واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: سينماي ما- در فیلم سینمایی "پابرهنه در بهشت" بهرام توکلی که بر اکران سینماهاست، انتخاب زاویه نگاه جدید از مرحله طراحی و پرداخت خط داستانی وارد کار شده و اصل بر آشناییزدایی از مولفهها، مفاهیم و کاراکترهای آشنای فیلمهای معناگرا قرار گرفته است. توکلی در "پابرهنه در بهشت" تلاش میکند با انتخاب زاویه دید جدید مقطع حساس زندگیهای نزدیک به مرگ را واجد نوعی تازگی کند که این مهم از طریق اطلاعات دهی تدریجی و نگاهی تازه به کاراکتر کلیشه شده روحانی در فیلمهای ایرانی چند سال اخیر هم میآید. اهمیت فیلم بیشتر از جایی نشأت میگیرد که انتخاب زاویه نگاه جدید به گونهای کاربردی از مرحله طراحی و پرداخت خط داستانی وارد قصه شده و به نوعی اصل را بر آشنازدایی از مولفهها، مفاهیم و کاراکترهای آشنا قرار داده است. اینگونه است که این چیدمان به تصویری میانجامد که از ابتدا تکلیف مخاطب با آن روشن نیست و همین روشن نبودن، گزینههایی مختلف را پیش روی او قرار میدهد. همانطور که اشاره شد "پابرهنه در بهشت" نگاهی جدید به مقطع قبل از مرگ دارد و از معدود آثاری است که میتواند ژانر کلیشه شده و تازه تأسیس معناگرا را احیا کند. این مقطع برای قشری از بیماران مبتلا به بیماریهای لاعلاج (ایدز) به تصویر درمیآید و با این انتخاب فیلمساز به نوعی باورهای اخلاقی را در کنار آموزههای مذهبی قرار داده و مفاهیم بنیادین هر یک را به چالش میکشد. این مهم بخصوص وقتی محقق میشود که بخش پنهان شخصیتها مورد کالبدشکافی قرار گرفته و تضاد میان این مفاهیم به گونهای غریب برجسته میشود. به عنوان مثال جایی که پزشک آسایشگاه (امین تارخ) اعتراف میکند خودش هم به این بیماری مبتلاست و راه انداختن این مرکز به نوعی پاسخی به نیاز درونی خودش بوده، حرفهایش در مورد نیاز به حضور روحانی برای احیاء رابطه از هم گسسته بیماران و خداوند بازتابی گستردهتر پیدا میکند. فیلم از ابتدا نشانی واضح و روشنی از مکانی که یحیی (هومن سیدی) خودخواسته وارد آن شده ارائه نمیدهد و به گونهای ابهام و به تبع آن گزینههای مختلف را در ذهن مخاطب ایجاد و با این گزینهها بازی زیرپوستی میکند. این وجه به مدد روایت اول شخص و نریشن یحیی از ابتدای فیلم نیز حاصل شده که تجربههای خاص خود را بسان کابوسی واقعی روایت میکند و از آنجا که این کابوس ذهنی است، او کمتر سعی در توضیح واضحات و روشن کردن ابهامات دارد. در واقع مخاطب نمیداند این شخصیت به چه مکانی وارد شده و با گزینه های ممکن که در ذهن او شکل میگیرد، مکان را به یک آسایشگاه روانی نسبت میدهد. هر چند این اطلاعات در ادامه با دادههای تدریجی تصحیح میشود، اما هیچکدام رد نمیشود. به این ترتیب ذهن مخاطب تکمیل پازل نهایی را با تحلیل دادهها انجام میدهد و در نهایت به تصویری روشن در ذهن خود و نه به وسعت ذهنیت همه مخاطبان میانجامد. روحانی بودن یحیی هم یکی از وجوه دیگر است که از ابتدا به آن اشارهای واضح نمیشود و کدهای ارائه شده نیز در جهت آشناییزدایی از این کاراکتر آشنا هستند. کاراکتری که در فیلمهای ایرانی با توجه به نوع پوشش، حرف زدن، منش و رفتار بدل به تصویر و قالبی از پیش تعیین شده گردیده و هر بار هم بازیگری جدید تنها زحمت پوشیدن این لباس تکراری را به خود میدهد بدون آنکه بتواند این قالب آشنا را ارتقا داده یا مال خود کند. نوع حضور کاراکتر روحانی در این فیلم برخاسته از نگاهی غیرکلیشهای به این شخصیت است. این وجه از اولین مرحله یعنی انتخاب هومن سیدی وارد کار شده؛ بازیگری که در فیزیک هم نشانی از روحانیهای مرسوم و قابل انتظار ندارد و نکته مهم استفاده بهینه از آرامش، انفعال و سادگی ذاتی