ابرهاي جنگ در افق روابط روسيه با اوكراين

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: /گزارش/ ابرهاي جنگ در افق روابط روسيه با اوكراين
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: بين‌الملل - گزارش و تحليل

"جو جنگ اطلاعاتي در روابط دو جانبه‌ي مسكو و كي‌يف اين احساس را به وجود مي‌آورد كه تقريبا اين تهديدات به برخورد نظامي منجر خواهد شد."

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) سايت اينترنتي اوكرايني پرو يوآ (proua.com ) در گزارشي به متشنج شدن فضاي حاكم بر روابط دو جانبه‌ي روسيه و اوكراين، جمهوري سابق اتحاد جماهير سوسياليستي شوروي پرداخته و پيش بيني كرده است كه آيا جنگي ميان اوكراين و روسيه درخواهد گرفت يا خير.

در اين گزارش مي‌خوانيم:‌ "اخيرا در رسانه‌هاي جمعي روسي شاهد افزايش تعداد مواردي هستيم كه بر ضد اوكراين گفته و يا پخش مي‌شود و در آنها ادبيات بسيار تهاجمي اتهام و يا تهديد به سوي اوكراين وجود دارد. در برخي از اين موارد نظر سياست‌مداران و مقامات مشخص روسي به چشم مي‌خورد كه به اعتراضات ارضي نسبت به اوكراين نزديك است. (آن‌ها معتقدند اوكراين هنوز بايد به روسيه تعلق داشته باشد.) سياست‌مداران ميهن‌دوست و جامعه‌ي رسانه‌يي روسيه نيز به آتش اين بحث دامن مي‌زنند و روسيه را در هيات "محتمل‌ترين دشمن اوكراين" به تصوير در مي‌آورند. بنابراين اين احساس به وجود مي آيد كه ما به يك "نقطه‌ي غير قابل بازگشت" در حركتيم؛ نقطه‌اي كه مفهوم "روابط برادرانه" براي هميشه از واژگان كشور ما محو خواهد شد.

در انتظار يك فاجعه

ويژگي جديدترين رويدادها در روابط اوكراين – روسيه وجود مدركي است مبني بر اين كه روسيه براي اوكراين يك سناريوي بدبينانه انتخاب كرده است. مسكو براي اين كه به اوكراين هشدار بدهد و يا اين كه جلوي به اصطلاح جدا شدن اين كشور را از خود به وسيله‌ي پيوستن كي‌يف به طرح اقدام عضويت نهايي در ناتو بگيرد،‌ قاطعانه روشي را براي كنترل سخت سيستماتيك اوكراين اتخاذ كرده است.

در نتيجه‌ي تحقق اين روش، درگيري ميان اوكراين – روسيه به فازي خواهد رسيد كه مي‌توان آن را بحران سيستم ناميد.

از سوي ديگر، پاسخ مشخص اوكراين در شكل مصوبه‌ي به تاريخ 16 مه سال 2008 در مورد اقدامات آماده‌سازي براي خروج "ناوگان سر فرماندهي" درياي سياه روسيه باعث تقويت اين رويارويي شده است.

سرگي ميرانف، رييس شوراي فدراسيون مجمع فدرال فدراسيون روسيه، در واكنش به اين تصميم اعلام كرد كه ممكن است اين شورا در مورد امكان بازگرداندن "سواستپال" (1) به روسيه تصميم‌گيري كند. در اين مسيرهم‌چنين موضع دميتري مدودف، رييس‌جمهور جديد روسيه، نيز وجود دارد كه در گفت‌وگوي تلفني با ويكتور يوشنكو، رييس‌جمهور اوكراين، بر غير قابل پذيرش و تحمل بودن اتخاذ تصميمات يك سويه‌ي خلاف الزامات قرادادي تصميم‌گيري شده و قراردادهاي بسته شده در گذشته، تاكيد كرد. به طوري موازي، در سطوح مختلف سياسي و اقتصادي در مورد اهميت اين ايده كه توافق در مورد ناوگان سرفرمان‌دهي درياي سياه فدراسيون روسيه دربسته‌اي همراه با "قرارداد بزرگ" (2) حاصل شده است و بنابراين خودداري از اين قرارداد و توافق به طور غير قابل بازگشت از سوي روسيه ساز و كار عدم اجراي اين مصوبه را براي مسكو ايجاد مي‌كند، اغراق شده است.

