تبلیغات
تبلیغات متنی
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
طراحی سایت فروشگاهی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی کسب‌وکار آنلاین طراحی فروشگاه اینترنتی وبسایت
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
سفر به بالی؛ جزیره‌ای که هرگز فراموش نخواهید کرد!
از بلیط تا تماشا؛ همه چیز درباره جشنواره فجر 1403
دلایل ممنوعیت استفاده از ظروف گیاهی در برخی کشورها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1860583810
تكيه دولت ، آمفيتئاتر ايراني
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تكيه دولت ، آمفيتئاتر ايراني
هفته گذشته نمايشگاه آثار به جا مانده از تكيهدولت در عمارت چادرخانه مجموعه فرهنگي تاريخي كاخ گلستانگشايش يافت. در اين نمايشگاه تصاوير موجود در آلبوم خانه كاخ گلستان از بناي تكيهدولت شامل معماري بنا، اجراي تعزيه و شبيه‌خواني در فضاي داخلي تكيهدولت به نمايش گذاشته شد. از ديگر آثار به نمايش گذاشته در اين نمايشگاه صورتك‌هاي استفاده شده در شبيه‌خواني‌هاي اين تكيه تاريخي است كه براي نخستين بار به نمايش در آمده‌اند. در اين نمايشگاه همچنين تابلو نقاشي كمال‌الملك مشهور به تكيهدولت و علامت 3 تيغه‌اي منصوب به تكيهدولت به نمايش گذاشته شده است. مفهوم تكيه در معماري سنتي ايران جايگاه فوق‌العاده مهمي به خويش اختصاص داده است. اين امر تا جايي است كه امروز بسياري از محققين مفهومي به نام تكيه را از اركان اساسي تحقيق‌هاي خود درباره معماري معاصر ايران مي‌دانند.مفهوم تكيه در 200 سال گذشته در تاريخ ايران جايگاه ويژه‌اي داشته است. اين امر تا جايي است كه در آن زمان و در شهر جديدالتاسيس تهران با محدوده تنگ حصاري كه به دور آن كشيده بود، 200 تكيه وجود داشت كه اين امر خود نشان دهنده اهميت بالاي جايگاه اجتماعي تكيه در تاريخ معاصر ايران بوده است. حضور اين 200 تكيه به خوبي نشان مي‌دهد كه تكيه در موقعيت اجتماعي و مذهبي مردمان اين شهر جايگاه ويژه‌اي داشته است. اما آن‌كه چرا تكيهدولت در ميان اين همه تكيه به اين ميزان مورد توجه بوده نكته‌اي است كه هنوز براي بسياري از كارشناسان برخي زواياي آن ناشناخته مانده است. دكتر محمدحسن سمسار، محقق و تاريخ نگار در اين باره معتقد است كه تكيهدولت به واسطه آن‌كه در ميان تمامي تكيه‌هاي قبل و بعد از خود ساختار ويژه‌اي داشته است در نگاه محققان بيشتر مورد توجه است.امروزه از تكيهدولت به جز چند عكس و چند شيء هيچ اطلاعات ديگري وجود ندارد. اين امر باعث شده كه برخي در مورد ساختار معماري و موجوديت اين بناي مهم تاريخي ايران به اشتباه بيفتند. به عنوان مثال درباره تكيهدولت يك خطاي تاريخي وجود دارد كه بر اساس آن برخي از مورخان و هنرشناسان اروپايي‌ها معتقدند طرح اوليه تكيهدولت از بناهاي رومي الهام گرفته شده است حتي برخي مورخان اروپايي در اين زمينه پا را فراتر گذاشته و معتقدند اين بنا يك كپي مدرن از آلبرت هال لندن است. آنان براي اين‌كه اين نظريه خود را به اثبات برسانند از سفر ناصرالدين‌شاه به اروپا ياد مي‌كنند. استاد سمسار اما اين نظريه را قبول ندارد و سند محكم‌تري در اين زمينه رو مي‌كند كه نشان مي‌دهد بنايي مانند تكيهدولت بنايي ايراني است كه لنگه آن در هيچ كجاي دنيا ديده نمي‌شود. او معتقد است كه اولين سفر ناصرالدين شاه به فرنگ در سال 1290 صورت گرفته است، اما براساس اسناد تاريخي ساخت تكيهدولت در سال 285 شروع شده كه 5 سال نيز ساخت آن به طول انجاميده است.