واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار چهارشنبه 10 آذر 1389 تعداد مشاهده : 160 عرفان: مباهله يك معجزه جاري است خبرگزاري فارس: يك استاد حوزه گفت: مباهله، فراتر از منطق، بحثهاي منطقي و اعتقادي با يك شيوه معنوي، حقانيت يك دين را ثابت ميكند. يعني در حقيقت يك معجزه جاري است كه در بين پيروان مكتب محمد (ص) ميتواند مورد استفاده قرار بگيرد. به گزارش خبرنگار آيين و انديشه فارس، وقايع رخ داده شده در صدر اسلام با محوريت رسول اكرم (ص) كه تا آخرين روزها و ساعات عمر بابركت آن حضرت ادامه داشت، هر يك از جايگاهي خاص قابل تأمل و تعمق هستند. از دعوت پنهاني نزديكان به اسلام تا ايجاد حكومت اسلامي و حضور در غزوهها و همچنين اثبات حقانيت اسلام به هر روش ممكن و معقول و منطقي همه در رازي را دارند كه تنها با اندكي تفكر ميتوان به آن دست يافت. مباهله نيز يكي از اين اقدامات خاص پيامبر (ص) براي تأكيد بر حقانيت اسلام بود كه تاريخ همچنان از آن ياد ميكند. براي شناخت زواياي اين واقعه تاريخي، گفتوگويي با حجتالاسلام حسن عرفان، استاد برجسته حوزه علميه قم، محقق و نويسنده چند كتاب در موضوعهاي مختلف ديني انجام دادهايم كه ماحصل آن در پي ميآيد. * مباهله از كارسازترين شيوههاي دعوت است حجتالاسلام عرفان در آغاز سخنان خود ميگويد: دين مقدس اسلام، شيوههاي گوناگوني براي دعوت مردم دارد و در مقاطع مختلف از آن بهره برده است. يكي از اين دعوتها دعوت عملي است همانطور كه پيامبر اكرم (ص) فرمود: «كونوا دعاة الناس بغير السنتكم»؛ يعني مردم را با غير زبانتان به دين خدا دعوت كنيد. دعوت گفتاري، دعوت نوشتاري به وسيله نامه ـ شما ميدانيد كه يكي از ميراثهاي مكتوب كه از پيامبر اكرم (ص) باقي مانده، نامههاي آن حضرت به نام «مكاتيبالرسول» (حدود 200 نامه) است ـ دعوت به وسيله سخنراني، دعوت به وسيله امر به معروف و نهي از منكر، دعوت به وسيله مناظره و مباحثه، دعوت به وسيله موعظه از ديگر شيوههاي دعوت هستند. وي سخنان خود را اينگونه ادامه ميدهد: يكي از كارسازترين و شگفتترين نوع دعوت در دين مقدس اسلام، دعوت به مباهله است. مباهله به اين معناست كه دو طرف مباحثه ـ با آداب و سنني كه در روايات ذكر شده است ـ مقابل هم بايستند و بعد از خدا بخواهند كه آنكه حق است را برپاي دارد و آنكه ناحق است را نابود سازد. نويسنده كتاب «پژوهشي درباره اعجاز قرآن» تأكيد ميكند: حضور شخص در مباهله نشاندهنده اوج يقين آن شخص است كه مباهله ميكند. اين يقين درباره حقانيت مكتب، مذهب و مرام اوست. پس مباهله زاييده اوج يقين است. * پيامبر (ص) با يقيني بيمانند مباهله را مطرح كرد مؤلف كتاب سهجلدي كرانهها (شرح مختصر المعاني) ادامه ميدهد: در خصوص واژه مباهله بايد دو نكته ادبي را توضيح داد. در فرهنگ زبان عربي ابتهال به معناي تضرع، گريه و زاري، دعا كردن، دست بر دعا به سوي آسمان بلند كردن است. و نكته دوم اينكه واژه مباهَله، به فتح «ه» صحيح است؛ اما در گويش فارسي، مصادر باب مفاعَله به كسر خوانده ميشود. مثلاً مباحَثه را مباحِثه، مطالعَه را مطالعِه و مباهَله را مباهِله ميگويند. عرفان در اين مقطع از سخنان خود با بيان اين پرسش كه چرا مباهله برگزار ميشود، ميگويد: مباهله بين دو قوم از دو دين هم يعني اينكه ما دشمنان مكتبي و مذهبي خود را دعوت كنيم تا در جايي جمع شوند و بعد خدا را سوگند ميدهيم كه اگر ما حقيم ما را بر پاي بدار و اگر آنان برحقند ما را نابود كن. يا اينطور دعا ميكنيم كه خدا از ما دو گروه، هر كه ناحق است را نابود ساز و اين اصل مباهله است. اين استاد حوزه ميافزايد: اما مباهلهاي كه در روز 24 ذيالحجه سال 10 هجري اتفاق افتاد، از چند زاويه قابل بررسي است. اصل آن اين بود كه گروهي از مسيحيان نجران (شهري بين حجاز و يمن) به مدينه و نزد پيامبر گرامي اسلام (ص) آمدند. اول ناقوسهايشان را به صدا درآوردند و طبق رسم و آيين خودشان عبادت كردند. سپس از پيغمبر اكرم (ص) سؤال كردند كه شما ما را به چه دعوت ميكنيد؟ پيامبر (ص) گفت: «به شهادت لا اله الا الله و به شهادت محمد رسولالله و به شهادت يعني گواهي دادن به اينكه حضرت عيسي (ع) بنده خدا بود، ميخورد و ميآشاميد و پيامدهاي خوردن و آشاميدن و زندگي عادي را داشت.» مسيحيان گفتند اگر حضرت عيسي (ع) بنده بود، پس پدرش چه كسي بود؟ پيامبر اسلام (ص) هم با اشاره به آيه قرآن فرمود: «مَثَل عيسي پيش خدا، چونان مثل آدم است. چطور خداوند متعال آدم را بدون پدر و مادر پديد آورد، همان خداي بزرگ حضرت عيسي (ع) را بدون پدر پديد آورد». اين نويسنده و محقق ادامه ميدهد: مسيحيان از عهده پاسخ برنيامدند. حضرت محمد (ص) آنها را به دين اسلام دعوت كرد؛ اما آنها از عقايد خود كوتاه نميآمدند. و هنگامي كه كه دستبردار نبودند، آيه مباهله يعني آيه 61 آل عمران نازل شد. خداوند در اين آيه ميفرمايد: «فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»؛ «هر گاه بعد از علم و دانشي كه (درباره مسيح) به تو رسيده، (باز) كساني با تو به محاجه و ستيز برخيزند، به آنها بگو: بياييد ما فرزندان خود را دعوت كنيم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خويش را دعوت نماييم، شما هم زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت كنيم، شما هم از نفوس خود، آنگاه مباهله كنيم، و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم». وي تصريح ميكند: اين آيه نازل شد و پيغمبر (ص) از آنها براي مباهله دعوت كرد. اين خبر بين مسلمانان و مسيحيان منتشر و به تبع آن 4 فرضيه مطرح شد. اين احتمالات شامل اين موارد ميشدند؛ 1ـ مسيحيان نابود شوند 2ـ مسلمانان نابود شوند 3ـ هر دو نابود شوند 4ـ نفرينها اجابت نشود و هيچكدام از دو گروه نابود نشوند. ولي پيامبر گرامي اسلام (ص) در اوج يقين بود و در حقيقت اين مباهله پديدآمده از اوج يقيين پيامبر (ص) بود و ميدانست مسيحيان نابود ميشوند. * تمام مفسران شيعه و سني بر روايت مباهله صحت گذاشتهاند عرفان در ادامه به تكاپو افتادن مسيحيان نجران براي حضور در مباهله اشاره و بيان كرد: رئيس مسيحيان نجران، اسقفي به نام «ابوحارثه» بود كه رو به مسيحيان گفت: «اگر در روز مباهله، پيامبر اسلام با گروهي از مسلمان آمد، معلوم است بر حق نيست؛ اما اگر با نزديكانش آمد، معلوم است كه بر حق است و يقين دارد به اينكه نفرينش مستجاب ميشود.» مسيحيان در روز مباهله ديدند كه پيامبر (ص) همراه با دخترش حضرت زهرا (س)، وجود انور اميرالمؤمنين علي (ع) و امام حسن (ع) و امام حسين (ع) كه از عزيزترين افراد پيش وجود نازنين پيامبر (ص) بودند، تشريف آورد. وي ادامه ميدهد: هنگامي كه پيامبر (ص) و همراهانش براي براي مباهله به مكان تعيين شده آمدند، پيامبر اسلام (ص) دو زانوي روي زمين نشست، در همين حال «ابوحارثه» اسقف مسيحيان گفت: «او چونان پيامبران بر زمين نشست» و به مسيحيان گفت: «من در ميان اينها چهرههايي ميبينم كه اگر از خدا بخواهند كوهي از زمين بركند، برميكند و ما نميتوانيم با اين افراد مباهله كنيم». بعد از آن به پيامبر اسلام (ص) پيشنهاد كرد كه صلح كنند و مسيحيان به مسلمانان جزيه دهند. جزيه هم، مالياتي بود كه مسيحيان و يهودياني كه زير ذمه دولت اسلام قرار ميگرفتند، ميپرداختند. مترجم كتاب «تذهيب البلاغه» ميافزايد: آن روز به عنوان يكي از روزهاي بزرگ در