«نبايد از كاهش سن اعتياد، غافل شد» كارشناس اداره‌كل بهزيستي خراسان‌رضوي: نياز امروز ما در خصوص مبارزه با اعتياد، افزايش سرمايه‌هاي اجتماعي است

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: «نبايد از كاهش سن اعتياد، غافل شد» كارشناس اداره‌كل بهزيستي خراسان‌رضوي: نياز امروز ما در خصوص مبارزه با اعتياد، "افزايش سرمايه‌هاي اجتماعي" است

خبرگزاري دانشجويان ايران - مشهد
سرويس: شهرستان‌ها

لحظاتي سياه و خاكستري، تصاويري مبهم و گنگ و پراكنده، صداهايي از دور دور، گيجي، بنگي ... دردي مفرط، ميلي شديد و نفرتي افزون، حاصل يك هيچ و پوچي به نام "اعتياد".

در روزگاري كه علم و دانش و پيشرفت و ترقي، چرخ‌هاي گوناگون جوامع را به حركت درآورده است، هستند افرادي كه از ميان تمامي امكانات، پوچي را بر مي‌گزينند و در پشت ديوار بلند اعتياد از زندگي باز مي‌مانند.

ايران، كشوري كه بيش از نيمي از جمعيت آن را جوانان تشكيل مي‌دهند، با قرار گرفتن بر روي هلال طلايي ترانزيت مواد مخدر، مكاني مناسب براي سودجويي سوداگران مرگ شده است كه براي تامين اهداف پليد و شوم خود، دست روي گران‌بهاترين سرمايه ايران يعني «جوانان» گذاشته‌اند.

اين در حالي است كه بنا بر اعلام رسمي سازمان بهزيستي كشور، اعتياد به مواد مخدر در بسياري از ناهنجاري‌ها و بزه‌هاي ارتكابي از جمله 50 درصد طلاق‌ها و از هم‌پاشيدگي كانون خانواده‌ها، 40 درصد اعمال خشونت عليه كودكان، 67 درصد انتقال ويروس ايدز و درصد قابل توجهي از خودكشي، خشونت و فحشا موثر است.

دكتر غلامحسين حقدادي، روانپزشك و كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، منطقه خراسان، با تقسيم كلي علل گرايش به مواد مخدر، به علت‌هاي فردي و تاثيرات جوامع خرد و كلان، گفت: قسمت عمده اين موضوع مربوط به مسائل فردي است و در كنار آن خانواده و گروه‌هاي همتا كه جوامع خرد را تشكيل مي‌دهند و مسائل اقتصادي، اجتماعي و سياسي در شكل كلان، تاثيراتي را در گرايش به مواد مخدر مي‌گذارد.

وي در رابطه با گرايش جوانان به اعتياد اظهار كرد: مقتضيات سن جواني و نوجواني، مقتضياتي خاص است. مثلا سن نوجواني، سن هويت‌يابي و حضور در گروه‌هاي همتا و دوستان و تشكيل گروه‌هاي دوستي است و در اين راستا امكان ارتباط با دوستان ناباب در اين رده سني بيشتر است.

وي، بحث‌هاي اشتغال و ازدواج را در نيز در خصوص جوانان موثر دانست و اظهار كرد: به طور كلي هر 3 بعد فردي، جوامع خرد و كلان كه بر روي گرايش جوانان به مواد مخدر موثر است، در هر فردي تاثيرات متفاوتي دارد با اين حال از هم جدا نيستند كه بتوان براي آن به طور خاص اظهار نظر كرد.

وي توضيح داد: به طور مثال يك عامل اجتماعي مي‌تواند افسردگي ايجاد كند و باز همين افسردگي زمينه عامل ديگري را فراهم كند.

وي در خصوص ميزان تاثير تحصيلات نيز بيان كرد: در رابطه با تحصيلات نيز نمي‌توان عنوان كرد كه تنها افرادي كه تحصيلات پايين دارند، معتاد مي‌شوند بلكه ما شاهد وجود اعتياد در اقشار تحصيل‌كرده نيز هستيم.

وي ادامه داد: در افراد با تحصيلات پايين به لحاظ محدود بودن ارتباطات، نوع اعتياد و مواد مصرفي آنها قديمي و سنتي است؛ در حالي كه در افراد تحصيل‌كرده به دليل ارتباطات و اطلاعات بيشتر و جديدتر، مصرف موادهاي متنوع‌تر، شايع‌تر است.

