توليد هواپيماهاي بدون سرنشين با قوت بيشتري دنبال مي‌شود قاتل‌هاي پرنده‌

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: توليد هواپيماهاي بدون سرنشين با قوت بيشتري دنبال مي‌شود قاتل‌هاي پرنده‌
جام جم آنلاين: دوك ولينگتون، كسي كه در جنگ واترلو موفق به شكست دادن ناپلئون بناپارت شد بر اين باور بود كه تمامي هنر جنگ چيزي جز اطلاع يافتن از اين كه در آنسوي تپه چه مي‌گذرد، نيست. در نبردهاي سايه‌واري كه نماد منازعات مدرن در مقابل تروريست‌ها و نيروهاي شورشي هستند آگاهي يافتن از اين كه در آنسوي تپه چه مي‌گذرد و در داخل يك ساختمان چه حوادثي در حال وقوع است از اهميت و معناي خاصي برخوردار شده‌اند.

سرگرد اسكات ويليامز، رئيس اسكادراني از هليكوپترهاي آپاچي در بغداد، پايتخت عراق هدايت عمليات خدمات‌رساني به شناسايي اهداف را بر عهده‌ دارد كه اقداماتي از هدف قرار دادن اماكني با موشك‌هاي هل‌فاير تا كمك به پليس محلي براي دستگيري مظنونان را در برمي‌گيرد. او و اعضاي تيم تحت رهبري‌اش بايد بدانند چه زماني بايد شليك كنند و چه وقت از اقدام بپرهيزند.

همين اواخر و پس از حملات خمپاره‌اي از شهرك صدر به منطقه سبز بغداد بود كه واحد تحت امر ويليامز عكس‌هاي ارسالي از يكي از هواپيماهاي بدون سرنشين ارتش ايالات متحده را دريافت كرد كه محل يكي از خمپاره‌اندازها در شهرك صدر را شناسايي كرده بود. اين واحد آتشبار در نزديكي آپارتماني قرار داشت و عوامل دست‌اندركار خمپاره‌باران منطقه سبز در وقفه‌هاي زماني بين آتش‌باري به آپارتمان مجاور مي‌رفتند تا استراحت كنند. با دريافت اين عكس‌ها واحد عملياتي ويليامز به منطقه رفت و واحد خمپاره‌انداز را هدف قرار داد.

در شيوه مبارزه با شورشياني كه در عراق و ديگر نقاط ناآرام جهان جريان دارد هيچ كارت برنده منفردي وجود ندارد كه بتوان روي آن متمركز شد. در بازي موش و گربه‌اي كه شورشيان در پيش گرفته‌اند، آن هم در شرايطي كه آنان قادرند براحتي در ميان مردم عادي پنهان شوند و هر ازچند گاهي براي ضربه زدن به دشمن از پناهگاه‌هاي خود بيرون بيايند دستيابي به شيوه‌هاي نظارتي مناسب از اهميتي خاص برخوردار است.

به اعتقاد فرماندهان نظامي ماشين‌هاي پرنده بدون سرنشين (UAV) را بايد بمب هوشمند جنگ عراق دانست. اين هواپيماهاي بدون سرنشين آخرين چرخش در روند بي‌پايان تحول و تطور تاكتيك‌ها و ابزارهاي جنگي است كه حركت به جلو تاريخ جنگ را شكل مي‌دهند. واحدهاي نظامي كه خانه‌به‌خانه را در جستجوي شورشيان كنكاش مي‌كنند و مي‌جنگند بر صدها هواپيماي بدون سرنشين كه برخي از آن‌ها بسيار كوچك بوده و تحركات دشمن را تحت نظر مي‌گيرند، اتكا دارند. نيروهاي گشتي به مدد آن‌ها مسير حركت خود را شناسايي كرده و بررسي مي‌كنند و فرماندهان عملياتي آنان را بر فراز نقاط پرتردد به پرواز درمي‌آورند تا عوامل شورشي و بمب‌گذاران انتحاري را شناسايي كنند.

