سقــز

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: سقــز
تپه باستاني زيويه

اين تپه در روستاي زيويه حدود 55 كيلومتري جنوب شرقي شهر سقز واقع و از محوطه بسيار وسيعي برخوردار است . طــي كــاوش هــاي بــاسـتـان شـنــاســي در ايــن تـپــه، قـلـعـه باستاني زيويه از زير خاك بيرون آمد. اين قلعه روي يكي از تپه‌‌‌‌‌‌هاي نسبتا مرتفع منطقه ســاخـتــه شــــده و بــر مــحــيــط اطـراف اشراف كامل دارد . در نخستين كاوش كه توسط (ايوب ربنو) درسال 1325 شـــمـــســــي در ايــــن مــنــطــقــــه صورت گرفت و بيشتر جنبه تجاري داشت اشياء منحصر به فردي از يك تابوت برنزي به دست آمد كه در نوع خوداز شاهكارهاي فلزكاري و سفالگري محسوب مي شود. همين امر موجب تخريب بسياري از آثار معماري ارزشمند اين قلعه (كاخ دژ) عظيم گرديد . اين قلعه كه به اقوام ماد و مانايي تعلق داشت در حدود 2700 سال پيش ساخته شده است. براي احداث قلعه زيويه، استادكاران پس از بنياد مصطبه (سكو)، سكوهايي براي دستيابي به سطح صاف و هموار پديد آوردند و در بين شيب‌هاي موجود در تپه با بهره‌گيري از خشت خام، سنگ و چوب، قلعه‌اي در نهايت استحكام و پايداري بنا نهادند . پي ها و پله هاي پايه ستون‌ها از سنگ ساخته شده و براي ساخت ديوارها خشت خام به كار رفته است . ورودي اصلي قلعه با 21 پله سنگي در شرق تپه قرار دارد . از جالب ترين قسمتهاي قلعه، تالار ستون دار آن با 16 پايه ستون سنگي مدور است . قطر اين پايه ستون ها حدود 95 تا 105 سانتي متر است . كف تالار با خشت خام به صورت شطرنجي مفروش شده است . ديگر بخش‌هاي اين قلعه عظيم شامل سالن ها، حياط ها و اتاق هاي متعددي است كه هر يك عملكردي خاص داشت . نكته قابل توجه، استفاده از فاصله پشت بندهاي ايجاد شده براي استحكام و ايستايي ديوارهاي قلعه است كه به عنوان سيلو (انبار غله) مورد استفاده بود . در كاوش‌هاي سال 1380 نمونه هايي از غله در كف انبارها كه هر يك بيش از 8 متر عمق داشت به دست آمد .‌

بازار قديمي سقز

از بازار اصلي و قديمي شهر سقز، آثار زيادي بر جاي نمانده است و تنها آثار به جاي مانده شامل بقاياي راسته هاي آن است كهدر طي چند دهه گذشته به كلي از نظر معماري دگرگون شده است . با توجه به آثار به جاي مانده از كاروانسراي در كنار اين بازار مي توان به اهميت بازار سقز در گذشته پي برد.

چهل چشمه

از كوههاي مرتفع كردستان است . اين كوه داراي آبـشـارها و چشمه‌‌هاي بـسيار زيبايي است و وجه تـسـمـيـه آن نـيـز حـكـايـت از وجود چهل چشمه آب دارد. ايــــن كــــوه در مــنــطــقـــه خورخوره از شـهـرسـتان ديواندره قرار دارد و منطقه‌اي سردسير و برف گير است . در اين كوه مي توان در تمامي سال برف را مشاهده كرد . اين كوه يكي از سرچشمه هاي رودخانه جغاتو (جغتو) و سپيدرود است و داراي چشمه سارهاي فراوان و دامنه هاي سرسبز و زيباست. ‌

