دو پادشاه در يك اقليم !

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: دو پادشاه در يك اقليم !
حنيف غفاري

اشاره:از ابتداى حضور ديميترى مدودف در كاخ كرملين، همه در صددند تا نقاط اشتراك و افتراق وى با ولاديمير پوتين را در يابند.البته طرفداران حزب روسيه واحد اصرار دارند تا اين دو رئيس جمهور و نخست وزير را يك روح در دو كالبد تشبيه نمايند.اما واقعيت امر اين است كه دو پادشاه هيچ گاه در يك اقليم نمى گنجند.....

آيا اساسا ميان پوتين و مدودف اختلاف نظر وجود دارد؟بايد پاسخ داد:بلي!اين اختلاف صرفا از جنس پارادوكسهاى سليقه اى نبوده و بعضا خود را در نوع نگاه به منافع بلندمدت و ميان مدت روسها نشان مى‌دهد.ولاديمير پوتين سعى دارد بر منافع كلان روسيه تمركز كند،حال آنكه مدودف هادى منافع ميان مدت و كوتاه مدت مسكو در نظام بين الملل است.مدودف سعى دارد پازلهاى درهم ريخته مسكو و اتحاديه اروپا را بار ديگر بازچينش نمايد،زيرا اگر چنين مسئله اى صورت نگيرد،وى بر هژمونى دوباره پوتين بر كاخ كرملين مهر تاييد نواخته است.حضور هزمان ديميترى مدودف و ولاديمير پوتين در راس معادلات سياسى كاخ كرملين سوالات و دغدغه هاى زيادى را در ذهن ايجاد مى كند.هرچند پوتين و مدودف را نمى توان به عنوان نماد دو نوع تفكر متفاوت دانست،اما مسلما خط مشى سياسى مدوديف و پوتين در برخى موارد با يكديگر يكسان نيست.از سوى ديگر،روسها نشان داده اند معمولا واژه همگرايى را جز در آرا و افكار كمونيستى و لنينيستى جستجو نمى كنند،هم اكنون نيز عصر كمونيسم و تاواريش محورى به پايان رسيده است و كسب منافع حرف اول و آخر را در مسكو مى زند.

هم اكنون روسيه در شراط خاصى به سر مى برد.در حالى كه ميخاييل گورباچف، آخرين رئيس جمهور شوروى سابق سال گذشته نسبت به بازگشت مرام استالينيستى در روسيه هشدار داده بود،دو شعبه شدن قدرت در كاخ كرملين زمينه را جهت بازگشت اين مرام خطرناك فراهم ساخته است.

.هرچند پوتين به عنوان نخست وزير و مدويدف به عنوان رئيس جمهور روسيه به ايفاى نقش بين المللى خود مى پردازند،اما كماكان در خصوص اين نقش آفرينى شك و شبهه هاى زيادى وجود دارد.آنچه مسلم است اينكه على‌رغم حضور مدودف در كاخ كرملين،روسيه هنوز دوران گذار از پوتين را تجربه ننموده است و رئيس جمهور سابق روسيه كماكان اصلى ترين شخصيت سياسى اين كشور محسوب مى شود.بر اين اساس پوتين خود به تدوين سياست داخلى و خارجى مسكو مى پردازد و مدودف را به عنوان متغيرى وابسته به خود تعريف مى كند.اين در حالى است كه مدوديف به هيچ عنوان نمى خواهد حكم متغير وابسته به رفتارهاى پوتين را داشته باشد.البته مدوديف گوشه چشمى نيز به ميزان محبوبيت اجتماعى خود در بين روسها دارد،زيرا در آستانه برگزارى انتخابات سراسرى روسيه،محبوبيت مدوديف از محبوبيت پوتين بالاتر رفت تا پوتين از همان ابتدا مناسبات قدرت در كرملين را به گونه اى مخصوص تعريف نمايد!

از سوى ديگر،مدودف ترجيح مى دهد اختلافات سليقه اى خود و پوتين را به رسانه هاى روسى و حتى جلسات داخلى حزب روسيه واحد نكشاند،ولى در آينده اى نه چندان دور اين مسئله محتمل خواهد بود.واقعيت امر اين است كه هيچ سياستمدارى نمى تواند دخالت فرد حقيقى و حقوقى پايين تر از خود در امور كشور را تحمل كند،اين قاعده در خصوص كاخ كرملين نيز صدق مى كند.بسيارى از طرفداران حزب روسيه واحد تصور مى كنند كه رابطه پوتين و مدوديف از نوع رابطه پوتين با لاوروف يا سرگئى ايوانف است،يعنى رابطه اى مشخص و يكطرفه كه در آن پوتين حرف اول و آخر را خواهد زد!اين در حالى‌است كه مدوديف علاقه اى ندارد كه با لاوروف يا ديگران مقايسه شود.

پوتين و مدودف در بسيارى از زمينه ها ،خصوصا نحوه برخورد با بحران گرجستان،ناتويى شدن اوكراين،مسائل مربوط به شركت گاز پروم،نحوه بازى با برگ برنده انرژى و... نقاط اشتراك زيادى با يكديگر دارند،اما در برخى مواقع نيز دو طرف به صورت بالقوه اختلافاتى با هم دارند كه به سادگى نمى توان از كنار آنها گذشت.يكى از اين اختلافات به آينده سياسى ايالات متحده آمريكا و روسيه مربوط مى شود.به نظر مى رسد در صورت حضور باراك اوباما يا جان مك‌كين در كاخ سفيد و آغاز دور جديد هجمه هاى تبليغاتى كاخ سفيد عليه كاخ كرملين(كه فعلا به دليل افول قدرت نومحافظه كاران واشنگتن متوقف شده است)شاهد پررنگ شدن اختلافات ميان پوتين و مدودف خواهيم بود.

