يادداشتمروري بر جلسه پروفسور مايكل پورتر، استاد دانشگاه هاروارد«رقابت‌پذيري و ابعاد آن در ايران»

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: يادداشتمروري بر جلسه پروفسور مايكل پورتر، استاد دانشگاه هاروارد«رقابت‌پذيري و ابعاد آن در ايران»
روح‌ا... ابراهيم‌نژاد*در تير ماه جاري، به همت دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام و با مديريت جناب آقاي پروفسور مجيد جمالي افوسي، جلسه ويدئو كنفرانس با پروفسور پورتر برقرار شد.
در ابتداي جلسه جناب آقاي پروفسور جمالي «استاد برجسته مديريت استراتژيك»، مطالب ارزنده خود را در خصوص تحولات و تغييرات عظيم اقتصادي در سال‌هاي اخير كه ايشان از آن به زلزله اقتصادي تعبير كرد، عنوان كردند. ايشان با بر شمردن 5 نيروي تاثيرگذار به شرح :
1 - فروپاشي كمونيسم، 2- دوره جديد در منحني عمر صنعت و تغييرات بنيادي آن،3 - جمعيت بالاي جهان و تركيب جمعيت در نقاط مختلف جهان 4- سرعت بالاي جهاني شدن صنايع، 5 - عدم وجود يك قطب اقتصادي قانون گذار در سطح جهان و تاثير‌پذيري آن از پديده‌هاي اقتصادي، مسير توسعه را براي كشورها بسيار سخت دانسته و عبور از آن را نيازمند داشتن يك استراتژي ملي منسجم دانست. ايشان با تاكيد بر اينكه توسعه يافتگي يك مقوله ذهني است، توسعه كشور را تابع توسعه ذهني افراد داخلي خواند و سپس به بيان ديدگاه‌هاي مايكل پورتر، استاد مطرح مديريت استراتژيك در دانشگاه‌ هاروارد پرداخته و با توجه به همكاري نزديك با ايشان، چارچوب نظري تحليل‌هاي استراتژيك پورتر را براي حاضرين توضيح داد.
پس از آن، سخنراني پروفسور مايكل پورتر از دانشكده مديريت و كسب وكار دانشگاه هاروارد انجام شد. پورتر همچون هميشه سخنراني خود را با نگاهي متمايز به تحليل مقوله رقابت‌پذيري در سطح ملي ومنطقه‌اي آغاز نمود. شايد ارتباط دادن مقوله بهره‌وري با رقابت‌پذيري، به عنوان يكي از ديدگاه‌هاي متمايز پورتر در سطح ملي نسبت به ساير استراتژيست‌هاي بين‌المللي است. اگر استراتژي در سطح ملي را تابعي از دو پارادايم رقابت (Competition) يا تعارض (Conflict) فرض كنيم، برعكس سياسيون، پورتر قدرت اقتصادي يك كشور را در گرو قدرت رقابت‌پذيري كشور در سطح جهاني مي‌داند.
پورتر در ابتداي سخنراني پايين بودن بهره‌وري نيروي كار در ايران را از چالش‌هاي رقابت پذيري كشور دانست. او در ادامه با تاكيد بر لزوم تغيير اقتصاد منابع محور به اقتصاد دانش محور، بر لزوم ايجاد يك محيط رقابتي در ايران براي صنعت و بنگاه‌هاي صنعتي پرداخت و بهره‌وري را تابعي از رقابتي شدن محيط براي صنايع دانست. پورتر رقابت‌پذيري در سطح ملي را تابعي از كيفيت هر دو محيط اقتصادي كلان و خرد مي‌داند. ايشان با بيان اينكه امروز اقتصاد كشورها بر اساس قدرت رقابت‌پذيري آنها در جامعه جهاني بنا شده است، خودكفايي را مورد نقد قرار دادند. پورتر با تاكيد بر لزوم نگاه مديران ايران به مقوله خودكفايي به عنوان يك پديده اقتصادي و نه سياسي، هزينه خودكفايي در جامعه امروز جهاني را نسبت به دوره 30 سال گذشته بسيار بالا دانست. پورتر با تحليلي استراتژيك از نقاط قوت و قابليت‌هاي ايران، نقاط قوت و ضعف محيط اقتصادي ايران را به شرح زير عنوان نمود:
نقاط قوت
-منابع اوليه بسيار مناسب در كشور
-جمعيت بالاي تحصيل كرده و متخصص
-موقعيت مناسب در منطقه
نقاط ضعف
- قوانين و مقررات
- بهره‌وري پايين
- عدم شفافيت
- زيرساخت‌هاي اقتصادي
پورتر تاكيد نمود كه نكات او از ديدگاه سياسي نيست، و او فقط به موقعيت استراتژيك اقتصادي ايران بر رقابت‌پذيري بنگاه‌ها تاكيد دارد.
