خاتميت پيامبر اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: آيت‏الله ناصر مکارم شيرازى
پيامبر اسلام آخرين پيامبران خداست و سلسله نبوت با او پايان مي‏پذيرد و اين از «ضروريات آئين اسلام‏» است.
معنى «ضرورى» اين است که هرکس وارد صفوف مسلمين شود، بزودى مي‏فهمد که همه مسلمانان به‏اين مطلب عقيده دارند و از واضحات و مسلمات نزد آنان است، يعنى همانگونه که هرکس با مسلمانان سر و کار داشته باشد مي‏داند آنها از نظر مذهبى تاکيد روى اصل «توحيد» دارند، همچنين مي‏داند روى «خاتميت پيامبر» نيز همگى توافق دارند، و هيچ گروهى از مسلمانان در انتظار آمدن پيامبر جديدى نيستند.
درحقيقت قافله بشريت در مسير تکاملى خود با بعثت پيامبران مراحل مختلف را يکى پس از ديگرى طى کرده است و به مرحله‏اى از رشد و تکامل رسيده که ديگر مي‏تواند روى پاى خود بايستد، يعنى با «استفاده از تعليمات جامع اسلام مشکلات خود را حل کند».
به‏تعبير ديگر: اسلام قانون نهايى و جامع دوران بلوغ بشريت است، از نظر اعتقادات کاملترين محتواى بينش دينى و از نظر عمل نيز چنان تنظيم يافته که بر نيازمنديهاى انسانها درهر عصر و زمانى منطبق است.
دليل بر خاتميت پيامبر
براى اثبات اين مدعا دلائل متعددى داريم که از همه روشنتر سه دليل زير است:
1 - ضرورى بودن اين مساله، گفتيم هرکس با مسلمانان جهان در هر نقطه تماس گيرد درمي‏يابد که آنها معتقد به خاتميت پيامبر اسلامند، بنابراين اگر کسى اسلام را ازطريق دليل و منطق کافى پذيرفت، راهى جز پذيرش اصل خاتميت ندارد.
2 - آيات قرآن نيز دليل روشنى بر خاتميت پيامبر اسلام است، از جمله: آيه 40 از سوره احزاب:
ما کان محمد ابا احد من رجالکم و لکن رسول‏الله و خاتم‏النبيين.
پيامبر اسلام پدر هيچيک از مردان شما نبود، او تنها رسول خدا و خاتم انبياء است.
اين تعبير هنگامى گفته شد که مساله پسرخواندگى در ميان اعراب رواج داشت، آنها فردى را که از پدر و مادر ديگرى بود به‏عنوان فرزند خود برمي‏گزيدند و همچون يک فرزند حقيقى داخل خانواده آنها مي‏شد، محرم بود، ارث مي‏برد و مانند آن.
اما اسلام آمد و اين رسم جاهليت را ازبين برد وگفت: پسر خوانده‏ها هرگز مشمول قوانين حقوقى و شرعى فرزند حقيقى نيستند ازجمله «زيد» که پسرخوانده پيامبر اسلام بود و نيز فرزند پيامبر محسوب نمي‏شد، لذا مي‏گويد شما به جاى اينکه پيامبر اسلام را پدر يکى از اين افراد معرفى کنيد او را به دو وصف حقيقيش توصيف کنيد: يکى وصف «رسالت‏» و ديگرى «خاتميت‏».
اين تعبير نشان مي‏دهد که خاتميت پيامبر اسلام همچون رسالتش براى همگان روشن و ثابت و مسلم بود.
تنها سؤالى که در اينجا باقى مي‏ماند اين است که مفهوم حقيقى «خاتم‏» چيست؟
«خاتم‏» از ماده «ختم‏» به معنى پايان دهنده و چيزى است که به وسيله آن کارى را پايان مي‏دهند، مثلا به مهرى که در پايان نامه مي‏زنند «خاتم‏» مي‏گويند و اگر مي‏بينيم به‏انگشتر نيز «خاتم‏» گفته شده به خاطر اين است که نگين انگشتر در آن عصر و زمان به جاى مهر اسم به کار مي‏رفته، و هرکس پاى نامه خود را با نگين انگشترش که روى آن اسم يا نقشى کنده بود مهر مي‏کرد و اصولا نقش نگين انگشتر هرکس مخصوص به خود او بوده است.
