المپيك و خرافه‌پرستي‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: المپيك و خرافه‌پرستي‌
جام جم آنلاين: در حالي كه دولت چين تا آنجا كه به المپيك تابستاني پكن مربوط مي‌شود هيچ چيز را به شانس و احتمال واگذار نكرده است آغاز رسمي بازي‌ها در هشت و هشت دقيقه بعدازظهر هشتمين روز از هشتمين ماه سال 2008 ميلادي را به هيچ عنوان نمي‌توان اتفاقي قلمداد كرد.

همان طور كه ممكن است حدس زده باشيد عدد 8 نزد چيني‌ها خوش‌يمن است. در زبان چيني‌ها كه ماندرين ناميده مي‌شود عدد 8 را «فا» مي‌خوانند كه تلفظ‌اش خيلي به كلمه «فه‌آ» به معناي شانس و اقبال نزديك است.

اگر تا همين چند سال پيش كسي در چين براي برگزاري المپيك، چنين برنامه‌ريزي‌اي مي‌كرد مكافات سختي انتظارش را مي‌كشيد چرا كه حزب كمونيست دشمن سرسخت خرافه‌پرستي بود و دهه‌ها براي از بين بردن ريشه خرافات كه به اعتقاد كمونيست‌ها خاستگاهي فئودالي داشت، جنگيد.

دولت پكن چه بخواهد چه نخواهد خرافه‌پرستي در عمق ذهن و روح چيني‌ها ريشه دوانيده است. جيا جلوان، از كازشناسان چيني علوم اجتماعي مي‌گويد: انتخاب اين زمان خاص براي آغاز رسمي المپيك 2008 به آن معنا نيست كه دولت هم به چنين خرافاتي اعتقاد دارد.

به هر حال آنها بايد زماني را براي شروع مسابقات در نظر مي‌گرفتند پس چه دليلي داشت به عقايد مردم احترام نگذارند؟ او با اشاره به اين كه موضع‌گيري در قبال باورهاي مردم آن هم در سايه بلاي طبيعي اخير در استان سيچوان مي‌توانست پرمخاطره باشد، مي‌افزايد: همه در چين 8 را عددي خوش‌يمن مي‌پندارند.

به همان اندازه كه باور به خوش‌يمني و بديمني اعداد در بين چيني‌ها متداول است از نظر آن‌ها وقوع بلاياي طبيعي به معناي به دردسر افتادن حاكمان است. ريشه اين اعتقاد به 3 هزار سال پيش و زماني بازمي‌گردد. پادشاهي كه اولين خاندان سلطنتي شناخته شده چين را ساقط كرد طغيان خود را با اين ادعا كه حاكمان قبلي عملكرد ضعيفي داشتند و ناتواني آن‌ها عامل وقوع بلاياي طبيعي متعدد بود، توجيه كرد.

آنچنان كه دان پرايس، استاد تاريخ چين در دانشگاه كاليفرنيا توضيح مي‌دهد بر اين اساس تنها حاكمان خوب مي‌توانند بين انسان و طبيعت نوعي موازنه برقرار كنند.

اگر حاكمي به اين وظيفه به درستي عمل نكند موازنه بين انسان و طبيعت به هم مي‌خورد و وقوع پديده‌هايي چون سيل، زمين‌لرزه و خشكسالي سرآغاز ساقط شدن آن حاكميت خواهد بود.

اين ديدگاه به نوعي ايدئولوژي توده‌ چيني‌ها تا قبل از قرن نوزدهم بود. اگرچه با تسلط يافتن كمونيست‌ها بر چين اقدامات فرهنگي گسترده‌اي براي زدودن خرافات از فرهنگ چين آغاز شد اما اين باورها به بخشي لاينفك از فرهنگ چيني‌ها تبديل شده بود.

وقتي زلزله‌اي شديد در سال 1976 ميلايد شهر تانگشان را با خاك يكسان كرد و نزديك به 250 هزار نفر را به كام مرگ فرستاد باور عمومي اين پديده را به مرگ مائو زه‌تونگ كه 6 هفته پس از آن چشم از جهان فروبست، نسبت داد.

اعداد مقدس‌

فرهنگ سنتي چين مملو از نمادگرايي است. به عنوان مثال مردم در روز تولد خود رشته‌هاي دراز ماكاروني را مي‌خورند تا عمرشان طولاني شود.

اعداد و تاريخ‌هايي كه به هم شباهت داشته باشند جذابيت خاصي براي چيني‌ها دارند. روز 18 سپتامبر براي شروع كار و كسب جديد زمان مناسبي تلقي مي‌شود چراكه عبارتي كه در زبان چيني براي اين تاريخ وجود دارد شبيه عبارتي كه به معناي «سريع پولدار شدن»‌ است، ادا مي‌شود.

