سفارش چاپ قرآن به ناشران خارج از ايران؛ هشداري براي متوليان حوزه چاپ كشور

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: سفارش چاپ قرآن به ناشران خارج از ايران؛ هشداري براي متوليان حوزه چاپ كشور
گروه ادب: سفارش چاپ قرآن‌هاي اداخل كشور به كشورهاي ديگر، موضوعي است كه در سال‌هاي اخير از جانب بسياري از ارگان‌ها و ناشران خصوصي مطرح شده‌است و متوليان حوزه چاپ كشور همواره از كنار معنا و عواقب اين موضوع به سادگي گذشته‌اند.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) بالابردن كيفيت چاپ قرآن در كشور‌هاي اسلامي از اهميت بسياري برخوردار است. هر يك از اين كشورها تمام سعي خود را درباره حضور در بازارهاي جهاني و رقابت با ساير كشورها به كار برده‌اند و در برخي موارد آن‌قدر موفق بوده‌اند كه توانسته‌اند توجه ساير كشورهاي مسلمان را در زمينه چاپ قرآن به خود جلب كنند.

ارگان‌ها و ناشراني كه در سال‌هاي اخير مبادرت به چاپ قرآن در كشورهاي ديگر كرده‌اند به دلايل گوناگوني مانند نبود امكانات چاپ نفيس قرآن در كشور به صورت تخصصي، نبود تشكلي براي پرداختن به چاپ قرآن، روي‌آوردن ناشران غير متخصص به چاپ قرآن، صحافي نادرست قرآن، نبود ساماندهي نهادهاي متولي و تشريفاتي بودن برخي از اين نهادها، استفاده از فيلم و زينك مستهلك براي كاهش هزينه، استفاده از مواد اوليه نامرغوب براي چاپ قرآن، وجود افراط و تفريط در چاپ قرآن، افزايش تعداد چاپخانه‌هاي زيرزميني در چاپ قرآن، صدور آسان مجوز چاپخانه از سوي نهادهاي مسئول، سودآوري در چاپ قرآن، نبود حمايت مالي از چاپخانه‌هاي تخصصي قرآن در كشور، نبود آشنايي كافي چاپخانه‌داران قرآن با نياز بازار، چاپ قرآن‌هاي گران‌قيمت، نبود سياست‌گذاري‌هاي لازم در اين حوزه و نبود توجه مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به موضوع چاپ قرآن اشاره داشته و بر اين عقيده بودند كه چاپ قرآن در كشوري مانند لبنان با هزينه كمتر و كيفيت بالاتر برخوردار است.

نگاه ارگان‌ها و ناشران سفارش‌دهنده به چاپ قرآن در كشور

يكي از ارگان‌هايي كه در طي ماه‌هاي اخير اقدام به چاپ قرآن در لبنان كرده بنياد قرآن و عترت سپاه ‌پاسداران بوده است كه با سفارش اين ارگان تا پايان ماه جاري صدهزار جلد قرآن وارد كشور خواهدشد.

«محمد مزرعتي» مدير نشر بنياد قرآن و عترت سپاه پاسداران در توجيه اين اقدام با دلايل خود مي‌گويد:: قرآن‌هايي كه ما در حال حاضر چاپ مي‌كنيم با كاغذهاي با گرم‌پايين توليد مي‌شود و معمولاً اين قرآن‌ها كه در خارج از كشور چاپ مي‌شود 22 گرمي و 28 گرمي است كه سيستم چاپ قرآن با اين نوع كاغذها در ايران وجود ندارد.

مدير انتشارات بنياد قرآن و عترت سپاه پاسداران با توجيه كردن ندادن سفارش چاپ قرآن به چاپخانه‌هاي كشور مانند چاپخانه بزرگ قرآن كريم تصريح كرد: قيمت‌هاي چاپ قرآن در داخل از يك سو بسيار سنگين است و از سوي ديگر چاپخانه‌داران در كشور نمي‌توانند قرآن را گرم‌پايين چاپ كنند؛ درحالي‌كه ما قرآني مي‌خواهيم كه سبك باشد و كسي كه آن را در جيبش مي‌گذارد احساس سنگيني نكند.

او پايين بودن سرعت چا‌پ قرآن‌ها را از ديگر دلايل سفارش چاپ قرآن برشمرده و مي‌گويد: زماني كه چاپخانه ارشاد براي ما قرآن چاپ مي‌كند شش‌ماه طول مي‌كشد تا قرآن به دست ما برسد و پس از چاپ هم ايراد‌هاي بسياري دارد، در حالي‌كه در بيروت قرآن؛ سه‌روزه چا‌پ و پانزده روزه صحافي مي‌شود و دو ماه طول مي‌كشد در ايران با كيفيت عالي به دست ما برسد. اينجا در چاپ قرآن سهل‌انگاري‌هايي مي‌شود در حالي‌كه در آن‌جا اين سهل‌انگاري صورت نمي‌گيرد.