پوتين در زمان حضور خود در كاخ كرملين به عنوان رئيس جمهور،مناسبات سياست خارجى روسيه را درهاله اى از ابهام تعريف نمود.مسكواز يك سو نسبت به تحركات گرجستان واكنش نشان مى داد و از سويى ديگر به راحتى در برابر زياده خوهيهاى واشنگتن درشوراى امنيت سازمان ملل متحد سرتعظيم فرود مى آورد.ولاديمير پوتين علاقه زيادى نسبت به بازى با برگ برنده انرژى در اتحاديه اروپا دارد.پوتين تصور مى كند كه برگ برنده انرژى مى تواند چينش پازلهاى اروپا را به سود مسكو تغيير دهد،در صورتى كه تجربه اين خوش باورى كاذب پوتين را رد مى كند.كليت نگاه ملتهاى اروپايى نسبت به ولاديمير پوتين تهديد محور است .از سوى ديگر،ناسيوناليسم اروپايى به صورت بالقوه درميان سران اتحاديه اروپا پررنگ شده است.تداوم اين روند به معناى انزواى بيشتر روسيه در اروپا خواهد بود.هرچند،پوتين علاقه چندانى نسبت به باور اين حقيقت ندارد.

پوتين نسبت به مسائل بين المللى نگرشى كلان دارد،اين نگرش كلان محور سبب شده ست كه در بسيارى از ظرافتها پوتين مانند سياستمدارى مبتدى رفتار كند.پوتين همواره دغدغه قطبيت كاخ كرملين را در سر مى پروراند،اما راهكايهايى كه جهت دستيابى به اين هدف در سر مى پروراند از كارآمدى چندانى برخوردار نيست.روسيه بارها در شوراى امنيت سازمان ملل متحديا كميته چهارجانبه صلح خاورميانه (كوارتت)در مقابل زياده خواهيهاى ايالات متحده آمريكا تسليم گرديده و در قالب سكوت استراتژيك بار جديدى از تهديدات را به سوى خود سرازير نموده است.در خصوص بروز انقلابهاى رنگين در حياط خلوت روسيه نيز اين كشور در حد يك قدرت ظاهر نشد و به ساكاشويلى و يوشچنكو مجوز داد تا به عواملى مزاحم براى حركت روبه رشد مسكو تبديل شوند.

اخيرا شاهد بروز رگههايى از تناقض رفتارى ميان پوتين و مدودف بوديم.رييس‌جمهور روسيه اختلافات با سلف خود را كم اهميت خواند؛ اما تفاوت در استيل و لحن اين دو مرد به چشم مى‌آمد. مدودف رييس‌جمهور روسيه كه به مدت زيادى هم پيمان ولاديمير پوتين نخست وزير كنونى روسيه و رييس‌جمهور سابق اين كشور بوده و در جريان فعاليت انتخاباتى‌اش خود را ادامه دهنده‌ى پوتين جلوه داد،، در اين مصاحبه نيز با گفتن اين كه هسته‌ى اصلى سياست‌هاى پوتين تغيير نخواهد كرد، اين شعار را دوباره تكرار كرد.

البته در ادامه مدوديف به نكته اى اشاره كرد كه پيام آن براى همگان روشن است:

“ سياستمداران نيز آدم هستند و آنها نيز بايد لحن و استيل خودشان را داشته باشند، اما اين اصول اساسى سياست را تغيير نمى‌دهد. “

اما رييس‌جمهور جديد روسيه با واژه‌هاى بسيار متفاوتى نسبت به سلف خود اين حرف را زد. در جريان اين گفت‌وگوى يك ساعت و نيمه، هيچ يك از حملات سختى كه پوتين در سالهاى آخر رياست جمهورى‌اش به غرب انجام مى‌داد، وجود نداشت. در عوض، مرد جديد كرملين با انتخاب بادقت واژه‌هايش بر آزادي، حاكميت قانون و مالكيت خصوصى تاكيد كرد. تحليل‌گران و ديپلمات‌ها در مسكو نسبت به مدودف كه وكيل آموزش ديده است اختلاف نظر دارند.

مسئله بعدى در خصوص آينده مناسبات ايالات متحده آمريكا و روسيه است.بر همگان مسجل است كه مك كين و اوباما،هردو نسبت به روسيه ديدگاهى تهديد محور دارند.اين نگاه تهديد محور سالهاست كه به اروپا نيز سرايت كرده است و در آينده اى نزديك نيز از بين نخواهد رفت.در چنين شرايطى كاخ كرملين چه رويكردى در پيش خواهد گرفت؟آيا دو چهره كاخ كرملين،يعنى پوتين و مدودف مى توانند مديريت راهبردهاى آتى روسيه در قبال آمريكا و اتحاديه اروپا را به خوبى انجام دهند يا در اين خصوص با دوگانگى و ابهام مواجه خواهند شد؟البته پاسخ اين سوال را بايد در مناسبات آتى مسكو با واشنگتن و اروپا جستجو نمود،اما حضور دو سياستمدار مدعى در كاخ كرملين معضلات زيادى براى مسكو ايجاد خواهد نمود.
سه شنبه 11 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 290]