در روايات اسلامى مي‏خوانيم: هنگامى که پيامبر، صلي‏الله‏عليه‏وآله، مي‏خواست نامه‏اى براى پادشاهان و زمامداران آن زمان بنويسد و آنها را به اسلام دعوت کند، خدمتش عرض کردند: معمول سلاطين عجم اين است که بدون مهر، نامه‏اى را نمي‏پذيرند، پيامبر، صلي‏الله‏عليه‏وآله، که تا آن زمان نامه‏هايش کاملا ساده و بدون مهر بود، دستور فرمود انگشترى براى او تهيه کردند و بر نگين آن جمله «لااله‏الاالله، محمد رسول‏الله‏» را نقش کردند، پيامبر بعد از آن دستور مي‏داد نامه‏ها را به وسيله آن مهر کنند.
بنابراين معنى اصلى خاتم همان پايان‏دهنده و ختم‏کننده است.
3 - روايات فراوانى نيز داريم که بروشنى خاتميت پيامبر را ثابت مي‏کند از جمله روايات زير است:
الف) در حديث معتبرى از جابربن عبدالله انصارى از پيامبر چنين نقل شده است که فرمود:
مثل من در ميان پيامبران همانند کسى است که خانه‏اى را بنا کرده و کامل و زيبا شده تنها محل يک خشت آن خالى است، هرکس در آن وارد شود و نگاه به آن بيفکند مي‏گويد: چه زيباست ولى اين جاى خالى را دارد، من همان خشت آخرم و پيامبران همگى به من ختم شده‏اند. (1)
امام صادق، عليه‏السلام، مي‏فرمايد:
حلال محمد حلال ابدا الى يوم القيامة و حرامه حرام ابدا الى يوم القيامة.
حلال محمد حلال است تا روز رستاخيز و حرام او حرام است تا روز رستاخيز» (اصول کافى، ج 1، ص 58).
در حديث معروفى که شيعه و اهل تسنن از پيامبر نقل کرده‏اند مي‏خوانيم که او به على (ع) فرمود:
انت منى بمنزلة هارون من موسى الا انه لا نبى بعدى.
تو نسبت‏به‏من همچون هارون نسبت‏به‏موسى هستى، جز اينکه بعد از من پيامبرى نخواهد بود.
و دهها حديث ديگر.
در زمينه خاتميت پيامبر اسلام سؤالاتى است که توجه به‏آنها لازم است:
1 - بعضى مي‏گويند اگر فرستادن پيامبران يک فيض بزرگ الهى است، چرا مردم زمان ما از اين فيض بزرگ محروم باشند؟ چرا راهنماى جديدى براى هدايت و رهبرى مردم اين عصر نيايد؟!
اما آنها که چنين مي‏گويند درحقيقت از يک نکته غافلند و آن اينکه محروميت عصر ما نه به خاطر عدم لياقت آنهاست، بلکه بخاطر آنست که قافله بشريت در مسير فکرى و آگاهى به پايه‏اى رسيده است که مي‏تواند با دردست داشتن تعليمات پيامبر اسلام به راه خود ادامه دهد.
بد نيست در اينجا مثالى بزنيم:
پيامبران اولوالعزم يعنى آنها که داراى دين و آئين جديد و کتاب آسمانى بودند پنج نفر بودند «نوح، ابراهيم، موسى، عيسى و پيامبر اسلام، عليهم‏السلام‏» اينها هرکدام در يک مقطع خاص تاريخى براى هدايت و تکامل بشر تلاش کردند، و اين قافله را از يک مرحله گذرانده در مرحله دوم به پيامبر اولوالعزم ديگرى تحويل دادند، تا به مرحله‏اى رسيد که اين قافله راه نهايى را يافت و همچنين توانايى بر ادامه راه را.