در اين بين برخي از ناشراني كه در سال‌هاي اخير اقدام به چاپ قرآن در كشورهاي ديگر كرده‌اند نيز دلايل موجهي براي خود داشته و بر اين عقيده‌اند كه چاپ قرآن‌هاي باكيفيت در كشور با قيمت بالا همراه است.

‌«محمدعلي مرعشي» مدير انتشارات حافظ نوين در اين زمينه مي‌گويد: در حال حاضر كاغذهايي كه براي چاپ قرآن مناسب باشد در كشور وجود ندارد و براي بخش خصوصي به‌صرفه نيست كه كاغذ با گراماژ پايين را وارد كشور كند و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز با اختصاص كاغذهاي قطور، باعث به وجود‌ آمدن قرآن‌هاي سنگين مي‌شود.

مرعشي مي‌افزايد: در كشورهايي مانند لبنان به آساني قرآن با كاغذ سبك توليد و به بازار كشورهاي اسلامي عرضه مي‌شود؛ اما در كشور ما با وجود برخي چاپخانه‌هاي تخصصي، قرآن با كاغذهاي نامرغوب چاپ و توزيع مي‌شود.

او نبود رقابت در توليد را يكي از مشكلات چاپ قرآن دانست و گفت: به دليل نبود بازار رقابت در قرآن بسياري از ناشران و چاپخانه‌داران با ماشين‌آلات قديمي اقدام به چاپ قرآن مي‌كنند كه اين موضوع پايين آمدن سرعت كار و قيمت بالاي قرآن را به همراه داشته است.

«احسان خزاعي» مديرعامل انتشارات بين‌المللي الهدي نيز با توجه به تبليغ چاپ قرآن كشور در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي مي‌گويد: برخي از كشورهاي‌ اسلامي در نمايشگاه كتاب فرانكفورت قرآن‌هايي را به رايگان توزيع مي‌كنند و اين موضوع نشان‌دهنده اين است كه آنان تدابيري را براي تبليغ چاپ قرآن در نظر گرفته‌اند و ما بايد هم‌اكنون در جهان حرفي براي گفتن داشته باشيم.

او با توجه به دلايل سفارشي‌شدن چاپ قرآن در ساير كشورها بيان كرد: البته اين سياست خوبي است كه اگر قرار است كتابي در كشوري منتشر شود، به شرطي كه هزينه انتشار بالاتر از داخل نباشد، در همان كشور چاپ شود. به‌هرحال در كشورهاي اروپايي هزينه حمل خيلي بالا است، ولي در كشورهاي عربي و آفريقايي كه قدرت خريد پايين است بايد تلاش شود قرآن‌هايي با قيمت ارزان چاپ شود؛ زيرا زماني كه قيمت قرآن بالا باشد استقبال از آن هم كم مي‌شود.

او ادامه مي‌دهد: در بحث چاپ قرآن شايد آن‌طور كه بايد در اين زمينه حركت مي‌شده، اقدامي صورت نگرفته و كاغذهايي كه براي بعضي كتاب‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، براي انتشار قرآن از همين كاغذها استفاده مي‌شود.

«منصور حصاركي» مدير نشر «ياسين» باتوجه به پايين بودن كيفيت چاپ قرآن در چاپخانه‌ بزرگ قرآن كريم بيان مي‌كند: دستگاه‌هاي چاپ در چاپخانه‌ تخصصي قرآن در مقايسه با چاپخانه‌ كشور عربستان مجهز نيست و اين موضوع سبب‌شده چاپ قرآن در چاپخانه‌ تخصصي قرآن كريم قم نسبت به ساير چاپخانه‌هاي كشور كه به چاپ قرآن اقدام مي‌كنند، برتري خاصي نداشته باشد.

به اعتقاد اين ناشر افزايش چاپخانه‌هاي قرآني، بهبود صحافي قرآن و كنترل مناسب چاپ و نشر قرآن در كشور را به همراه خواهد داشت.

مدير نشر ياسين با توجه به چاپ قرآن‌هاي نفيس در كشور بيان مي‌كند: صرف هزينه‌ بالا براي چاپ قرآن باعث افزايش هزينه مي‌شود و زماني مي‌توان قيمت چاپ قرآن‌هاي نفيس را كاهش داد كه قرآن با شمارگان بالا در كشور عرضه شود.