اتكا به هواپيماهاي بدون سرنشين در ارتش ايالات‌متحده روزبه‌روز گسترش مي‌يابد. مهندسان پنتاگون سعي دارند اين هواپيماها را به فناوري شناسايي مين‌هاي كاشته شده در زمين مجهز كنند.

بر اساس آمار منتشر شده از سوي فرماندهي واحدهاي مستقر در عراق هواپيماهاي بدون سرنشين ارتش تنها طي ماه مارس بيش از 46 هزار ساعت عمليات در اين كشور انجام دادند.

در جنگ‌هاي بغرنج شهري به مانند نبردهاي اخير براي آرام كردن اوضاع شهرك صدر بغداد اين هواپيماهاي بدون سرنشين بيشترين نقش را ايفا كردند و با شناسايي اهداف بالقوه ضرورت ورود نيروها به منطقه را از ميان بردند. اين هواپيماها در واقع حلقه آخر از شبكه‌اي گسترده و پنهان از ديد هستند كه ماهواره‌هاي ارتباطي، سامانه مكان‌ياب جهاني (GPS) و كانال‌هاي ارتباطي را در برمي‌گيرد و امكان انتقال حجم وسيعي از اطلاعات را در هر ثانيه بين اين هواپيماها و ايستگاه‌هاي هدايت زميني فراهم مي‌آورد.

تصاويري كه توسط اين هواپيما ارسال مي‌شود ممكن است به رايانه همراه واحد عمليات زميني در همان محدوده، مركزي فرماندهي در صدها كيلومتر آن‌سو‌تر يا حتي براي تحليلگران تصويري كه هزاران كيلومتر آن‌سوتر در آلمان يا ايالت نواداي آمريكا استقرار يافته‌اند، ارسال شود.

انقلاب جنگ‌افزارهاي بدون سرنشين را نبايد پديده‌اي نوين تلقي كرد اما شرايط خاصي عراق موجب شد استفاده از اين جنگ افزارها به ناگاه افزايش پيدا كند. طي ماه‌هاي اول پس از سقوط بغداد هم استفاده از اين جنگ‌افزارها چندان باب نشده بود. نيروهاي ويژه از آن‌ها در عمليات ويژه و داراي اهميت فوق‌العاده استفاده مي‌كردند و به آنها به ديده جزيي لاينفك از اقدامات نظامي نگريسته نمي‌شد اما با مشخص شدن قابليت‌هاي اين جنگ افزارها، استفاده از آنها هم افزايش يافت.

سرگرد پل مارنون، فرمانده يكي از اسكادران‌هاي رزمي هليكوپتر‌هاي آپاچي در اثبات اهميت هواپيماي بدون سرنشين به نقش اين هواپيماها در 90 درصد حملاتي كه طي دو ماه گذشته توسط اسكادران او انجام شده است، اشاره مي‌كند.

ناتواني در به خدمت گرفتن سريع هواپيماهاي بدون سرنشين در صحنه جنگ يكي از موارد تنش‌زا پنتاگون بوده است. رابرت گيتس، وزير دفاع ايالات‌متحده اخير ابراز اميدواري كرده بود استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين افزايش پيدا كند. به همين دليل بود كه وي مدتي قبل بودجه‌اي 240 ميليون دلاري را به برنامه پيشرفته‌سازي هواپيماهاي بدون سرنشين و توسعه ناوگان اين جنگ‌افزار‌ها اختصاص داد.

نيازهاي ميدان جنگ به علاوه رهبراني غير نظامي كه تحت فشار جامعه خواستار كاهش تلفات انساني در جنگ‌ها بوده‌اند پيشرفت و توسعه مداوم فناوري‌هاي مربوط به جنگ افزارهاي خودكار كه نيازي به حضور مستقيم نيروي انساني ندارند را رقم زدند. هواپيماهاي بدون‌سرنشين يكي از دستاوردهاي اين شاخه از فناوري نظامي بود.