درست همانند يک محصل که پنج مرحله تحصيلى را طى مي‏کند تا دوران فراغت از تحصيل برسد (البته فراغت از تحصيل معنى ندارد و منظور ادامه راه با پاى خويش است):
دوره دبستان، دوره راهنمايى، دوره دبيرستان، دوره ليسانس و دوره دکترا.
اگر يک دکتر به‏مدرسه و دانشگاه نمي‏رود مفهومش اين نيست که لياقت ندارد، بلکه به خاطر اين است که اين مقدار معلومات دراختيار دارد که به کمک آن مي‏تواند مشکلات علمى خود را حل کند و به مطالعاتش ادامه دهد و پيشرفت کند.
2 - با اينکه جامعه بشرى دائما درحال دگرگونى است، چگونه مي‏توان با قوانين ثابت و يکنواخت اسلام پاسخگوى نيازهاى آن بود؟ !
درجواب مي‏گوييم: اسلام داراى دو گونه قوانين است: يک سلسله از قوانين که مانند صفات ويژه انسان ثابت و برقرار است، همچون لزوم اعتقاد به توحيد، اجراى اصول عدالت، مبارزه با هرگونه ظلم و تعدى و اجحاف و...
اما قسمتى ديگر يک سلسله اصول کلى و جامع است که با دگرگون شدن موضوعات آن صورت تازه‏اى به‏خود مي‏گيرد و پاسخگوى نيازهاى متغير هر زمان است.
مثلا يک اصل کلى در اسلام داريم، تحت عنوان «اوفوا بالعقود» که مي‏گويد: به قراردادهاى خود احترام بگذاريد و به آنها وفادار باشيد.
مسلما با گذشت زمان انواع تازه‏اى از قراردادهاى مفيد اجتماعى و تجارى و سياسى مطرح مي‏شود که انسان مي‏تواند با درنظر گرفتن اصل کلى بالا به آن پاسخ دهد.
و نيز يک اصل کلى ديگرى داريم به‏عنوان «قاعده لاضرر» که مطابق آن هر حکم و قانونى سبب زيان فرد يا جامعه شود بايد محدود گردد.
ملاحظه مي‏کنيد که تا چه‏حد اين قاعده کلى اسلامى کارساز و حل‏کننده مشکلات است، و از اينگونه قواعد در اسلام فراوان داريم، و با استفاده از همين اصول کلى است که مي‏توانيم مشکلات پيچيده دوران بعد از انقلاب شکوهمند اسلامى را حل کنيم.
3 - شک نيست که ما در مسائل اسلامى نياز به رهبر داريم، و با فقدان پيامبر و غيبت جانشين او، مساله رهبرى متوقف مي‏شود و با توجه به اصل خاتميت انتظار ظهور پيامبر ديگرى را نيز نمي‏توان داشت، آيا اين امر ضايعه‏اى براى جامعه اسلامى نيست؟
در پاسخ مي‏گوييم براى اين دوران نيز پيش‏بينى لازم در اسلام شده است و از طريق «ولايت فقيه‏» است که رهبرى را براى فقيهى که جامع‏الشرايط و داراى علم و تقوى و بينش سياسى در سطح عالى باشد تثبيت کرده است و طريق شناخت چنين رهبرى نيز بروشنى در قوانين اسلام ذکر شده، بنابراين از اين ناحيه نگرانى وجود نخواهد داشت.
بنابراين ولايت فقيه همان تداوم خط انبياء و اوصياى آنها است، رهبرى فقيه جامع‏الشرايط دليل بر اين است که جوامع اسلامى بدون سرپرست رها نشده‏اند. (2)
[B]پى‏نوشت: 1. تفسير مجمع‏البيان.
2. براى توضيح بيشتر به کتاب «طرح حکومت اسلامى‏» از همين مؤلف مراجعه نمائيد.
[/B]

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 389]