كم خوني , فقر آهن

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: كم خوني , فقر آهن
براساس گزارشهاي سازمان بهداشت جهاني، كم خوني به عنوان يك مشكل مهم بهداشتي مخصوصا در كشورهاي در حال توسعه به شمار مي آيد، بطوريكه دو ميليارد نفر از مردم جهان دچار كم خوني هستند. مهمترين و شايعترين علت كم خوني، كمبود آهن است كه در دورانهاي خاصي از زندگي خطر ابتلا به كمبود آهن و كم خوني ناشي از آن بيشتر مي شود. اين دورانها عبارتند از: دوران شيرخوارگي، سنين قبل از مدرسه، دوران بلوغ و نوجواني و دوران بارداري.
اهميت كم خوني , فقر آهن:
كم خوني فقر آهن بدليل عوارض بهداشتي، اجتماعي و اقتصادي داراي اهميت مي باشد. كم خوني فقر آهن در بزرگسالان، قدرت كاركردن را كاهش مي دهد در نتيجه فرد هميشه احساس خستگي مي كند و علاقه اي به بهبود كيفيت كاري خود ندارد. در شيرخواران و كودكان 6 ماهه تا 9 ساله اين عوارض متعدد مي باشد، بطوريكه باعث اختلال در تكامل و هماهنگي سيستم عصبي، اختلال در تكامل گفتاري، كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي، اثرات نامطلوب فيزيولوژيكي و رفتاري و كاهش مقاومت بدن دربرابر عفونتها مي گردد. در دوران شيرخوارگي معمولا اثرات و اختلالات ذهني ناشي از كم خوني، غير قابل جبران هستند، به طوريكه ضريب هوشي كودكان كم خون 5 تا 10 امتياز كمتر از حد طبيعي برآورد شده است. در زنان باردار باعث ضعف و ناتواني بدني، افزايش خطر مرگ و مير مادر به هنگام زايمان، افزايش خطر تولد نوزاد كم وزن نارس و سقط جنين مي گردد.
علائم كم خوني ناشي از فقر آهن:
در افراد كم خون زبان و مخاط داخل لب و پلك ها كم رنگ تر از حد طبيعي مي باشند و در كم خوني هاي شديد سبب گود شدن روي ناخن ( اصطلاحا ناخن قاشقي ) مي شود. در مواردي كه فرد دچار كمبود آهن مي باشد و ذخائر آهن بدنش كاهش يافته، احساس خستگي زودرس قبل از كم رنگ شدن زبان و مخاط داخل لب ها و پلك ها بروز مي كند. از جمله عوارض ديگر كم خوني فقر آهن : بي اشتهايي، سردرد، خستگي و بي حسي، بي تفاوتي، تنگي نفس، از بين رفتن بافت پوششي زبان همراه با سوزش و درد، تپش قلب، التهاب و زخم گوشه دهان و خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دستها و پاها، التهاب مزمن معده و در موارد نادر بزرگ شدن طحال و pica (خوردن مواد غير معمول مثل يخ، خاك، نشاسته ) ديده مي شود.
ميزان هموگلوبين كمتر از مقادير زير نشان دهنده كم خوني فقر آهن است:

دلائل كم خوني فقر آهن:
1-كمبود آهن در رژيم غذايي روزانه و يا پايين بودن جذب آهن رژيم غذايي ( آهن موجود در غذاهاي گياهي مثل حبوبات و سبزيجات به مقدار كم جذب مي شود )
2-افزايش نياز بدن به آهن در بارداري و رشد ( كودكي و نوجواني )
3-ازدست دهي مزمن خون ( دفع زيادي آهن به دليل خونريزي شديد در دوران قاعدگي و يا بيماريهاي دستگاه گوارش مثل زخم معده، زخم اثني عشر، بواسير و خونريزي مكرر بيني در كودكان )
4ابتلا به آلودگي هاي انگلي مثل ابتلا به كرم قلابدار و ژيارديا، همچنين ابتلاي مكرر به بيماريهاي عفوني مثل اسهال و عفونت هاي تنفسي كه به علت بي اشتهايي و كاهش جذب، موجب كمبود آهن مي شوند.
5عادات و الگوهاي نا مناسب غذايي مانند مصرف چاي همراه با غذا و يا بلافاصله پس از صرف غذا كه جذب آهن را به مقدار زيادي كاهش مي دهد، استفاده از نانهايي كه با خمير ورنيامده تهيه شده اند و تخليه ذخائر آهن در بدن زنان به علت بارداريهاي مكرر و با فاصله كمتر از 3 سال.
پيشگيري و درمان كم خوني ناشي از فقر آهن:
راههاي پيشگيري كم خوني ناشي از كمبود آهن بويژه در گروههاي آسيب پذير شامل: غني كردن مواد غذايي، تجويز املاح آهن در مواقع لزوم ( مثل زمان افزايش نياز در دوران شيرخواري و دوران رشد... ) و توصيه به مصرف بيشتر مواد غذايي كه منابع بسيار خوبي از آهن مي باشند ( جگر- گوشت قرمز و ... ) را مي توان پيشنهاد كرد.
جذب آهن اغلب تحت تاثير شكل آهن موجود در مواد غذايي مي باشد. آهن موجود در پروتئين هاي حيواني ( آهن هم ) مثل گوشت گاو، ماهي، گوشت پرندگان ( مرغ،... ) بيشتر جذب مي شود، در صورتي كه جذب آهن در پروتئين هاي گياهي ( آهن غير هم ) مثل سبزيجات و ميوه جات كمتر مي باشد. ( ميزان جذب آهن غير هم بين 3 تا %8 ) اسيد اسكوربيك ( ويتامين ث ) جذب آهن غير هم را افزايش مي دهد. معمولا مصرف ويتامين مشابه همراه آهن نيز توصيه مي شود.
- نوشيدن چاي يك ساعت قبل از غذا و يك تا 2 ساعت بعد از صرف غذا خودداري شود.
- براي جلوگيري از ابتلا به آلودگي هاي انگلي، اصول بهداشت فردي به خصوص شستن كامل دستها با آب و صابون قبل از تهيه و مصرف غذا و پس از هر اجابت مزاج رعايت شود.
- استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده در برنامه غذايي ( جوانه زدن غلات و حبوبات باعث افزايش جذب آهن به ميزان تقريبا2 برابر مي شود. )
- همراه با غذا، سالاد شامل: گوجه فرنگي، كاهو، كلم، فلفل سبز دلمه اي و يا سبزيجات تازه ( سبزي خوردن ) و بعد از غذا ميوه جات استفاده شود.
جمعه 1 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]