اما بر اساس سندي ديگر تكيهدولت با فرمان ناصرالدين‌شاه در سال 1284 هجري قمري و مباشرت دوستعلي‌خان معيرالممالك (سرپرست ضرابخانه)، طي مدت حدود 5 سال (90 ـ 1284 هجري قمري) با صرف هزينه‌اي بالغ بر 300 هزار تومان بنا گرديد.از سويي ديگر عكس‌هاي به جاي مانده از اين بناي مهم نشان مي‌دهد بناي تكيهدولت ساختمان مدوري با ارتفاع 24 متر و قطر 60 متر بوده است كه 20 هزار نفر را در مراسم تعزيه و شبيه‌خواني مي‌توانسته ميزباني كند. اين ميزان بخوبي نشان دهنده ابهت بالاي اين بناي تاريخي بوده است كه مشخصا براي كاربرد خاصي در نظر گرفته شده بود. معتبرترين و وسيع‌ترين تكيه‌هاي تهران كه تعزيه‌هاي دولتي در آن برگزار مي‌شد، تكيه «حاج ميرزا آغاسي» (تكيهدولت قديم) بود كه تكيه «عباس‌آباد» نيز ناميده مي‌شد. ميزباني از مراسم تعزيه‌خواني و شبيه‌خواني با تمام ويژگي‌هاي خاصي كه اين نوع روايت گري نمايشي خاص در ايران داشته است مطمئنا آن را متفاوت با تمام بناهايي كرده است كه با اين تم مايه در دنيا وجود داشته است.سندي وجود دارد كه نشان مي‌دهد اين بنا در ضلع جنوب شرقي باغ گلستان و در جنوب غربي شمس‌العماره قرار داشت كه قبلاً در محل آن، انبار دولتي ارگ شهر مستقر بود. بر اساس اطلاعات تكيهدولت بنايي 4 طبقه با يك سردابه بوده است كه ساختاري مدور را شامل بوده كه در نوع خود بي‌نظير بوده است. از ديگر سو اين بنا از داخل به غرفه‌هايي تقسيم مي‌شده كه ويژگي تخصصي بودن آن را مورد توجه قرار داده است. مثلا در تكيهدولت غرفه‌اي ويژه رجال وجود داشته است كه در كنار غرفه ويژه مردم عادي آن را متفاوت مي‌كرده است. اين در حالي است كه در اين تكيه غرفه‌اي ويژه ناصرالدين‌شاه بوده‌كه نشان مي‌داده نگاه به جايگاه ميهمانان از سطوح مختلف در اين بنا مورد توجه قرار گرفته است.درخصوص علل ساخت تكيهدولت در كتاب تاريخچه كاخ گلستان و ابنيه سلطنتي، نوشته يحيي ذكاء آمده است: «معتبرترين و وسيع‌ترين تكيه‌هاي تهران كه تعزيه‌هاي دولتي در آن برگزار مي‌شد، تكيه «حاج ميرزا آغاسي» (تكيهدولت قديم) بود كه تكيه «عباس‌آباد» نيز ناميده مي‌شد. سندي وجود دارد كه نشان مي‌دهد اين بنا در ضلع جنوب شرقي باغ گلستان و در جنوب غربي شمس‌العماره قرار داشت كه قبلاً در محل آن، انبار دولتي ارگ شهر مستقر بود. بر اساس اطلاعات تكيهدولت بنايي 4 طبقه با يك سردابه بوده است كه ساختاري مدور را شامل بوده كه در نوع خود بي‌نظير بوده است. استقبال شديد مردم بخصوص زنان از نمايش‌هاي مذهبي، همچنين تنگي و كوچكي فضاي تكيه عباس‌آباد، لاجرم ازدحام و ناراحتي توليد مي‌كرد و كار اجراي شبيه گرداني را مختل مي‌ساخت و اقتضاي زمان و اوضاع نيز تكيه بزرگ‌تر و وسيع‌تري را طالب بود، از اين رو ناصرالدين‌شاه ضمن دادن دستور شروع بناي شمس‌العماره، امري نيز براي ايجاد تكيه بزرگي در داخل ارگ سلطنتي به دوستعلي‌خان معيرالممالك صادر كرد.»