روانشناسى امر به معروف و نهى از منكر

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: روانشناسى امر به معروف و نهى از منكر
بخش انديشه:امر به معروف و نهى از منكر از جمله فرامينى است كه شرع مقدس اسلام به منظور كنترل و نظارت همگانى بر رفتارهاى اجتماعى و فردى بر آن پاى فشرده و آن را بسيار مهم و حساس توصيف كرده است. اين مهم در حوزه‌هاى متعددى از علوم اجتماعى قابل بررسى و تدقيق است كه شاخه‌هاى مختلف ارتباطات اجتماعي، فرهنگ‌شناسي، روانشناسى فردى و اجتماعى و حتى علوم سياسى از مهمترين آنهاست. بى‌توجهى به ابعاد متفاوت و گاه به ظاهر متضاد اين فريضه اجتماعى بى‌ترديد سبب مغفول ماندن فلسفه، اهداف و مكانيسم‌هاى مناسب آن و در نتيجه فقدان كارايى در نظر گرفته شده براى آن مى‌گردد. امر به معروف و نهى از منكر همچون ساير پديده‌هاى اجتماعى كه موضوع آن موجودى زنده،‌ هدفدار، هوشمند و با اراده به نام انسان است بايد با عنايت جدى به حواشى و ساير ابعاد زندگى فردى و اجتماعى آدمى صورت پذيرد و به موضوع خود يعنى انسان به عنوان يك كل قرار گرفته دركلى ديگر شامل گروه و اجتماع و داشته‌ها و آموزه‌هاى فردى و اجتماعى و نيز احاطه شده توسط بسترهاى موجود و سنت‌ها و ارزش‌هاى حاكم و غيرحاكم بنگرد در غير اين صورت صرفا و حداكثر در نقش قوانين موضوعه خشك حكومتى عمل خواهد كرد و تنها بر زندگى و رفتار ظاهرى انسان‌ها و آن هم تا زمانى كه ابزارهاى امر به معروف و نهى از منكر يعنى آمران و ناهيان باقى باشند تاثير خواهد گذارد، تاثيرى كه ضمانتى بر نهادينه و درونى شدن آن نيست. اگر چه هر كنش و واكنشى با موضوعيت انسان و رفتارهاى انسانى به تبع مختصات و ويژگى‌هاى پيچيده آدمى دچار پيچيدگى‌ها و ظرافت‌هاى خاص مى‌گردد و با نگاه‌هاى ساده‌انگارانه يك يا چند بعدى نمى‌توان به تفسير و تعليل و تحليل و از همه مهمتر تعيين رفتارهاى انسانى پرداخت ليكن در نظر داشتن ابعاد و عنايت به همين پيچيدگى‌ها مى‌تواند ما را از استنتاجات و فرمول‌هاى ساده و سطحى باز دارد. دستكم در مقام بررسى علمى و دقيق فرايض و وظايف اجتماعى همچون امر به معروف و نهى از منكر جامع‌نگرى و پرهيز از ساده‌نگرى و ساده‌انگارى از اوليات است و فارغ‌ از مكانيسمهاى اجرايى ضرورى توجه عميق به فلسفه، تعاريف‌، مفاهيم و اهداف براى دستيابى به الگوهاى اجرايى مناسب و كارآ ضرورى و لازم است.

باتوجه به ضرورت‌هاى فوق‌الذكر و مسائل خاص اجراى دستورات اجتماعى دينى همچون امر به معروف و نهى از منكر در جامعه ايران كه فرض بر آن است كه هدف عمل بر مبناى الگوها و روش‌هاى حكومت دينى مى‌باشد ضرورى است علاوه بر بررسى‌هاى جداگانه در خصوص تاثير شرايط اجتماعى خاص و دوره هاى گذار بر رفتارهاى اجتماعى و فردي،‌ رفتار افراد براساس اوامر و نواهى سايرين نيز در بسترهاى علمى بررسى شود. از جمله اين بسترها كه رفتارهاى انسانى را تفسير، تحليل و حتى پيش‌بينى مى‌نمايد حوزه روانشناسى فردى و اجتماعى است. در اين بستر يك اصل مسلم فرض مى‌شود و آن عبارت است از اينكه رفتار مورد نظر يا مطلوب توسط انسان‌ها برآيندى از نگرش‌ها و باورهاى آنان است كه بر اثر علل و عوامل مختلف شكل گرفته و آنان را به پرداختن و يا خوددارى كردن از برخى اعمال وامى‌دارد. نحوه شكل‌گيرى نگرش‌ها و باورها، عوامل تاثيرگذار بر آن، ميزان دخالت و سهم واقعى آن در رفتارهاى ارادى و غيرارادى و در نهايت جايگاه مكانيسم‌هاى كنترل‌هاى بارز اجتماعى نظير امر به معروف و نهى از منكر در نگرش‌ها و باورها در حوزه روانشناسى فردى و اجتماعى مورد بررسى و مطالعه قرار مى‌گيرد.
سه شنبه 28 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 174]