دماوند ثبت جهاني مي‌شود

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: دماوند ثبت جهاني مي‌شود

ايرانگردي- قله دماوند امروز به‌عنوان نخستين ميراث طبيعي كشور براي ثبت جهاني معرفي شد تا شايد اين مقدمه‌اي باشد براي ثبت جهاني قله‌اي كه براي فرهنگ‌ ما بيش از يك نام ارزش دارد.

مسئولان استان مازندران و رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، دامنه‌هاي جنوبي دماوند و روستاي «رينه» را براي جشن امروز انتخاب كردند تا شايد براي بخاري كه دمادم از دهان دماوند بيرون مي‌زند، دستي تكان دهند و كمي آن‌طرف‌تر از روستاي رينه نگاهي به چشمه‌ آب گرم لاريجان بيندازند و زير لب به اين نماد بيداري خاموش دماوند آفرين بگويند.

البته اين مراسم تنها شكل نمادين دارد؛ چون به گفته حسينعلي وكيل، رئيس اداره ثبت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري، دماوند براساس اسناد و مدارك به ثبت رسيده است. به همين دليل براي آثار بعدي كه به ثبت ملي برسند، مراسمي برگزار نخواهد شد.

وكيل ادامه مي‌دهد:«چشمه سورت، در حد فاصل روستاهاي ارست و مال‌خاست در استان مازندران به‌عنوان دومين اثر ميراث طبيعي و درخت كهنسال ابرقو به‌عنوان سومين اثر ميراث طبيعي كشور به ثبت رسيده‌اند.» پيش از اين قرار بود جنگل‌هاي هيركاني شمال استان آذربايجان به‌عنوان ميراث طبيعي مشترك ميان ايران و كشور آذربايجان به يونسكو معرفي شود، ولي به‌دليل دير اقدام كردن مسئولان كشور آذربايجان، همچنان اين پرونده روي ميز سازمان گردشگري خاك مي‌خورد.

امكان ثبت 500 اثر طبيعي

با اين همه به گفته آرش كوشا، دبير كميته ملي طبيعت‌گردي، آيين‌نامه ثبت ميراث طبيعي كشور با استانداردهاي روز دنيا تهيه شده و براساس آن در حال حاضر امكان ثبت 500 اثر طبيعي كشور وجود دارد. به‌دليل موقعيت خاص قله دماوند ثبت دماوند با اولويت ويژه در دستور قرار گرفته است. ثبت ميراث طبيعي كه الزام‌هاي نگهداري و حفاظت از اين ميراث ارزشمند را به وجود مي‌آورد، در ساير كشورها نيز رواج دارد.

‌ثبت جهاني يك اثر طبيعي، گذشته از ثبت ملي آن بايد ويژگي‌هاي خاصي داشته باشد كه از ميان آنها مي‌توان به بي‌نظير و منحصربه‌فرد بودن اثر، داشتن ظرفيت‌هاي گردشگري، فرهنگي، تاريخي و طبيعي، بهره‌مندي از سابقه تاريخي مناسب و يا تاثير در شكل‌گيري فرهنگ و سنت‌هاي بومي منطقه‌ و شرايط مناسب حراست و حفاظت اشاره كرد. همچنين تهيه عكس‌هاي هوايي‌، نقشه‌برداري از عرصه و حريم اين اثر‌، مشخص كردن حريم درجه يك و دو آن و چگونگي هماهنگ كردن دستگاه‌ها و سازمان‌هاي مسئول براي جلوگيري از دخل و تصرف و حفظ هويت بافت اين منطقه از جمله برنامه‌هايي است كه در قالب تهيه پرونده ثبتي اين اثر انجام شده است.