وي، دامنه علل اعتياد را بسيار گسترده و پراكنده دانست و گفت: به همين دليل نمي‌توان عواملي مانند هوش، تحصيلات و اشتغال را به تنهايي عامل اعتياد دانست چرا كه همانطور كه گفته شد گرايش به مواد مخدر مي‌تواند براي همه كس چه شاغل يا بيكار، چه با هوش و يا فردي با هوش كم‌تر و چه فرد با تحصيلات و يا يك فرد بي‌سواد وجود داشته باشد. كما اينكه در حال حاضر نيز مي‌توان اين وضعيت را در جامعه ديد.

وي ادامه داد: به عنوان مثال ممكن است فردي كه در گروه‌هاي باهوش، شاغل و يا داراي تحصيلات قرار دارد، مي‌تواند به دليل اينكه شخصيتي آسيب ديده است به راحتي گرفتار اعتياد شود.

وي عوامل بيولوژيك، سايكولوژيك، سوسيولوژيك و عوامل اسپرشيوال يا معنوي را 4 عاملي دانست كه هر فردي مي‌تواند با ضعف داشتن در يكي از آن‌ها با خطر اعتياد مواجه شود.

دكتر حقدادي تصريح كرد: ممكن است فردي از لحاظ رواني، بيولوژيكي و يا معنوي در وضع مطلوبي باشد ولي به خاطر ضعف در اجتماعي بودن به سمت مواد مخدر ‌برود و اين نكته مي‌تواند در هر يك از ابعاد ديگر نيز وجود داشته باشد. لذا نمي‌توان به طور قطع در رابطه با عوامل گرايش صحبت كرد چرا كه در هر لحظه فرد مي‌تواند از يك بعد مورد آسيب قرار گيرد.

وي پايبندي به ارزش‌هاي اسلامي را يك مانع براي گرايش به مواد مخدر دانست و گفت: ارزش‌هاي اسلامي در هر 3 سطح عوامل فردي، جوامع فرد و عوامل كلان، تاثير بسزايي دارد چرا كه داشتن ارزش‌هاي اسلامي به فرد عزت و اعتماد به نفس مي‌دهد و چنين فردي كمتر در معرض خطر قرار مي‌گيرد.

وي ادامه داد: پايبندي به ارزش‌هايي كه مانع اعتياد شود، از جمله ارزش‌هاي اسلامي هم به صورت فردي و هم در خانواده‌هاي معنوي، مي‌تواند محافظ خوبي براي اعتياد باشد به اين دليل كه با پايبندي به اين اصول خيلي از عوامل خطرساز مهار مي‌شود.

اين روانپزشك پايبندي به اصول را در سطح اجتماعي نيز حائز اهميت دانست و گفت: جوان پايبند به اصول در اجتماع، هويت و ارزش‌هاي نهادينه شده‌اي دارد كه به پشتوانه آن‌ها، خود را از بسياري از خطرها حفظ مي‌كند.

وي تاكيد كرد: افزايش ارزش‌هايي در ميان جوانان كه اعتياد و مصرف مواد مخدر در آنها مذموم شده، يكي از راه‌هاي مقابله با گرايش اين قشر از جامعه به مواد مخدر است.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي با رد افزايش اعتياد در چند سال اخير، گفت: هر چند ما از سال 1350 تاكنون روند كاهشي در اين خصوص نداشته‌ايم ولي شاهد تغيير سرعت رشد بوده‌ايم.

وي ادامه داد: با توجه به اينكه در طي سه تا چهار سال اخير وارد حوزه‌هايي شده‌ايم كه قبلا اصلا مطرح نبودند، تا حدود زيادي توانسته‌ايم در كنترل سرعت رشد اعتياد موفق عمل كنيم.

دكتر حقدادي حوزه پيشگيري را يكي از اين حوزه‌ها دانست و افزود: در گذشته موضوعي به نام پيشگيري مطرح نبود و تمام فعاليت‌هاي ما، در حوزه‌هايي از نوع مبارزه‌هاي فيزيكي بود در حالي كه از زمان ورود به حوزه پيشگيري، دريچه‌ بسيار بزرگي از توانمندي‌ها باز شد و بستر بسياري از مشاركت‌ها و پيشگيري‌هاي مردمي را فراهم كرد.