نگاه متوليان به سفارشي شدن چاپ قرآن در كشور

متوليان اصلي چاپ قرآن نيز در اين زمينه نظرات مختلفي داشته و بر اين اعتقادند كه نود درصد قرآن‌ها در كشور چاپ شده و تنها تعداد كمي است كه به دلايل خاص به كشورهاي ديگر سفارش داده مي‌شود.

«جلال ذكايي» مدير كل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با بيان اين‌كه ارگان‌ها و ناشراني كه مبادرت به چاپ قرآن مي‌كنند با توانمند‌ي‌هاي صنعت چاپ در كشور آشنايي ندارند بيان مي‌كند: قابليت چاپ كتاب‌هاي ديني و چاپ قرآن‌هاي نفيس باكيفيت بالا به‌سادگي در كشور ما وجود دارد و در حال حاضر چاپ كتاب‌هاي استاد فرشچيان كه سرآمد هنرمندان است، در ايران انجام مي‌شود كه اين نشان‌ مي‌دهد كه ظرفيت كتاب‌هاي نفيس در اندازه‌هاي مختلف در كشور ما وجود دارد.

او با اشاره به اهميت چاپ قرآن مي‌گويد: پرداختن به چاپ كتاب‌هاي مذهبي و در رأس آن‌ها چاپ قرآن كريم به عنوان يك دستورالعمل مطرح است و يكي از كارهايي كه در اين زمينه براي بهبود چاپ قرآن انجام داده‌ايم، راه‌اندازي شهرك چاپ و نشر قم بوده و باتوجه به اين‌كه تمركز فعاليت‌هاي ديني عمدتاً در شهر قم صورت مي‌گيرد با راه‌اندازي اين شهرك، اين امكان براي ناشران قرآني فراهم مي‌شود كه چاپخانه‌هاي مناسبي براي چاپ قرآن انتخاب كنند.

مدير كل دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ به اين پرسش كه چه كسي متولي پرداختن به چاپ قرآن در كشور است؟ مي‌گويد: متولي چاپ قرآن و ساير كتاب‌ها اداره چاپ وزارت ارشاد است كه در حوزه چاپ قرآن بخشي از وظايف را به سازمان دارالقرآن‌الكريم واگذار كرده و آن‌چه كه به عهده ماست اين است كه امكانات را براي توليد آثار باكيفيت فراهم كنيم.

«يوسف افراش» معاون دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و كارشناس حوزه نشر و چاپ قرآن در دفاع از چاپ قرآن در كشور مي‌گويد: قرآن‌هاي خاص نفيس مانند مرحوم نيريزي و مصحف ايرانيان كه چاپ آن ويژگي‌هاي خاصي داشته در خارج از كشور با ويژگي‌هاي خاصي چا‌پ شده است، اما در حال حاضر نوددرصد قرآن‌ها در داخل كشور چاپ مي‌شود.

او درباره سفارش چاپ قرآن در كشوري مانند بيروت بيان مي‌كند: در لبنان چاپخانه‌هاي مجهزي وجود دارد و از قديم‌الايام سيستم چاپي در بيروت معروف بوده و خيلي كتاب‌ها در آن‌جا به چاپ مي‌رسيده است. هم‌اكنون نيز در خاورميانه و در كشورهاي عربي چاپخانه‌هاي لبنان و بيروت جايگاه خاصي را دارد، ولي تجهيزات كشور ما نيز كمتر از لبنان نيست.

افراش سرعت پايين چا‌پ قرآن را در كشور يكي ديگر از دلايل سفارشي شدن چاپ قرآن دانسته و تصريح مي‌كند: يكي از دلايل چاپ قرآن در كشورهاي ديگر سرعت و دقت بالاي كار است و به واسطه اين دو موضوع قرآن سفارش داده مي‌شود. قطعاً بايد بعضي از مشكلات مانند زمان چاپ را در كشور مرتفع كنيم تا كار با سرعت بالا انجام شود و به صورت تخصصي صورت گيرد و براي حل اين مشكل بايد چاپخانه‌هاي خاص براي قرآن در نظر گرفته شود.

حسن تفكري» مدير كل نظارت برچاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الكريم و يكي از متوليان در صدور مجوز چاپ و نشر قرآن كريم با توجه به دلايل سفارشي شدن چاپ قرآن در كشور چنين مي‌گويد: اكثر صحافي‌ها و چاپخانه‌هاي ما سنتي و قديمي است؛ براي مثال زماني كه يكي از ارگان‌ها مي‌خواست قرآن‌هايي را چاپ كند در ايران جايي را پيدا نكرد كه در كاغذ 28 گرمي بتواند قرآن را چاپ كند؛ به دليل اين‌كه صحافي اين كاغذها خيلي سخت‌ است، ولي اين تكنولوژي صحافي را كشور لبنان دارا است.

