كتاب انديشه - نقش زن در اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: كتاب انديشه - نقش زن در اسلام
كتاب انديشه - نقش زن در اسلام

بي‌نظير بوتو / ترجمه‌: آرش عزيزي:مسلمانان بر خلاف رويكرد ساير مذاهب بزرگ نسبت به غيرمومنين، يهودي‌ها و مسيحيان را به عنوان «اهل كتاب» مي‌پذيرند. اينگونه است كه تروريست‌هاي جهاني مسلمان، از جمله اسامه بن‌لادن، جهالت خيره‌كننده‌اي از اسلام نشان داده‌اند. آنان پيغام اسلام را تحريف مي‌كنند و در عين حال با نام مذهب مردم را به راه تروريسم جذب مي‌كنند. بن‌لادن مدعي است: «دشمني بين ما و يهوديان به مدت‌ها قبل باز مي‌گردد و ريشه‌دار است. شكي نيست كه جنگ بين ما غيرقابل اجتناب است.» اين اظهار نظر مغاير با 1300 سال همزيستي مسالمت‌آميز مسلمانان و يهوديان به‌خصوص در خاورميانه و اسپانيا است. در واقع روابط بين اين دو جامعه تاريخا بسيار خوب بوده است. در واقع وقتي يهوديان اسپانيا در عصر تفتيش عقايد تبعيد شدند، آناني كه فرار كردند تقريبا بلااستثنا تصميم به اقامت در كشورهاي مسلمان گرفتند چراكه مي‌دانستند در آنجا از آنها استقبال مي‌شود و پذيرفته مي‌شوند و همين هم شد.

همين گونه تعصب، مغاير با آموزه‌هاي پيامبر و اصول اسلام، را اخيرا از سوي انجم چادري، از روحانيون تندروي بريتانيا، در مصاحبه‌اي با استفن ساكور در شبكه بي‌بي‌سي شاهد بوديم. از گفته‌هاي معروف چادري اين بود كه: «وقتي مي‌گوييم «مردم معصوم» منظورمان مسلمانان است و اما نامسلمانان... آنها اسلام را نپذيرفته‌اند و تا جايي كه به ما مربوط مي‌شود اين جنايتي عليه خدا است.» او سپس ادامه داد: «بايد به خاطر الله متنفر بود و دوست داشت... من بايد از هر چه كه اسلام نيست متنفر باشم.» گفته‌هاي او متناقض با پيام‌هاي اسلامي است كه تمام مومنان به يك خدا را «مسلمان» مي‌داند و قدوسيت تمام متون مذهبي اصلي در يهوديت، مسيحيت و اسلام را مي‌پذيرد. با اين همه، اين سوءتعبيرهاي تنفرآميز توجه رسانه‌ها را جلب مي‌كند و اينگونه به بخشي از تحريف وسيع اسلام بدل مي‌شود.
اخيرا در تلويزيون آمريكا ديديم كه آن كولتر، كارشناس راست‌گرا، گفت يهوديان بايد «تكميل» شوند و تكميل شدن يعني مسيحي شدن و با اين حرف جنجال بسياري آفريد. او بارها مسيحيان را «يهوديان تكميل‌شده» خواند. در متون مقدس و آموزه‌هاي اسلام شاهد هيچ مفهوم مشابهي از اختصاصي بودن مذهب نيستيم. در اسلام تمام مذاهب تك‌خدايي راه‌هايي به رستگاري هستند. در اسلام مسلمانان، يهوديان، مسيحيان و تمام كساني كه به خداي واحد معتقدند توسط خدا و بر اساس اعمال انساني خود در زمين مورد قضاوت مي‌گيرند و نه بر اساس مذهب مشخصي كه به تعاليمش عمل مي‌كنند.
من در خانه‌اي مملو از برابري جنسيتي بزرگ شدم. والدين من همان انتظاري را از دو دختر خود داشتند كه از دو پسر خود. مسووليت‌ها و وظايف ما يكسان بود. و مهم‌تر از همه فرصت‌ها و موقعيت‌هايمان هم يكسان بود. هر چهار نفر ما- دو پسر، دو دختر- بهترين تحصيلات ممكن را دريافت كردند و نه تنها اجازه يافتند كه ازشان انتظار مي‌رفت در بهترين دانشگاه‌هاي جهان راه يابند و به يك اندازه سخت درس بخوانند. هر چهار نفر ما با اين باور بزرگ شديم كه وظيفه داريم هر آنچه را در اختيار ما گذاشته شده در حق جامعه جبران كنيم: با خدمت به مردم، با خدمت به جامعه. ما را تشويق كردند كه حرفه‌هايمان را دنبال كنيم و به‌خصوص حرفه‌هايي كه به نفع مردم باشد. بهمان آموختند كه هيچ وقت محدوديت‌هاي مصنوعي بر قابليت‌هايمان در زندگي را نپذيريم.