وي در ادامه با اشاره به اينكه قوانين نيز به سمت پيشگيري تغيير كرده است، گفت: در برنامه‌هايي مانند برنامه چهارم توسعه نيز بر حضور، همكاري و وارد شدن مردم در سازمان‌هاي مردم‌نهاد، براي كمك به پيشگيري در خصوص اعتياد تاكيد شده است؛ اگر برنامه‌ريزي خوبي صورت گيرد و امكانات مناسبي فراهم شود، اين شرايط مي‌تواند تاثيرات مثبت شگرفي را در رابطه با جلوگيري از مصرف مواد مخدر بر جاي گذارد.

وي، بخش درمان معتادان را از ديگر مسائلي دانست كه در سال‌هاي اخير متحول شده است و گفت: در سال‌هاي قبل از 75، زماني كه اعتياد جرم بود و هيچ پزشكي حق پناه دادن به مجرم را نداشت، پزشكان نمي‌توانستند وارد مقوله درمان معتادان شوند.

وي افزود: با تصويب اين قانون كه اعتياد جرم است ولي اگر معتادي داوطلبانه جهت درمان به پزشك مراجعه كند، بيمار تلقي و جرم او بخشيده و غيرقابل تعقيب قانوني مي‌شود، باعث ورود تعداد زيادي از پزشكان در موضوع درمان و ترك اعتياد شد.

وي عنوان كرد: بر اين اساس در حال حاضر در خراسان رضوي، 100 مركز درماني مجاز اعتياد وجود دارد ضمن اينكه علاوه بر پزشكان، تعداد زيادي روانپزشك، روانشناس، مددكار و پرستار نيز در اين حيطه به فعاليت پرداختند كه اين وضعي بسيار متفاوت از گذشته است.

كارشناس دفتر اعتياد اداه كل بهزيستي خراسان رضوي در ادامه گفت‌وگو با ايسنا، تصريح كرد: زماني كه ما وارد اين گستره شده‌ايم و برنامه‌ريزان كشور دست از انكار برداشته‌اند، در سطح كلان كشور شاهد برنامه‌ريزي‌هاي زيادي هستيم و خيلي از سازمان‌ها و ارگان‌ها در اين امر دخيل شده‌اند و در آنجا براي پيشگيري هزينه مي‌شود.

وي با بيان اينكه فكر مي‌كنم به مرحله‌اي رسيده‌ايم كه مي‌توان ادعا كرد به همان اندازه كه سرعت رشد اعتياد را داريم، به همان اندازه سرعت كنترل اعتياد را نيز داريم، افزود: اين به اين معني است كه اگر چه ما به سمت كاهش اعتياد نرفته‌ايم ولي در مرحله سر به سر هستيم.

وي اظهار داشت: از آنجا كه اين تحولات و رشد مناسب طي سه تا چهار سال بوده است، با ادامه دادن برنامه‌هاي اجتماعي‌محور و حضور بيشتر مردم و سازمان‌هاي مردم‌نهاد، مي‌توان اميدوار بود كه خيلي زود به مرحله كاهش اعتياد نيز برسيم به شرط آنكه به پتانسيل مردمي اعتقاد داشته باشيم و از آن استفاده مطلوب كنيم.

دكتر غلامحسين حقدادي اظهار داشت: شرايط اعتياد فرق كرده و نبايد از كاهش سن اعتياد، غافل شد.

اين روانپزشك در ادامه گفت‌وگو با ايسنا، منطقه خراسان، گفت: حتي در زمينه نوع مواد نيز شاهد تغيير بوده‌ايم، نوع مواد و نحوه مصرف به سمت بدتر شدن پيش رفته است و در جنس مونث نيز اين معضل و آسيب در حال افزايش است.

وي در ادامه با اشاره به دوران نوجواني تصريح كرد: نوجواني زمان استقلال‌يابي است و يك نوجوان بايد مستقل شود تا بتواند در آينده ازدواج كند و اگر اين كار را نكند اشتباه است و همين طور يك نوجوان بايد در اين سن به سمت دوست‌يابي برود و دامنه ارتباطات خود را به اجتماع بكشاند و اگر اين كار را نكند، اشتباه است.