8 آگوست يكي از روزهاي ميمون نزد چيني‌هاست و چيني‌ها به همين دليل از همان ابتدا بر آغاز رسمي المپيكي در اين روز اصرار داشتتند. بيمارستان‌هاي چين مي‌گويند انتظار تولد كودكان زيادي را مقارن با آن روز كه براي چيني‌ها به لحاظ غرور و اعتبار ملي اهميت زيادي را دارد، مي‌كشند و برخي مادران براي آن كه دقيقا در آن روز صاحب فرزند شوند حتي عمل سزارين را پيش‌بيني كرده‌اند.

برگزار‌كنندگان المپيك بي‌شك وقتي در حال برنامه‌ريزي براي تعين زمان دقيق شروع رسمي المپيك بودند اهميت عدد 8 نزد چيني‌ها را مدنظر داشته‌اند. طي هفته‌هاي اخير سايت‌هاي چيني مملو از گمانه‌زني پيرامون مغلوب شدن خوش‌يمني عدد 8 در برابر نحسي عدد 5 و مصيبت‌هايي بودندكه مردم چيني طي ماه‌هاي اخير پشت سر گذاشته‌اند.

مناطق جنوبي چين طي سال‌جاري شاهد بارش بيشترين ميزان برف طي 50 سال اخير بودند. بيشترين ميزان بارش در روز 25 ژانويه يا 25/1 بود. كافي است اعداد يك را با 2 و 5 جمع كنيد تا به عدد 8 برسيد.

روز آغاز شورش‌ها در تبت 14 مارس يا 14/3 بود و زلزله سيچوان در روز 12 مي يا 12/5 به وقوع پيوست كه جمع اعدادشان نتيجه مشابهي به دست مي‌‌دهد. زلزله دقيقا 88 روز قبل از آغاز بازي‌هاي المپيك به وقوع پيوست.

با اين حال كم نيستند كساني كه اعتقاد دارند اين بار عدد 8 بر خلاف گذشته به نماد بديمني تبديل شده است. اين عده از تسلط نحسي 5 بر خوش‌يمني 8 مي‌گويند. نماد المپيك پكن علاوه بر 5 حلقه متعارف بازي‌ها 5 سمبل منطقه‌اي چين است. اولي پاندايي است كه بومي استان سيچوان است.

دومي گوزني كه فقط در تبت زندگي مي‌كند. سومي مشعلي در دست دارد كه به اعتقاد بدگمان‌ها نماد آبروريزي روند حمل مشعل المپيك به چين است. ديگري بادبادكي دست در دست دارد در حالي كه بادبادك نماد استان شندونگ است، جايي كه آوريل امسال شاهد بدترين سانحه برخورد قطارها در تاريخ چين بود. پنجمين نماد كه ماهي است مي‌تواند چه چيزي را تداعي كند؟ وقوع سيل كه به آوارگي 5/1 ميليون تن در جنوب چين منجر شد.

جنگ با خرافات‌

دولت اشاعه چنين خرافاتي را بر نمي‌‌تابد. نهادهاي قضايي در تلاش بوده‌‌اند سايت‌هايي را كه سعي دارند ايده بديمني المپيك را به مردم القا كنند از فعاليت بازداشته و مسدود كنند اگر چه با مسدود يك سايت دو سايت ديگر مثل قارچ سر بر آورده و شروع به فعاليت مي‌كنند.

در تيان‌جين، بندري مدرن به فاصله 120 كيلومتري شرق پكن ايستگاه تلويزيوني محلي هفته گذشته شخصي كه كارشناس امور ماورالطبيعه معرفي شد را به برنامه‌اي زنده دعوت كرد تا از او در مورد شايعات بخش شده در شهر پيرامون تاثير بلايايي كه كشور را احاطه كرده بر كودكان تيان جين‌سوال كند.

مردم اين شهر براي دور كردن بدي‌ها و بلايا به سنت قديمي اسپند دود كردن روي آورده‌اند. علاوه بر آن كمپوت هلو در اين شهر بازار خوبي يافته چون در زمان ماندرين كلمه «تائو» به معناي هلو بسيار نزديك به كلمه‌اي تلفظ مي‌شود كه به معناي «گريز از بلايا» است. اين به آن معناست كه كودكان در صورتي كه هلو بخورند شانس بيشتري براي فرار از نيروهاي اهريمني مافوق طبيعي خواهند داشت.

چين ژونگلين، استاد علوم سياسي دانشگاه تيان‌جين مي‌گويد: همه الزاما به اين خرافات باور ندارند اما والدين ترجيح مي‌دهند پول خرج كنند تا آرامش خيال بخرند. او مي‌افزايد: آنها به دنبال امنيت رواني آن هم در كشوري هستند كه هر روز شاهد تحولاتي سريع است.

نخبگان از توجه مردم به نشانه‌هاي خيال‌پردازانه و اتكا به خوش‌يمني و بديمني در انجام هر كار ابراز ناخرسندي مي‌كنند اما بسياري با پروفسور جيا كه مي‌گويد تنها راه مبارزه با خرافه‌گرايي گسترش دانش عمومي و ارتقا سطح فرهنگي مردم است، هم‌عقيده‌اند.

منبع: تايم‌
يکشنبه 9 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 389]