بر اساس معدود اطلاعات به جاي مانده از اين تكيه تاريخي، تكيهدولت در سال‌هايي كه برپا بوده است همواره در دهه اول محرم مراسم تعزيه ميزباني كرده است. از جمله مداركي كه ساختمان را تشريح مي‌كند مي‌توان به نوشته‌هاي محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه اشاره كرد كه از استحكام و خوش ساختي آن حكايت دارد. محمدحسن سمسار اما در مورد ساختار اين بنا نظريه‌اي را مطرح مي‌كند كه در جاي خود قابل توجه است. او معتقد است كه بر اساس نظر مهندسان امروزي اين بنا را بايد يك بناي نيمه محاصره شده به حساب آورد كه در اطرافش قنات‌هاي متعددي وجود داشته است و آنچه به عنوان سقف براي آن تعريف شده بود قوس‌هاي چوبي همراه با آهن بوده است كه مي‌خواستند پوشش آن را با چادر همراه كنند. همين وضع حتي در زمان ناصرالدين‌شاه باعث شد تا عوامل طبيعي به بنا آسيب برسانند. كارلو سرنا يك جهانگرد معروف در سفرنامه خود درباره اين بنا مي‌نويسد: بناي تكيهدولت با ساختماني محاسبه نشده ساخته شده كه اين امر باعث مي‌شود مسوولان نگهداري از اين بنا در دوره‌هاي بعد سقف هلالي‌هاي حامل چادر را بردارند.البته بر اساس شواهد تاريخي اين امر در دوره مظفرالدين‌شاه انجام شد تا آسيب‌هاي كمتري به اين بنا برسد. در اين دوره حتي شكاف‌هايي در بنا ايجاد شده كه آغاز تخريب‌هاي اين بنا را نشان مي‌دهد. با توجه به اين‌كه پيدايش عكاسي در اين دوره است اكنون تعداد محدودي عكس از اين بنا وجود دارد كه نشان دهنده مراسم‌هاي مختلفي است كه در اين بنا انجام شده است.بر اساس اسناد و نوشته‌هاي به جاي مانده از اين بناي تاريخي در وسط صحن تكيه، سكوي گردي به شعاع تقريبي 5/9متر و ارتفاع تقريبي يك متر با «ازاره» سنگي منقوش با قاب و شمسه قرار داشته كه سطح آن آجرفرش بود. در اين ازاره دريچه‌هايي تعبيه شده بود كه احتمالاً به زيرزمين يا همان سردابه گشوده مي‌شد. همچنين در سندي ديگر به منبري 20 پله‌اي اشاره شده كه 2 ديواره جانبي آن از مرمر يكپارچه بود. بلندي آن حدود يك طبقه تكيه بود و به سفارش معيرالممالك در يزد ساخته شده بود. در 4 طرف تكيه، حوض‌هاي پر آبي قرار داشت كه نوجواناني با لباس عربي، غالباً بر اساس نذر والدينشان، سقايي حاضران در تكيه را بر عهده داشتند. اين در حالي بوده است كه در زمستان براي تأمين گرما در چند جا منقل مي‌گذاشتند.همان‌طور كه گفته شد امروزه عكس‌هاي به جاي مانده از اين تكيه تاريخي بهترين گواهي و سند براي جريان تعزيه در ايران هستند حتي در يكي از اين عكس‌ها كه اين روزها در كاخ گلستان نيز به نمايش در آمده است زني تعزيه چرخان به چشم مي‌خورد كه نشان مي‌دهد در تكيهدولت تعزيه‌خواني براي زنان وجود داشته است. بناي تكيه دولت در سال 1325 هجري قمري براي ايجاد ساختمان بانك تخريب شد و ما نمونه ايراني آمفيتئاتر را از دست داديم.مهدي نورعليشاهي / جام جمسينما و تلويزيون تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]
-
سینما و تلویزیون
پربازدیدترینها