور مي‌روند و حلوا و خرما يا نقلي را كه با خود برده‌اند را خيرات مي‌كنند.

در روز عرفه سرپرست خانواده با محاسبه ميزان فطريه افراد آن را از قوت سالانه يا از پول توي جيبي جدا كرده و در محل خاصي قرار مي‌دهد.

فطريه در روستاها شامل آرد يا گندم مي‌شود كه سرپرست خانواده آن را در پشت در و در داخل منزل قرار مي‌دهد كه در اولين فرصت به افراد فقير و مستمند تحويل داده شود.

در برخي از مناطق روستايي و شهري استان در روز پاياني ماه رمضان بعد از اداي فريضه مغرب و عشا، آيين خداحافظي ماه رمضان برگزار مي‌شود كه اين آيين شامل نمازهاي مستحبي و دعاهاست.

در آيين وداع با ماه رمضان كه با طول و تفصيل زياد در بين مردم اهل تسنن آذربايجان غربي برگزار مي‌شود روزه‌داران طي دعاهايي خاص از خداوند متعال مي‌خواهند آنان و خانواده‌شان را براي عبادات ماه رمضان سال آينده صحيح و سالم نگاه دارد.ك/‪۴‬
پنجشنبه 14 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 145]