را تشريح كرد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در گفت و گوي اختصاصي با فارس «محسن مؤمني» سياست‌هاي ادبي «حوزه‌هنري» را تشريح كرد
خبرگزاري فارس: «محسن مؤمني» در گفت وگويي مشروح به تك‌تك انتقاداتي كه به مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري، ادبيات دفاع مقدس و انقلاب وارد مي‌شود، پاسخ گفت.

محسن مؤمني، نويسنده و رئيس مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري در گفت‌وگو با خبرنگار ادبي فارس، درباره عملكرد حوزه هنري در زمينه ادبيات گفت: اينكه حوزه چقدر توانسته مخاطبان ايراني را ارضا كند، سنجش دقيقي وجود ندارد. اگر ميزان نسخه‌هاي چاپي را بتوان معيار مناسبي براي جلب رضايت دانست بايد گفت برخي از آثارمان در سوره مهر به چاپ‌هاي بالاي بيست رسيده است كه اين در بازار كتاب كشور كم سابقه است و در حوزه هنري پيش از اين سابقه نداشته است. با اين حال ما راضي نيستيم و مي‌گوييم براي ملتي كه بيش از 40 ميليون جمعيت باسواد دارد، كم است.

*** اهدايي بودن كتاب‌هاي سوره مهر

وي در پاسخ به اينكه قسمت زيادي از تيراژ بالاي كتاب‌هاي سوره مهر به اهدايي بودن آنها برمي‌گردد و نه به فروش آن‌ها، بيان داشت: البته اين طور نيست. به عنوان مثال بنده به آمار فروش سال 84 اشاره مي‌كنم كه كل فروش ما با توجه به كمي قيمت كتابهايمان، يك ميليارد و دويست ميليون تومان بوده است كه از اين رقم فقط 150 ميليون تومان آن فروش دولتي و نهادي مي‌باشد و بقيه از طريق شبكه‌هاي مختلف توزيعمان توسط مشتري خريداري شده است. اگر مشاهده كرده باشيد در دو سال اخير غرفه سوره مهر جزء شلوغ‌ترين غرفه‌هاي نمايشگاه كتاب تهران بود و ما از ديدن اين همه مخاطب جوان طبيعي است كه ضمن سپاس خدا، نگران اين مسئوليت بزرگ باشيم.
مؤمني ادامه داد: فراموش نمي‌كنيم كه سال‌ها بود نويسندگان دفاع مقدس متهم بودند كه مخاطب ندارند در حالي كه ما همان موقع هم گمان مي‌كرديم كتاب‌ها درست توزيع و تبليغ نمي‌شوند. الحمدلله به همت مجموعه همكاران ما اين نگاه عوض شد و امروز پرفروش‌ترين كتاب‌ها مربوط به حوزه دفاع مقدس و انقلاب است. باز تأكيد مي‌كنم ما هنوز هم راضي نيستيم چرا كه توانايي ادبيات ما بالاتر از اين حرف‌هاست و اگر اثري خوب باشد و به دست مردم برسد، آن را مي‌خوانند و خودشان تبيلغش مي‌كنند. خاطراتي كه ما از محبت‌هاي خوانندگانمان داريم در طول تاريخ نويسندگي اين كشور بي‌سابقه است.

*** پتانسيل دفاع مقدس و انقلاب در داستان بالاست

نويسنده «زماني براي بزرگ شدن» پتانسيل موضوعات انقلاب و دفاع مقدس را براي نويسندگان بالا ارزيابي و عنوان كرد: يكي از نويسندگان مطرح عرب گفته بود نويسندگان ايراني خوشبختند كه دو واقعه بزرگ را ديده‌اند كه هريك از آن دو مي‌تواند يك نويسنده را جهاني كند. متأسفانه دنيا در حالي چنين انتظاراتي از نويسندگان ما دارد كه در داخل بحث از اين است كه نويسندگان ما گرفتار فقر مضمون و سوژه‌اند و يا افق بلندي ندارند! به گمان من امروز به واسطه انقلاب اسلامي، جنبش بيداري اسلامي در دنيا سرعت گرفته و اتفاقات شگفت‌آوري در اقصا نقاط دنيا و اطراف خودمان مي‌افتد. برخلاف روشنفكران ما، مخالفان اسلام اين را جدي گرفته‌اند و با فرهنگ و هنر با آن مقابله مي‌كنند. جسارت‌هايي كه در اين حوزه عليه پيامبر اسلام، مهدويت و تمدن اسلامي صورت مي‌گيرد دليلي است بر اين مدعا. اما در اين سو ما از همه اين فعل و انفعالات و تكاپوها بي‌خبريم و بنده بيم دارم باز مانند وقوع انقلاب اسلامي ديرتر از همه بيدار شويم.
وي با اشاره به گروه‌هاي مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري، گفت: دفترهاي قصه و رمان، كودك و نوجوان، ترجمه، ادبيات ايران و عرب، آموزش، شعر و امور ادبي استان‌ها اين بخش‌ها را تشكيل مي‌دهند.