از نظر او ايران توانايي تبديل شدن يك مركز ثقل منطقه‌اي را دارد. او پيشنهادهايي در خصوص استفاده از مزيت هاي ايران در حوزه محصولات كشاورزي و در حوزه توريسم در جهت توسعه اقتصادي را ارائه داد.
پورتر بسياري از مشكلات اقتصادي ايران نظير تورم، بهره وري پايين، عدم شفافيت، فقر اقتصادي ودر كل ناكارآمدي را معلول عدم وجود رقابت در اقتصاد ايران دانست. او سرمايه‌گذاري ملي ايرانيان در بخش مسكن به صورت غير مولد را به دليل عدم وجود رقابت در محيط كلان و بهره‌ور نبودن ساير حوزه‌هاي اقتصادي دانست. اما شايد، مهم‌ترين توصيه اين استاد برجسته دانشگاه هاروارد را كه در بسياري از كشورهاي منطقه از جمله امارات، عربستان سعودي، ارمنستان و روسيه چنين تجربياتي را داشته است، در اين جمله دانست كه مديران ايراني بايد انتخاب كنند. بايد تصميم بگيرند كه آيا مي‌خواهند يك اقتصاد رقابتي داشته باشند يا نه؟ او بالا رفتن سطح رفاه افراد، كم شدن فقر و بالا رفتن استانداردهاي زندگي را تابعي از اين موضوع دانست كه ما بايد انتخاب كنيم، كه آيا مي‌خواهيم اقتصادي مبتني بر رقابت و بهره‌وري داشته باشيم يا نه؟ او نتيجه شرايط فعلي اقتصادي را در آينده افت بهره‌وري، افزايش تورم و كاهش اشتغال دانست.
شايد اين مهم‌ترين سوالي باشد كه امروز بايد از خود بپرسيم. آيا سياست‌هاي كلان اقتصادي، در اين راستا است؟ آيا انسجام سياست‌ها و استراتژي‌هاي اقتصادي در كشور بر مبناي افزايش رقابت‌پذيري بنگاه‌ها و به تبع آن رقابت‌پذيري ملي است؟ پورتر در نوشته‌ها و سخنراني هاي خود همواره، چنين عنوان مي‌كند كه در محيط‌هاي موفق، علت هر اقدامي، پديده اي است به نام استراتژي. شايد زمان آن باشد كه نگاه متمايز اين استاد برجسته را بيش از پيش مورد بررسي قرار بدهيم و بدانيم كه نيل به سمت چشم‌انداز 20 ساله كشور جز با همسويي تمامي سياست‌هاي كلان اقتصادي،‌ اجتماعي، سياسي و تكنولوژي عملي نخواهد شد. برگزاري چنين نشستي كه با حضور برخي از مديران تراز اول كشور برگزار شد، موجب خرسندي است.‌ جاي بسي اميدواري است كه در اين سطح،‌ مديران كشور به بررسي نقطه نظرات مي‌پردازند و شايد بتوان اميدوار بود كه در راستاي چشم‌انداز ملي،‌ عزم راسخ‌‌تري در همه اركان تصميم‌گيري كشور در توسعه ايران عزيز به وجود آيد.
*مدير دپارتمان مديريت و كسب و كار مجتمع فني تهران، [email protected]
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1224]