از طريق اين اعلاميه‌هاست كه جامعه‌ي گسترده (چه روسي، چه اوكرايني) اين فكر را در مورد نقض يك جانبه‌ي قرارداد بزرگ توسط رهبران "نارنجي" (3) القا مي‌كند."

در ادامه‌ي اين گزارش مي‌خوانيم: "اين جاست كه اين تز و نظريه كه روسيه با توجه به چنين حالت خصمانه‌ي اوكراين اين قراردادها را امضا نمي‌كرد و يا اين كه در برابر چنين رهبري اوكراين، روسيه نبايد وظيفه‌اي داشته باشد، عموميت پيدا مي‌كند.

علاوه بر اين روسيه در برابر آن بخشي از اوكراين وظيفه دارد كه از روسيه به عنوان يك "رهبري دوست" ياد كند و تنها در آن صورت خواهد بود كه اين وظايف انجام خواهند شد.

چنين تغيير يك باره‌ي ادبيات سياست‌مداران و رسانه‌هاي گروهي اصلي روسيه در برابر اوكراين اتفاقي نيست. دليل اصلي و قابل فهم اين تغيير ادبيات، حركت شتاب يافته‌ي كشور اوكراين به سوي ناتو و هم‌چنين موضع متفق‌القول كشورهاي عضو اين پيمان در ارتباط با آينده‌ي اوكراين در اين سازمان است كه منجر به آن شد كه رهبران روس حالت ترس، عاطفي و احساسي به خود بگيرند. اگر اوكراين به طرح اقدام عضويت در سازمان پيمان آتلانتيك شمالي نپيوندد، در آن صورت تصميم اتخاذ شده در اين باره حداقل در نزديك‌ترين چشم‌انداز تمام چيزها را "ممكن و غير ممكن" خواهد كرد."

در اين گزارش آمده است: "آن چه كه در واقع در كمپين فعلي پروپاگاندايي روسيه جديد به نظر مي‌رسد، مشخصه‌هاي ذهني ادبياتي است كه ريشه در آگاهي توده‌ي مردم و ساختارهاي جديد روانشناختي دارد كه از موضع‌گيري اوكراين بهره مي‌برند. به نظر بسياري از كارشناسان اوكرايني،‌ كرملين از استفاده از ادبيات پايه‌اي انسان شناختي – متمدنانه براي پروپاگاند‌اي سنتي روسي خودداري مي‌كند و نهايتا به گفتار ژئوپلتيكي مي‌رسد.

به نظر مي‌رسد بحث بر سر موضوعيت يك "جنگ نمونه" است كه از شكست خوردنش زمان زيادي مي‌گذرد.

تمام اين سناريوهاي جنگ طلبانه هدفي دو گانه را دنبال مي‌كنند؛ ايجاد "فرمت سفيد – سياه – سفيد": متلاشي كردن وجدان فرد با تقابل "دشمن- دوست" با منحرف كردن ذهن مردم از دلايل سازنده با واژه‌هاي (در لفافه‌ي) توسعه‌ي دموكراسي و روابط دو جانبه با منفعت متقابل.

بدين صورت مي‌توان يك سري از جهت‌گيري‌ها و گرايش‌ها را مشخص كرد؛ در وهله‌ي اول، تبديل شكل اوكراين در رسانه‌هاي گروهي روسيه از رقيب اين كشور در فضاي پس از شوروي به متخاصم علني اين كشور، در وهله‌ي دوم، بهره‌برداري از تز دودستگي اوكراين در صورتي كه اين كشور برنامه‌ي خود را براي پيوستن به ناتو ادامه دهد و هم‌چنين بهره‌برداري‌ از تز آمادگي روسيه براي خروج از قرارداد بزرگ و احياي مشكل دعواي بالقوه‌ي ارضي خود با اوكراين و در وهله‌ي سوم، گسترش شبكه‌ي ساختارهاي (دولتي و غير دولتي) با هدف تقويت موضع فدراسيون روسيه در كشورهاي مستقل مشترك‌المنافع در حوزه‌هاي سياسي – انساني و اجتماعي – سياسي.