وي ادامه داد: اين موضوعات واقعيت‌هاي دوران نوجواني است با اين حال در اين واقعيات خطراتي نيز وجود دارد، با اين وجود ما نبايد به نوجوان بگوييم چون در دوست‌يابي خطر وجود دارد تو نبايد به سمت گروه دوستان بروي و چون ممكن است از مستقل شدن صدمه ببيني، نبايد به سمت استقلال بروي چرا كه اين‌ها نيازهايي طبيعي است و ما براي اينكه بتوانيم نسل آينده را نسلي خوب پرورش دهيم تا آن‌ها نيز نسل‌هاي آينده را به خوبي پرورش دهند، بايد محيط را براي آنان مناسب كنيم.

وي اين تحولات را گونه‌اي پريدن تعبير كرد و گفت: نوجوان در آستانه اين پريدن‌ها، ممكن است به زمين نيز بخورد كه اين زمين خوردن‌ها، عوارضي را به همراه دارد.

وي با تاكيد به نقش پدر و مادر، افزود: در اينجاست كه والدين بايد بجاي منع از پرواز، مراقب عوارض زمين خوردن‌هاي آن‌ها باشند و در صورت پيشامد آن، به سرزنش و طرد فرزندشان اقدام نكنند.

دكتر حقدادي با بيان اينكه جامعه ما جامعه‌اي جوان است و امكان بروز اين مشكلات در آن فراهم‌تر است، گفت: بر اساس آماري كه UNODC در ايران و در سال 80 تهيه كرده بود، بيش از 60 درصد از كساني كه مصرف مواد مخدر را شروع كرده بودند، از دست دوستان خود آن را گرفته بودند و فقط 20 درصد كنجكاوي دليل گرايش به مواد بوده است.

وي ادامه داد: بنابراين، اينكه نوجوان دامنه دوستان خود را وسيع كند هم حسن و هم عيب است چرا كه وقتي اين دامنه گسترده‌تر باشد، نوجوان به كانون‌هايي بيشتري مرتبط مي‌شود كه ممكن است سالم نباشند.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي، تمايل نوجوان را براي اينكه به سايرين نشان دهد بزرگ شده است، يكي از علل روي آوردن به مواد مخدر معرفي و تصريح كرد: اين مي‌تواند دو علت اصلي داشته باشد: يكي اينكه فرد واقعا بزرگ نشده و يا اگر بزرگ شده است كسي آن را قبول ندارد.

وي توضيح داد: اگر فرد نه از لحاظ سني بلكه از لحاظ عقلي بزرگ نشده باشد و اعتماد به نفس پاييني يا آگاهي كمي داشته باشد، به راحتي ضربه مي‌خورد و مي‌تواند گرفتار اعتياد شود. زماني هم هست كه واقعا بزرگ شده است ولي اطرافيان و بزرگ‌ترها او را درك نمي‌كنند و از نظر و عقيده خودشان دست برنمي‌دارند و نمي‌توانند او را جدي گرفته و آن را در مشورت‌ها شريك كنند و اين را قبول نمي‌كنند كه دنيا عوض شده است و اين نوجوان نسلي متفاوت از آن‌هاست كه بايد صحبت‌هايشان را شنيد و قبول كرد كه آن‌ها نيز حرف‌هايي براي گفتن دارند و انتظار دارند كه نوجوان به هر آنچه آنان گفتند، چشم و بله بگويد در حالي كه چشم گفتن اصلا مربوط به اين سن نيست.

وي با بيان اينكه متاسفانه بسياري از والدين نمي‌دانند كه نوجواني سن به چالش كشيدن همه چيز در ذهن و عقل نوجوان است و ديگر زمان زورگويي و چشم شنيدن نيست، خاطرنشان كرد: در اينجاست كه خانواده تاثير بسزايي را در آينده نوجوان ايفا مي‌كند.

دكتر حقدادي، خانواده را از چند بعد داراي اهميت دانست و افزود: در اولين مرحله بايد ديد كه آيا خانواده از لحاظ ساختاري درست است يا خير؟ يعني آيا مادر و پدر و ساير اعضاي خانواده نقش‌هاي خودشان را به درستي ايفا مي‌كنند؟

وي ادامه داد: مساله ديگر سطح تنش‌ها در يك خانواده است، به اين معني كه آيا خانواده، خانواده‌اي پيوسته يا از هم گسيخته است و آيا خانواده مي‌تواند يك سطح ايمني و امنيت رواني براي نوجوان فراهم كند يا به گونه‌اي است كه نوجوان ترجيح مي‌دهد خارج از خانه باشد؟

وي افزود: نكته ديگر، الگوسازي در خانواده است، مثلا در خانواده‌اي كه پدر و يا مادر خودشان گرفتار اعتياد هستند و قبح اين عمل در خانواده شكسته است، ديگر نمي‌توان انتظار داشت كه فرزند نوجوان اين خانواده از پدر و يا مادر خود الگو نپذيرد.