*** 100 كتاب كودك و نوجوان در دست توليد و انتشار

مؤمني افزود: دفتر كودك و نوجوان كه مسئوليت آن را آقاي احمد دهقان به عهده دارد، امسال بيش از 100 كتاب در دست توليد دارد. قطعا با انتشار 100 كتاب كودك نمي‌توانيم نارسايي را در زمينه كودك و نوجوان جبران كنيم. در سال‌هاي گذشته اين بخش مورد غفلت قرار گرفته و تأليف از ترجمه عقب افتاده است و در خوشبينانه‌ترين صورت مي‌توانيم نسبت اين دو را 70 به 30 تلقي كنيم در حالي كه در دهه شصت و يا اوايل هفتاد اين تناسب كاملاً برعكس بود.
وي با اشاره به فعاليت‌هاي بخش ترجمه اين مركز كه كتاب‌هايي را به زبان‌هاي مختلف از جمله انگليسي و عربي در كشورهاي هدف منتشر كرده، افزود: قطعاً تا ادبيات ما در دنيا جايگاه درخوري بيابد راه درازي در پيش است. خودمان بايد زمينه‌هاي فرارسيدن آن روز را مهيا كنيم. تا ديگران نشانه‌هايي از سمت وسوي كارهاي ما را نبينند براي ترجمi‌ آن سرمايه‌گذاري نمي‌كنند. ما سعي مي‌كنيم با سرمايه‌گذار براي ترجمه بعضي از كارهايمان كه به دلايلي مي‌تواند در كشورهاي هدف مورد توجه واقع شود، براي معرفي ادبياتمان كاري كرده باشيم. البته اين كار بسيار ظريف و حساس است كه ما سعي كرده‌ايم با كمك بعضي از مترجمان علاقه‌مند به فرهنگ و ادب فارسي گام‌هاي اول را درست برداريم.

*** ترجمه آثار دفاع مقدس در ديگر كشورها

رئيس مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري اضافه كرد: اولاً مترجمان همكار با ما، زبان كشور مقصد، يا زبان مادريشان است و يا آن قدر در آن كشورها زندگي كرده‌اند كه كاملاً به فرهنگ و احساسات مردم آنجا آشنايند. ثانياً اين كتاب‌ها توسط ناشر خصوصي در آن كشورها منتشر مي‌شوند و طبيعي است كه بايد بتوانند در بازار كتاب آن كشورها رقابت كنند. تأكيد مي‌كنم در اين مرحله ما هيچ حمايتي از ناشر كشور مقصد نمي‌كنيم بلكه آنان با مترجم طرف هستند و اصلا ما را نمي‌شناسند.
وي درباره انتشار آثاري با محوريت غير از انقلاب و جنگ بيان داشت: ما برايمان آثار غير از انقلاب و جنگ مزاحم نيست. ما به فكر نهفته در اثر نگاه مي‌كنيم. اگر اثر در ساحتي باشد كه به بالارفتن فرهنگ و توجه مردم به معنويات كمك كند، مردم را با تاريخ ما آشنا كند و اعتماد به‌نفس را در ميان نوجوانان ما تقويت كند، طبيعي است كه در تعريف ما مي‌گنجد. انقلاب اسلامي فقط يك تاريخ نبوده و يك فرهنگ وسيع هم پشتش نهفته است.

*** مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري و ضعف اطلاع‌رساني

رئيس مركز آفرينش‌هاي حوزه هنري با پذيرش ضعف‌هاي اين مركز در مقوله اطلاع‌رساني اخبار و فعاليت‌ها اعلام كرد: هر چند همكارانمان در روابط عمومي و رسانه‌ها در انعكاس اخبارمان خيلي زحمت كشيده‌اند ولي پيداست كه نياز به كارهاي بيشتري در اين زمينه است. ما نخستين جايي هستيم كه آموزش داستان مجازي طراحي كرده‌ايم اما خيلي از علاقه‌مندان از آن بي اطلاعند و خيلي كارهاي ديگر ... اميدواريم سايت ادب فارسي كه اخيراً راه اندازي شده بتواند معرف خوبي براي فعاليت‌هاي مركز آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري باشد.
وي همچنين با اشاره به كلاس‌هاي آموزشي حوزه هنري در زمينه ادبيات توسط مدرساني چون دهقان، سرشار، ترابي، معلم و صابر امامي و نتيجه و محصول اين كلاس‌ها گفت: حوزه هنري از همان آغاز كار، توليد و آموزش را مدنظر قرار داده است. ما هم سعي كرديم به اين موضوع اهتمام بيشتري داشته باشيم. البته قبل از آمدن من به مركز آفرينش‌هاي ادبي اين كلاس‌ها منظم و ترميك بود. ما فكر كرديم اين روند قدري خارج از وظيفه ماست و مراكزي هم بيرون حوزه با اين وظيفه فعاليت مي‌كنند لذا بيشتر به آموزش‌هاي كارگاهي بپردازيم.

*** جلسات نقد حوزه هنري . رعايت شان نقد

مؤمني در پاسخ به اينكه گاهي حوزه هنري به دليل رويكرد جوانگرايانه افرادي را به عنوان منتقد جلسات ادبي به‌كار مي‌گيرد كه سبب نزول شأن نقد مي‌شود، گفت: اگر اينطور هست اشتباه از ماست. ما براي افراد نوآموز و حرفه‌اي جلسات جداگانه داريم. مثلا در شعر ما علاوه بر مبتدي‌ها براي همه سلايق جلسه شعر داريم و استاداني چون معلم، براتي پور، ترابي، صابر امامي، محدثي و... در حوزه جلسه شعر دارند. حتي پنج شنبه‌ها هم جلسه‌اي براي ادبيات افغانستان تشكيل مي‌شود. اگر نگويم جلسات روزهاي دوشنبه حوزه هنري بي‌نظير است، قطعاً يكي از پيشرفته‌ترين جلسات نقد شعري است كه در ايران برگزار مي‌شود. در اين جلسه كتاب‌هاي منتشره قابل اعتناي شعري توسط اساتيد و منتقدان مطرح نقد مي‌شود. يا جلسه‌اي براي ترانه مانند جلسه روزهاي شنبه استاد معلم من سراغ ندارم. جلسات نقد داستان روزهاي سه‌شنبه آقاي سرشار واقعاً بي‌نظير است و ...

*** نارضايتي‌هاي برخي نويسندگان از سوره مهر

مؤمني درباره نارضايتي برخي از نويسندگان از سوره مهر كه سال‌ها آثارشان را منتشر كرده، عنوان كرد: سوره مهر مسئولاني دارد كه آنها بايد پاسخگو باشند ولي چون من هم در شوراي توليد سوره و سياستگذاري‌هاي اين انتشارات هستم عرض مي‌كنم كه قطعا نويسندگان حق دارند. اما فراموش نكنند كه قبل از اينكه سوره مهر تشكيل شود در چه مرحله‌اي بودند. يك بار كتابشان چاپ مي‌شد و ديگر تجديد چاپ نمي‌شد. شش، هفت سال پيش خيلي‌ها مي‌گفتند كتاب دادن به حوزه هنري يعني اينكه كتاب از دست رفت و نويسنده جز يك بار ديگر چاپ اثرش را نخواهد ديد. اما الان اين طور نيست. كتاب‌ها به چاپ‌هاي متعدد مي‌رسند. لذا بايد كمك كنيم اين روند ادامه داشته باشد. واقعيت اين است امكانات سوره مهر به اندازه توقعات به‌ حق اهل قلم نيست. به عنوان مثال يكي از چاپخانه‌هايي كه با ما طرف قرارداد است، متعهد شده بود تا نمايشگاه كتاب تهران، 60 عنوان كتاب را چاپ كند اما به هر دليل نتوانست و همين كلي نارضايتي و انتقاد ايجاد كرد.
محسن مؤمني در پاسخ به اين پرسش كه چرا آثار رضا اميرخاني به خصوص كتاب اخيرش با نام «بي‌وتن» را سوره مهر چاپ نمي‌كند، اذعان داشت: اولاً قرار نيست همه كساني كه به ما لطف دارند كارشان حتماً در حوزه منتشر شود. بلكه كتاب‌هاي دوستانمان در هر كجا كه منتشر شود متعلق به ماست. ثانياً بعد از اين كه كتاب‌هاي آقاي اميرخاني مورد استقبال قرار گرفت، بعضي منتقدان ما گمان مي‌كردند در سوره مهر عنايت بيشتري در توزيع و تبليغ آن‌ها و آثار بعضي دوستان ديگر مي‌شود و لذا حرف و حديث‌هايي وجود داشت كه رضا خواست با اين كارش به اين‌ها پاسخ دهد.