در اين حوزه هم به سان بسياري از بخش‌هاي ديگر فناوري‌هاي پايه از مراكز تحقيقاتي سربرآورد. نقطه آغازين ظهور هواپيما‌هاي بدون سرنشين واحدي توليدي-صنعتي در كاليفرنياي جنوبي و در ميانه جنگ دوم جهاني بود.

شركت ون‌نايت در حومه لس‌آنجلس واحدي توليدي داشت كه روي توليد هواپيماهاي مدل با كنترل از راه دور با راديو متمركز شده بود. سال 1944 ميلادي بود كه اولين نمونه از اين هواپيماها ساخته شد. در ابتدا از اين نمونه‌ها براي آزمودن سامانه‌هاي ضدهوايي جديد استفاده مي‌كردند.

دهه 1950 ميلادي بود كه سرتيپ كورتين لماي، موسس اولين مركز فرماندهي استراتژيك نيروي ضربت هسته‌اي ارتش ايالات‌متحده خواستار تامين هواپيماهاي بدون سرنشين شد كه قرار بود در عمليات هسته‌اي احتمال عليه روس‌ها به همراه هواپيماهاي بمب‌افكن بي52 و براي صيانت از آن‌ها در برابر ساماندهي موشكي ضد هوايي شوروي‌‌ها به منطقه عمليات اعزام شوند.

در محدوده زماني دهه 1960 بود كه مهندسي ژاپني‌تبار به نام نورمن ساكاموتو ايده تجهيز هواپيماهاي بدون سرنشين به دوربين را با هدف استفاده از آن‌ها به عنوان هواپيماي جلوي شناسايي مطرح كرد. شايد اين يكي از تناقضات تاريخي باشد كه مردي كه پدر هواپيماهاي بدون سرنشين ارتش آمريكا نام گرفته 2 سال اول جنگ جهاني دوم را به همراه خانواده‌اش در اردوگاه مهاجران ژاپني در آريزونا سر كرد.

ارتش در ابتدا توجه چنداني به اين ايده نشان نداد اما زماني كه يكي از هواپيماهاي جاسوسي2 U در روزهاي اوج بحران موشكي كوبا توسط موشك‌هاي ضدهوايي شوروي‌ها برفراز كوبا ساقط شد و دو ابرقدرت وقت جهان را در آستانه جنگي تمام عيار قرارداد نگاه‌ها به سوي پيشنهاد ساكاموتو متمايل شد.

شركت ساكاموتو خيلي زود قراردادهايي براي توليد اولين هواپيماي بدون سرنشين نظامي جهان كه «زنبور مهاجم» نام گرفته بود، دريافت كرد. هنوز جنگ ويتنام شروع نشده بود كه ارتش آمريكا نزديك به هزار زنبور مهاجم را كه در ماموريت‌هاي شناسايي برفراز قلمرو دشمن پرواز مي‌كردند، از اهداف بالقوه عكس مي‌گرفتند و رادارها را كور مي‌كردند در اختيار داشت.

پس از پايان جنگ ويتنام موشك‌هاي بالستيك قاره‌پيما جانشين هواپيماهاي بي52 شدند و نيروي هوايي هيچگاه به ايده توليد انبوه هواپيماهاي بدون سرنشين روي‌خوش نشان نداد. با آغاز دهه 1980‌ميلادي توليد نسل جديد هواپيماهاي بدون سرنشين كه اكويلا نام داشتند، شروع شد. سوار كردن تجهيزات روي اين هواپيما يك ساعت طول مي‌كشيد و با توجه به اين كه كاهش ميانگين عمر آنها به 20 ساعت موجب شده بود هر نمونه نزديك به 3 ميليون دلار هزينه روي دست پنتاگون بگذارد اين پروژه در سال 1987 و پس از هزينه شدن چيزي در مورد يك ميليارد دلار به طول كامل لغو شد.