این بازیگر در ترسیم چهرهای متفاوت از روحانی است. این ویژگیها در "یک تکه نان" تصویرگر سربازی بود که اصرار بر متفاوت شدن از دیگران به تصویری ساکن و تحمیلی از او انجامید، ولی در "پابرهنه در بهشت" یک روحانی غیرکلیشهای میسازد. در طول فیلم هیچگاه یحیی را در لباس روحانی نمیبینیم و با گذشت چند سکانس و آشنا شدن با این شخصیت است که متوجه روحانی بودن او میشویم. در کنار این معرفی تدریجی، یحیی با خصوصیاتی شخصیت پردازانه برجسته میشود. او کمتر حرف میزند و در واقع با کلام ارتباط خوبی ندارد. در حالی که روحانیهای عرصه تصویر همواره به واسطه تسلط به سخن گفتن و وعظ و نصیحت از اطرافیان خود متفاوت میشوند. یحیی در پی موعظه و پند و نصیحت نیست بلکه به زعم خود در حال فراگیری درس خود از زندگی است. او به میل خود به چنین آسایشگاهی منتقل شده و به هر کسوتی درمیآید تا نوعی همهشمولی شخصیت روحانی را با رهایی از کلیشههای موجود به رخ بکشد. این شاید همان وجه کاربردی و واقعی باشد که به زعم فیلمساز به احیاء رابطه روحانی با قشر عادی جامعه انجامیده و میتواند آموزه های زیرپوستی آنها را نیز به گونه کاربردی از سطح شعار و موعظه به سطح رفتارهای روزمره مردم بیاورد. فیلم با تعبیر بهشت از بخش دائمی که بیماران از آن بازگشتی ندارند، در کنار مفاهیمی چون پاکی و پاکدامنی که در خط فرعی دختر بیماری که نگهبان آسایشگاه قصد ازدواج با او دارد، به آن پرداخته میشود نمای نقطه نظر به این مفاهیم را تا حد زیادی عوض میکند و زوایای جدیدی را پیش روی مخاطب قرار میدهد. در "پابرهنه در بهشت" استفاده کاربردی از تصاویر ویدئویی در افشاگری شخصیت دکتر انجام شده و متفاوت بودن جنس این تصاویر از آنچه کابوس ذهنی یحیی است، به نوعی در ایجاد تنوع و تضاد تصویری کمک میکند. به ویژه وقتی متوجه میشویم این کابوس در کابوس به نوعی حاصل اعترافات شخصی یحیی در نوار کاست هم هست و با یک چرخش در پایان همه چیز حاصل تجربه کسب کردن یحیی در گذشته تعبیر میشود. یحیی در آخرین دیالوگ فیلم هنگام گام نهادن به بخش دائمی بیماران مبتلا به ایدز میگوید (با ورودم به بهشت تازه نقشم به عنوان روحانی روشن شد). تجربهای که به نظر میآید در خاطره ذهنی او جای میگیرد و تصویر چگونگی رسیدن او به این مرحله از تزکیه پیش روی مخاطب قرار گرفته است. همانطور که با استفاده از نریشن کلیت فیلم به مثابه منولوگ ذهنی شخصیت اصلی تعبیر میشود. توزیع اطلاعات در طول قصه از ویژگیهایی است که سازنده نقطه قوت فیلم از مرحله نگارش است. اطلاعات در مورد لوکیشن آسایشگاه بیماران لاعلاج، معرفی مکان و شخصیت اصلی حتی شخصیتهای فرعی به گونهای تدریجی و مقطعی ارائه میشود و در نهایت مخاطب را گام به گام با نقاط دید جدید مواجه میکند. "پابرهنه در بهشت" نخستین فیلم بلند سینمایی بهرام توکلی با بازی امین تارخ، هومن سیدی، افشین هاشمی و نگار جواهریان است و داستان یک روحانی جوان را روایت میکند که تصمیم میگیرد برای مدتی زندگی در کنار بیماران مبتلا به ایدز را تجربه کند. این فیلم از چهارشنبه 28 فروردین در گروه سینمایی عصر جدید اکران شده است. این فیلم موفق شد از بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر جایزه ویژه سال پیامبر اعظم (ص) را از بخش بینالملل و سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری، بازیگر مرد مکمل، صدابرداری و بهترین فیلم اول را برای حمید خضوعی ابیانه، افشین هاشمی، حسن زاهدی و داریوش صادقپور به ارمغان آورد. "پابرهنه در بهشت" در رشتههای کارگردانی، تدوین، طراحی صحنه و لباس و گریم هم نامزد بود. منبع خبر : مهر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 613]