امن‌ترين قله دنيا

جالب اينجاست تمام اين ويژگي‌ها را در دماوندكوه مي‌توان پيدا كرد. اين كوه بزرگترين قله مخروطي جهان محسوب مي‌شود كه زيبايي آن را در كمتر كوهي مي‌توان يافت. دماوند در ميان كوه‌هاي اطراف خود از همه يك سر و گردن بلندتر است و همچون بقيه كوه‌هاي همسايه در بهار تا نيم‌تنه لباسي از سبزه و شقايق به بر مي‌كند. ويژگي ديگر دماوند امن بودن آن است و سابقه صعود به بالاي آن‌چنان است كه برخي، پدران ما را نخستين كوهنوردان تاريخ مي‌دانند. اطلاعات فدراسيون كوهنوردي ايران نشان مي‌دهد كه در ۵۰ سال گذشته سانحه دلخراشي براي هيچ‌يك از كوهنوردان آن اتفاق نيفتاده است. تنها مدتي قبل يك كوهنورد 69ساله آمريكايي به‌دليل ليز خوردن و برخورد سرش با سنگ، در اين كوه جان باخت.

از طرف ديگر، دماوند چنان با اسطوره‌ها، تاريخ و ادبيات ايران گره خورده كه نمي‌توان به اين آساني‌ها ناديده‌اش گرفت. برخي ساكنان محلي هنوز صداهاي نامفهوم كوه را صداي ناله ضحاك ماردوش مي‌دانند و برخي سنگ بزرگ يك‌تكه كنار قله را، قبر او. با اين همه دماوند هميشه در ادبيات ايران نماد پايداري، صلابت و غرور ايراني بوده است. فريبرز دولت‌آبادي، معاون سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با بيان اينكه ثبت جهاني يك اثر ملي موجب افزايش ميزان گردشگر خارجي و بالا رفتن ضريب امنيت آن مي‌شود، مي‌گويد: حمايت‌هاي جهاني و پشتيباني فني و تخصصي جوامع بين‌المللي در اين ارتباط اهميت بسزايي دارد.»

تعداد كم گردشگران دماوند

اما دماوند با تمام اين زيبايي‌ها همچنان جزء مهجورترين قله‌هاي جهان محسوب مي‌شود و سالانه كمتر از 3 هزار نفر گردشگر از دهانه 400 متري و ارتفاع پنج هزار و 671 متري آن ديدن مي‌كنند. اين تعداد بازديدكننده با قله‌هاي مخروطي‌شكل ديگر دنيا فاصله زيادي دارد. براي مثال هر سال 300 هزار گردشگر خارجي از فوجي‌ياما ژاپن صعود مي‌كنند و اين عدد براي قله كليمانجارو تانزانيا بيش از 100هزار نفر است. تازه از آن 3 هزار نفري هم كه به‌عنوان گردشگر از دماوند بالا مي‌روند، عده‌ زيادي سفراي كشورهاي ديگر هستند.

يعني همان سنت قديمي كه از زمان قاجار وجود داشته و اولين صعودكنندگان رسمي معاصر از سفراي خارجي محسوب مي‌شدند، همچنان ادامه دارد. از طرف ديگر، ثبت ملي اين اثر مي‌تواند ناخواسته دماوند را تبديل به پاركي ملي كند كه به‌راحتي نتوان به حريم آن تجاوز كرد، چرا كه ثبت ملي و جهاني دماوند تير آرش ديگري است. با اين تفاوت كه اين‌بار حريم قله بيش از پيش مشخص مي‌شود.

اين در حالي است كه كوه‌ها و تپه‌هاي اطراف اين كوه همچنان با ديواركشي‌ها و خانه‌سازي‌ها خط‌خطي مي‌شود. به هر حال نگراني‌ها از تخريب محيط زيست دماوند در ارتفاع زير 4 هزار و 500 متر همچنان ادامه دارد. اگر زماني دماوند گهگاه مردم بومي را براي برداشت گوگرد و نشادر مي‌ديد كه بر دامنه‌اش مي‌آويختند، اما امروز كاميون‌هاي بزرگ مدام در جاده‌هاي اطراف آن در حال حركتند و پوكه‌هاي معدني جا‌به‌جا مي‌كنند. انگار كه بخواهند مثل قديم از دهانه آن نوش‌دارو بياورند. غافل از آنكه نوش‌دارو پس از مرگ طبيعت بي‌معني است!

تاريخ درج: 29 تير 1387 ساعت 14:13 تاريخ تاييد: 29 تير 1387 ساعت 14:17 تاريخ به روز رساني: 29 تير 1387 ساعت 15:05
شنبه 29 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]