دكتر غلامحسين حقدادي، پايبندي خانواده به اصول مدرن و حركت در راستاي آن را بسيار مهم دانست و به ايسنا گفت: اگر اصولي مانند اصول مذهبي يا ارزشي و هر آنچه كه فرد را به چيزهايي كه مانع رفتن آن به سمت اعتياد باشد پايبند كند، در خانواده‌ها وجود داشته باشد طبعا جوان رغبت كمتري براي گرايش به مواد مخدر خواهد داشت.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي عنوان كرد: اينكه ما در مدارس خود دانش‌آموزاني داريم كه مواد مخدر را تجربه كرده‌اند، قابل انكار نيست.

دكتر غلامحسين حقدادي در گفت‌وگو با ايسنا، منطقه خراسان، با بيان اينكه افرادي كه تجربه مواد مخدر را براي يك بار دارند بسيار مستعدتر براي گرايش به اعتياد هستند، اظهار داشت: با اين حال تعريف فرد مستعد با فرد معتاد متفاوت است و ما نمي‌توانيم درباره معتاد بودن دانش‌آموزانمان در مدارس ادعايي داشته باشيم در حالي كه امكان تجربه مواد مخدر وجود دارد.

وي در رابطه با سياست‌هاي تربيتي جهت مبارزه با مواد مخدر در مدارس، اظهار داشت: سياست‌هاي تربيتي مانند شمشيري دو لبه است و اينكه ما از چه سياستي براي جلوگيري از روي آوردن نوجوانان و جوانانمان به مواد مخدر استفاده كنيم، بسيار مهم و حساس است.

وي گفت: تصور كنيد حدود 10 سال پيش ما بياييم و در مدارس توسط بخشنامه اعلام كنيم كه هيچ كس با خودش مواد مخدر به مدرسه نياورد، اين كار قطعا مخرب‌تر از زماني است كه در اين خصوص حرفي به ميان نياوريم چرا كه در ذهن دانش‌آموز اين فكر تداعي مي‌شود كه پس مي‌توان در مدرسه مواد مخدر آورد.

وي افزود: بنابراين، اينكه چه نكات تربيتي بايد در اين خصوص گفت، بسيار حساس است و بايد با مطالعه و دقت نظر زيادي ارزيابي شود تا گرفتار آثار سوء آن نشد.

وي همچنين با بيان اينكه چگونگي شروع حركت ما در رابطه با پيشگيري و مبارزه با مواد مخدر نيز اهميت دارد، اظهار داشت: حركت‌هاي ما مي‌تواند مستقيم يا غيرمستقيم باشد كه حركت غيرمستقيم آن را آموزش و پرورش با تشكيل كلاس‌هاي مهارت‌هاي زندگي از دبستان شروع كرده است، چرا كه اگر دانش‌آموزان ما مهارت‌هاي زندگي را آموخته باشند، مي‌دانند كه اين مهارت‌ها دقيقا ضد اعتياد است.

وي افزود: آموزش معلمان نيز يكي ديگر از پيشگيري‌هاي غيرمستقيم است كه معلمان آموزش و پرورش اين كار را نيز به اين صورت كه در لابه‌لاي صحبت‌هاي خود كه آموزش‌هاي لازم را به دانش‌آموزان مي‌دهند، انجام ‌دهند.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي، برخورد اين نهاد با اعتياد را در سه شاخه پيشگيري، درمان و كاهش آسيب معرفي كرد و گفت: پيشگيري براي افرادي است كه معتاد نيستند، درمان براي افراد گرفتار به اين معضل كه مي‌خواهند خود را از آن برهانند و كاهش آسيب براي افراد معتادي است كه درمان نمي‌شوند لذا تلاش مي‌كنيم تا آسيب كمتري به ديگران وارد كنند.

وي با اعلام اينكه عمده فعاليت بهزيستي در شاخه پيشگيري با سياست اجتماع‌محور صورت مي‌گيرد، گفت: اين اجتماع‌محوري در بسياري از زمينه‌ها مي‌تواند ظاهر شود به طوري كه نقش مشاركتي مردم را در اين زمينه پررنگ مي‌كند، به عنوان مثال اداره كل بهزيستي استان در طرح پيشگيري 500 هزار نفر را تحت پوشش قرار داده است و تيم‌هاي پيشگيري مردمي نيز با ساماندهي بهزيستي ايجاد شدند.