*** هدف از انتشار كتاب‌هاي دفاع مقدس تبليغ جنگ نيست

نويسنده رمان «ماه و بلوط» با بيان اينكه در حوزه هنري قطعا هدف از پرداختن به رمان‌هاي دفاع مقدس، تبليغ جنگ نيست، اظهار داشت: ما جنگ طلب نبوديم و جنگ بر ما تحميل شد. سازمان ملل با معرفي عراق به عنوان متجاوز و آغازگر جنگ اين را پذيرفت و دنيا نيز پذيرفته است، اميدواريم بعضي داخلي‌ها هم بپذيرند! ما و همه مردم ايران الي الابد مديون جان‌هاي پاكي هستيم كه براي مجد و سرافرازي ملتمان و تاريخمان از هستي خود گذشتند و به ما هستي بخشيدند. ما وظيفه داريم اين ايثارها و حماسه‌ها را براي فرزندانمان روايت كنيم و اميدواريم آنان نيز اين روايت‌ها را براي فرزندانشان برسانند.
مؤمني درباره اينكه چگونه قرار است رمان دفاع مقدس از تناقض ميان تقدس شخصيت‌هاي داستاني و ابعاد روزمره و اشتباه پذير آنها حاصل شود، گفت: قطعا بايد واقعيت‌هاي شخصيت‌ها گفته شود.ما دنبال اسطوره سازي نيستيم ولي دنبال اسوه هستيم و اصلا نگاه اسلامي اين است كه از اسوه‌ها الگوبرداري شود. ما از اين منظر به زندگي شهيدان و قهرمانانمان نگاه مي‌كنيم. چه بسا آنان هم گاهي در زندگي‌شان از خود ضعف نشان داده‌اند و دچار بن‌بست‌هايي شده‌اند. اما مهم فرجامي است كه به آن دست يافته‌اند. من به عنوان يك نويسنده در آثارم سعي كرده‌ام به همه ابعاد شخصيت‌ها بپردازم.

*** حمايت حوزه از احمد دهقان

مؤمني در واكنش به انتقاد بسياري كه معتقدند حوزه هنري از احمد دهقان به‌خاطر داستان «من قاتل پدرتان هستم» دفاع نكرد، خاطرنشان كرد: من منظور آنان را نمي‌فهمم. آيا حوزه هنري بايد اعلاميه صادر مي‌كرد؟ قطعاً در اين صورت بدترين دفاع را از آقاي دهقان كرده بوديم. به گمان من دوستان آقاي دهقان با وجود اينكه با مضامين بعضي از داستان‌هاي اين مجموعه موافق نبودند، اما او را به احترام كارهاي زيبايي كه در اين عرصه خلق كرده است، تنها نگذاشتند و با كساني كه به آتش اين فتنه دامن مي‌زدند، درگير شدند. ديگر اينكه اين داستان‌ها محصول برهه‌اي از زمان ما بودند كه به علت بعضي از تفكرات غلط در ميان مديران ارشد كشور، بعضي از ارزش‌هاي دفاع مقدس مورد بي‌مهري قرار مي‌گرفت و حتي وزير اين مملكت روي صفت «مقدس» هشت دفاع سال ما، كه از سخنان حضرت امام است، ترديد داشت و اين ترديد را بيان مي‌كرد! بماند كم لطفي‌ها به جانبازان و رزمندگان و ... طبيعي است در چنين شرايطي نويسندگان و هنرمندان ما به ادبيات اعتراض روي بياورند.
گفت‌وگو: سجاد روشني
انتهاي پيام/ش
جمعه 7 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 392]