او با ضروري دانستن حمايت دولت از چاپخانه‌داران و ناشران بيان مي‌كند: دولت بايد از صنعت نشر حمايت و تعامل لازم را با ناشران برقرار كند تا آن‌ها بتوانند ماشين‌آلات جديد را وارد كشور كنند. در حال حاضر بسياري از چاپخانه‌داران مي‌خواهند ماشين‌آلات جديد را وارد كنند، اما قيمت اين ماشين‌ها خيلي بالا است.

مديركل نظارت برچاپ و نشر سازمان دارالقرآن‌الكريم افزود: ماشين‌آلات كشور لبنان از نظر چاپ از دقت بالا و در زمينه صحافي از كيفيت مطلوبي برخوردار هستند، اما هم‌اكنون حتي بزرگترين چاپخانه قرآني كشور ما كه چاپخانه قرآن كريم قم است، نيز نمي‌تواند قرآن را با كيفيت بالا چاپ كند.

«ناصر بابامحمدي» مديرعامل چاپخانه بزرگ قرآن كريم نبود در مقابل انتقادهاي موجود به اين چاپخانه نبود اطلاع‌رساني را از دلايل چاپ نشدن قرآن در اين چاپخانه دانسته و اظهار مي‌كند: يكي از دلايل اين موضوع نبود اطلاع‌رساني كافي از چاپخانه بزرگ قرآن كريم است و بسياري نمي‌دانند كه اين چاپخانه در كشور با قيمت ارزان‌تر و با كيفيت مرغوب به چاپ و نشر قرآن كريم مي‌پردازد.

او تصريح كرد: چاپ قرآن با كاغذ 36 گرم براي بسياري از چاپخانه‌‌داران به‌صرفه نيست و بسياري از ناشران هم با اين كاغذها قرآن سفارش نمي‌دهند.

مديرعامل انتشارات اسوه تأكيد كرد: بايد در زمينه صادرات قرآن سياست‌گذاري‌هايي صورت گيرد. در قم صدها چاپخانه وجود دارد كه به كار چاپ قرآن مي‌پردازند، اما موازي‌كاري خود يكي از دلايل تزلزل در صنعت چاپ محسوب مي‌شود.

با چاپ قرآن نبايد سطحي و گذرا برخورد كرد

مسلماً با موضوعي مهم مانند چاپ قرآن نبايد تنها به صورت سطحي و گذرا برخورد كرد بلكه بايد با واقع‌بيني به پذيرش برخي مشكلات اين حوزه و آسيب‌شناسي جدي با اين مشكلات پرداخت. در نگاه دست‌اندركاران اين حوزه بسياري مسئولان در مقابل كاستي‌ها بي‌تفاوت عبور مي‌كنند و براي چاپ قرآن در كنار صنايع ديگري ارزش مضاعفي قائل نيستند.

پرسشي كه ذهن را بيش از پيش به خود مشغول مي‌كند اين است كه متولي اصلي چاپ قرآن در كشور ما چه كسي است. بخش خصوصي بر اين عقيده است كه بدون سرمايه‌گذاري نمي‌توان بر توليد و چاپ قرآن به صورت تخصصي اقدام كرد و بخش دولتي بر پياده كردن اصل 44 قانون اساسي در كشور پافشاري كرده و تمايل واگذاري چاپ قرآن را مانند ساير بخش‌ها نهادهاي خصوصي دارند.

در نگاه تحليلگران، به چاپ قرآن در كشورهاي مسلمان با جديت نگاه شده و اين كشورها هر ساله پيشرفت‌هاي زيادي را در اين حوزه داشته‌اند و اگر در كشور ما متوليان با سهل‌انگاري با اين موضوع برخورد كنند هيچ‌گونه تحولي در چاپ والاترين كتاب آفرينش اتفاق نخواهد افتاد.

سخنان جلال ذكايي مبني بر پيگيري جدي دفتر امور چاپ در زمينه تشكيل شهرك چاپ قرآن نويدبخش اين موضوع است كه اگر ارگان‌هاي مربوط به اين حوزه كمي از خواب غفلت بيدار شوند مي‌توانند آن‌چه را در شأن چاپ و نشر قرآن كريم در كشور است اعمال كنند.

گزارش از معصومه كلانكي
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 667]