حقدادي در رابطه با حوزه درمان اظهار داشت: در حال حاضر 60 تا 70 درصد مراكز درمان اعتياد استان در دست بهزيستي است كه در كنار بهزيستي، دانشگاه علوم پزشكي هم در اين زمينه فعال بوده و مجوز صادر مي‌كند.

وي در خصوص حوزه كاهش آسيب نيز تصريح كرد: سازمان بهزيستي، مراكز گذري يا DICهايي را ايجاد كرده است كه براي معتادان تزريقي جهت جلوگيري از ايدز، اقدام به فعاليت‌هايي مانند مشاوره، آموزش و توزيع اقلام بهداشتي مي‌كند.

اين روانپزشك در خصوص سن شروع اعتياد تصريح كرد: آنچه از آمارها و صحبت‌هاي كارشناسان مشخص مي‌شود، اين است كه سن شروع اعتياد زير 20 سال است ولي اين به معناي سن شيوع اعتياد نيست چرا كه سن شيوع اعتياد بالاي 25 سال است.

وي يكي ديگر از شاخصه‌هاي فردي را كه در گرايش به اعتياد موثر است، مشكلات شخصيتي عنوان كرد و گفت: افرادي كه شخصيت آن‌ها در نوجواني به درستي شكل نگرفته است و داراي يك شخصيت ضداجتماعي و يا اختلال در سلوك هستند، زمينه بيشتري براي گرفتار شدن در دام اعتياد دارند.

اين روانپزشك، گروه‌هاي همتا را يكي از اساسي‌ترين ابزارهاي تربيتي در دوران نوجواني معرفي كرد و گفت: اينكه والدين در شكل‌گيري گروه همتا نقش موثري داشته باشند، خيلي اهميت دارد.

وي تصريح كرد: از آنجا كه نوجواني سن استقلال‌طلبي است، پدران و مادران بايد به گونه‌اي در اين امر رفتار كنند كه اين اصل اساسي در دوران نوجواني ناديده گرفته نشود و دخالت آن‌ها در تشكيل گروه همتاي فرزندانشان مانند ديكته كردن اعمال و انتخاب‌هاي خودشان نباشد.

وي با بيان اينكه شيوه صحيح اين است كه والدين زمينه را جهت انتخاب دوستان مناسب فراهم كنند، افزود: با انتخاب محل سكونت، مدرسه مناسب و همچنين برقراري ارتباطات با خانواده‌هاي ديگر، والدين مي‌توانند دايره ارتباط فرزندشان را گسترش داده، در اين گستره امكان انتخاب آزادانه دوست مناسب را براي آن‌ها فراهم كنند.

دكتر حقدادي افزود: تلاش براي پر كردن مناسب اوقات فراغت نوجوان و ايجاد يك رابطه دوستي بين والدين و نوجوان براي جلوگيري از ايجاد خلأ عاطفي، از ديگر اقداماتي است كه والدين بايد در برخورد با فرزند نوجوانشان انجام دهند.

وي اظهار داشت: با رعايت اين نكات، گروه همتايي كه يك نوجوان براي خود تشكيل مي‌دهد، سالم‌تر مي‌شود با اين حال نمي‌توان از صد درصد سالم بودن آن اطمينان داشت چرا كه نوجوانان ترجيح مي‌دهند دوستاني را انتخاب كنند كه خانواده نفوذ كمتري روي آنان دارد و در اين جاست كه اگر خانواده برخوردي ناشيانه داشته باشد، نوجوان دوستاني مخفي براي خود مي‌يابد و تشكيل گروه‌هاي همتاي زيرزميني مي‌دهد كه خانواده از وجود آن كاملا بي‌اطلاع است.

دكتر حقدادي با اشاره به اينكه پس از مرحله دوستيابي، باز هم والدين بايد به طور موثر و مناسب بر گروه نظارت داشته باشد، افزود: والدين با برقراري يك ارتباط دوستانه با جمع دوستان نوجوان خودشان به راحتي مي‌توانند سطحي از كنترل را به طور غير محسوس بر روي گروه همتا داشته باشند.

