واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
تغذيه در نقرس نويسنده: هانيه السادات اجتهد - دانشجوي کارشناسي ارشد تغذيه نقرس نوعي اختلال در متابوليسم بازهاي آلي پورين (جزئي از نوكلئوپروتئين ها) است كه خود را با افزايش اسيد اوريك خون، التهاب دردناك مفاصل، رسوب كريستال هاي اورات سديم در بافت هاي نرم، مفاصل و سنگ هاي كليوي اسيد اوريكي نشان مي دهد. اسيد اوريك محصول نهايي متابوليسم پورين در انسان است و دو سوم اورات توليدي در روز از طريق كليه ها و يك سوم از طريق صفرا و دستگاه گوارش دفع مي شود. نقرس در اثر توليد بيش از حد يا دفع ناقص اسيد اوريك و يا هر دوي اين عوامل ايجاد مي شود. 10 درصد موارد نقرس در اثر توليد بيش از حد اسيد اوريك به دلايل دريافت بالاي منابع غذايي پورين، بيماري ذخيره ي گليكوژن، لوسمي (سرطان خون)، لنفوم (سرطان غدد لنفاوي)، عدم تحمل فروكتوز و ... و 90 درصد بر اثر كاهش دفع اسيد اوريك به دليل نارسايي مزمن كليوي، پرفشاري خون و ... به وجود مي آيد. مصرف طولاني مدت داروهايي مانند ديورتيك ها، سيكلوسيپورين، اسيد نيكوتينيك، پيرازيناميد و ... نيز باعث افزايش غلظت اسيد اوريك خون مي شود. شايع ترين علامت بيماري نقرس، علاوه بر افزايش سطح اسيد اوريك خون، التهاب دردناك مفاصل است كه معمولا مفاصل اندام هاي تحتاني و به خصوص انگشت شست پا درد مي كند. ساير نقاط بدن مانند مچ پا، پاشنه ي پا، زانوها، مچ و انگشتان دست ها و آرنج نيز مي توانند درگير شوند. ارتباط مستقيمي بين دريافت بالاي آهن و افزايش توليد اسيد اوريك وجود دارد. جالب اينكه اكثر منابع غذايي حاوي مقادير بالاي پورين، آهن بالايي نيز دارند. ذخيره ي بيش از حد آهن در بدن، موجب افزايش توليد اسيد اوريك و راديكال آزاد مي شود. در بدن افراد مبتلا به نقرس، سطح آنزيم آنتي اكسيداني پايين تر است. باقي ماندن راديكال آزاد در بدن افراد مبتلا به نقرس، باعث آسيب هاي بافتي مي شود و رسوب كريستال هاي اورات سديم را افزايش مي دهد. كمبود دو ريز مغذي مس و روي نيز كه خاصيت آنتي اكسيداني دارند، باعث كاهش دفع كليوي ايسد اوريك، تجمع اسيد اوريك در بدن و افزايش آسيب هاي اكسيداتيو مي شود؛ به همين دليل دريافت ريز مغذي هاي آنتي اكسيداني به ميزان مورد نياز در اين بيماري اهميت بسياري دارد. نتايج مطالعات نشان داده اند كه خطر ابتلا به نقرس در افرادي كه گوشت قرمز و غذاهاي دريايي زياد مصرف مي كنند، 50 درصد افزايش مي يابد و رژيم سرشار از لبنيات مي تواند خطر ابتلا به نقرس را كاهش دهد. مصرف يك سروينگ لبنيات كم چرب (معادل يك ليوان در روز) احتمال ابتلا به نقرس را در حدود 21 درصد و مصرف دو سروينگ يا بيشتر ريسك ابتلا را حدود 50 درصد كاهش مي دهد؛ چرا كه پروتئين هاي شير مانند كازئين و لاكتوآلبومين به دفع اسيد اوريك از بدن كمك مي كنند. يكي از مهم ترين مسائل در رژيم غذايي اين بيماري، اعمال برخي محدوديت ها در دريافت پورين غذايي، خصوصا در مرحله ي حاد بيماري است. در دوران حملات شديد بيماري، دريافت پورين بايد 150-100 ميلي گرم در روز محدود شود. مواد غذايي از لحاظ محتواي پورين به سه گروه تقسيم مي شوند. گروه اول كه حاوي مقادير زيادي پورين هستند (1000-100 ميلي گرم نيتروژن پورين در 100 گرم غذا) شامل عصاره ي گوشت، امعا و احشا، مغز، عضله ي ماهي ساردين و مخمر مي باشند و بايد از مصرف آنها خودداري شود. گروه دوم كه مقادير متوسطي پورين دارند (100-9 ميلي گرم نيتروژن پورين در 100 گرم غذا) شامل گوشت، مرغ، ماهي، صدف، حبوبات، مارچوبه، قارچ و اسفناج مي باشند و مصرف 90-60 گرم گوشت يا ماهي يا مرغ و يا نصف ليوان حبوبات يا سبزيجات اين گروه در روز مجاز است. گروه سوم كه مقدار كمي پورين دارند، مي توانند روزانه در حد متعادل مصرف شود. غذاهاي اين گروه عبارتند از: نان سفيد و غلات، روغن ها، لبنيات، آجيل، تخم مرغ، سويا، ميوه ها و سبزي ها. به منظور رقيق كردن ادرار و تسريع در دفع اسيد اوريك و پيشگيري از رسوب آن در كليه ها، نوشيدن حدود سه ليتر مايعات در روز توصيه مي شود. مطالعه اي نشان داده است كه رژيم غذايي حاوي 1600 كيلوكالري انرژي، 40 درصد كربوهيدرات، 30 درصد پروتئين، و 30 درصد چربي (اكثرا چربي غير اشباع) در مردان مبتلا به نقرس، دفعات بروز حملات نقرس و غلظت اسيد اوريك سرم، كلسترول تام و كلسترول LDL را كاهش مي دهد. كنترل و حفظ وزن مطلوب در اين بيماري از اهميت خاصي برخورد است و بيماران بايد سعي كنند با رعايت رژيم غذايي متعادل و فعاليت بدني مناسب، مانند پياده روي منظم، وزن خود را در حد ايده آل نگه دارند. البته پيروي از رژيم هاي سخت و كاهش وزن سريع توصيه نمي شود، زيرا مي تواند خطر بروز حملات نقرس را افزايش دهد. پس كاهش وزن بايد تدريجي و به مرور زمان باشد. در انتها قابل ذكر است كه داشتن وزن مناسب، پيروي از رژيم غذايي مطلوب و متعادل كه تمام نيازهاي بدن را تامين كند و پرهيز از زياده روي در مصرف فرآورده هاي گوشتي، در پيشگيري و كنترل بيماري نقرس بسيار موثر است. يادمان باشد كه اسراف در هر كاري حرام است و ميانه روي بهترين راه. منبع:ماهنامه ي تخصصي دنياي سلامت، شماره ي 51 /ن
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 604]