هم‌چنين مي‌بايست يك تفاوت ظريف ژئوپلتيكي را نيز در نظر گرفت؛ از يك سو، كرملين با جهت دادن "جنون ضد اوكرايني" به سوي فدراسيون روسيه، سخت تلاش مي‌كند اوكراين را از ناتو قطع كند. از سوي ديگر، كرملين از ما به عنوان "توپ آزمايشي" براي بررسي توان آمريكا و اتحاديه‌ي اروپا در نگه داشتن اين بخش از فضاي پس از شوروي در زير كنترل خود، استفاده مي‌كند. اگر بتوان به اوكراين اجازه نداد كه طرح اقدام عضويت را در ناتو دريافت كند، آن هنگام مي‌توان در مورد حمله‌ي بعدي به تمام گستره‌ي بخش جنوبي كشورهاي مستقل مشترك‌المنافع و بازگرداندن "منطقه‌ي سنتي مسووليت" براي اتحاديه‌ي جماهير سوسياليستي شوروي صحبت كرد."

تحريكات دو جانبه

سايت پرو يوآ در ادامه مي‌نويسد: "هم‌زمان ضروري است به واكنش رسانه‌هاي گروهي اوكراين و چندين سياست‌مدار وطني به "تهديد روسي" اشاره كرد. چنين احساسي وجود دارد كه نيروهاي مشخصي در خود اوكراين به سياست "تحريكات كم" در روابط با فدراسيون روسيه علاقه‌مندند. لازم نيست يك عالم سياسي محترم باشيد تا واكنش طرف روسي را به تلاش‌هاي انجام شده براي بازتواني "سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين (جنبش استپان آندريويچ باندرا) (انقلابي) (4)-"ارتش شورشي اوكراين" (5)، اعطاي عنوان "قهرمان اوكراين" به "رامان يوسيفويچ شوخويچ" (6)، و يا جشن گرفتن سال‌گرد "درگيري كاناتپ" (7) پيش‌بيني كنيد.

افزون بر اين، كي‌يف مجدانه از بحث موضوعي با مسكو در مورد موضع اوكراين در ارتباط با طرح اقدام عضويت در ناتو فرار مي‌كند.

وزارت خارجه‌ي اوكراين با درك نكردن معني "امنيت"، خود را با عبارات تشريفاتي در مورد "امنيت" پيوستن ما به پيمان آتلانتيك شمالي، محدود مي‌كند. طرف روسي دقيقا اعلام كرده است كه پيوستن اوكراين را به ناتو يك تهديد ( و يا در بهترين حالت يك چالش) تلقي خواهد كرد، بنابراين ناديده گرفتن اين تز يعني فرار كردن از بحث موضوعي با كرملين. مسكو اعلاميه‌ي وزارت امور خارجه‌ي اوكراين و رهبري ناتو را در اين مورد كه كي‌يف و بروكسل قصد ندارند در خاك اوكراين پاي‌گاه‌هاي نظامي ايجاد كنند، فقط يك حقه‌ي "فريبنده" مي‌داند.

از سوي ديگر كي‌يف با تحريك كردن كرملين با جزييات بي‌اهميت، شرايط پيوستن خود را به ناتو ايجاد مي‌كند و مردم اوكراين نيز به "جوهره‌ي امپرياليستي" مسكو به عنوان يك واريانت اشاره مي‌كنند.

به اعتقاد طرف داران ميهني ورود به ناتو اين كه فقط 40 درصد از شهروندان اوكراين حضور كشورمان را در پيمان آتلانتيك شمالي مثبت مي‌دانند، نقش بزرگي بازي نمي‌كند و تنها با يك جريان موفق در به دست آوردن حمايت مسكو، اين نسبت مي‌تواند تا پيش از سال 2009 عملا تغيير كند.