وي ادامه داد: در اين شرايط، زماني كه نوجوان نيز متقاعد شده است كه پدر و مادرش دوستان وي هستند، به راحتي تمام صحبت و حرف‌هاي خودش و درون گروه را به خانواده منتقل مي‌كند و در صورت مشاهده برخورد منطقي به همين روال ادامه مي‌دهد و روي به مخفي كاري و پنهان كردن فعاليت‌هاي خودش نمي‌آورد.

اين روانپزشك باجرأت بودن و داشتن مهارت "نه" گفتن را براي نوجوانان نكته‌اي مهم دانست و گفت: نوجواني كه در وجود خود جرات احساس كند و توانايي گفتن "نه" را داشته باشد، هيچ‌گاه در گروه‌هاي همتا نقش يك پادو و يا عضوي كه همه چيز را بي چون و چرا مي‌پذيرد، بازي نخواهد كرد و مي‌تواند در مواقع ضروري، تصميمات صحيح بگيرد.

وي خاطرنشان ساخت: افرادي كه در گروه‌ها به عنوان پادو هستند، به اين دليل است كه يا آگاهي و IQ كافي ندارند و يا از طرد شدن از گروه وحشت دارند و ارزش‌هاي خودشان را تنها در آن گروه مي‌بينند.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي، لحظات تنهايي، افسردگي و سرخوردگي نوجوانان و جوانان را يكي از بزنگاه‌هايي دانست كه در آن مواقع سوداگران و موادفروشان جهت جلب مشتري و معتاد كردن افراد، انتخاب مي‌كنند و گفت: اين افراد با سوءاستفاده از احساس تنهايي و نياز به يك هم صحبت، اقدام به برقراري رابطه دوستي به ظاهر دلسوزانه مي‌كنند و سيگار و يا ماده مخدر و يا قرص‌هاي روان‌گردان را به عنوان يك دارو به دست فرد مي‌دهند.

وي ادامه داد: به همين دليل در اصول تربيتي آمده است كه خانواده اگر مي‌خواهد با فرزند خود برخورد كند، نبايد به گونه‌اي اين كار را انجام دهد كه كودك احساس كند والدينش او را دوست ندارند. لذا در اين مواقع والدين بايد كاري كنند كه فرزند احساس كند خانواده همچنان وي را دوست دارد ولي از يك كار به خصوص او خوششان نيامده است.

وي با عنوان اينكه احساس طرد شدن از خانواده بيشتر در كودكي فرد شكل مي‌گيرد، اظهار داشت: خانواده‌ها در دوران نوجواني فرزندانشان، زماني كه مي‌خواهند در خصوص رفتاري ناشايست با وي برخورد كنند، بايد سياست‌هاي تربيتي خود را از طريق گروه همسان، پيش ببرند.

وي توضيح داد: به عنوان مثال اگر زماني نوجوان در يك بحث با والدين، خانه را ترك كرد والدين بايد اين نفوذ را در گروه داشته باشند كه به آن‌ها اطلاع دهند كه فرزندشان در شرايط مناسب نيست و از آن‌ها بخواهند كه مراقب وي باشند تا دچار مشكل نشود.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي با تاكيد بر اينكه شبكه اعتيادزا در جامعه، شبكه‌اي مشتري‌محور است، به ايسنا گفت: افرادي كه اقدام به فروش مواد و ترويج اعتياد در جامعه مي‌كنند با انجام بررسي‌هايي بازاريابي خود به اين نتيجه رسيده‌اند چون كشور ما كشوري جوان است، پس بيشترين مشتري را مي‌توانند در گروه جوانان به دست آورند.

وي ادامه داد: اين افراد با برنامه‌ريزي، انگشت خود را بر روي بزنگاه‌هاي حساس جوان و نوجوان مي‌گذارند و مي‌دانند كه يك فرد در لحظات تفريح، در ميان گروه‌هاي همسان، در مدرسه و امثال آن براي گرفتار شدن مستعدتر است. لذا تمركز خود را بر روي اين موارد قرار مي‌دهند تا بتواند مشتري بيشتري براي خود جذب كنند.

وي بر لزوم باور جوان از سوي خانواده تاكيد كرد و گفت: جوان مي‌خواهد تا همه را به اين باور برساند كه او فردي قوي و شجاع است و مي‌تواند كارهاي زيادي را انجام دهد، به همين دليل دست به كارهاي مخاطره‌آميز مي‌زند كه مصرف دخانيات و مواد مخدر نيز مي‌تواند يكي از اين كارها باشد.

