كي يف - تفليس خط مقدم نبرد روسيه و غرب

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: كي يف - تفليس خط مقدم نبرد روسيه و غرب
اردشير زارعي قنواتي

همزماني مانور نظامي اوكراين - امريكا موسوم به (سي بريز) در درياي سياه و تشديد تنش در روابط بين روسيه - گرجستان تا حدود زيادي در چارچوب رقابت هاي بزرگ ژئوپولتيكي بين مسكو و غرب بايد مورد توجه قرار گيرد. روز 18 ژوئيه وزارت امور خارجه روسيه از برگزاري مانور مشترك كي يف - واشنگتن كه در حال انجام است به شدت انتقاد كرده و آن را تهديد مستقيمي براي خود خواند. وزارتخانه تحت امر «سرگئي لاوروف» معتقد است كه كشورهاي حاشيه درياي سياه بدون دخالت كشورهاي ثالث و طبق مكانيسم هاي «بلك سي فور» و «هارموني درياي سياه» مي توانند تعامل و امنيت جمعي خود را تامين كنند. روس ها با پيوند دادن اين مانور مشترك كه تعدادي از كشورهاي عضو ناتو و همچنين اعضاي «شراكت براي صلح» نيز در آن شركت دارند، با درخواست مستمر اوكراين براي عضويت در پيمان ناتو، از آن بوي تهديد حس مي كنند. از آنجا كه طبق گزارش منابع روسي برخلاف برنامه اعلام شده در خصوص مانور كه بالا بردن سطح تعامل شركت كنندگان براي «عمليات صلح آفريني و انساني» بوده است ولي در جريان آن، تمرين اقدامات جاسوسي، يافتن زيردريايي هاي دشمن فرضي، كنترل كشتيراني و فرود چتربازان براي تكميل حملات هوايي و دريايي انجام شده، بر ترديدهاي مسكو بيش از پيش دامن زده است. در آن سوي ماجرا نيز تنش هاي فزاينده بين روسيه و گرجستان بر سر مناطق جدايي طلب آبخازيا و اوستياي جنوبي در حالي اتفاق افتاده است كه طي هفته هاي اخير مقامات سياسي و نظامي غربي همگي «فيل شان ياد تفليس» كرده است. حمايت قاطع اتحاديه اروپايي و ايالات متحده از دولت «ميخاييل ساكاشويلي» در تقابل كنوني وي با مسكو كه آخرين مورد آن به سفر «كاندوليزا رايس» وزير امور خارجه امريكا در روز 16 ژوئيه برمي گردد، رهبران كرملين را نسبت به بازي دومينويي غرب بسيار خشمگين كرده است. موضع تهاجمي و غيردوستانه غرب در روابط با روسيه كه هم اينك از محور كي يف - تفليس منافع و جايگاه مسكو را نشانه رفته است، در پشت سر خود پكيج كامل تري از تهديدات بالقوه و بالفعل از جمله گسترش ناتو به سمت شرق، استقرار سيستم دفاع موشكي امريكا در اروپا و استقلال كوزوو جهت تضعيف متحد سنتي مسكو در بالكان را در خود جاي داده است.

در سمت مقابل روس ها نيز با فشار فزاينده به سر پل هاي غرب در اروپاي شرقي و كشورهاي تازه استقلال يافته با مجموعه يي از ابزارهاي موجود چون اخلال در انتقال انرژي، ايجاد شكاف سياسي - اجتماعي در ساختارهاي ملي معارض (همچون نمونه اوكراين )، تهديدات نظامي (سخنان رهبران مسكو در خصوص برخوردهاي نظامي در مقابله با استقرار سيستم موشكي در جمهوري چك و لهستان) و خروج از معاهده منع گسترش تسليحات متعارف در اروپا، به اين مساله واكنش نشان داده اند. همچنين روس ها با دور زدن اروپا در راهبردهاي نوين خود به تازگي تعريف محيط ژئوپولتيكي مورد توجه خود را به سمت شرق آسيا، خاورميانه، امريكاي لاتين و جنوبي معطوف كرده اند، با اين ديدگاه كه اين مناطق هم به لحاظ ژئوپولتيك و ژئواكونوميك در آينده چينش هاي بين المللي مهم بوده و هم اينكه حلقه ضعيف رقيب غربي در اينجا شكل گرفته است. دكترين جديد سياست خارجي روسيه كه هفته گذشته توسط «ديميتري مدودوف» رئيس جمهور اين كشور اعلام شد دقيقاً در راستاي اولويت رقابت و سپس همكاري و استفاده پراگماتيستي از نقاط ضعف حريف به خصوص در مناطق مهم و بحران خيزي كه توجه و توان امريكا و اروپا به آن مشغول شده، تدوين شده است.

روسيه و غرب خواسته يا ناخواسته به سمت تثبيت تنش و نهادينه كردن اختلافات خود كه پس از پايان جنگ سرد به نظر مي رسيد براي هميشه تمام شده است، گام برمي دارند. گسترش سطح اختلافات بين مسكو و محور بروكسل - واشنگتن قبل از اينكه يك حادثه و اخلال تاكتيكي تلقي شود ناشي از ناهمگرايي منافع در دو محيط متفاوت تمدني، جغرافيايي، فرهنگي، امنيتي، سياسي و اقتصادي خواهد بود. البته اين وضعيت طي 8 سال اخير به واسطه تسلط نومحافظه كاران امريكايي بر مراكز قدرت و به خصوص كاخ سفيد و همچنين ظهور ملي گرايي در عمود قدرت روسي بعد از دوران فترت «بوريس يلتسين» در جهت يك رقابت سرد در حال سرعت گرفتن بوده است. چنانچه هم اينك صراحت لهجه رهبران ارشد دو كشور براي بيان اختلافات خود بسيار فراتر از عرف ديپلماتيك، بار ديگر رنگ دوران جنگ سرد را به خود گرفته است. سخنان «الكساندر گروشكو» مقام مسوول وزارت خارجه روسيه كه در روز اول ژوئيه اذعان كرد «در حقيقت قاره اروپا به خط مقدم توان استراتژيك تبديل شده و گروگان خواسته هاي يك كشور شده است» از جنس همين دوران تاريخي است. جبهه اول در اوكراين با توجه به شكاف موجود در عرصه سياسي - اجتماعي كه شرق آن به سوي روسيه گرايش دارد و غرب به سوي اروپا و امريكا، در حالت بالانس سياسي - اجتماعي قرار داشته و زيگزاك هاي سياسي در مقاطع مختلف آن معمولاً چندان پايدار نيست و روسيه چندان از اين ناحيه احساس خطر نمي كند. در جبهه دوم كه گرجستان پشت سنگرهاي آن موضع گرفته است به عكس، به جهت عدم برخورداري از اين بالانس و نبود يك بديل قدرت قابل توجه براي بازي با حكومت مستقر در تفليس، تهديد از اين ناحيه براي مسكو همواره ملموس بوده است. به همين دليل روس ها در موقعيت اولي ضمن مخالفت با حكومت مركزي در كي يف امروز، اقدامات خود را در راستاي تقويت مواضع ساختار سياسي شرقي اين كشور و انتظار جهت تغييرات احتمالي در ساختار سياسي حاكم برنامه ريزي مي كنند.
چهارشنبه 2 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]