مراسم بزرگداشت ويليام چيتيك در تهران برپا شد غلامعلي حداد عادل: شناخت چيتيك از اسلام و ايران حيرت‌انگيز است

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: مراسم بزرگداشت ويليام چيتيك در تهران برپا شد غلامعلي حداد عادل: شناخت چيتيك از اسلام و ايران حيرت‌انگيز است

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - حكمت و فلسفه

مراسم بزرگداشت ويليام چيتيك شامگاه گذشته (شنبه، 25 خرداد) در انجمن آثار و مفاخر فرهنگي برگزار شد.

به گزارش خبرنگار بخش حكمت و فلسفه‌ي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مهدي محقق - رييس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي - در اين مراسم در سخناني گفت: اين برنامه با هدف تكريم علم و عالم برگزار مي‌شود. ما در اين انجمن از آغاز كه عهده‌دار اداره‌ي آن شده‌ايم، توفيق يافته‌ايم كه هرماه يك مجلس بزرگداشت براي كساني كه به فرهنگ اين مملكت خدمت كرده‌اند، برگزار كنيم كه اين مجلس، نود‌ و يكمين مراسم بزرگداشتي است كه برگزار مي‌كنيم. طي اين مدت، از كساني تجليل كرد‌ه‌ايم كه ايراني نبوده‌اند؛ اما به لحاظ فرهنگي، ايراني بوده‌اند و به فرهنگ و زبان فارسي و ايران و اسلام خدمت كرده‌اند.

محقق در ادامه يادآور شد: اين مجالس را براي آشنايي نسل جوان با بزرگان فرهنگ و ادب برگزار مي‌كنيم تا جوانان هم گام خود را جاي گام اين‌ها بگذارند. جناب چيتيك به ‌شوق فرهنگ ايران به اين‌جا آمده‌ و به متون فارسي خدمت كرده و اين بايد به جوانان معرفي شود.

او با انتقاد از بي‌توجهي به تربيت جان جوانان، تصريح كرد: براي تربيت جسم جوانان، يك استوديوم يكصدهزارنفري داريم؛ اما براي تربيت جان آن‌ها مكاني هزار‌نفري هم نداريم. ما به ‌جسم آن‌ها توجه مي‌كنيم؛ اما از جان‌شان غفلت مي‌شود.

محقق با ابراز خوشحالي از حضور ويليام چيتيك و همسرش در ايران، خاطرنشان كرد: خوشحال هستيم كه در ميان خود، ويليام چيتيك را داريم كه سال‌هاي زيادي در ايران بوده و همسرش، خانم پروفسور ساچيكو موراتا نيز تحصيلات خود را در ايران گذرانده است؛ بنابراين اكنون دو دانشمند عزيز را در بين خود داريم.

اين پژوهشگر و نويسنده با بيان اين مطلب كه چيتيك افراد كليدي فرهنگ ايران را براي كار كردن انتخاب كرده‌ است، يادآور شد: جامي از جمله‌ي اين افراد است كه رساله‌ي دكتري چيتيك درباره‌ي او بوده است. در ادامه‌ي فعاليش هم به شيخ محمود شبستري مي‌پردازد و بعد مولانا را به غرب معرفي مي‌كند، كه درواقع كوشش‌هايش باعث شد غرب با فرهنگ و مفاخر ما آشنا شود و از اين جهت، مديون چيتيك هستيم.

مهدي محقق در پايان متذكر شد: پروفسور چيتيك، مولانا را نيز به غرب معرفي كرده است كه اين اهميت فراواني دارد و ما مفتخريم كه اين عرفان قوي در تاريخ ماست و ضرورت دارد در اين‌گونه مجالس، نسل جوان را تشويق كنيم تا گذشته‌ي باعظمت و مفاخر فرهنگي خود را به ياد آورند و به سر خود نزنيم كه ديگر حافظ، سعدي، مولانا و... نخواهيم داشت؛ بلكه بايد فرصت و لوازم اين كار را فراهم كنيم.

همچنين در اين مراسم، غلامعلي حداد عادل با اشاره به ‌اين‌كه سه ‌هفته‌اي است كه مسؤوليت اداره‌ي مجلس از عهده‌اش برداشته شده و در اين مدت، اولين‌باري ا‌ست كه در مجلسي صحبت مي‌كند، متذكر شد: غرضم اين است كه اين را بايد از علاقه‌ي بنده به چيتيك و همسرش خانم موراتا به حساب آورد.