در حالي كه اشتياق آمريكايي‌ها به توليد هواپيماهاي بدون سرنشين به خاموش گراييده بود ارتش اسرائيل در خفا در حال كار روي پروژه توليد هواپيماهاي بدون سرنشين كوچك، ارزان و كارآمد بود. اسرائيلي‌ها انگيزه‌ خود را از مشكلاتي كه از بابت سامانه ضدهوايي ساخت شوروي ارتش مصر در جنگ 1973 اعراب و اسرائيل موسوم به يوم كپور براي نيروي هوايي اين رژيم به وجود آمده بود، گرفته بودند.

مهندسان اسرائيلي با الهام گرفتن از يك نمونه اكويلا كه در سواحل اين رژيم سقوط كرده بود برنامه‌اي مخفيانه را براي توليد هواپيماهاي بدون سرنشين به مرحله اجرا در آوردند. جان لهني، فرمانده نيروي دريايي ارتش ايالات‌متحده در دوران رياست‌جمهوري رونالد ريگان و سرلشكر پي كلي، فرمانده تفنگداران دريايي ارتش در آن زمان اولين كساني بودند كه از پيشرفت اسرائيلي‌ها در اين حوزه آگاهي يافتند.

اين دو طي سفري در اواخر دهه 1980 ميلادي به اسرائيل فيلمي را مشاهده كردندكه توسط يك هواپيماي بدون سرنشين از تحركات آن‌ها طي يك روز گرفته شده بود. لهمني كه تحت تاثير قرار گرفته بود با دور زدن قوانين ارتش آمريكا كه خريد تسليحات از خارج را منع مي‌كند چند فروند از هواپيماهاي بدون سرنشين ساخت اسرائيل كه پايونير نام داشت را خريداري كرد تا از آن‌ها براي انجام عمليات شناسايي و بهبود هدف‌گيري سامانه‌هاي توپخانه رزمناوهاي آمريكايي استفاده كند.

جنگ اول خليج‌فارس در سال 1991 ميلادي اولين جنگي بود كه در آن از هواپيماهاي بدون سرنشين به طور گسترده استفاده شد. بعدها وقتي جنگ‌هاي بالكان در اواسط دهه 1990 ميلادي درگرفت جيم وسلي، مدير وقت سيا خود را در مخمصه‌اي تازه گرفتار ديد. او بر روي زمين جاسوسي نداشت تا از شرايط پيشرفت مخاصمات داخلي بالكان آگاهي يابد.

وسلي از ارتش درخواست كمك كرد. پاسخي كه دريافت كرد نتيجه تحقيقاتي 6 ساله با هزينه‌اي بالغ بر نيم ميليارد دلار بود. صنايع غيرنظامي با توجه به نياز پنتاگون هواپيماي بدون سرنشيني را طراحي كرده بودند كه قادر به حمل طيفي از تجهيزات الكترونيك بودند. اعضاي كنگره بعدها از ديدن تصاويري كه اين هواپيماي بدون سرنشين مخابره كرده بود، متحير شدند و از اين به بعد بود كه سيا و پنتاگون بر سر اين كه كدام يك بايد پروژه ساخت نسل جديد هواپيماهاي بدون سرنشين را هدايت كند دچار اختلاف شدند.

نسل جديد هواپيماهاي بدون سرنشين به امكاناتي چون دوربين‌هاي پيشرفته، تجهيزات جنگ الكترونيك، سامانه مكان‌ياب ماهواره‌اي و حتي چند موشك تهاجمي مجهز شده‌اند. تنها موشكي كه امكان نصب‌اش روي اين هواپيماها وجود داشت هل‌فاير بود. هل‌فاير در واقع موشكي ضدتانك است. مهندسان نظامي در اين موشك تغييراتي به‌وجود آوردند تا امكان نصب آن روي هواپيماهاي بدون سرنشين فراهم آيد.

در حال حاضر 1500 هواپيماي بدون سرنشين بر فراز آسمان عراق و افغانستان در حال خدمت هستند كه نسل جديد آنها موسوم به گلوبال‌ هاوك قادر است 20 ساعت به طور مداوم پرواز كند و اطلاعات ميدان جنگ را به پست‌هاي زمين مخابره كند.

منبع: واشنگتن پست‌
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]