در نتيجه به دليل موافقت نكردن روسيه، موجي از محدوديت در روابط دو جانبه به وجود مي‌آيد كه كار عادي‌سازي روزانه‌ي آن بسيار سخت و عوامل منفي متقابل حفظ خواهد شد.

هم‌چنين به دليل حملات اطلاعاتي متقابل به نوبت طرفين، مذاكرات كي‌يف و مسكو نتايج مثبتي نخواهد داشت."

در انتهاي اين گزارش آمده است: "خطر پيش روي ما وجود يك چشم‌انداز كوتاه مدت است كه خود را در وضعيتي نشان دهد كه ديگر نه "احساس برادرانه" و بلكه "وضعيت دشمني" و در بهترين حالت "متحمل‌ترين دشمن" در اذهان اوكرايني‌ها و روس‌ها ريشه دوانده باشد، و آن هنگام ديگر زمان براي شكستن "كليشه‌ها" دير شده است."

توضيحات:

1- سواستپال: شهري است در اوكراين كه در ساحل درياي سياه شبه جزيره‌ي كريمه واقع شده است. اين شهر توسط توماس مكنزي، آدميرال روسي اسكاتلندي الاصل در سال 1783 پس از جنگ كريمه بنيان گذاشته شد. لازم به ذكر است كه ناوگان سرفرماندهي درياي سياه از ماه اوت سال 1992 به عنوان ناوگان سرفرماندهي متحد فدراسيون روسيه و اوكراين فعاليت خود را آغاز كرد. بر اساس قرارداد دوسويه د رمورد مدت زمان حضور ناوگان سرفرماندهي فدراسيون روسيه در اوكراين به تاريخ هاي 1995 و 1997، كار ايجاد ناوگان سرفرماندهي فدراسيون روسيه و نيروهاي نظامي-دريايي اوكراين به‌هم‌راه پاي‌گاه‌هاي مختلف در خاك اوكراين آغاز شد. 70 درصد از كل زيرساخت هاي اين ناوگان سر فرماندهي بر روي خاك شبه جزيره ي كريمه قرار دارد.

2- قرارداد بزرگ: اين قرارداد در مورد دوستي، هم‌كاري و شراكت ميان فدراسيون روسيه و اوكراين در 31 مه در سال 1997 در كي‌يف، پاي‌تخت اوكراين، بسته شد.

3- مقامات نارنجي: اين عنواني است كه به رهبران "انقلاب نارنجي اوكراين" به ره بري و سازمان‌دهي ويكتور يوشنكو، كانديداي اصلي اپوزيسيون در انتخابات رياست جمهوري در ماه‌هاي نوامبر ودسامبر سال 2004 و طرف داران ويكتور يانوكويچ، رقيب وي در اين انتخابات تلقي مي‌شود. اين انقلاب پس از آن شروع شد كه بر اساس نتايج اعلامي كميسيون مركزي انتخابات، ويكتور يانوكوويچ پيروز آن شده بود. در نتيجه، دادگاه عالي اوكراين نقض اصول روند راي‌گيري و شمارش آراي راي دهندگان را اعلام كرد، نتيجه‌ي اعلامي كميسيون را باطل كرد و مجبور كرد بار ديگر آرا شمرده شود. اعتراض كنندگان موفق شدند مقامات اوكراين منتظر تصميم دادگاه عالي بمانند و بر اساس آن تصميم بازشماري آرا انجام گيرد. در نتيجه ويكتور يوشنكو پيروز انتخابات اعلام شد.

4- سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين (جنبش باندرا): يكي از دسته‌هاي سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين است كه در سال 1940 با طرح استپان يوسيفوچ باندرا از هم پاشيد. اكثريت اعضاي سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين عضو اين دسته بودند. هم‌چنين به اين دسته سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين (انقلابي) نيز گفته مي‌شود. هم‌اينك از سال 1992 تا كنون – "كنگره‌ي ناسيوناليست‌هاي اوكراين" جانشين اين جنبش شده است.

