داستاني تكراري با فرمي به ظاهر جديد

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: داستاني تكراري با فرمي به ظاهر جديد
ن.خ

اولين ساخته فريدون جيراني در تلويزيون را از دو وجه مي توان بررسي كرد؛ نخست بخش كارگرداني و در وجه ديگر بحث فيلمنامه و محتواي اين سريال است كه اتفاقاً در اين بخش بسيار هم چالش برانگيز بوده است. بيشتر كساني كه به صحبت يا بررسي در خصوص اين سريال پرداخته اند مهم ترين نكته مثبت اين سريال را مربوط به بخش كارگرداني آن دانسته اند و به تعريف و تمجيد از اين بخش پرداخته اند. خصوصاً نوع دكوپاژ اين سريال كه در نوع خود در تلويزيون بي نظير است. استفاده از دو دوربين همزمان و تدويني متفاوت كه معمولاً شامل دو تصوير است، از نكات برجسته كارگرداني مرگ تدريجي يك روياست. البته استفاده از دو دوربين يا سه دوربين همزمان قبل از اين در كارهاي ديگر تلويزيوني تجربه شده بود، ولي مهم ترين دليل اين كار سرعت بخشيدن به ساخت يك اثر آن هم در كارهاي روتين تلويزيوني كه فضايي استوديويي يا محدود داشتند، بود. در چنين كارهايي عمدتاً فيلم بسيار تلويزيوني بود و عمق آنچناني نداشت اما فريدون جيراني در مرگ تدريجي يك رويا براي بيشتر عمق بخشيدن به تصاوير و براي اينكه از چند زاويه بازيگران و واكنش هايشان را بررسي كند از اين شيوه استفاده كرده است كه در نوع خود تلاش جالب توجهي است. اين فرم فيلمسازي قبل از اين در سينماي جهان بارها تجربه شده بود. يكي از نمونه هاي معروف آن فيلم مشهور هالك ساخته جان وو كارگردان سرگرمي ساز مشهور هاليوود بوده است، كه در پرداخت بسيار حرفه يي تر از مرگ تدريجي يك روياست. در ايران هم از نمونه هايي كه مي توان اشاره كرد در فيلم كوتاه آن دو سي ساخته شهرام مكري بوده است كه البته كاري بسيار تجربي به شمار مي رفت و انتخاب اين فيلم در جشن خانه سينما هم حاكي از استقبال از روند فرم گرايي اين كارگردان است. اما در تلويزيون اين كار جيراني تازگي داشت، خصوصاً براي بسياري از مخاطبان ايراني كه نه فيلم هاليوودي نگاه مي كنند و نه خبر از فيلم هاي كوتاه دارند. فرم گرايي جيراني در اين سريال به دور از موضوع داستان جذابيت فراواني داشته است و شايد حتي برخي بر اين عقيده باشند كه اين فرم ابداع فريدون جيراني است، از اين نوآوري نه چندان خلاقانه فريدون جيراني كه بگذريم بحثي كه بيشتر در خصوص اين سريال مطرح است موضوع محتواي آن است. ايرادهاي فيلمنامه كه همواره با فيلم هاي سينمايي جيراني نيز همراه بوده است در اين سريال هم كاملاً نمود دارد. شخصيت پردازي بسيار كلاسيك در اين فيلم يعني يا بسيار سفيد و منطقي مثل حامد يا بيش از اندازه سياه و به دور از منطق به مانند ساناز از ضعف هاي مهم فيلمنامه است و بي توجهي جيراني به اين موضوع ، باعث تعجب است. شخصيت مارال نيز به عنوان محور اصلي اتفاقات فيلم بيش از اندازه بي اراده و بي تصميم است. اين نوع رفتار براي يك نويسنده مطرح خيلي عجيب و غيرواقعي است. در حالي كه در ظاهر در اين سريال برخلاف بسياري از كارهاي تلويزيوني نقشي فراتر از آشپزخانه براي برخي از زنان در نظر گرفته شده است، اما بيش از اينكه اين نقش بهبودي در وضعيت زنان داشته باشد، وسيله يي است براي غيرمنطقي جلوه دادن اين زنان و از هم پاشيدن خانواده ها. محافل زنان روشنفكر و نويسنده هم بيشتر حول تصميم گيري براي به هم ريختن زندگي خانوادگي است، يعني به بيان بهتر زماني كه زنان پاي خود را از آشپزخانه فراتر مي گذارند خانواده شان دچار تزلزل و مشكل مي شود. تصويري كه از روشنفكران در اين فيلم ارائه شده است، بيشتر شبيه به يك سري از فيلم هاي دهه 60 است كه معمولاً در آنها آدم هايي كه عينك دودي مي زدند يا روبدوشامبر مي پوشيدند آدم هاي بد و غرب زده يي بودند. هر چه در اين سريال سعي شده است از حيث فرم نوآوري صورت پذيرد اما از آن سو در محتوا و سوژه كار بيش از اندازه نخ نما و قديمي است.

با توجه به ديدگاه فريدون جيراني در سينما و موجي كه با فيلم قرمز براي مدتي در سينماي ايران راه افتاده بود، اين نوع ديدگاه از سوي وي در اين سريال تلويزيوني تا حد زيادي عجيب و به دور از انتظار است. شايد هم آقاي جيراني در تلويزيون كارهاي سينمايي خود را فراموش كرده است، با توجه به شخصيت پردازي كلاسيك اين فيلم انتظار مي رفت كه شخصيت هاي خوب جذابيت بيشتري داشته باشند. اما در اين سريال عكس اين موضوع اتفاق افتاده است و منفي ترين شخصيت اين سريال يعني ساناز با نقش آفريني ستاره اسكندري جذاب ترين شخصيت سريال است. اين جذابيت هم بيشتر مديون بازي خوب ستاره اسكندري است كه اين نقش را باورپذير كرده است.

در كنار تمام اين ايرادات، اما پرداخت جيراني در برخي صحنه هاي درگيري ميان دو خانواده نسبتاً خوب و واقعي از كار درآمده است و تا حدي جور بسياري از مشكلات فيلمنامه را كشيده است.
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]