رييس پيشين مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: دانشگاه صنعتي شريف در آن سال‌ها ميدان وسيعي براي حركت پرشتاب به‌سوي تجدد بود و توجه استادان و دانشجويان يك‌سره به غرب، بويژه آمريكا، معطوف بود. اين‌طور بود كه عموم استادان جوان به‌سوي آمريكا ميل داشتند و اعتقاد و توجه وافري به تمدن غرب نشان مي‌دادند و همچنين درس‌هاي مهندسي و علوم پايه را با جديت تدريس مي‌كردند. در چنين فضايي همت ما چند نفر اين بود كه به ‌دانشجويان علوم مهندسي كه بهترين دانشجويان كشور بودند، يادآوري كنيم كه اين صنعت غربي ميوه‌ي درختي است كه ريشه‌اي دارد و بايد آن ريشه را شناخت. سعي ما بر اين بود كه دانشجويان را به اين موضوع توجه دهيم كه اين صنعت ميوه‌ي آن ريشه است و يك خودآگاهي مختصري پيدا كنند كه غير آن ميوه، ريشه را نيز بشناسند و اين مطلب مهمي بود و پس از مطرح‌ كردن اين نكته، اين فكر را عنوان مي‌كرديم كه آيا اين تنها ريشه‌اي است كه چنين ميوه‌اي مي‌دهد يا نه و آيا مي‌توان بر اساس فرهنگ و تاريخ و تمدن ايراني - اسلامي و با توجه به اين ريشه به ميوه‌هايي دست پيدا كرد و اين وجه مشترك ما در آن هفت سال بود. سعي مي‌كرديم در كنار صنعت كه ركن اصلي دانشگاه بود، نامي از سنت هم ببريم و تلاش كنيم متخصص صنعت ما يك گوشه‌ي چشمي هم به سنت داشته باشد.

حداد عادل افزود: در اين شرايط، وجود چيتيك يك پديده‌ي غيرمتعارف بود و در فضايي كه همه به‌سمت آمريكا جهت گرفته بودند، با فردي روبه‌رو مي‌شدند كه خلاف جهت آب شنا كرده و به ايران آمده و با قرآن و حديث و عرفان سر و كار دارد، به زبان فارسي صحبت مي‌كند و با دانشجويان در مورد اين موضوع حرف مي‌زند؛ در حالي‌كه دانشجويان با هر آمريكايي كه مواجه شده‌ بودند، اهل صنعت بود؛ اما چيتيك اين‌گونه نبود و به آن‌ها مي‌گفت با خود و فرهنگ خويش آشنا شويد، قبل از اين‌كه بخواهيد با ما آشنا شويد.

او در ادامه با اشاره به شك‌ و ترديدي كه نسبت به خاورشناسان و مستشرقان در ايران وجود داشته است، آن را از سويي، ناشي از ترديد درباره‌ي درجه‌ي دانش و علميت آن‌ها و به جهتي از نظر سياسي محل ترديد دانست و تأكيد كرد: خوشبختانه جناب چيتيك در معرض هيچ‌يك از اين دو شك نبودند. ايشان نمونه‌اي از دانشمنداني است‌ كه غرب را كاملا مي‌شناسد و در عين حال، وقوف عميقي نسبت به عقايد اسلامي و روح ايمان اسلامي دارد و آشنايي‌اش با اسلام و ايران، نه ‌تنها آشنايي سطحي نيست؛ بلكه آشنايي عميق و دقيقي است و كساني كه از نزديك با چيتيك آشنايي دارند، اين را اذعان مي‌كنند.

حداد عادل در ادامه با اشاره به كتابي كه درباره‌ي زندگي و تلاش‌هاي علمي ويليام چيتيك از سوي انجمن آثار و مفاخر فرهنگي منتشر شده است، به اظهارنظر سيدحسين نصر و احمد مهدوي دامغاني درباره‌ي چيتيك پرداخت و تصريح كرد: اين دو گواهي نشان مي‌دهد كه با چه شخصيتي روبه‌رو هستيم و شناخت ايشان از اسلام و ايران، وسيع و حيرت‌انگيز است و علاوه بر اسلام و ايران، آشنايي‌اش با شرق آسيا به بركت همسري با خانم ساچيكو موراتا و البته كوشش‌هاي خود بسيار وسيع و ارزشمند است و براي اين‌كه پيوندش را با شرق بيش‌تر كند، همسري از ژاپن اختيار كرد كه هر دو مكمل هم هستند. اين زوج دانشمند خدمتگزاري براي ايران و اسلام هستند كه درواقع سرمايه‌اند و اين يك امكان مهم براي معرفي اسلام و ايران به آمريكا به‌شمار مي‌رود؛ بويژه در اين شرايطي كه فضاي بين دو ملت به‌واسطه‌ي تبليغ‌هاي سياسي آمريكا خراب شده است، وجود اين دو بسيار مهم است.