مسجد دومناره

اين مسجد در خيابان امام خميني در بافت قديمي سقز واقـــع اســـت. تـــاريــخ دقـيــق ســاخـت مـسـجـد مـشـخـص نيست، ولي از آنجا كه اهالي محل ساخت آن را به (شيخ حـسـن مـولانـا آبـاد) نـسـبت مــي‌دهـنـد احـتـمـال دارد در اواخر دوره افشاريه و اوايل زنديه ساخته شــده بــاشــد. ايــن مــسـجد داراي شــبــسـتـانـي با چهار ستون قطور چوبي به نشانه چهار خليفه اهل سـنت است . در ضلع جنوب غربي ايوان ستون دار مصلاي تابستاني سـاخـتـه شده كه فرم مــخــصـــوص مـــســــاجــــد مـــنـــطـــقــــه كردستان را تــداعـي مـي‌كـنـد. بـالاي مـسـجـد، دو مناره رفيع و بلند قرار دارد و به همين دليل به مسجد (دومناره ) شهرت دارد . مصالح به كار رفته در بناي اين مسجد شامل خشت خام، ملات گل، سنگهاي لاشه، چـوب و... است. در تزئينات مناره از كاشي ها و آجركاري‌هاي معقلي استفاده شده است . احتمالا حوض خانه مسجد كه گنبدي بر فراز آن قرار دارد و محل وضوي نمازگزاران است قديمي تر از مسجد كنوني و متعلق به دوران صفويه است . در ديوارهاي مسجد از كاشي هاي صابونكي با طرح سرو(درخت زندگي) كار استاد علي اصفهاني براي تزيين استفاده شده است .

غار باستاني كرفتو

غار كرفتو در شهرستان ديواندره در 72 كيلومتري شرق شهرستان سقز قرار دارد . با توجه به تحقيقات به عمل آمده در دوران مزوزوئيك، كرفتو در زير آب بود و در اواخر اين دوره، ارتفاعات آن از آب خـارج شـد. غار كرفتو از غارهاي آهكي و طبيعي اســــــــــــــــت كـــــــــــــــه در ادوار مـــخـــتـــلـــــف جـــهــــت اسـتفاده و سكونت انسان تــغــيــيـــر حـــالــت داده و بــا معماري صخره اي در چهار طبقه در دل كـوه حـفـر شده است. مـحـقـقـيــن بسياري از جمله دمرگان، راولينسون، كرپورتر، خانيكف و فـون گـال از غـار كرفتو بازديد و نقشه هايي از آن تهيه و ارائه نموده‌اند. در مقالاتي كه توسط محققين به چاپ رسيده به دليل وجود كتيبه اي يوناني بر سردر يكي از اتاق هاي طبقه سوم از اين غار به عنوان معبد (هراكلس( )هركول) نام برده شده است . ترجمه اين كتيبه چنين است: (در آنجا هراكلس سكونت دارد، باشد كه پليدي در آن راه نيابد. ) طول غار 750 متر است و راههاي فرعي متعددي از آن منشعب مي شود . در طول سكونت انسان در اين غار تغييرات و دگرگوني هاي عمده و دخل و تصرفات بسيار در آن به وجود آمده و حجاران هنرمند به زيبايي فضاهايي را در مدخل هاي غار تراشيده و اتاق‌ها، راهرو و دالان هاي متعددي را به وجود آورده‌اند. ورودي غار از دامنه كوه حدود 25 متر فاصله دارد . در گذشته راهي نسبتا سخت و دشوار در كمر كوه، بازديدكنندگان را هدايت مي كرد ولي امروزه با عبور از پلكاني فلزي مي توان به دهانه ورودي غار رسيد. در معماري صخره‌اي اين غار، چهار طبقه شناسايي شده است.در معماري غار علاوه بر ايجاد اتاق ها و راهرو هاي عبوري سعي شده تا اتاق ها با هم مرتبط باشند و نورگيرها و پنجره هايي به سمت بيرون و مناظر طبيعي ارتفاعات مجاور غار تعبيه شده است . بر ديوارهاي غار در بعضي از اتاق ها نقوشي به صورت تجريدي از حيوان، انسان و گياه حجاري شده كه بيشتر جنبه آييني دارد .

بافت قديمي شهر سقز

شهر سقز داراي بافت قديمي ارزشمندي با خانه ها و مساجد قديمي است. هرچند بافت سقز دچار تغييرات بسيار شده، ولي معماري خانه ها و قرارگيري آنها همچنان بر مبناي اسلوب معماري بومي منطقه انجام مي شود . قدمت بناهاي با ارزش در بافت قديمي به دوره زنديه، قاجار و اوايل رژيم گذشته بازمي‌گردد .‌
يکشنبه 19 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]