درباره كنسرت اخير ذوالفنون در تهران:رويايي شيرين از ساز افسانه اي

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: درباره كنسرت اخير ذوالفنون در تهران:رويايي شيرين از ساز افسانه اي
يكبار ديگر‌ ‌پرده‌هاي بلند تالار وحدت با شكوهي خاطره انگيز ‌كنار رفت و ديگر بار، صحنه در انتظار شنيدن نواي ساز ‌دلنشين و جاويدان استاد ذوالـفـنـون و هـمـراهـانـش بـه تـمـاشـاي ‌مـخـاطـبـيـن عـاشـق و عـلاقمند نشست.‌ديربازي بود كه در اين سالن صداي پنجه هاي نرم و آرام ‌استاد طنين انداز نشده بود و اين بار اولين تبليغ از ‌اجراي كنسرت استاد جلال ذوالفنون و گروه جوانش ،‌‌ ارديبهشت ‌ماه رفت تا جمعيتي مشتاق و پر هيجان را براي سه تار ‌ذوالفنون به سالن بياورد.‌هرچند در مقايسه با اجراهاي گذشته، جاي خالي استاد هادي ‌منتظري و ساز سحر آميز كمانچه ايشان محسوس و پررنگ بود اما ‌به هر جهت، نوگرايي خوبي كه در اجراي آهنگهاي اين كنسرت ‌در نيمه اول براي اولين بار صورت گرفت، فضايي متفاوت به ‌اجرا داد.‌ بروشور ساده اين كنسرت و طراحي مناسبي كه در آن صورت ‌گرفته بود، در كنار مديريت درخشاني كه در اجرا و برگزاري ‌اين كنسرت ديده مي شد به زيبايي برنامه مي افزود. از آن ‌جمله ايدهِ نظرسنجي و اختصاص بخش انتهايي بروشور به نظرخواهي ‌از بينندگان كه به آساني از بدنه بروشور جدا شده و در ‌پايان برنامه در اختيار عوامل كنسرت قرار مي گرفت. ‌

تحليل نيمه اول‌

‌ در اين نيمه نوازنده دوم سه تار - سروش قهرمانلو- براي ‌اولين بار در جايگاه آهنگساز، ساخت سه قطعه اول برنامه را ‌با تنوع ريتميك جالبي كه با افت و خيزهاي خوب همراه بود، ‌بر عهده داشت كه براي اولين بار براي علاقمندان گروه ‌ذوالفنون به اجرا در مي آمد. هر سه تصنيف "شب زدگان" ، ‌‌"شهريار جان" و " ع و ش و ق" در ابتداي اجرا با گردش ‌ملودي در فضاي آواز اصفهان آغاز شدند و در كمال تعجب در ‌انتها به دستگاه نوا رسيدند كه البته در چند جا به گوشهِ ‌رضوي در دستگاه شور نيز اشاراتي شد.‌در كل، مي توان گفت استفادهِ ابتكاري از گوشه ها و شناخت ‌دقيق آهنگساز از رديف موسيقي ايراني در سه تصنيف اول ‌برنامه، تركيب جالبي از مُدولاسيون ايجاد كرده بود كه با ‌تشويق و استقبال خوبي نيز مواجه گرديد. هرچند نبايد ‌ناديده گرفت كه اين فضاي جديد تاكنون در برنامه‌هاي گروه ‌ذوالفنون و ساخته هاي قبلي استاد بي سابقه بود. ‌از جمله مواردي كه جاي خالي آن در اجراي گروهي نيمه اول ‌بسيار به چشم مي خورد، بخش اجراي دكلمه بود كه براي بسياري ‌از شنوندگان قديمي گروه ذوالفنون جاي تعجب داشت. ابتكار ‌اجراي قوي اشعار با تكيه بر تكنيك هاي صدا سازي همراه با ‌تك نوازي هاي دلي استاد ذوالفنون از نگاه نويسنده، يكي از ‌خلاقيت‌هاي ويژه گروه ذوالفنون به حساب مي آيد كه در ‌بسياري از برنامه هاي آنان همواره شاهد آن بوديم. چه بسا ‌بار معنايي اشعار منتخب در بخش دكلمه، هر بار به آفرينش ‌فضايي خاص مي گراييد كه مخاطبين را با تك نوازي و بداهه ‌پردازي هاي خاص تر استاد نيز مهمان مي ساخت كه متاسفانه ‌در اين دو شب از اين بخش محروم مانديم.‌ ‌ نوازنده تار- سهيل ذوالفنون- كه اخيراً به جمع گروه ‌ پيوسته و در چند كنسرت آخر در كنار پدر با اين گروه همراه ‌بوده به دفعات زياد با ريتمي تند و ناهمگون با تصنيف ها ‌همساز مي شدكه در اكثر موارد مضراب هاي شفاف سه تار استاد ‌ذوالفنون در ريتم هاي خشن و خشك تار وي سردرگم مي ماند. ‌عدم هماهنگي زياد ايشان در تصنيف "ع و ش و ق" و عقب ماندن ‌تار در دنبال نمودن ملودي تصنيف "شب زده" و گاه پرده گيري‌هاي نامناسب در آوازهاي "مثنوي و رباعي" خبر از تمرين ‌ناكافي يا عدم تسلط دقيق ايشان بر فضاي گروه نوازي مي داد ‌كه از نگاه نگارنده تاثير بسيار زيادي بر داوري و قضاوت ‌مخاطبين از اجراهاي قدرتمند و بارز گروه ذوالفنون در گذشته ‌گذاشته است.‌‌ ‌‌ ‌