اين نماينده‌ي مجلس شوراي اسلامي خاطرنشان كرد: كجا مي‌توان كسي را پيدا كرد كه با عشق به معارف اسلامي و ايران، 12 سال در اين كشور زندگي كند و كتابي مانند صحيفه‌ي سجاديه‌ را به زبان امروزي ترجمه كند و در اختيار انگليسي‌زبانان قرار دهد و يا دعاي عرفه‌ي امام ‌حسين (ع) را ترجمه كند كه كار بسيار مهم و ارزشمندي است و در ترجمه‌اي كه چيتيك به‌دست داده، مفاهيم واژگونه نشده‌ است.

وي از چيتيك به‌عنوان فردي ساده و بي‌شيله ‌و پيله، پاك، پركار، عفيف و دانش‌پژوهي حقيقي ياد كرد و درباره‌ي ساچيكو موراتا، گفت: من قبل از آشنايي با ويليام چيتيك با خانم ساچيكو موراتا آشنا شدم و معتقدم كه تجليل از چيتيك بايد تجليل از ساچيكو موراتا هم باشد. ايشان كسي بود كه قبل از پيروزي انقلاب‌ اسلامي در آن فضاي خاص، كه كسي جرأت نمي‌كرد درباره‌ي مسائل اجتماعي بنويسد، اين كار را در رساله‌اش كرد.

همچنين غلامرضا اعواني - رييس مؤسسه‌ي پژوهشي حكمت و فلسفه‌ي ايران - از ويليام چيتيك به‌عنوان دوست عزيز ياد كرد و با اشاره به زمان حضورش در دانشگاه آمريكايي بيروت، يادآور شد: ما همديگر را مي‌شناختيم و هر دو در دانشگاه يكديگر را مي‌ديديم و اما مقدر بود كه در ايران با هم آشنا و دوست شويم و سبب آمدن ما به ايران نيز سخنراني‌هاي سيد‌حسين نصر بود كه درس‌هايي در فلسفه‌ي اسلامي و تاريخ علم اسلام ارائه مي‌كرد.

اعواني در ادامه با طرح خاطره‌اي، از چگونگي آغاز فعاليت ويليام چيتيك بر روي اثر جامي صحبت كرد كه آن كتاب جامي توسط جلال‌الدين آشتياني به چيتيك رسيده بود.

اين استاد فلسفه در ادامه با اشاره به هم‌درسي‌اش با ويليام چيتيك در محضر ايزتسو پرداخت و همچنين به‌ مجموعه‌ي احاديث شيعي كه توسط مرحوم علامه‌ طباطبايي گردآوري شده است، اشاره كرد و افزود: جناب چيتيك آن مجموعه‌ي دست‌چين‌شده از احاديث شيعي را در همان زمان به زبان انگليسي تبديل كرده است.

اعواني با اشاره به ديگر تلاش‌هاي ويليام چيتيك، از همسر او - ساچيكو موراتا - به‌عنوان يار و همراه چيتيك ياد كرد و گفت: خانم موراتا در فضل، ادب و دانش‌ها به پاي ايشان حركت كرده و دكتري فقه را در دانشكده‌ي الهيات گذرانده‌ است.

وي همچنين بيان ويليام چيتيك را در تصحيح و تأليف آثارش، بياني بسيار دقيق ذكر كرد و متذكر شد: چيتيك در بيان بسيار دقيق است و اعوجاج ندارد؛ در حالي‌كه بسياري از مستشرقان هستند كه اعوجاج دارند.

رييس مؤسسه‌ي حكمت و فلسفه در پايان با اشاره به بعضي از تأليفات ويليام چيتيك، گفت: زندگي ايشان ايراني‌تر از يك ايراني اصيل است. به زبان فارسي در خانه حرف مي‌زند و تزيينات خانه‌اش ايراني‌ است و اين دلالت به اين دارد كه وابسته به اين سنت است و آن را خوب فهم و به جهاني غير از جهان ما معرفي كرده است.

اما بهاء‌الدين خرمشاهي - عضو پيوسته‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي - به توضيحي درباره‌ي ترجمه‌ي مقالات شمس تبريزي توسط ويليام چيتيك پرداخت و كار چيتيك را بر اساس نسخه‌ي تصحيح‌شده توسط محمدعلي موحد ذكر كرد.