تاريخ اسلام ثبت شد. در حقيقت 24 ذيالحجه سال 10 هجري، نشانه حقانيت اسلام، نشانه يقيين عظيم پيامبر (ص) به مكتب و نشانه عظمت اهل بيت (ع) است كه در تأييد آن همه مفسران شيعه و سني مطالب بسياري نوشتهاند. * روز مباهله روز اثبات حقانيت اسلام است عرفان همچنين با بيان اينكه آيه مباهله، نشانه عظمت اهل بيت (ع) است، ميگويد: پيامبر (ص) از بين زنان فقط حضرت زهرا (س) را با خود براي حضور در مباهله برد. عجيب است كه پيامبر (ص) با آن همه همسر كه داشتند، هيچ كدام از ايشان را با خود همراه نكرد و همه مفسران تصريح كردهاند كه تنها دخترش را به اين مراسم برد. و از مردان فقط اميرالمؤمنين (ع) و از فرزندان نيز امام حسن (ع) و امام حسين (ع) را با خود همراه كرد و با اين عمل خود اين افراد را به عنوان نزديكترين كسان خود معرفي كرد. وي تأكيد ميكند: پس روز مباهله، روز پيروزي دين مقدس اسلام از جهت منطق و اعتقاد بر مذهب مسيحيت است. روز جلوه عظمت اهلبيت عصمت و طهارت است و روزي است كه مسيحيان نجران به عظمت و به فضيلت دين اسلام اقرار كردند و در حقيقت شكست خودشان را از نظر اعتقادي پذيرفتند و حاضر شدند همانند كافران جزيه بپردازند. * براي اثبات مكتب خودمان بايد به مباهله روي بياوريم مترجم و شارح كتاب «جواهر البلاغه» در بخش ديگري از سخنان خود اظهار ميكند: مباهله هنوز كه هنوز است به عنوان يكي از شيوههاي دعوت براي شيعيان و مسلمانان باقي است؛ ولي متأسفانه كمتر از آن استفاده ميشود. در كشور خودمان هم كساني بودند كه مباهله را براي اثبات حقانيت مطرح كنند. حدود سي و چند سال پيش، اعلاميهاي در صحن حضرت معصومه (س) ديدم كه در آن مرحوم علامه طباطبايي اعلام كرده بود كه؛ «حاضر هستم با صاحبان و سران مذاهب و اديان مناظره كنم و اگر كسي حاضر به آن نباشد، حاضرم مباهله كنم» همچنين و يكي از علماي بزرگ اصفهان به نام مرحوم «سيد روضاتي» هم براي انجام مناظره و مباهله با برخي از سران اديان اعلام آمادگي كرده بود. درباره زندگي «ابن فهد حلي» نيز آمده كه ايشان همه اعلام مباهله كرده بود. وي با بيان اينكه مباهله از شيوههاي بسيار كارساز در دعوت مردم است، ميگويد: اگر علماي اسلام و علماي شيعه از مباهله استفاده كنند، ميتوانيم شاهد پيامدهاي بينالمللي بسيار مثبت و اعجاز آن باشيم. چرا كه مباهله شيوه دعوت پايدار، بسيار توانمند، كارساز و اعجازآميز است. حجتالاسلام عرفان همچنين در پاسخ به اين سؤال كه چه نتايجي ميتـوان از واقعه مباهله در صدر اسلام برداشت كرد، اظهار ميكند: اوج يقين به مذهب را ميتوان از جمله نتايج مباهله دانست. كسي ميتواند مباهله كند كه در اوج يقيين قرار داشته و به اوج يقين رسيده باشد. يكي ديگر از اين نتايج اين است كه شيوه مباهله، فراتر از منطق، بحثهاي منطقي و اعتقادي با يك شيوه معنوي، حقانيت يك دين را ثابت ميكند. يعني در حقيقت يك معجزه جاري است كه در بين پيروان مكتب محمد (ص) ميتواند مورد استفاده قرار بگيرد. البته غير از اين موارد ميتوان عظمت اهل بيت (ع) را از آيه مباهله (سوره آلعمران / آيه 61) درك كرد. وي ميافزايد: آيه مباهله با آياتي مانند آيه ولايت و سوره «هل أتي» هم رتبه است و از نظر اثبات اهل بيت (ع) اگر از آن آيهها بالاتر نباشد، كمتر نيست؛ چون تعبير به انفسنا شده و اين واژه به وجود علي (ع) كه نفس پيامبر (ص) اطلاق ميشود است. حجتالاسلام حسن عرفان در پايان سخنان خود تأكيد ميكند: انجام مباهله پيامبر گرامي اسلام (ص)، عظمت اهل بيت (ع) را نشان داد و هم سطح يقين و اعتقاد مسلمانان نسبت به دينشان را بالا برد. انتهاي پيام/ك/8
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 798]