تحليل نيمه دوم

اين نيمه طبق بروشور به بداهه پردازي در مايه شور و با ‌نغماتي از آلبوم آتش در نيستان مي پرداخت. درحالي كه از ‌نظر شخصي نويسنده، مخاطبين، در شب اول نيمه اول را موفق تر ‌دانستند، اين سوال پيش مي آيد كه چرا با وجود تمام ‌نارضايتي ها، در شب دوم اين نيمه زمان بيشتري را به نسبت ‌نيمهِ اول كه كل گروه بر روي صحنه بودند به خود اختصاص ‌داد؟حضور سهيل ذوالفنون به عنوان خواننده در نيمه دوم و حذف ‌بامداد - خواننده اصلي گروه- با صدايي ستودني و توانايي ‌هاي ويژه خوانندگي به‌راستي چه معنايي مي توانست داشته ‌باشد؟ فشار بيش از حد و نا متعارف سهيل براي رساندن صداي فالش ‌خود به نقطه اصلي، تلفيق هاي ناقص شعر و موسيقي در تصنيف ‌‌"اي پاك از آب و از گِل" در مايه شور- ابوعطا كه باعث مي‌شد واژه "اي" كاملاً در كام خواننده گم شود و يا اجراي ‌خارج شعر زيباي "عاشق شده اي اي دل، سودات مبارك باد" در ‌راست پنجگاه، بيش از پيش از فضاي صميمي اجرا براي مخاطبين ‌مي كاست.‌حال با توجه به ايرادهايي كه گفته شد چگونه مي توان سخن ‌استاد ذوالفنون را در ابتداي برنامه باور نمود كه پسر ‌ايشان از 9 سالگي با موسيقي عجين بوده و به‌عنوان فرد شاخص ‌در ميان ديگر اعضاي جوان (اما قديمي گروه) نامبرده و معرفي ‌مي شود؟بايد باور داشت كه تمامي اين جمعيت با خاطره هاي دل انگيز ‌پنجه شيرين و بداهه نوازي هاي خاص استاد جلال ذوالفنون در ‌تالار وحدت گرد هم آمده بودند اما دريغ از همان چند لحظه ‌كوتاهي كه آن نيز در شلوغ نوازي هاي تار پسر، گم شد و ‌صداي شفاف سه تار استاد به گوش هيچ كس نرسيد و مخاطبين در ‌آرزوي تك نوازي استاد، سالن را ترك گفتند. ‌از آتشي در نيستان تا گل صد برگ، پرند، مرواريد تا ‌شيدايي،... همه و همه براي مخاطبين اين گروه، رويايي شيرين ‌از ساز افسانه اي سه تار به دست استاد مسلّم و پير آن- جلال ‌ذوالفنون- مي سازد كه اميدواريم هيچ گاه پاياني برايش ‌نبينيم و حضور پرطراوت و فعال استاد را ديگر بار در ‌آينده نيز بر روي صحنه هاي كنسرت داشته باشيم.‌با وجود همهِ آنچه كه به نيك و بد گفته شد، شبي به ‌يادماندني براي شنوندگان باقي ماند و مجالي كه بعد از ‌ساليان پيش آمد تا قدم هاي استاد در صحنه تالار حدت يكبار ‌ديگر با عشق طرفداران و علاقه‌مندان ايشان بدرقه شود براي ‌همگان مغتنم بود و سالي پربار براي ايشان و گروه جوانشان ‌آرزومنديم.‌
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 404]