وي ادامه داد: در اين مورد نيز خانواده مقصر است چرا كه وي را باور نمي‌كند؛ اگر خانواده و جامعه وي را باور داشته باشند، فرد ديگر در خود به انجام اين قبيل كارها احساس نياز نمي‌كند تا اين خلا را در وجودش پر و از اين طريق نادرست باور ديگران را نسبت به خود جلب كند.

حقدادي افزود: خانواده با ارضاء نكردن حس توجه‌طلبي جوان، فضا را براي ارضا كردن اين حس و نياز به تنوع جوان با روش‌هاي غلط فراهم مي‌كند.

اين روانپزشك اظهار داشت: اگر در اين شرايط جوان وارد گروهي شود كه مبناي توجه را روي مصرف جديدترين مواد مخدر يا روان‌گردان قرار داده باشند، طبعا فرد شروع به همانندسازي مي‌كند و حس تنوع‌طلبي و نياز به توجه را با حركت در جريان اين گروه ناهنجار ارضا مي‌كند.

دكتر حقدادي با اشاره به تمايل جوانان براي مصرف مواد سنگين مانند كراك، گفت: اينكه جوانان به سمت اين گونه مواد كشيده مي‌شوند، دلايل مختلفي دارد كه نحوه مصرف، آسان بودن تهيه اين مواد و از همه مهم‌تر منطبق بودن آن با مد روز مصرف مواد، از آن جمله است.

كارشناس دفتر اعتياد اداره بهزيستي خراسان رضوي عنوان كرد: در خصوص عوامل كلان گرايش به اعتياد بايد برنامه‌ريزي كلان كرد.

غلامحسين حقدادي ادامه داد: در اين خصوص بايد عوامل مشاركت‌زا را در جامعه گسترش دهيم و عواملي را كه روي ميزان مشاركت تاثير منفي دارد و باعث كاهش آن مي‌شود، مورد تجديد نظر قرار داده يا آن‌ها را حذف كنيم.

وي اظهار داشت: نياز امروز ما در خصوص مبارزه با اعتياد، افزايش سرمايه‌هاي اجتماعي است.

وي با بيان اينكه در برنامه چهارم در رابطه با سرمايه اجتماعي بحث شده و چگونگي گسترش آن مورد تحليل گرفته است، افزود: جامعه شناسان ما بايد اين سرمايه را جدي بگيرند و براي افزايش آن در جامعه اقداماتي اصولي را شروع كنند.

وي فاكتورهاي زيادي را در خصوص افزايش سرمايه‌هاي اجتماعي موثر دانست و گفت: براي اين كار بايد مطالعات بيشتري انجام داد ولي به طور كلي عواملي كه آگاهي و اعتماد عمومي و ميزان مشاركت مردم را افزايش دهند قطعا مي‌توانند سرمايه اجتماعي يك جامعه را نيز بالا ببرند.

كارشناس دفتر اعتياد اداره كل بهزيستي خراسان رضوي، در پايان گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، از اعتياد به عنوان يك مشكل اجتماعي ياد كرد و گفت: در جايي كه با يك مشكل اجتماعي مواجه هستيم، غني بودن سرمايه اجتماعي عاملي است كه مي‌تواند نقش بسزايي را در كاهش و مبارزه با آن مشكل ايفا كند. چنانچه در كشورهايي كه از لحاظ سرمايه اجتماعي در سطح مطلوبي هستند، اين نكته به خوبي ديده مي‌شود.

وي يكي از عوامل اجتماعي موثر بر اعتياد را حاشيه‌نشيني شهرها دانست و تصريح كرد: اين معضل خصوصا در مورد شهر مشهد كه چيزي حدود 700 هزار نفر حاشيه‌نشين دارد بسيار چشمگير است.

حقدادي خاطرنشان كرد: در جايي كه اين حجم از افراد آسيب‌پذير با فرهنگ‌هاي گوناگون دچار بي‌هنجاري مي‌شوند، به دلايل متفاوتي مانند رانده شدن از شهر، داشتن مشاغل كاذب، احساس بي‌هويتي و عدم داشتن امنيت، شرايطي را ايجاد مي‌كند كه تنها يكي از بازخوردهاي آن اعتياد است. لذا بايد در تمامي شهرها بحث حاشيه‌نشيني را جدي گرفت و براي جلوگيري از بروز آسيب‌هاي بيشتر اين معضل، كاري كرد.

انتهاي پيام
شنبه 15 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 566]