او با توضيحي اجمالي درباره‌ي اين ترجمه از مقالات شمس تبريزي، به اظهارنظرهاي محمدعلي موحد درباره‌ي ترجمه‌ي چيتيك از مقالات شمس پرداخت و گفت: ما نيز به وي دست‌مريزاد مي‌گوييم كه در اين كار سترگ موفق بوده است.

در ادامه‌ي اين مراسم، قبل از سخنراني ساچيكو موراتا با حضور مهدي محقق، نوش‌آفرين انصاري و اميربانو كريمي، لوح سپاس انجمن آثار و مفاخر ايراني و همچنين مؤسسه‌ي پژوهشي حكمت و فلسفه‌ي ايران به موراتا اهدا و همچنين يك جلد نفيس از «مثنوي معنوي» با خط استاد همايي به وي تقديم شد.

ساچيكو موراتا نيز در سخناني كوتاه گفت: شنيده ‌بودم جناب محقق مي‌خواهد براي همسرم چنين مجلسي را تشكيل دهد؛ اما نمي‌دانستم كه قرار است به من هم چنين افتخاري بدهند و از دوستان عزيز، جناب حداد عادل و غلامرضا اعواني كه سخنان شيرين گفتند، تشكر مي‌كنم و اكنون 34 سال است كه همسر، همكار و همسفر چيتيك هستم كه شرح اين همسفري، نگفته بهتر است.

سپس حجت‌الاسلام احمد احمدي، فتح‌الله مجتبايي، ابوذر نادري و مهدي محقق، لوح‌هاي تقديري را از طرف بنياد شمس تبريزي و مولانا، مؤسسه‌ي پژوهشي حكمت و فلسفه‌ي ايران، منوچهر صدوقي‌ سها و انجمن آثار و مفاخر اسلامي به ويليام‌ چيتيك اهدا كردند و همچنين طرحي از چهره‌ي مولانا، كار دست ابوذر نادري، توسط اين هنرمند به چيتيك اهدا شد. علاوه بر آن، 12 ربع سكه‌ي بهار آزادي و يك دوره‌ كليات شمس تبريزي، از جمله هدايايي بود كه به چيتيك تقديم شد.

ويليام چيتيك - استاد دانشگاه ايالتي نيويورك - نيز در سخناني گفت: خوشحالم. انتظار چنين چيزي را نداشتم. آخر ما در آمريكا از اين مراسم‌ها نداريم. از ديدار دوستان قديمي‌ام خيلي خوشحالم و ايران را پيداست كه دوست دارم و حيف است كه بيش‌تر نمي‌توانم بيايم و دليل اين‌كه كم سفر مي‌كنم، بايد به كارهايم برسم. يك خرده كتاب نوشته‌ام كه اگر به سفر مي‌رفتم، نمي‌توانستم بنويسم. انشاء‌الله اوضاع بهتر شود، تشريف بياوريد.

اين عرفان‌پژوه در ادامه درباره‌ي انگيزه‌ها و چگونگي حضورش در حوزه‌ي عرفان و تصوف گفت و با بيان خاطراتش از كلاس‌هاي درس سيدحسن نصر در دانشگاه آمريكايي بيروت، از نصر به‌عنوان كسي كه كمك كرد به ايران بيايد، ياد كرد و همچنين با بيان خاطراتش از حضورش در دانشگاه تهران، از آن دوران به‌عنوان دوران خوبي ياد كرد و گفت: در دانشگاه تهران، سه‌ سال درس ادبيات ‌فارسي مي‌خواندم. هرچند موضوع درس من عرفان نبود؛ اما مباحث ادبيات پر بود از عرفان. هرچند بعضي از استادان نسبت به عرفان توجهي نداشتند؛ اما كساني چون بديع‌الزمان فروزانفر و استاد جلال‌الدين همايي بودند كه به اين مسائل توجه داشتند و بسيار خوب بود و من بعد از اتمام درس با تحصيح نصوص جامي آشنا شدم كه پنج تا شش سال طول كشيد و جمع‌آوري نسخه‌هاي خطي از اين اثر بسيار دشوار بود.

او در پايان به بيان خاطراتش درباره‌ي چگونگي يادگيري زبان فارسي پرداخت و يادآور شد: براي ياد گرفتن زبان فارسي به بازار مي‌رفتم.

در اين مراسم، چهره‌هايي چون: مجد‌الدين كيواني، توفيق سبحاني، احمد توكلي، احمد جلالي، احسان نراقي و فتح‌الله مجتبايي حضور داشتند.

انتهاي پيام
يکشنبه 26 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 443]