برابري فرزندان دختر و پسر بي‌شك هنجارخانواده من بود. سر شاه نواز بوتو، پدربزرگ من و ذوالفقار علي بوتو، پدرم، مصرانه مي‌خواستند دختران‌شان درس بخوانند و اين مغاير با قرن‌ها سنت سندي (و سنت ساير جوامع مسلمان) بود. در خانواده بوتو، پسر و دختر مساوي بودند. و وقتي زمان آن رسيد كه جايگاه و ميراث پدرم ادامه يابد و حزب مردم پاكستان رهبري شود، من به عنوان فرزند ارشد پدرم رهبر مبارزه براي دموكراسي شدم. هيچ يك از هواداران پدر من بر پايه جنسيت با من مخالفت نكرد. اين برابري جنسيتي در اسلام است كه من با آن بزرگ شدم. همين برابري جنسيتي است كه به پسر و دو دختر من به ارث رسيده. و من مي‌دانم كه اين برابري جنسيتي مشخصا در اسلام آمده و مورد حمايت اسلام است.
براي درك نقش زن در اسلام بايد كتاب مقدس مسلمانان را در چارچوب مشخص آن مطالعه كنيم. قرآن در دوره‌اي از تاريخ آمد كه زنان تقريبا در تمام جوامع نابرابر به حساب مي‌آمدند و اغلب چيزي بيش از برده دانسته نمي‌شدند، به‌خصوص در شبه‌جزيره عربستان. بعضي نوزادان دختر را زنده زنده به خاك مي‌سپردند. به ما آموختند كه اسلام طرفدار آزادي انسانيت از عصر بت‌پرستي و تاريكي بود. اسلام كشتن دختران را ممنوع كرد و به زنان حق طلاق، حضانت فرزند، نفقه، و ارث داد آن هم بسيار پيش از اينكه جوامع غربي اين اصول را بپذيرند. اسلام بر اهميت تحصيلات و دانش و شفقت و نگهداري از ضعفا و فقرا و بينوايان تاكيد كرد. پيام اسلام بدين‌سان به نفع حقوق زنان است. اما با گذشت زمان ارزش‌هاي قبيله‌اي دوباره حاكم شد. شرايط اجتماعي در خاورميانه، آفريقا و آسيا در قرون وسطي رو به زوال گذاشت و در جوامع اسلامي منجر به عقبگرد در برابري جنسيتي شد كه امروز شاهد آن هستيم. اعمالي همچون پوشش برقه، انزواي زنان در خانه، ختنه زنان و منع تحصيلات زنان همه از سنت‌هاي قبيله‌اي مختلف مي‌آيد كه پايه‌اي در اسلام ندارند. سنت‌گرايان در مسائل جنسيتي در واقع رويزيونيست‌هاي اجتماعي هستند. آنها زن را با مرد (شوهر و پدر) تعريف مي‌كنند و عامدانه تفسيرهايي خشك‌ از قانون ارائه مي‌دهند تا زنان را از آموزه‌هاي ضروري قرآن محروم كنند. به بيان ديگر، اثر سياسي تبعيض جنسيتي نه تنها تبعيض اجتماعي عليه زنان و دختران كه محدود ساختن ضروريات تكثرگراي قرآن است. در نتيجه «تا زماني كه شريعت شروع به شكل گرفتن كرد انواع تفكرات پيشااسلامي و غيراسلامي مثلا از جوامع غيرعربي همچون تمدن‌هاي هلني و ساساني بر تفكر علماي اسلام اثر گذاشته بود.» (شريعه قانون اسلامي است و شامل تفاسيري از قرآن و درس‌هايي از زندگي پيامبر (سنت) مي‌شود. اينها مدام ساخته و پرداخته مي‌شوند و در نتيجه شريعه پويا است و مدام تغيير مي‌كند).
پس بايد پيغام اسلام را بسته به موقعيت كنوني تفسير كرد. بايد به اصول نگاه كنيم و ببينيم آنها در ميان تكامل جامعه و عروج چالش‌هاي جديد ما را چگونه در عمل راهنمايي مي‌كنند. تقريبا تمام قطعات قرآن از نظر فكري محرك هستند. مسلمانان تشويق شده‌اند كه منطق خود را به‌كار برند، مشورت كنند و بر سر كاربست اصول قرآني به اجماع برسند؛ تقريبا تمام اين اصول همگاني، وسيع و قابل انعطاف هستند و مباحثه، تفسير و انعطاف مي‌طلبند.
آنچه خوانديد بخشي از آخرين كتاب بي‌نظير بوتو، سياستمدار فقيد پاكستاني با عنوان «آشتي: اسلام، دموكراسي و غرب» است كه در روزهاي زوج هفته در صفحه كتاب انديشه كارگزاران منتشر مي‌شود. ترجمه‌هاي قرآن اين بخش از الهي قمشه‌اي است.
دوشنبه 4 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 308]