5- ارتش شورشي اوكراين (باندرا): تشكل مسلح زيرزميني سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين (جنبش باندرا) است. اين ارتش از بهار سال 1943 در مناطق قوميتي اوكراين (والين، گاليتسيا،‌استان زاكارپاتسكي در غرب اوكراين و بوكويناي شمالي) كه در زمان جنگ جهاني دوم جز لهستان، چكسلواكي و روماني بودند، فعاليت خود را آغاز كردند.

بخش بزرگي از اين مناطق در سالهاي 1939 تا 1940 جزو اتحاد جماهير سوسياليستي شوروي شد. در سال‌هاي "جنگ بزرگي ميهني" دسته‌هاي ارتش شورشي اوكراين عليه نيروهاي اشغال گر آلمان، پليس، پارتيزان‌هاي شوروي و دسته‌هاي لهستاني "ارتش كرايف" (نيروهاي مسلح زيرزميني لهستان در زمان جنگ دوم جهاني. هدف اصلي اين ارتش سازماندهي مقاومت عليه در لهستان و هم‌چنين در بلاروس غربي، اوكراين غربي و ليتواني بود. دولت لهستان سپس اين ارتش را تبعيد كرد. اين ارتش سازمان اصلي ايستادگي لهستان در برابر اشغال‌گران آلماني بود) فعاليت مي‌كردند. اين ارتش پس از آزادسازي اوكراين غربي، عليه "ارتش سرخ" و نيروهاي "كميسارياي مردمي امور داخلي" (ارگان مركزي اداره‌ي دولتي كشور شوروي در جنگ با جرم و حمايت از نظم اجتماعي در سالهاي 1917 تا 1946) كارگران شوروي، فعالان اعضاي مزارع دسته جمعي (مشترك) و مردمي كه از مقامات شوروي حمايت مي‌كرند، دست به قتل و كشتار زدند. اين ارتش در مناطق آزاد شده‌ي لهستان عليه ارگان‌هاي مقامات لهستاني، اقدامات مسلح انجام مي‌دادند.

ارتش شورشي اوكراين در سالهاي 1943، 1944 در والين، خلمشين و گاليتسيا دست به پاك‌سازي قومي زدند. ارتش شورشي اوكراين از ماه مارس سال 1944 با نيروها و دفاتر ويژه‌ي آلمان هم‌كاري مي‌كرد. اين ارتش از اواسط سال 1946 با دفاتر ويژه‌ي بريتانيا و آمريكا هم‌كاري داشت. فعاليتهاي مقرها و آژانس‌هاي اطلاعاتي اين ارتش در سوم سپتامبر رسما متقوف شد. اين اما به معني توقف اقدامات گروه زيرزميني ناسيوناليست‌هاي ضد شوروي در اوكراين غربي نبود.

6- رامان يوسفيويچ شوخويچ: يكي از رهبران سازمان ناسيوناليست‌هاي اوكراين در سال 1943 تا سال 1950، فرمان‌ده‌ي اصلي ارتش شورشي اوكراين و ره‌بر جنبش ناسيوناليستي اوكراين در اوكراين غربي بوده است. به وي در 12 دسامبر سال گذشته (2007) به دستور ويكتور يوشنكو، مقام "قهرمان اوكراين" "به دليل مشاركت شخصي در پيكار ناسيوناليستي – آزادي‌خواهي به خاطر آزادي و استقلال اوكراين و در ارتباط با 100 سالگي روز تولد وي و 65 سالگي ايجاد ارتش شورشي اوكراين" تحويل داده شد.

7- درگيري كاناتپ: برخورد مسلح سال 1659، يكي از قسمت‌هاي جنگ روسيه – لهستان طي سالهاي 1667 – 1654 بود. اين درگيري در نزديكي شهر كاناتپ در نزديكي ده‌كده‌ي "ساسنواك" ميان نيروي "شاه‌زاده سرگي پيترويچ تروبتسكوي" از روسيه و نيروي "هتمن ايوان يفستافويچ ويگفسكي" از اوكراين روي داد.

انتهاي پيام
يکشنبه 13 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 143]